1891. No. 90.
Zaterdag 2 Mei
Vijfde Jaargang.
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK. te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER 4DVERTEXTIEN
len
es,
NOG EENS DE LEG ER WET.
Een pater over het liberalisme.
Gemengde Berichten.
id
ZEEUW.
elk fn MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
Prjjs per drie maanden franco p. p. ƒ0.95.
Enkele nummersƒ0.02».
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
•echt I
II.
t te
ie n.
HE-
aiu.
trke
Bij dit nommer behoort een Bijvoegsel.
Naar wat in en buiten de tweede kamer
vóór dit ontwerp is gezegd (de ministers
hebben nog niet gesproken) mogen wij als
vaststaand aannemen dat de inrichting zoo
als de minister die wil, de minst kostbare is
van alle die aan de hand zijn gedaan.
Ook de persoonlijke druk schijnt zwaarder
dan zjj is. in vredestijd zal die druk minder
zwaar zijn dan die van de tegenwoordige
schutterijwet van 1825 en de militiewet
van 1861.
Tot nog toe was ons leger 60000 man
sterk. Dat is ontoereikend voor eene goede
landsverdediging. Volgens de wet Bergansius
zouden wij krijgen een veldleger van 45000,
een bezettingsleger van 30000 manvoorts
20,000 depot en 20000 reserve. De land
weer telt 50000 mande. zeemacht 3000.
In t(jd van gevaar heeft rner. nog een aaö-
vullingsreserve van 40000. In 't kwaadste
geval dus 200,000 soldaten van de 500,000
weerbare mannen tusschen de 20 en 33
jaar die ons land telt.
Bq de loting wordt aangewezen of de
milicien zal dienen 12 maanden (18 maan
den bij de bereden wapens)of bij de de
pots met 3 maanden dienstof bij de aan
vullingsreserve zonder dienst.
Naar de nieuwe wet zullen de miliciens
krijgen 8 jaar dienst in het leger en 5 jaar
in de landweer. Reeds op 28-jarigen leeftijd
is men dus van dienst; thans is dit pas op
het 30ste jaar zoo.
Niemand zal zich echter verbeelden dat
de milicien 8 jaar in de wapens is. Hij
dient slechts een jaar; en wordt in de
volgende jaren, evenals nu, voor enkele
weken opgeroepen. Van 't 33ste tot het
50ste jaar gaan zij bij den laruistorni.
Wat de verdediging der wet betreft, bjj
de antirevolutionairen begint het weifelen
plaats te maken voor partij kiezen. De heer
v. Wassenaar die de wet verdedigde kon
digde een voorstel aan om het wonen in de
kazerne niet verplichtend te stellen. Wjj
juichen dit denkbeeld zeer toe. Reeds in
1889 hebben wij er op gewezen dat de
afkeer van het kazerneleven kan worden
getemperd door den milicien te vergunnen,
na afloop van zijn dienstverrichtingen zich
te verwijderen uit de onhuiselijke, en dies
ongezellige kazerne en hem het recht te
geven de verrichtingen waarin niemand hem
commandeeren mag, als eten, slapen, enz.
ook buiten de kazerne te doen.
Hebben wij voor onze kinderen christe
lijke scholen gebouwd, gaat het voorstel
van den heer v. Wassenaar door, dan
zullen wij met dezelfde toewijding christe
lijke logementen voor hen bouwen, om
allen te ontvangen. Wij hopen dat de
minister dit denkbeeld overneemt; en dat
zekere partij, die nogal met examens
dweept, aan deze permissie niet de voorwaarde
verbinde dat de aanvrager zich aan een
examentje moet onderwerpen. De gelegenheid
moet voor iedereen open zijn.
Wij hebben dus wel wat meer hoop
gekregen dat de antirevolutionaire partij
het met de regeering eens wordtnatuur
lijk de antimilitaristen onder hen uitge
zonderd.
Of de «liberalenj>, volgens of in spijt van
het advies van «De Liberale Unie», doen
(zullen, is nog niet te zeggen. In ie Ier
geval mogen van de zestien di.e tot heden
het woord voerden, vier als voorstanders
geboekt worden, n. 1. de hh. Rooseboom,
Rutgers, Roëll en v. Karnebeek. Toch
bluft wel degelijk het gevaar bestaan dat
van «liberale» zijde om minder edele redenen
de wet wordt afgemaakt. Maar er is onder
scheid tusschen «liberalen» en liberalen.
De eersten mogen wij niet vertrouwen
de redenen daarvoor liggen voor het grijpen.
Wij blijven immer hopen dat de minister
eene meerderheid vinde voor zijn voorstellen
en dat uit alle drie de partijen zich aan
sluiten bij het advies der liberale Unie.
Zoo alleen kan de wet eene nationale wet
worden.
Den 26 April jl. herdacht de afdeeling
Vlissingen van den R. K. Volksbond het
3 jarig bestaan van den Bond. Als feest
redenaar trad op de ZeerEerw. Heer P.
Peters, Pater Redemptorist te Rozendaal.
Aan een verslag in een katholiek blad
van zijne rede over de sociale quaestieont-
leenen wij het volgende
Na eerst te hebben aangetoond, hoe de
strijd tusschen de hoogere en lagere klas
sen der maatschappij te allen tijde is ge
voerd, gaf de eerw. spr. vooral tweè redenen
aan, waarom die strijd in onze eeuw, en
bovenal in onze dagen zulke schrikbarende
afmetingen heeft aangenomen. Men kan
dien strijd aan vele oorzaken toeschrijven;
doch vooral wilde de eerw. spr. doen uit
komen, hoe uit het liberalisme het socia
lisme geboren is; hoe het liberalisme de
bron en wortel is, waaruit het socia
lisme voortkomt. Het liberalisme toch
verspreidt onder het volk en in de maat
schappij het ongeloof, door de leeraren;
de vrije gedachte, de vrije moraal, de
scheiding van Kerk en Staat, het neutraal,
godsdienstloos onderwijs, de vrijheid van
drukpers, de vrije liefde, de verbreekbaarheid
van den band des huwelijks.
Vervolgens toonde de eerw- spr. aan, hoe
de mensch, als eenmaal het geloof uit zijn
hart verbannen is, gedreven wordt tot
gemor en ontevredenheid over zijn minder
begunstigd bestaan, en tot jaloerschheid
over het betere lot der rijken. Het ongeloof
legt dan zelf dezen kreet op zijne lippen
laÏpropriétéjC'estle vol, eigendom in diefstal.
De liberale beginselen dreven de regeerin
gen ertoe, de Kerk en bare bedienaren in
hunne heilvolle werking tegen te gaan, de
Kerk en hare priesters te vervolgen. Deze
vervolgingen onttrokken het volk aan de
werking der priesters en wierpen het in de
handen des ongeloofs en der socialistische
opruiers. De ondjrvinding heeft dan ook
geleerd, hoezeer het socialisme onder de
katholieke bevolking van Duitschland veld
wongelijk wij zien uit de laatste algemeene
verkiezingen voor den Rijksdag,
Het liberalisme verkondigt de souverei-
niteit des volks, volkomen gelijkheid in
rechten en plichten van alle menschen.
Dit voert het volk er toe, alle vorsten als
tyrannen te beschouwen, alle gezag als
tiranni,e vandaar de kreetl'autörité est
la tirannie. Dit verklaart de haat en wrok
der socialen tegen vorsten en koningen.
Een tweede oorzaak van het socialisme
stipte de eerw. spreker in 't kort aande
demoralisatie der meergegoeden, de hoog
opgedreven weelde en zucht naar zingenot
der bezittende klasse. Dit doet den rijke
de beurs sluiten voor den arme om ze
alleen te openen voor weelde en genot.
De rede werd warm toegejuicht. Zou
dit een bewijs van instemming beteekenen
met het boven aangehaalde? Dan hebben
wij goeden moed dat de katholieken te
Vlissingen bij de naderende verkiezingen
den strijd tegen het liberalisme ernstig
zullen helpen voeren.
Door het liberalisme af te breken weer
staat men tegelijk het socialisme. Beide
zijn loten van eenzelfden stam.
Een goed belastingstelsel.
Terecht oordeelt de heer Hugo Muller,
een woordvoerder der radicalen, dat de
accijnzen, behoudens dip op wijn en sterke
dranken, in een goed belastingstelsel niet
thuis behooren, al kunnen ze niet alle
tegelijkertijd worden afgeschaft. Een begin
moet er gemaakt worden met de afschaffing
Yan accijnzen op zout en zeep. De suiker-
accijns mag niet gehandhaafd blijven niet
0mdat suiker een uitnemend voedingsmid
del is, maar omdat voor goed moet worden
gebroken met het stelsel van bescherming
der beetwortelsuikerfabrieken.
Spreker behandelde ook de patentbelasting,
af te schaffen, behoudens het patentrecht
voor naamlooze vennootschappenen ging
vervolgens in den breede na de bezwaren
die aan de personeele belasting in haar
tegenwoordigen vorm kleven. De grondslag
naar deuren, vensters en haardsteden dient
geheel te verdwijnen; die van huurwaarde
en meubilair moeten vereenigd worden;
terwijl winkel, kantoren en dergelijke loka
len behooren te worden vrijgesteld. De
grondslag van dienst- en werkboden deugt
alleen voor zoover het de dienstboden be
treft; terwijl wat paarden aangaat, alleen
de weeldepaarden grondslag voor belasting
mogen uitmaken.
Met dit alles kunnen wij ons vereenigen.
Jammer dat de spreker hiervoor in de plaats
een progressieve rijksinkomstenbelasting
wenscht te geven, en een verhooging van
successiebelasting, twee maatregelen die in
gestrengheid en hardheid de af te schaffen
maatregelen nog overtreffen.
Het spreekwoord «makkelijker gezegd dan
gedaan» zal ook hier wel waar zijn.
1 Mei '91.
Goes. De antirevolutionaire kiesvereeni-
ging «Voor Nederlaud en Oranje» hield
Woensdagavond vergadering, ter bespreking
van het concept program. De vergadering
te half acht begonnen, was te half tien
geëindigdzoodat eene grondige bespreking
onmogelijk, eene vluchtige behandeling
noodzakelijk was. Een amendement op
punt 2 strekkende om aan te dringen op
eene proportioneele vertegenwoordiging, dat
als het meest billijke stelsel werd aange
prezen, dewijl er geen stemmen bjj verloren
gaan, werd dan ook door den voorsteller
ingetrokken, dewjjl hij, daartoe uitgenoodigd,
geen kans zag in zulk een kort oogenblik
de werking van een proportioneel kiesstelsel
te verklaren, en de vergadering dit blijkbaar
i.oodig achtte om over de billijkheid er van
te kunnen oordeelen.
Als afgevaardigden naar de deputaten-
vergadering zjjn aangewezen de hh. J.
Bujjse (stemg.) M. de Jonge Jz. (plaatsv.
stemg.) en G. M. Klemkerk. Vooraf waren
de hh. J. Donner en M. de Jor.ge Jz. als
bestuursleden herkozen.
Na de Joni-verkiezingen zal ons blad
in ietwat grooter formaat verschijnen; zonder
prijsverhooging. Deze maatregel is nood
zakelijk gebleken door het toenemend debiet
van ons blad.
Benoemd tot geneesheer te Wemel-
dinge de lieer Dikkenberg, arts te Middelburg.
Middelburg. Woensdag 6 Mei marktdag.
Die zich voor bet dienstjaar 1891/92
van een jacht- of vischacte willen voorzien
moeten zich daartoe van 15 tot 30 Mei
aanmelden.
Het kohier voor de hondenbelasting ligt
gedurende 14 dagen aldaar ter lezing.
Bjj kon. besluit is G. H. Verboon be
noemd tot burgemeester van Ierseke; en
mr. P. W. v. Alphen griffier bij het kan
tongerecht te Delft tot kantonrechter te
Hulst.
Zuidzande. In de algemeene vergadering
der stemgerechtigde ingelanden der Wa
tering Cadzand werd het plan van den heer
Hennequin, inzake het aanleggen van een
net van harde wegen, aangenomen met
66 tegen 32 stemmen. (M. C.)
In de Woensdag te Zierikzee' gehou
den algemeene vergadering der Zeeuwsche
Spoorboot-maatschappij werd de rekening
over het afgeloopen jaar goedgekeurd en
het dividend bepaald op 134 per heel en
op f21,50 per half aandeel. Als commis
saris werd herbenoemd de heer mr. L. A.
Bijbau te Coljjnsplaat. (Z. N.)
Benoemd tot plaatsvervangend djjkgraaf
van den Willem Adriaanpolder dhr. L. v.
Oeveren.
De ministers van waterstaat, kolo
niën en financiën hebben een commissie
ingesteld cm van hun advies te dienen bij
het onderzoek der vraag omtrent de door
Nederland, in verband met de opzegging
van verschillende met vreemde mogend
heden besloten handelstractaten, in de
naaste toekomst te voeren handels
politiek. In die commissie zit o.a. dhr. G.
J. v. d. Bosch te Wilhelminadorp.
Benoemd tot rijksveldwachter 3e kl.
(jachtopziener) te Waterlandkerkje B. J.
v. Besooijen gepasporteerd marechausseé,
thans agent van politie te Elburg.
Tholen. Woensdag namiddag had op de
haven alhier een ongeluk plaats; een op
passend werkman bezig met het graven
van grond achter de te vernieuwen be
schoeiing, kreeg doordat een werkman wat
onvoorzichtig met een zware plank omging
deze op het been, hjj viel de haven in
waaruit hij bewusteloos met gebroken been
werd opgenomen.
Te Enschede is uit Westfalen bericht
on'vangen dat tengevolge der werkstaking
vooreerst geen kolen meer afgeleverd worden.
Te Rozenbnrg zoo meldt het N.
v. d. D. kan men het vreemde geval zien
dat een merrie een kalf zoogt. Pleegmoeder
en kind schjjneo bijzonder op elkaar gesteld
te zjjn.
Te Yalkenswaard heerschen de maze
len zeer hevig. Er zjjn huisgezinnen waar
reeds 3 en 2 kinderen stierven. De school
is voor onbepaalden tijd gesloten.
Een vrouw te Rotterdam, die in het
begin van de vorige week aan de politie
niededeeling deed, dat zij pjjn had, doordat
z.ij een gulden had ingeslikt en daarom in
het ziekenhuis werd opgenomen, is door
geneeskundige behandeling werkelijk bevrjjd
van een gulden, maarniet éen gulden
stuk was het, dat zij inslikte, doch vier
kwartjes waren het, die door haar keel waren
verdwenen en dan ook te voorschijn kwa
men. Toen zij op het vreemde verschijnsel
gewezen werd, antwoordde zjj lakoniek
«Ik heb in de Pauwensteeg gesproken van
een gulden, welnu, vier kwartjes maken
toch ook een guldendan had de inspecteur
mjj beter moeten vragen.»
De Werkman, (Chr. Volksblad) breekt
een lans voor de afschaffing van het gebruik
om een begratenisplechtighetd met gastmaal
of drinkgelag te besluiten. Het blad ver
haalt het volgende
Het was op een dier dagen, dat er in
een buurt van ons dorp een droevig
sterfgeval had plaats gehad. De overledene
was een weduwe en zij liet een zevental
kinderen achter, waarvan een paar nog
geheel hulpbehoevend.
De leeraar van het dorp vas oud an
vermocht geen zware en vermoeiende werk
zaamheden meer te verrichten, en zoo
waren er al jaren voorbijgegaan, dat er
van die zijde in de huizen der droefheid
geen troostwoord werd gehoord of een
heenwijzing naar Hem, die gekomen is om
treurenden te troosten. Een eenvoudig man
had zich aangeboden om een hoofdstuk uit
den Bijbel voor te lezen, een kwartier
voordat het lijk door de buren zou worden
weggehaald. De familie zat diep bedroefd
rondom de kist geschaard en luisterde
aandachtig naar de goede woorden, die hun
werden voorgelezen. Daar begon de klok
te luiden, eenige mannen komen binnen,
schroeven de kist dicht en voort ging het
met het lijk, gevolgd door de geheele familie,
i mannen, vrouwen en kinderen. Om één
len
aan
de.
)0.
!5.
0,
i0
0.
I.
I,
Je
b-
