Het hoogste redactiebureau
ter wereld.
1891. Ho. 115.
Donderdag 2 Juli.
Vijfde Jaargang.
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK. te Goes
F. P. D'HÜIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTEi\TlEi\
ARTIKEL 17.
ELKEN MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
Prjjs per drie maanden franco p. p. /0.95.
Enkele nummersƒ0.025.
UITGAVE VAN
EN
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Het zwaartepunt van «het wetsvoortel tot
gedeeltelijke herziening van de wet van 4
December 1872 (Staatsblad no. 134) tot
voorziening tegen besmettelijke ziekten)) ligt
voor'de geneeskundige wetenschap, voorde
antirevolutionairen in den lande en voor elk
die de vrijheid liefheeft, in het fel bestreden
artikel 11.
Reeds vroeger hebben wij den inhoud
van dit artikel letterlijk) weergegevenen
kunnen dus volstaan met te herinneren dat
het een einde wenscht te maken aan den
vaccinedwang, die zoo te kwader ure in
artikel 17 der wet gebracht, van den aan
vang af bij alle vrijheidlievende Nederlan
ders weerzin heeft gewekt een weerzin
die zich in verschillende requesten aan den
Koning en aan de Kamers heeft geuit.
De Regeering wil voor het vervolg het
vaccineeren vrij laten en waar tot nu toe
een ouder die bezwaar had tegen de in
enting zijner kinderen de deur der school
voor zijne kinderen gesloten zag, daar wil
de minister thans ook deze niet-gevacci-
neerde kinderen op de scholen toelaten, mits
maar de vader een bewijs afgeeft dat hij
de inenting zijner kinderen niet verlangt.
Dit artikel heeft veel bestrijding gevonden.
Bij de geneesheeren in de eerste plaats,
wijl zij in het nut der vaccine onvoorwaar
delijk gelooven en dit ook van alle staats
burgers eischen. Het verzet tegen dit art.
is dan ook zoo groot, dat zij het door hen
zeiven erkende groote aantal verbeteringen
die deze ziektenwet beoogt en brengt, er
aan geven zouden, wanneer dit doodelijke
artikel 17 werd aangenomen.
Welke houding nu een leek in de genees
kunde tegenover dergelijke uitspraken dei-
medische wetenschap heeft aan te nemen,
dat is geen geheim voor jhen die omtrent
het gezag dier erger dan ongeloovige we
tenschap eenigen twjjfel begonnen te koes
teren. Men leze hieromtrent wat ds. Hu-
genholtz uit Axel aan haar adres schreef
(in zake Vivisectie)wat dr. de Cock van
haar zegt (in zake Vaccinatie) en wat dr.
Voorhoeve en anderen van haar gezag den
ken inzake de allopatische en de homoeopati-
FEUILLETON.
Het hoogste gebouw van New-York, hoo-
ger zelfs dan al de torens in die stad, is
de zoogenaamde Pulitzer-Building, de nieuwe
zetel van het dagblad The World. De
De geschiedenis van het blad is tevens de
wordingsgeschiedenis van het gebouw, een
trotsch gedenkteeken van Amerikaansche
energie en ondernemingsgeest, dat zeer
terecht naar zijn stichter werd genoemd,
omdat deze inderdaad het Amerikaansche
journalisme tot zulk een hoogte verhief.
De oplichter Pulitzer keerde na een
veelbewogen leven in de politiek tot zijn
oude liefde, de journalistiek, terug en werd
in 1874 voor een klein bedrag eigenaar van
St. Louis Dispatch, het wrak van een
courant, zonder eenigen invloed en onder
schulden begraven. Toen hjj het bureau
betrad was er geen schep kolen, geen enkel
rol papier meer aanwezig en slechts een
weinig oude, versleten letter. Erger nog
de geheele redactie had herwerk gestaakt.
Dat alles schrikte echter den nieu wen eige
naar volstrekt niet ,af. Nog dienzelfden
dag werd met kunst en vliegwerk een op-
laag van 10,000 exemplaren gereed ge
maakt van een sensatie-nummer, dat zulke
enorme beloften en verrassende nieuwig
heden inhield, dat de bewoners van St.
Louis, hoewel als alle Amerikanen van het
westen vrjj wel gewoon aan gepeperde kost,
onmiddelijk luisterden en naar meer ver
langden. In zeer korten tijd had de nieuwe
courant zijn eenigen concurrent dermate
overvleugeld dat deze, uit vrees het geheele
veld te moeten ruimen, liever onmiddelijk
vrede sloot en zich met de gevaarlijke
Dispatch verbond. Zoo ontstond, onder
Pulitzers krachtige leiding, de Post-Dispatch,
die in weinige jaren het groote blad werd
voor het geheele Westen en Zuidwesten
der Vereenigde Staten, en zooveel succes
had, dat het iets later uit de winsten een
nieuw gebouw kon zetten, dat 67.000 dol
lars kostte. Toch had Pulitzer voor het
blad met den inventaris slechts 2500 dol
lars gegeven.
De verbazende resultaten in het Zuiden
verkregen, legden den grond voor nog veel
grooter ondernemingen. In Mei 1883 werd
Pulitzer eigenaar van The World, een New-
sche geneeswijze.
Reeds het opnemen in de wet van '72
van den eisch der vaccine, op advies en met
medewerking der geneeskundigen was het
bewijs dat de zaak der vaccine zwak stond.
Een maatregel die zich slechts met behulp
van den Staat en van den Wetgever, door
opgelegden dwang baan breekt, toont in
zich zelf het zedelijk motief ter overtuiging
te missen en is dus zwak.
Aan het geloot der wetenschap zelve in
de kracht der vaccine mag dus met recht
worden getwijfeld.
En de mannen die in onzen strijd tegen
den vaccinedwang en in den weerzin tegen
de vaccine slechts dweperige oppositie van
zekere staatkundige partij meenen te zien,
toonen daarmede niet op de hoogte te zijn
van de ernstige grieven die. zelfs door me
dici, in grooten getale nu en vroeger tegen
de inenting zijn uitgesproken.
Neen, minister Lohman ging niet over
ijs van één nacht, toen hij dit wetsvoorstel
indiende. En hij heeft dan ook naar ons
inzien een goed werk verricht, door in een
Nota bij zijn verslag overgelegd het een en
ander mee te deelen opdat de Kamer zou
kunnen nagaan, door wie en op welke
gronden het nut der inenting betwijfeld of
bestreden wordt.
Zij zal daaruit ontwaren dat meerdere
deskundigen geneeskundigen die van de
quaestie een speciale studie gemaakt hebben
het nut der inenting betwijfelen en zelfs
de inenting bestrijden op gronden aan de
zaak zelve ontleend.
Indien achtenswaardige mannen wier
oordeel onverdacht en wier bekwaamheid
onbetwist is betoogen dat de inenting en
kel voor zeer korten tijd, en zelfs dan nog
op geheel onvoldoende wijze tegen de pokken
beschermt, indien de inenting zelfs onder de
meest mogelijke, in den regel niet eens aan
wezige waarborgen doodelijke gevolgen kan
hebbenindien niemand met zekerheid kan
beweren dat door inenting met koepokstof
de ontwikkeling van schadelijke en gevaar
lijke kiemen nimmer wordt opgewekt of
Wij nemen hier iets over uit de
Memorie van Antwoord.
Yorksch dagblad van minderen rang, dat
reeds sedert 1860 verschillende lotswisselin
gen had ondergaan als kerkelijk, politiek
en finantieel orgaan, maar in de laatste
jaren steeds grooter verliezen gat. Nauwe
lijks echter was Pulitzer aan het roer, of
de zaken veranderden als bij tooverslag. Hij
maakte op eenmaal zulk een revolutie in
de journalistieke wereld, dat zelfs de Ame
rikanen er verbaasd over waren. Binnen
drie maanden was de oplaag van 22,000
verdubbeld en in September van het volgende
jaar werden voor de eerste maal 100.000
exemplaren verkocht, bij welke gelegen
heid honderd geweren in City Hall Park
werden afgeschoten. De oplaag vermeer
derde daarna voortdurend, totdat eindelijk
in 1890 een gemiddeld cijfer van 320,000
exemplaren per dag werd bereikt. In 1883
was het aantal advertentiën 86,000, zeven
jaar later ruim 800,000.
Om een dergelijk succes in zoo korten
tjjd te verkrijgen is, naar Amerikaanschen
trant, natuurlijk geen enkel middel van
reclame versmaad en de leeslust voortdu
rend geprikkeld, maar het moet gezegd
worden, dat het blad het nooit zoo ver zou
gebracht hebben, wanneer het geen steun
had gevonden in het volle vertrouwen der
bevolking, door niemand naar de oogen te
kijken, maar alleen het publiek belang te
dienen.
The World voerde een feilen strijd tegen
allen monopoliegeest en tegen de plutocra
tie, bewerkte de herziening van verschil
lende wetten, zooals die op de gijzeling, op
de bedelarij en den kinderarbeid ontmas
kerde een aantal zwendelaars en beursspe
culanten, bezorgde door hare reporters en
detectieves tal van gewetenlooze schurken
in de gevangenis of het tuchthuis, en bracht
de onschuld van vele anderen aan het licht.
Zij verzamelde door hare abonnès niet min
der dan 100,000 dollars voor de oprichting
van het nationale gedenkteeken, het reus
achtige vrijheidsbeeld (Miss Liberty), dat
in 1886 werd opgericht aar. de haven van
New-York. Zij stichtte eene vereeniging
voor kostelooze geneeskundige behandeling
van zieke kinderen der armen in New-York,
een aantal kinderspeeltuinen en nog vele
andere philanthropische inrichtingen. Met
eigen schepen rustte The World expedities
uit tegen zeeroovers, verbeterde het lot der
mijnwerkers en trad op voor de rechten
der landverhuizers. Zij bracht de knoeierijen
aan het licht van verschillende loterijen
bevorderdindien de vermindering van het
aantal zieken of overledenen blikbaar ook,
zoo al niet uitsluitend, verband houdt met
het streng isoleeren der zieken, betere ont
smettingsmiddelen en andere verbeteringen
op het gebied der gezondheidis het
dan niet hoog noodig zich ernstig de vraag
te stellen of de wetgever in een zaak van
zoo betwistbare nuttigheid dwang aan de
ingezetenen mag opleggen
Na deze algemeene beschouwing heeft de
regeering de weerlegging der verschilende
bezwaren ondernomen. Er was namelijk ge
zegd dat de niet-ingeënte zieken de irigeënte
gezonden kunnen besmetten. Toegegeven,
zegt de minister, doch ook de ingeente zieken
besmetten de niet-ingeënte gezonden, zij
zijn dus, wat het gevaar voor anderen be
treft, al even gevaarlijk, zoo voor als na
het uitbreken der gevreesde ziekte.
Terecht herinnert hij er aan dat de
voorstanders van de verplichte vaccine de
bezwaren der tegenstanders o, zoo licht
tellen, zoowel die van staatsrechtelijken (en
die vooral) als die van godsdienstigen en
sanitairen aard,
Wat beduidt deze onderscheiding
Er zijn menschen die den vaccinedwang
verfoeien wijl hij een inbreuk is op de
vrijheid van vrije burgers, en op het recht
der ouders, om te beschikken over hunne
kinderen. Menschen die 't ongerijmd en
onnoodig achten dat de Staat commandeert
welk geneesmiddel maar dit is het
niet eens of ook welk voorbehoedmiddel
en ware het dit dan nog maareen
kind tegen den wil zijner ouders worde
toegediend, Dit zijn staatsrechtelijke be
zwaren.
Er zijn ook menschen die het een voor-
uitloopen op het bestel Gods achten een
ziekteproces op te wekken, waar van geen
ziekte nog sprake is of ooit sprake zijn zal.
Die het God verzoeken zouden achten met
dergeljjk twijfelachtig voorbehoedmiddel een
ziekte die misschien toch niet komen zon,
te weerstaan 1 Hunne bezwaren zijn van
godsdienstigen' aard.
Nog andere bij wie deze genoemde be
zwaren zich niet of althans in mindere
mate doen gelden, hebben nochtans al zoo
levensverzekering-maatschappijen. Haar vrou
welijke reporter, Nellie Bly, openbaarde de
misbruiken in de krankzinnigengestichten
en \erwierf een wereldvermaardheid door
de snelste reis om de wereld in 72 dagen,
6 uren, 11 minuten cn 14 seconden, wel
geteld, waardóór zij den roem van Phi-
leas Fogg geheel verduisterde. Een onafge
broken reeks van Journalistieke kunststuk
ken bezorgde het blad steeds nieuwe reclame.
Zoo werden al de leden der volksvertegen
woordiging op één dag, 2 December 1889,
te Washington door een leger van reporters
geïnterviewd, zoodat The World nog vóór
de stemming kon mededeelen, dat de we
reldtentoonstelling te Chicago zou worden
gehouden. Op een bepaalden Zondag gaf
The World een statistiek van het kerk
bezoek te New-York.
Zij verraste haar lezers onophoudelijk met
vreemde ondernemingen, interviewde vele
grootheden der geheele aarde en vond het
photographische interview uit, waardoor
men in de krant niet alleen de meeningen,
maar zelfs de gebaren van den uitgehoorde
kon controleeren.
Dit alles is slechts een kleine bloemlezing
uit de gebeurtenissen in het veel bewogen
leven dezer woelige krant, maar kan als
verklaring dienen voor haar ongeëvenaard
succes binnen zoo korten tijd.
Toen in 1888 de krant er eenmaal goed
«in» was gekomen, maar het bureau veel
te klein was geworden, ontwierp Pulitzer
een nieuw plan. Op zjjne aanwijzing werd
door een bekend bouwmeester het ontwerp
van een reuzengebouw vervaardigd, waarin
The World een passend verblijf zou vinden.
Zoo ontstond de Pulitzer-Building, het
torengebouw met 26 verdiepingen.
Op den lOen October werd met groote
feestelijkheid de eerste steen gelegd door
den vier-jarigen Joseph Pulitzer Jr. Behalve
een zwerm journalisten uit de verschillende
staten waren bij deze plechtigheid vele Ame
rikaansche beroemdheden en autoriteiten
tegenwoordig, waaronder Governor Hill, de
bekende redenaar Chauncey M. Depew en
niemand minder dan Thomas A. Edison.
Zeer eigenaardig is de opgave der verschil
lende gedenkstukken, welke onder den
hoeksteen van den modernen torenbouw
werden begraven, als boodschappen aan het
nageslacht.
Met photographieën van het gebouw en
va', verschillende hoofdpersonen en een aan-
(pijzondere nummers van The World en
vaak nadeelige gevolgen van de inenting
gezien dat zij hunne kinderen aan deze
operatie niet durven overgeven. Bij hen
wegen dus meer de sanitaire bezwaren.
Met al deze bezwaren nu hebben de
voorstanders van den vaccinedwang weinig
of niets op. Wel erkennen zij dat die
dwang voor sommigen bestaat, doch het
ergerlijke er van wordt volgens hen weg
genomen door de heilrijke werking. Het
doel heiligt de middelen. En zoo weten
zij vele tegenstanders voor de verplichte
vaccine te winnen.
De Regeering had dan ook in hare toe
lichting van het wetsontwerp over de ge
moedsbezwaren maar gezwegenmaar nu
van liberale zijde haar verweten werd dat
zij blijkens haar stilzwijgen daarover «die
gemoedsbezwaren niet hoog schijnt aan te
slaan», nu achtte zij zich geroepen in hare
Memorie van Antwoord deze quaestie wel
degelijk te behandelen.
Zij zegt dan:
Het gewetensbezwaar waarop gedoeld
wordt is ongetwijfeld niet voorgewend en
bestaat werkelijk. Anders zou het onver
klaarbaar zijn dat ouders liever dan hunne
kinderen aan de kunstbewerking te onder
werpen, zich vele onkosten getroosten niet
alleen, maar ook in strijd met het gevoelen
hunner eigen geneesheeren, waaraan zjj tóch
gewoon zjjn in andere gevallen hun ver
trouwen te schenken, zichzelven en hun
kinderen aan gevaar blootstellen. Dat die
bezwaren zouden worden aangewakkerd
door voorstanders van den vaccinedwang
zeiven of door geestelijke leiders, wordt
vaak gezegd, doch door geen enkel feit
gestaafd. Evenmin kan tegen het werke
lijk bestaan van gewetensbezwaren als be
wijs worden' aangevoerd „dat de ouders dan
toch ten slotte tot de vaccinatie overgaan".
(Immers) voor hen die de middelen niet
bezitten om hunne kinderen buiten de school
op te voeden, staat geen andere weg open.
Zij worden niet slechts geplaatst tusschen
„hun beurs en hun geweten", iets wat
reeds zooveel mogelijk behoort vermeden
te worden, maar ook voor de keuze inen
ting of geen onderwijs; een keuze die,hoe
zij moge uitvallen, met hun geweten in
strijd komt. Ouders die vreezen God te
verzoeken door het aanwenden van een
voorbehoedmiddel, achten zich niet voor
hare bijbladen, The Evening World (de cou
rant zelf is een ochtendblad). The Weekly
World en TheWorld Almanack, vermeldt deze
opgave nog een reeks gouden en zil /eren munt
stukken, gedenkpenningen, oorkondenop per
kament met de redevoeringen, bij deze ge
legenheid gehouden, en bovendien phono-
graphische rollen, waardoor het nageslacht
eenmaal de «ingemaakte» stemmen der re
dactieleden zal kunnen hooren klanken uit
een ver verleden, sprekende over de
hoopvolle toekomst van The World.
De hoofdpersoon], Pulitzer, was we
gens ziekte toen juist aan den «overkant»
in Wiesbaden, maar seinde als heilwensch
voor zijn schepping een gloeiend editorial,
waarvan de inhoud in prachtschrift op
perkament, alsmede voorhet nageslacht onder
den steen werd besloten.
De bouw duurde een vol jaar, zoodat de
krant in November 1890 reeds kon ver
huizen. Bjj deze gelegenheid gaf The World
een gedenkboek uit met de beschrijving van
het gebouw en de geschiedenis van het
blad.
Het reuzengebouw, dat thans de World
tot zetel dient, heeft een hoogte van 375%
Eng. voeten en een gewicht van 68 mill,
pondenhet bevat 4000 vensters, 500 deu
ren en in zijn geheel materiaal voor 250
gewone huizen. In de hoogste verdiepingen
van het eigenlijk gebouw en den reuzen-
koepel met koperen dak, welke zich daar
boven verheft, troont de redactie van het
blad, terwijl de drukkerij met hare onder-
afdeelingen onder den grond is verborgen
de administratie, verzending, enz., geschie
den in de benedenste verdiepingen. Het
overige gedeelte van het gebouw bevat 189
prachtige kantoorlokalen, die evenals de
redactie-bureaux in de hoogere luchtla
gen alle door middel van liften ge
meenschap houden met den beganen
grond. Het geheele gevaarte kostte niet
minder dan 2i/2 millioen dollars; een som
die geheel werd betaald uit de verbazende
winsten van het blad, welk stijgend succes
als volksblad wellicht alleen door het Petit
Journal wordt overtroffen.
Deze gegevens werden voornamelijk ont
leend aan een prachtig reclameboekje, een
wonder van typographische uitvoering,
smaakvolle illustratie, dat door de redactie
van de World aan Het Nieuws van den
Dag werd toegezonden ter aankondiging.
Zondagsblad van
het Nieuws van den Dag.
