CAO
ART'S!
Zoon.
;chool
Ie Boot
i
T.
Parijs in 1871*
1891. Ho. 129.
Dinsdag 4 Augustus.
Vijfde Jaargang.
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKËRK, .te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES
f 0.271
LNDEL.
Imsterdam.
VICAT.
|LR DOES LZ.,
ÜRG.
lUWMAN.
Is
A
s.
elkfn MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
Prjjs per drie maanden franco p. p. ƒ0.95.
Enkele nummers/0.02f.
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent. iedere regel
meer 10 cent.
[per Sb Kg. bus.
BEKROOND.
\eekening zonder
p, daar elk Orgel
genomen,dat niet j
rijving voldoet.
Ivan tevredenheid
ag de Catalogi,
tisclie Kerk-Orgels.]
acie leverden wjj
uitstekend blij-
1HTHEID staat
'n poeder de hand-
middel om het
luiverenhet ver-
het niet voldoet
even.
GOES.
Mssenkerke
Terneuzen.
EN wenschen ge-
zich daartoe voor
llden bij den heer
|jjz.Pottenmarkt,
des Donderdags,
>u wen Urinalen.
Mie soorten arti-
avel- en Ivinder-
ren.
ROTTERDAM
rg. 10,— u.
AM naar GOES
ürg. 5,— u.
erdarn bij deD
(GE,op'tHa-
dam Nieuwe
rug.
ZONDAGSRUST.
Door de Vereeniging tot bevordering van
Zondagsrust werd eenigen tijd geleden een
onderzoek ingesteld naar de Zondagsrust
van politie-beambten, in enkele van de
grootste gemeenten van ons land. Het ver
slag is thans bekend geworden en daaruit
blijkt o. a.
Rotterdam. De inspecteurs hebben 14
dagen 'sjaars verlof. Van de onder inspec
teurs is er een in den regel des namiddags
vrij aan elke afdeeling, de overigen zijn
één Zondag in de drie weken vrij. De
agenten le kl. hebben een vrijen Zondag
om de 3 weken, de agenten 2de klasse en
die der 3de klasse hebben iedere maand
een halven dag vrij. Deze halve vrije dag
valt op een Zondag bij de agenten 2de kl.
eens in de 15 weken, en bij die der 3de
kl. 2 a 3 keer per jaar.
Het resultaat is dusagenten 2de en 3de
kl. geen Zondagsrust.
Amsterdam. De agenten kunnen over
een derde der Zondagen beschikken, dus
16 a 17 per jaar.
Schiedam. Hoofdagenten, inspecteurs
en agenten bijna rusteloos door dienst. Geen
Zondagsrust.
Delft. De agenten hebben om de 6
weken vrij, maar dan hebber, zij voorat
nachtwacht gehad, en moeten dus slapen,
daar zij ook den geheelen Zondag in dienst
zjjn geweest.
Leiden. De agenten hebben om de 5
a 7 weken een Zondag vrijdus ieder 9
Zondagen per jaar.
Den Haag. Des Zondags bijna alle
beambten dienst, en wel dan het meest, en
des zomers door het bezoek der vreemdelingen;
vergrooting, zoo niet verdubbeling, van het
personeel wenschelijk.
En niet alleen de politie, ook de beamb
ten aan de sporen hebben het op Zondag
nog maar al te druk.
Bedenkt men nu hierbij dat binnenkort
twee groote ongelukken juist op Zondag
met den spoortrein plaats luidden, dan zal
men toegeven dat vermindering van Zondags-
arbeid bij den zoo gespannen zwaren arbeid
van het spoorwegpersoneel broodnoodig is.
Is het niet bedroevend dat op een der
Zondagen waarop dit hartverscheurend
treinongeluk plaats had, de Nederlandsche
Vereeniging tegen overdreven Zondagsrust
vergaderde om maatregelen te nemen tegen
te veel Zondagrust bij post- en spoor waarvoor
naar zij gelooft, kans bestaat
De kerk en de liberale partij kunnen in
dezen veel goed maken. De kerk met
toezicht te houden op heiliging van den
Dag des Heeren, vooral door de jonge leden.
De liberale partij met terug te komen op
haar streven om den nijveren werkman aan
zich te verbinden met hem de gelegenheid
te openen voor gratis- of goedkoope uit-
FEUILLETON.
{Eene bladzijde uit de dagen der Commune.)
Het Comité dat den opstand en de moorden
«leidde», vaardigde een oproeping aan het
volk uit, gevolgd door verschillende andere,
waarin het verwittigd werd dat de Parij-
zenaars het «juk hadden afgeworpen,» aan
gemaand werd om ordelijk te zijn en opge
roepen om de verschillende besturen, ge
meenteraden enz. te benoemen.
Al dadelijk, werd een gedelegeerde, een
afgevaardigde, benoemd om den Pruisischen
zaakgelastigden te zeggen, dat de vredes
voorwaarden geëerbiedigd werden.
Het volk begon zich al meer in te beel
den dat deze wijken in een staat van beleg
verkeerden, en dat zij het dus heel druk
moesten hebben.
Daarom haalden zij de steenen uit de
straten en maakten er barricaden van,
steenhoopen van een meter hoog, waarbij
zij schildwachten plaatsten die hen bij
naderend gevaar zou Jen waarschuwen.
Het had echter veel meer van een spel
dan van werkelijkheid. Comisch is het
dan ook te lezen dat het Comité uit de
nationale garde in een proclamatie aan het
volk liet vragen om toch vooral met deze
barricades den toegang voor de wagens met
levensmiddelen niet te versperren.
De Parijzenaars zijn den grooten kinde
ren gelyk. Zij moeten altijd wat te doen
hebben, en verloochenen zelfs bij de schijn
baar ernstigste zaken het naieve, liet ondiepe
van hun volksaard niet.
Maak barricades, maar versper er den
weg niet mee. Men moet Parijzenaar zijn
om het bespottelijke van deze opdracht niet
te beseffen.
Aanvankelijk meende men dat aan het
stapjes op den Zondag. Juist daardoor toch
wordt, vooral in den zomer, de taak onzer
tram-en treinbeambten buitengewoon zwaar.
Ook deze menschen zijn menschen en
hebben dus recht op een vrijen Zondag.
Thans moeten zij werken ten believe van
hen die den Zondag beschouwen als voor
hen gemaakt, om het er dan eens goed
van te nemen.
Maatregelen waardoor de liberale par tij
wel hare gelederen versterktdoch tevens
koren aandraagt op der secialisten molen.
Y Lofrede op de verdraagzaamheid der
liberalen.
De burgemeester van Leiden, de heer de
Laat de Kanter, was ook tegenwoordig bij
de plechtigheid der onthulling van den ge
denksteen voor John Robinson.
Nadat de feestrede was uitgesproken en
eenige Engelsche en Amerikaansche sprekers
woorden van hartelijke waardeering aan de
nagedachtenis van hun geloovigen landge
noot hadden gewijd, nam ook de Leidsche
burgemeester het woord.
«Het was een groot man en een groote
tijd, aan welke men hulde had gebracht,
zeide de heer De Kanter, maar in één
opzicht is onze stad hem vooruit, dat is
in oprechte verdraagzaamheid van anders
denkenden in godsdienstige gevcelens. Geen
vrees dus, dat dit gederikteeken gevaar van
moedwil of veronachtzaming loopen zal.
Toch meende de heer De Laat de Kan ter
bij deze gelegenheid te moeten opmerken
dat het beginsel van onbegrensde ver
draagzaamheid, zelfs hier te lande, nog niet
zoo heel oud is. Nauwelijks eene halve
eeuw is het geleden dat andersdenkenden
om des geloofs wil binnen onze landpalen
vervolgingen te ondergaan hadden, aan
welke wij met schaamte terugdenken. Maar,
voegde hij er bij, de verdraagzaamheid wa«,
ook toen reeds, diep geworteld in den
volksgeestmen had alleen verzuimd de
wetgeving er mede in overstemming te
brengen, en zoodra was het niet gebleken
dat er dissidenten waren, en dat deze, bjj
eene strikte toepassing der wet, aan ver
volging blootstonden, of de wetgeving werd
veranderd. Daarom te meer aanvaardde hij
nu met vertrouwen de opdracht, hem door
den National Council gedaan, en kon bij
beloven er aan te zullen beantwoorden».
Wij betwijfelen of het Engelsch-Ameri-
kaansch gezelschap veel geloof hecht aan de
verzekering van den heer De Kanter, dat
het hedendaagsche Leiden den vromen
Robinson in verdraagzaamheid ver vooruit is.
De liberalen en in het algemeen den
christelijken godsdienst vijandige menschen
hebben het altijd over de onverdraagzaam
heid der christenen en het is nog altijd
waar wat Da Costa eens sprak:
»Wat is de wereld niet ingenomen met
kinderspel der Parijzenaars wel spoedig een
einde zou komen. Doch na verloop van
eenige dagen bleek het dat er meer ernst
was in de beweging das men gedacht had.
Vooral in de nabijheid van het raadhuis
begonnen de krijgstoerustingen een kwaden
keer te nemen. Telkens kregen de natio
nale gardes versterking, daar velen uit de
gelederen der regeering tot hen overkwamen.
Zij werden met open armen ontvangen.
En het zonderlingste van de geschiedenis
was dat de geheele oproermakersbent bijna
lot aan het einde van den burgerkvijg door
de regeering werd bezoldigd.
Het is dan ook een feit dat velen zich bij
de beweging aansloten, dewijl zij langs dezen
weg op gemakkelijker wijze hun dageljjksch
brood verdienden, dan door in hunne gewone
bezigheden te blijven. Ook het comité
breidde zich uit. Van 20 leden steeg het tot
35, en de meesten waven gelukzoekers van
het minste soort.
Daar had men onder anderen Groussel,
een verloopen student in de medicijnen. En
Valles die verdacht werd in den dienst van
den verjaagden keizer de rol van spion ver
vuld te hebben. Voorts den generaal Clu-
seret, een held met een treurig verleden.
Hij was officier geweest in Algiers, waar
hij weggejaagd werd wegens diefstal van
dekens. Daarna had hij een burgerlijke
betrekking als rentmeester gekregen, doch
moest al spoedig wegens knevelarijen van
de bewoners der plaats het veld ruimen.
Vervolgens nam hij dienst bij de pauselijke
zjuaven, en vertrok van daar naar Zuid-
Amerika waar hij generaal werd in dienst
der Zuidelijken in den oorlog van '1863 te
gen de Noordelijken.
De verachteljjkste van allen was de ad
vocaat Felix Pyat, die een onverzoenlijken
haat had tegen alle regeeringen, een man
die menigen moord op zijn geweten had,
het woord verdraagzaamheidzij zou het
wel rnet gouden letters boven alle kerkdeuren
willen laten plaatsen. Doch zoodra komt
bet niet hij hare lieden aan de beurt om
iets te moeten verdragen, ot zij betoonen
zich de alleronverdragelijkste menschen van
de wereld te zijn, en stooten en dringen
allen uit den weg die hen in den weg
staan.» Oranjevaan
V Loonsver korting.
Door de socialisten wordt vreeseljjk ge
scholden op de uitbuiters en uitzuigers. Met
allerlei uitgezochte woorden, die allesbehalve
wel luiden, worden de bezittende klassen
aangewezen en betiteld. Dat dit schelden
en razen in het geheel niet te pas komt
en onder fatsoenlijke menschen geen plaats
kan vinden, spreekt van zelve. Dat er ook
ontzettend veel overdrijving is in het be
spreken van liet uitzuigen en uitbuiten van
den werkman door de meer bezittende
standen, blij kt bij menige gelegenheid. Toch
bestaan er toestanden die onrechtvaardig,
die inderdaad onmenschelijk zijn. Toch
zijn er mannen en vrouwen, die door God
met aardrche goederen zijn bedeeld en
zelve een lui en wellustig leven leiden, die
hunne knechten en hunne meiden, hunne
werklieden en arbeiders onthouden wat hun
rechtmatig toekomt en die aan neringdoen
den den uitersten penning afdingen, en ze
dan nog maanden en soms jaren laten wach
ten naar hun geld. Toch zijn er heeren
en vrouwen, zelts met een Christelijken
naam en met een Christelijk kleed aan,
die hunne arbeiders zoo min als het moge
lijk is, laten verdienen en woningen aan
hen verhuren, die zjj niet zouden willen
voor hunne paarden. Toch zijn er Chris
telijke heeren en vrouwen, hooggeplaatst
in de maatschappij, die zeiven in weelde
leven en op den dag des Heeren lijden
en rossen, maaltijden geven en maaltijden
gaan houden, en wier arbeiders nog geen
50 cent daags ontvangen, zoodat hun maal
tijd zeer sober is en zjj nauwelijks een
Zondagskleed hebben. Roept daar de loon
der arbeidslieden niet tot God Zegt
het geweten dier heeren en vrouwen hun
niet meer, dat zij onrecht doen en dat er
tegen hen en tot God wordt gezucht
Hooren deze lieden niet de stemmen, die
er opgaan uit de scharen der socialisten,
naar wraak en vergelding? Beseffen zulke
lieden niet in welk gevaar zjj de geheele
.maatschappij brengen Zien zij het niet
in, dat zjj in dezen geene discipelen van
Jezus zijn, en zichzelven in gevaar brengen,
indien er ooit een uitbarsting van het
socialisme; en de volkswoede komen mocht
Bie heeren en vrouwen moeten het be
denken, dat er ook voor hen een dag komt,
waarop zjj voor den rechterstoel desHeeren
zullen komen en dat die rechter dan zeg-
reeds voordat hjj in het Comité zitting
nam. En aan dergelijke menschen was nn
het bewaren van rust en orde toevertrouwd.
Ken vroegere tooneelspeler. zekere Bergeret,
had het thans tot generaal gebracht en
betoonde zich volleerd in het plegen van
gruwelen. Omtrent dezen zullen wij nog
wel meer vernemen.
Van dit Comité waren de verschillende
proclamaties (afkondigingen) uitgegaan om
de kiezers op te roepen tot het kiezen der
nieuwe vertegenwoordiging, bekend onder
den naam van de Commune. De verkie
zingen zouden den 23 Maart plaats hebben.
Door tal van wettige regeeringspersonen,
hooggeplaatsten en dagbladschrijvers werd
tegen deze daad van opstand tegen liet
wettig gezag met nadruk getuigddoch
het Comité beijverde zich al hunne protes
ten te ontwapenen. In naam der Vrjjheid
opgetreden, gaf het al dadelijk blijk hoe het
die vrijheid wenschte op te vatten.
Een der grootste Parjjsche dagbladen,
Ligaro, ondervond dit op zeer onaangena
me wjjze. Een afdeeling nationale garden
plaatste zich voor de deur der drukkerij,
eenige manschappen gingen naar binnen,
legden beslag op de persen, vernietigden de
kopie en distrubueerden (vernietigden) het
geen gezet stond. Zoo geschiedde het met
verschillende andere dagbladen, zelfs dezul
ken die zich met het doel der Commune,
Parijs een zelfstandig beheer te geven, zeer
goed konden vereenigendoch geen lust
hadden aan het onwettig bewind van dit
opgeworpen Comité.
En waarlijk, wie de proclamaties! van dit
Comité leest, die verkrjjgt den indruk dat
in de vertegenwoordiging en regeering der
stad inderdaad verbeteringen werden toe
gezegd, waarmede velen zich hadden kun
nen vereenigenalleen maar de wjjze waar
op dit bestuur zich de macht had geroofd
gen zal«Geef rekenschap van uw rent
meesterschap «Voor zooveel gij dit een
Mijner minste discipelen hebt gedaan, hebt
gij het Mij gedaan
{Roeper.)
2 Augustus.
Onze beminde Koningin Regentes vierde
gisteren haar 32sten geboortedag.
Haar en onze geërbiedigde Koninginne,
wenschen wjj met dit voorrecht geluk.
Spare de Heere nog lang het leven dezer
hooggeplaatste Vrouwe en bekrachtige Hij
haar om door eene Hem gewijde opvoeding
hare dochter op te leiden voor de zware
regeeringstaak die haar eens wacht.
Vooral thans, nu van zekere zijde de
naam der Koningin Regentes, veel meer
dan haren Gemaal den helaas ontslapen
Koning lief zou zjjn, en veel meer dan men
met den Koning zeiven zou gedaan hebben,
in verband met de deftigste waarschuwingen
en bedreigingen en met de ministriëele
crisis, genoemd wordt, omringe het Oranje-
lievend volk deze vorstin met zjjne sym
pathie en gedenke aan de apostolische ver
maning in betrekking tot de voorbidding.
3 Augustus 1891.
Wjj vestigen de aandacht op P. A.
Janssen's Zeeuwsehe Reisgids, waarin alle
plaatsen in onze provincie genoemd worden,
met aanduiding hoe men ze van Middelburg
uit kan bereiken. Voor wat Walcheren be
treft wordt de te volgen weg aangewezen.
Moge de schrijver dit in een 2e. jaargang
van alle gemeenten kunnen doen. Ierseke
is ook per omnibus van 't station Kruininge
te bereiken, en Wemeldinge's logement Ge
meentehuis kreeg slechts een anderen eige
naar. Overigens vermeldt deze Gids alle
reisgelegenheden met tarieven, enz. en
voorziet dus werkeljjk in een behoefte.
Een opmerkelijk adres. «Het Vaan»
del» schrijft:
ln Friesland doet zich vaak het feit voor,
dat Kerkvoogden en Notabelen eener Ned.
Herv. gemeente leden zijn van de Volks-
partjj of Socialisten. Denk aan St. Anna
Parochiewaar, Domela Nieuwenhuis en
andere woordvoerders dier partij openljjk
in de kerk optraden.
Met deze heeren zit men vrijwel verlegen.
Wat er aan te doen. Circulaire's baten
weinigmaar 't was toch wel in het
oogloopend, dat men deze heeren hun pad
liet gaan.
Thans heeft de Classikale vergadering te
Franeker, waar de orthodoxe en moderne
partij even sterk zjjn het volgende adres
aan de Syr.ode der Ned. Herv. Kerk ver
zonden
«De Classikale vergadering van Franeker
in aanmerking nemende het feit, dat al
om deze verbeteringen te ondernemen,
maakte dat niemand er zich mede ver
eenigen kon, zonder mede-schuldig te staan
aan een daad van revolutie in hare slechtste
beteekenis.
Van daar ook die maatregelen van ge
weld en bedrog, waartoe deze zoogenaamde
regeering de toevlucht moest nemen. Ver
scheidene personen werden onschadeljjk ge
maakt, dewijl zij de verkiezingen ontraadden,
of de lieden tegen het Comité opzetten. En
toen eindelijk de verkiezingen plaats hadden,
werden verscheidene personen gekozen ver
klaard, niettegenstaande lang niet het ver-
eischte aantal stemmen op hen uitge
bracht was.
Een paar dagen daarna werd de Com
mune uitgeroepen.
Voor het Raadhuis waren het Comité en
de leden van de commune vereenigd, allen
kenbaar aan de roode sjerp, terwjjl op den
achtergrond de roode vlag der revolutie
prijkte. In gesloten rijen stonden de bataljons
geschaard en een eerverdoovend gejuich van
«Leve de commune»! gaf goedkeuring aan
den nieuwen staat van zaken.
Natuurljjk ontbrak bjj de plechtigheid de
«Marseillaise», het lied des oproers niet.
Het opgewonden volk bezong den nieuwen
gulden tjjd der vrjjheid in alle tonenen
het waren niet allen nuchtere stemmen,
die zich paarden aan het algemeen gejuich.
Zou de commune, op zulk een wijze inge
haald den vrede herstellen, de ware vrjjheid
vestigen eendracht en welvaart deen terug
keeren
Die het in blinde opgewondenheid aan
den avond van den 28 Maart misschien in
ernst gewaand had, zou spoedig genoeg van
het tegendeel overtuigd worden.
Neen, zelfs de grootste mannen onder
hen zouden ervaren dat hunne vrjjheid slechts
de vrjjheid vaneen vogel op dekruk mochtzjjn
(Wordt vervolgd
