1891. No. 112. Donderdag 25 Juni. Vijfde Jaargang. Mr. C. Lucasse, VERSCHIJNT G. M. KLEMKERK, te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIES SURINAME. ZEEUW. ëlken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND Prijs per drie maanden franco p. p. ƒ0.95. Enkele nummersƒ0.025. UITGAVE VAN en van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. In het hoofd-kiesdistrict Middelburg is het morgen, Donderdag, stem ming. Met warmte steunen wij de can- didatuur van den eerlijken, degelij- ken volksvertegenwoordiger als van een onver dachten getuige voor de christelijk historische beginselen, waarnaar een natie met zoo schoone volkshistorie als de onze, moet wor den geregeerd. De Standaard bevatte dezer dagen enkele belangrijke mededeelingen, omtrent de zoo veel besproken Surinaamsche kwestien, ont leend aan een particulier schrijven uit Pa ramaribo 25 Mei. Aangezien werkelijk over Suriname veel hoogst eenzijdig wordt be richt, meenen wij onzen lezers geen ondien«t te doen met hun aandacht op het uittreksel dat de Standaard gaf te vestigen. «Thans zult gij wel nieuwsgierig zijn iets van hier te vernemen. Waar reeds telegrammen onrust zullen gezaaid hebben, zullen nu uitvoeriger mededeelingen ver schijnen. Overdreven en vaak leugenachtige berichten met de noodige beschuldigingen tegen Mr. d. S. Lohman zullen de kolommen vullen der liberale bladen. Doch wat is bier gebeurd Men heeft hier een vrij machtige partij die door banden van bloedverwantschap zeer sterk is. Tal van kleurlingen zijn afstammelingen van Israëlieten. De Joden hebben den han del in handen voor een groot deel en tot nu toe de meeste ambtenaarsbaantjes; daardoor is hun invloed zeer groot en zijn de meeste anderen afhankelijk. Deze gouverneur heeft niet het wolzijn van eene partij willen bevorderen, maar re kende zich ook den beschermer te zijn van het volk, en zeer groot is zijn invloed op de negerbevolking. Deze heett dan ook een haat aan al wat tegen hem is, vooral omdat deze partij de party der onderdruk kers is. Een neger is spoedig gewonnen en dan moet niemand iets doen aan den- gene voor wien hij achtingen liefde heeft. Verder zijn de meeste negers Hernhut ters en koesteren liefde voor de zendelingen, daar zy weten nooit door hen bedrogen te worden. Het is waar, dat niet altijd de neger de geschiktste manier weet om die achting te bewyzen, en door zijn mindere beschaving eerder met de handen klaar staat om aan vijanden van hen die achting te toonen dan met woorden. De Gouverneur is tijdens zijn verblyf alhier met de grofste beleedigingen overladen en te verwonderen is het dat, waar de Volks- bode veroordeeld wordt wegens beleediging den heer S. van Praag aangedaan, niet lang reeds het zwijgen is opgelegd aan de West-Indiër. In hare kolommen toch werd telken male het gezag ondermijnd, en juist blijkt, hoe groot het gezag is van den heer Lohman op de negerbevolking, dat zy zich niet hebben laten verlokken tot verzet te gen dat gezag. Elke handeling werd breed uitgemeten. Uit de berichten in de W.-l. blijkt bovendien ten duidelijkste dat de ambtenaars zich niet geroepen voelen, om slechts datgene te doen, waartoe ze geroe pen zijn, maar men ziet ze optreden als verdedigers van de partij waartoe ze be- hooren en zij kunnen daarbij misbruik ma ken van hetgeen zij als ambtenaars weten. Ik zeg kunnen, want bewijzen zyn moeie- lijk bij te brengen, en al wat advocaat is, behoort tot de beleedigende party. Als de Volksbode vraagtwie zal den dubbelharti- gen heer ontmaskeren? dan moet het ant woord zijn: niemand; want de bevolking is niet overtuigd van de eerlykheid der rechtspraak. Slechts een hooger ambtenaar, ja de Gouverneur zou het kunnen doen. Wordt echter iemand ontslagen, dan wordt dit uitgekreten voor tyrannie en natuurlijk zijn niet altijd die redenen publiek op te geven. Van elk klein geschil werd party getrokken en, wie het ook was, uitgespeeld tegen den heer Lehman. Niet genoeg kan dan ook gelet worden op het getuigenis, indertijd door eenige eigenaren van planta ges afgelegd, over het bestuur van den heer Lohman. Dit zyn onafhankelijke mannen en elk onafhankelijk man zal zoo spreken. En openlijk heeft men gezegd: gy zyt onafhankelijk, gy behoeft niet bevreesd te zÜn> wij Ikunnen dat niet. Vele kleurlingen en de meeste negers yoelen huinne machteloosheid om recht te krijgen, ook wanneer zy gelooven bedrogen en beetgenomen te zyn. Langzamerhand moest dit kwaad bloed zetten. Nu naderde 12 Mei. Te voren verbaasde men zich al dat volksfeesten gegeven zouden worden, juist voor dat volk dat niet gediend is van de personen die het gaven of tot wier eere het plaats vond. Gelukkig bleven de negers die niet in de stad wonen, weg, en gaven geen gehoor aan de oproeping om «banja en doe» te gaan dansen. Vóór 12 Mei zei men reedsais er maar geen oproer komt, en toch gaat men voort de negers op te roepen. Men zou zich haast afvragenwas het feest er op aangelegd om oproer te verwekken, en dan op nieuw weer te kun nen zeggen dat is de schuld van het be stuur van den heer Lohman Op 12 Mei heeft de opening plaats der Koloniale Staten. Op het plein staat een klimpaal, en een ouderwetsche caroussel. Het volk pakt de caroussel op, gooit die in het water. Het feest ligt in duigen en noch diner noch bal heelt plaats. Wie zijn de vernielersopgeschoten jongens en marktmeiden. Eenmaal opgewonden, trek ken zij voort, en hier en daar worden de ruiten ingeworpen, bij een of twee iets gestolen en Paramaribo is in opschudding Dit gebeurde op 12 Mei, en dit wordt voortgezet, totdat de politie onmachtig bleek en de marine en de militairen te hulp meesten komen. Op flinke wijze is toen door de verschillende hoofden gehandeld en het verzet den kop ingedrukt[de negers zijn bang voor de marine. Daarna hadden de opsporingen der schuldigen plaats en meer dan 80 pCt. zyn meiden. |Moeielij'.i kan ik een ander woord gebruiken. Op 13 Mei kwamen 3000 negers in stad. Zij hadden gedacht het feest is voorbij en de drukte is over, nu komen wij om aan den Gouverneur te vragen, ofZExc. wil blijven. Deze 3000 negers hadden geene wapenen en zijn in de grootste orde door de stad gegaan en door den Gouverneur ontvangen, bedankt en vertrokken. Moeielijk is het over wat verder gebeurd is een oordeel te vellen. Ziehier hoe mij verteld werd wat in den morgen van 14 Mei gebeurde: Op de markt hadden eenige vrouwen hun koopwaren uitgestald, terwijl een bootje met 2 Saramaccanegers aan den wal lag. Op order der politie werd de vrouwen gezegd in te pakken, er mocht geen markt gehouden. Het vereischte tijd, de koopwaren, die uitgezocht waren, weer op te ruimen, zoodat de politie het bijeen schoof of schopte, over welke ruwe manier van optreden de beide negers zich veront waardigd toonden, de vrouwen in bescherming namen en den waarnemenden comm. dreig den, volgens anderen zelfs een stokslag gaven, waarop deze, 3 schoten lossende, een der negers doodelijk trof en daarop zich ijlings naar den Proc. Gen. begaf. Dit is de eenige doode die gevallen is. Ziedaar zooals het my door een toeschouwer verteld is. Het is te hopen dat het getuigenverhoor een juist, licht zal werpen op hetgeen ge beurd is en men daardoor de oorzaken zal kunnen opsporen van het kwaad. Vraagt men nu zich af, lettende op de verschijnselen: is het een vooraf beraamd plan geweest, zoo moet dit ontkend worden. De neger en vooral de negerinnen zouden dit niet lang verborgen kunnen houden, daar zij elkaar bij 't minste krakeel ver klappen. Men is niet gegaan naar wat men zou noemen de hoofden der party, maar als een oproerige bende, zelfs steenen wer pend in huizen van menschen, die zich nooit op politiek of publiek terrein bewegen. Wat blijkt echter nu wel, dat waar de Kol. St hun 25 jarig feest vieren, van hun 25-jarig bestaan? Dat in al die 25 |aren van dat bestaan, de toestanden niet verbeterd zijn, en het hoog noodig zou wezen, aan dat bestaan een einde te maken en een einde te maken aan een soort van oligarchie. Moge Mr. Asch van Wijk met even vaste hand voortgaan op den weg van zijn voor ganger, dan zal misschien na een langdu rig verblijf een verandering onnoodig zijn: Excelsior. Het tegenovergestelde van «Excelsior» steeds hooger, bleek, zoo ooit, nu in de banieren der strijders voor het liberalisme geschreven te staan. Want nog by niet eene verkiezing gaf het Liberalisme van zóó groote inzinking en beginselloosheid blijk. Wat heeft men vroeger en ook zelfs nu nog niet wraak geroepen over het mon sterverbond 1 Maar wat doet men zelf Waar nog in 1875 de heer Fokker te Middelburg, |by de verkiezing van Jhr. de Jonge geen woorden genoeg kon vinden om het bondgenootschap met de roc- schen, (door den heer Fokker, den kamer kandidaat van dat jaar, «mannen die geen vaderland hebben» genoemd) om dat bondge nootschap, zeggen wij, te hekelen, daar wordt nu openlijk aan de Maasbode en hare party een pluim op den hoed gestoken voor haren rechtstreekschen en zijdelingschen steun aan de liberalen verleend. «Verdeel en heersch» schijnt het Ideaal. Maar mag dit een Ideaal genoemd worden, en wat kan van de heerschappij van zulk liberalisme voor Volk en Vaderland worden gewacht 24 Juli 1891. Goes. Gemeenteraad op Vrijdag den 26 Juni 1891, des namiddags te 2 uren. Punten van behandeling: I. Notulen. II. Mededeelingen. III. Ingekomen stukken. IV. Circulaire van Ged. Staten, betrekkelijk de jaarwedden van den burgemeester en den secretaris, met praeadvies van B. en W. V. Remissiën van aanslag in den Hoofd. Omslag en in de belasting op de honden over 1890. VII. Idem van de exploitatie der gasfabriek. VIII. Gewijzigde begrooting van idem voor 1891, IX. Eerste suppletoire kohier van de belasting op de honden voor 1891. X. Benoeming van een Ambtenaar van den Burgerlijken Stand. XI. Benoeming van twee leden van het stembureau voor de verkiezing van vier leden van den Raad. Naar het Dagbl. v. Nederland uit Den Haag verneemt, zal de Minister van W. H. en N. binnenkort een besluit ne men, waarbij ook van inlagen in de rijks postspaarbank, tot een bedrag hooger dan f800 rente zal worden uitgekeerd. Het Huisgezin herroept thans zijn bewering als zou mr. Hennequin, het nieuw gekozen Kamerlid voor Oostburg, zich gunstig hebben uitgelaten over herstel der missie by den Paus. DE DUITSCHE KEIZER. By gelegenheid van het bezoek van den keizer van Duitschland aan Amsterdam zal daar op den Dam een groote taptoe worden gehouden, waaraan zal worden deel genomen door de Kon. Mil. kapel van het regiment Grenadiers en Jagers, de muziek korpsen van de Jagers, van de 8 regimen ten Infanterie, van het Instructiebataillon on van de Marine, door nagenoeg alle tam boers, hoornblazers en trompetters van het geheele leger, en door de tamboers en pij pers van de verschillende bataljons mariniers. De leiding van het geheel is opgedragen aan den kapitein Apol van het regiment Grenadiers en Jagers.jDe repetitiën zijn in het Paleis van Volksvlijt. Het station, te Am sterdam zal prachtig versierd worden. Teneinde gedurende het verblijf van den Keizer van Duitschland in de hoofdstad een korps bereden politie te hebben, wor den er reeds gedurende eenigen tjjd een 40 agenten in het paardrijden geoefend. Van gemeentewege worden 40 nieuwe zadels, harnachementen enz. bekostigd. De monumentale versiering op den Dam belooft één monster- bloemenstuk te worden, waar om heen fonteinen ontspringen, en dat des avonds in een zee van gas- en electrisch Jicht wordt gezet. De kosten wor den nu reeds op f22 tot f25,000 geraamd. De toevoer van meubelen, enz., om de vertrekken opluxerieuze wyze testoffeeren, houdt dagelijks aan. Groote transportwagens ontwaart men eiken dag aan den achter kant van het paleis, waarbinnen men overal in de weer is, om de gedaanteverwisseling zoo volkomen mogelijk te inaken. Een groote massa zilver is aangekomen, waaronder het prachtige pièce de milieu, waarop de slag van Nieuwpoort gedreven is Met het glanzen daarvan zijn onderscheidene poetsers bezig, terwijl eveneens reeds eeni ge dagen een paar mannen bezig zyn om duizenden waskaarsen voor de lusters pas klaar te maken. Het Ft. HU. schryft in zyn mail overzicht Dezer dagen werd ons bericht, dat voor- loopig door de Ind. Regeering van de invoe ring van een opium-régie zou zijn afgezien en, zy zelve de .opium bereidende, dat heul sap aan de pachters zou willen verstrekken. Aan dat bericht werd tevens toegevoegd, dat op een der hoofdplaatsen op Midden- Java een fabriek voor de bereiding van opium zou worden opgericht, van waar zy, behoorlijk gewogen, verpakt en verzegeld aan de pachters zou worden verstrekt. H. M. de Koningin en H. M. de Koningin-regentesse zonden ieder de gift van f100 aan den president-directeur van het Centraal Weeshuis «Bethel» te Dordrecht, |r voorziening in de behoefte van datge sticht. H. M. de Regentes heeft aan de Commissie voor de stichting van een nieuw protestantsch ziekenhuis te Nijmegen eene som van f 500 geschonken, waarvan f 300 namens de Koningin. In de aanstaande zomervergadering der Provinciale Staten van Zeeland zullen onder meer behandeld wordenverschil lende mededeelingen, waaronder van den stand der zaak betreffende de oprichting van een waterschap over de gronden, thans genaamd de Damespolder, omtrent het ma ken van een keiweg over den Slaakdam, en betreffende het, verzoek van den gemeen teraad van Cats om renteloos voorschot voor de verbetering der haven. Aangaande de subsidie voor den stoom tramweg SchoondijkeBelgische grens wordt voorgesteld aan de IJzendijksche stoomtram wegmaatschappij te IJzendijke gedurende 10 jaren, beginnende 1 Juni 1891 een jaar- lijksche bijdrage te verleenen van f3000, onder voorwaardelo. dat de onderneming onafgebroken in exploitatie blijve; 2o. dat door belanghebbende gemeenten en polders subsidiën worden verstrekt tot een geza- mentlijk bedrag van ten minste f 26,600 en 3o. dat dagelijks ten minste 3 ritten heen en weder tot vervoer van personen worden volbracht. Naar aanleiding van een verzoek van den gemeenteraad van Ierseke om tot het ver nieuwen van de Damsche straat en het leggen voor zooveel noodig van een zybe- strating langs die straat uit de provinciale fondsen een renteloos voorschot te verleenen van f8000, of zooveel meer of minder als bijj openbare aanbesteding zou bljjken noo dig te zyn, vonden Ged. Staten geen termen tot inwilliging, omdat de Damsche straat tegenwoordig geen deel uitmaakt van de bebouwde kom der gemeente, en de gemeente zelve behoort te zorgen voor de verbetering van zoodanige straten, en omdat bovendien de Damsche straat reeds van een keibe strating is voorzien. De slechte toestand waarin de weg verkeert, wordt dan ook in het adres zelf aan onvoldoend onderhoud toegeschreven. Daarop richtte de gemeenteraad zich met een adres tot de Prov. Staten, met verzoek om renteloos voorschot van f8500 voor de bedoelde wegsverbetering. Om de hiervoren vermelde redenen kun nen Ged. Staten dat verzoek niet onder steunen en stellen dus voor het af te wjjzen. Verder zullen o. rn. voorstellen van Ged. Staten behandeld worden omtrent de adres sen van ingezetenen van St. Annaland, St. Maartensdijk, Stavenisse en Poortvliet om bevordering der overbrugging van de Een dracht en om, zoolang deze niet is tot stand gekomen, verlaging te erlangen van >et tarief van het overzetveer van Tholen op den Auvergnepolderop het verzoek van den gemeenteraad van Ierseke, om renteloos voorschot voor wegsverbeteringop het verzoek van de IJzendijksche stoomtramweg maatschappij om subsidie. Aan het verslag der vergadering van den geneeskundigen Raad voor Zeeland, Maandagavond gehouden, van de Middelb. Crt. ontleenen wij het volgende. Eindelijk doet de voorzitter nog mede- deeling van een by hem ingekomen schrij ven van den heer Van der Loeff betreffen de oprichting van een krankzinnigenge sticht in Zeeland. De heerj Van der Loeff verzocht den raad voor te stellen nogmaals zich tot het ge deputeerd college te wenden met verzoek dat èn in verband met gebrek aan plaats in Holland èn in het belang van patiënten èn ook me: het oog op bezoeken van de bloedverwanten van krankzinnigen in Zee land een gesticht worde opgericht. Bij de beraadslaging hierover vraagt de heer Baert of er geen rekening moet ge houden worden met de Christelijke gestich ten, die zijn en worden opgericht. De voorzitter geeft dit toe, maar wyst erop dat ook zoodanig gesticht in Zeeland ontbreekt Hij gelooft verder verpleging van krankzinnigen in eigen omgeving gemak kelijker en beter. De lieer Van Berlekom Sr. herinnert er aan dal jaren geleden een gelijke vraag is gericht aan het gedeputeerd college doch dat daarop tot heden nog geen antwoord is ontvangen. Spreker wijst er op dat, waar het arme patiënten geldt, de christelyke gestichten veelal hulp verleenen moeten, doch is van oordeel dat dit toch een niet houdbare toestand is. Hij wil zich nogmaals tot den raad wenden. De voorzitter deelt mede dat hem by een onderhoud met provinciale autoriteiten ge-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1891 | | pagina 1