y
1891. No. 84.
Zaterdag 18 April.
Vijfde Jaargang.
Strijd en Zegepraal.
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES
DE LEGERWET.
4 April '91.
Vorig
791/4, 793/8
94% 9:1/8
100% 1011/2
101% 101%
100%
87% -
981/j
911/j 911/
1001/4 L
90
7% 79%
95%
55 551/o
81 783/g
1003/s 100%
743A -
72/6 -
1003/4
98 977/a
1031/g 1031/4
721/s 713/4
803/4 80%
ISVs 18%
973/8 97
931/4
74% 74
231/3
467/s 47%
Leeningen.
3% 987/8 99
3% 98%
Ondernem ingen.
122%
161% 162
100% -
511/4 51
101
100% -
55% 55%
100 1001/4
101% -
101
108
85
100
102
59
99
2395/8 -
2g
1013/a 101%
50
98
90
3
141%
94
331/2
993/4
993/4
54%
58
140%
182
1267/s
89%
991/s
96%
102%
103%
100%
81%
86Vs
923/4
13%
30%
106%
1033/4
99%
94
33
543/8
58%
142%
127
69%
108%
100%
93%
13%
293/4
99%
92
U03/4
297/8 29%
95
77% 76%
193/4 201/s
49
103% 103%
106
110
1093/8 -
46% 46%
1063/g 106%
90
183 184
100% 100%
60
90
100 100
1087/g 108%
105% 1073/t
103% 103
69
92%
92% -
1231/.,
115 -
121% -
164
I621/4
129
I68I/4
1577/8
48%
18%
128
48%
1^0
I
elken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
Prgs per drie maanden franco p. p. /0.95.
Enkele nummers0.02*.
UITGAVE VAN
EN
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Bij dit nommer behoort een Bijvoegsel.
II.
De commissie van voorbereiding heeft
wijzigingen op de legerwet voorgesteld,
waarvan het voornaamste is den duur van
den dienstplicht bij het leger van 8 op 6
jaren te brengen. Voorts om de vrijstelling
van eenige zoons te doen vervallenook
óm van een oneven getal broeders de
grootste in plaats van de kleinste helft
dienstplichtig te verklaren en eindelijk om
strengere bepalingen te maken in zake
oefening van landweer en aanvullingsre
serve. De heer Schimmelpenninck v. d.
Oye heeft verklaard enkele dezer voorstellen
tol wijziging niet te steunen. De commissie
wil dus blijkbaar nog verder gaan dan de
minister. Eenige zoons dienstplichtig te
stellen is een maatregel dien wij om reeds
vroeger gemelde redenen niet toejuichen.
Wel kunnen onder hen verwende mannekes
zijn, wier karakter gevormd of gewijzigd
diende te worden, en voor wie de dienst
niet kwaad zou zijn. Maar een natie die
de voortzetting van namen en geslachten
op prijs stelt, moet de eenige zoons niet
aan de gevaren van den oorlog prgs geven,
tenzij dan om hen corveedienst of anderszins
te laten verrichten, jgelijk de principiëele,
zoo genoemd in tegenstelling met de aan
gewaaide moderne, doopsgezinden.
Het voorstel om de grootste helft der
jongens uit een gezin te doen dienen, is
eveneens een verzwaring van last. De natie
zal wel degelijke argumenten voor dezen
maatregel verlangen, alvorens zich door de
noodzakelijkheid en billijkheid er van te
laten overtuigen.
Wil men algemeenen dienstplicht, wat uit
beide door ons genoemde maatregels blijkt,
men kome er dan rondweg voor uitdoch
trachte dit niet langs sluippaden te ver
krijgen.
Want wel vermeerdert door dezemaat-
26)
FEUILLETON.
Schetsen uit den Fransc.h Duitschen oorlog.)
Overigens zette de zoogenaamde voldane
burgerij te Parijs haar leventje van «vroolijke
Franss ongehinderd voort. Mep bezocht
de plaatsen van vermakelijkheden als vroeger.
Alleen had men eenige bedden ingeslagen
en de vlaggen van het Roode Kruis buiten
de woningen gehangen, opdat de Duitsche
«barbaren», als zg onverhoeds kwamen,
genoopt zouden zijn de aldus geteekendè
woningen, als werden daarin gekwetsten
verpleegd, voorbij te gaan.
Inmiddels kookte en siste het in dezen
heksenketel, en met recht mocht men
ongerust zijn bjj de gedachte wat van dit
brouwsel worden moest. De wildste repu
blikeinen tierden en hielden zich alsof zg
zich met de Duitschers onder de puinhoopen
der stad wilden laten begraven. De regeering
werd gedwongen alle in de stad aanwezige
petroleum op te kooper,, teneinde daarmede
zoo noemden zij het de Duitschers
te verbranden. Een inschrijving werd
geopend voor hem iie den koning van Pruisen
vermoorden zou. Officieren die in het
Duitsche leger waren krijgsgevangen geweest
en op hun eerewoord dat zij de wapens
niet weder tegen de Duitschers voeren zouden
gedurende den oorlog, waren ontslagen,
strgden thans weder in de gelederen, zeg
gende dat zij wel gemeend hadden te
beloven niet meer onder de vanen des
Keizers te zullen strijden, maar niet onder
de vanen der republiek.
Groot was de onzin waarmode de dichter
Victor Hugo de wilden opzweepte. Een
regelen de kans op een hoog nommer voor
de lotelingen, die kans wordt echter ge
kocht door een te dieper ingrijpen in het
organisme van het huisgezin. Reeds de
kleinste helft zijner zonen te moeten missen
is een ouder soms al vrij lastig en onvoor-
deeligwaartoe dan de grootste helft aan
te spreken?
Van veel meer ingrijpenden aard zjjnde
wijzigingen door den heer Schaepman voor
gesteld.
Zij komen hierop neer, wat wij aan
«Het Centrum» ontleenen, dat de dienst-
vervanging, door de Regeering verworpen,
wordt gehandhaafd, maar niet zooals zij
thans bestaat, nl. dat men zich voor geld
zijn algeheele vrijheid koopt en zich onttrekt
aan alle persoonlijke diensten bjj de lands
verdediging. Ieder toch, die bij de zeemilitie
of voor langen diensttijd bij het leger is
ingelijfd, zou zich een plaatsvervanger kunnen
aanschaffen, geheel op de wijze als nu.
Hij, die echter een plaatsvervanger stelt,
zou daardoor van den dienst niet vrijkomen,
doch worden ingelijfd bij het gedeelte, dat
voor korten oefeningstijd, hoogstens drie
maanden, is bestemd. Hiermede vervalt
zeer zeker het bezwaar tegen den lang-
durigen kazerneplicht voor degenen, die
uithoofde van hun beroep of dat hunner
ouders niet lang van huis kunnen zonder
ernstig nadeel te lijden. Zelfs gaat de heer
Schaepman verder en verlangt, dat, indien
een militieplichtige aan zekere eischen van
ontwikkeling en geoefendheid, door de Re-
geeriag te bepalen, blgkt te voldoen, zijn
verblijf in het leger niet langer danj eene
maand zal duren, terwgl de plaatsvervangers,
evenals nu, steeds deel zullen uitmaken van
het zoogenaamd blijvend gedeelte, wat al
weder ten goede komt aan alle lotelingen,
die zelf hun dienstplicht vervullen.
Geheel tegen dit vrijgevig systeem druist
een der amendementen van den heer Seyf-
fardt in, die den korten oefeningstijd op
zes in plaats van drie maanden wil bepaald
zien, bjj aanneming waarvan de amende
menten des heeren Schaepman hunne waarde
zijner gevleugelde woorden was«Wij zijn
een eenige Franschman, een eenige Parij-
zenaar, een eenjg hartElders schreef
hij«Waar de bres is, daar is onze borst
Wij zijn geen vleesch meer, maar steen
Ik ken mijn naam niet meer, ik heet va
derland Wij allen heeten Frankrijk, Parijs
muur
De Parijsohe bladen deden de dolzinnigste
middelen aan de hand om de Duitschers te
vernietigen. Zij bevalen bommen aan, die
zjj eatansraketten noemden, uit bijzondere
balluns geslingerd, waarvan elk duizend
vjjanden buiten het gevecht kon stellen
ot andere die een geheel leger op een mijl
afstand in vlammen kon doen opgaan ont-
ploffingsmijnen die geheele regimenten in
de lucht deden vliegen en stikbommen om
het overschot der Duitschers te verstikken,
die door de overige moordwerktuigen zou
den gespaard zijn.
De slechtste vrouwen uit de stad verbon
den zich tot een hulpweerkorps. Een dier
amazonen beweerde een middel gevonden
te hebben om alle Pruisen die binnen Parijs
zouden komen, te vernietigen. Het was een
vingerhoed tot een buisje gevormd, hetwelk
bij de aanraking blauwzuur deed ontsnappen.
Men had daarmede slechts een Pruis aan
te raken, dan was bjj terstond dood. Zij
noemde dit werktuig den «vinger Gods» 1
Met de verguizing der Duitschers ging de
bespottelijkste zelfverheerlijking gepaard.
Zoo dreef het dolle volk in den letterlijken
zin afgoderij met het standbeeld der stad
Straatsburg op del Place de la Concoide.
Een ladder bleef dag en nacht tegen het
standbeeld staan, opdat ieder die wilde het
hoofd er van met bloemen zou kunnen
tooien. Van tijd tot tjjd moest dan een
zouden verliezen.
Voegen wij bij deze mededeeling nog dat
de heer Bahlmann in eene nota tegen de
wet heeft geprotesteerd, en de heer Land,
eveneens in een nota gewichtige bedenkingen
in zake de marine heeft nedergelegd, dan
zal het den lezer duidelijk zijn, dat den
minister van oorlog in de volgende week
een zeer moeilijke taak wacht. Vinde hij
■'oor wat het hoofdbeginsel der wet betreft
den gewenschten steun bij alle partijen.
Late geen onzer antirevolutionaire Kamer
leden om bijoorzaken zich daarvan afvoeren.
Al moest het zoogenaamde bondgenootschap
erom verdwijnen en de ziekelijke «liberale»
«partij» aan het bewind komen, landsbelang
en rechtvaardigheid gaan voor. Met ver
zaking daarvan is toch geen duurzame
meerderheid te koopen, de «liberalen» welen
op dat punt van ondervinding te spreken.
Slechts ééne voorwaarde ga hierbij vooraf
Dat stevige waarborgen aanwezig zijn voor
eene voortgaande verbetering van de rechts
positie onzer miliciens.
Lr. Edmond de Pressensé.
In De Pressensé verliest het Fransche
Protestantisme een zijner edelste en rijkst
begaafde zonen.
Als kanselredenaar, als handhaver van
het goed recht der Vrije Kerk, ook toen
zijn jongere medestander Bersier het vaandel
verli»t en tot de staatskerk overging, als
politicus en Senaatslid, bekleedde hij in het
revolutionaire Frankrijk van onzen tijd
een eenige en invloedrijke plaats, die niet
licht door iemand anders zal kunnen worden
vervuld.
De Pressensé was een der beste en
meest oorspronkelijke leerlingen van Vinet
doch paarde door zijn studie aan een paar
Duitsche hoogescholen aan zjjn echt. Fran
sche vormen iets van de Duitsche «Gründ-
lichheit», dat zijne boeken in degelijkheid
slechts deed winnen.
Hij was een «Vermittlungs» theoloog en
heeft als zoodanig de zwakheden die dit
standpunt met zich brengt, niet kunnen
kunstenaar den dienst vau kappen verrichten
en de verschillende kransen schilderachtig
regelen. Dikwijls zelf hield men godsdienst
oefening aan den voet van dit beeld. Pries
ters verschenen dan met een altaar en lazen
de mis, en de besliste vrijgeesten ontblootten
met de menigte aandachtig de hoofden,
omdat hun zulk een godsdienstoefening
voortreffelijk in hun onreine kraam te pas
kwam.
De gevolgen van dusdanig spel bleven
niet uit. De nationale garden van Belleville,
een der verachtste wgken van Parijs, trok
ken onder aanvoering van den ellendigen
Gustave Flourens naar het stadhuis om daar
de dolzinnigste democratische eischen te stel
len. Zij werden echter door de overige na
tionale gardes teruggedreven, bij welke ge
legenheid het eerste burgerbloed vergoten
werd.
Had nu de regeering terstond tegeno
ver deze oproerlingen een flinke houding
aangenomen, wie weet of zij daardoor de
gruwelen der Commune niet had verijdeld
maar zij was zwak en weifelend, toegeef
lijk en vertrouwelijk jegens de oproerlingen.
Hoe kon bet ook anders Niet minder
dan zij was zij zelve oproerling, een
onwettg gezag uitoefenen. Het was dan
ook, of zij dit gevoelde. Jules Favre kwam
de vluchtenden nog met een zalvende aan
spraak achterop loopen, waarin hij hen
prees dat zij de overheid zoo terstond ge
hoorzaamden
Ook in de provinciën staken de roode
republikeinen het hoofd op. Op vele plaatsen
heerschten verwarring en ellende. Tours
was de zetel der tegenstrevers. Te' Parijs
hadden de heeren onder leiding van Gam
betta, een eerzuchtig, schrander advocaat
ontgaan. Gelijk hij als vurig republikein,
evenals zoovele andere Fransche protestan
ten, nooit het vereischte onderscheid heeft
gemaakt tusschen den revolutionairen grond
slag van '89 en bijvoorbeeld dien van onze
aloude Republiek of van Amerika.
Toch heeft hij als apologeet groote ver
diensten, en blijven op dit gebied zijn
Drie Eerste Eeuwen en zijn strijdschriften
tegen Renan boeken van blijvende waarde,
wanneer het op bestrijding van het frivole
moderne ongeloof aankomt.
Zoo heeft hg" ook op godsdienstig-staat-
kundig gebied, onder het verzachte despo
tisme van den Derden Napoleon, in zijn
Revue Chrétienne met onverdroten ijver
zgn welsprekend woord dienstbaar gesteld
aan den onbelemmerden loop des Evangelies
en de verkrijging van volledige vrijheid des
gewetens.
Twee dingen waaraan zjjn vaderland voor
alles oehoefte heeft en waarvoor zgn arbeid
niet vergeefs wezen zal.
Ieder die zjjne werken gelezen en veel
van hem geleerd heeft, zal niet nalaten
dit dankbaar bij zijn grat te erkennen.
N. P. G. C.
17 April 1891.
Van de leden van den MidJelburgschen
gemeenteraad treden dit jaar af de hh.
dr. J. P, Berdenis v. Berlekom, dr. A. v.
d. Swalme, mr. E. P Schorer, F. G.
Sprenger, J. A. Tak en W. J. Sprenger,
terwijl moet voorzien worden in de vacature
Hogerwaard. Te Goes treden af de hh.
G. H. Kakebeeke, J. J. Ochtman, B. v.
Asperen Vervenne en M. de Jonge Jz.
Op verzoek eervol ontslag verleend
als kantonrechter plaatsvervanger te Goes
aan de hh. J. M. Pilaar en J. ter Pelkwgk
en benoemd dhr. D. Stigter tot ambtenaar
van het O. M. bij de kantontgerechten in
het arrondissement Dordrecht mr. W. H.
v. Nes v. Meerkerk; en id. te Middelburg
en Goes mr. E. Dull advocaat en procureur
te Lochem.
van Israelietische familie en beslist atheïs
tische en republikeinsche gevoelens, besloten
geen verkiezingen uit te schrijven zoolang
de vijand in het land was. Eigenlijk was
het niet daarom, maar dewijl zij vreesden
dat ile kiezers van het platteland in ko-
ningsgezinden geest zouden stemmen en de
meerderheid hen van het kussen zou ver
dringen.
De heeren uit Tours daarentegen schreven
wel eene verkiezing uit, die echter door
die uit Parijs weer werd afgelast.
Per luchtballon begaf zich Gambetta naar
Tours om aldaar orde op de zaken te gaan
stellen.
Tegelijk was aldaar ook aangekomen de
oude Italiaansche vrijbuiter-generaal Gari
baldi. Toen hg gehoord had dat men in
Frankrijk de republiek wilde uitroepen,
begaf hg zich, in weerwil van de jicht die
hem aan zijn bed bond, naar Tours om
het flinke Fransche volk zgn steun aan
te bieden.
De hoop dat uit Spanje en Italië de vrg-
fcharen in grooten getale Frankrijk zouden
te hulp komen, werd niet verwezenlijkt.
Zelfs de overkomst van den eens zoo ge-
vierden en gevreesden held van Capria
vermocht niet de fransche natie nieuw
bloed in te storten. De oude jichtige berg
leeuw was onschadelijk geworden, en slechts
enkele duizenden namen dienst onder zijne
vanen.
Gambetta nam weldra het dictatorschap,
de alleenheerschappij op zich ontzette den
minister van oorlog uit zgn ambt en voegde
diens departement bg zijne eigene waar
digheden.
Wordt vervolgd.)
