1391. No. 67.
Zaterdag 7 Maart.
Vijfde Jaargang.
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK. te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES
DE STAAT-
Z
u
ëlken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
Prijs per drie maanden franco p. p. ƒ0.95.
Enkele nummers0.02f.
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent. iedere regel
meer 10 cent.
(Slot.)
Heeft Justitie wel iets speciaal christelijks?
Zelfs de heideren hadden hunne rechtsbe
grippen. Aristoteles zeiRecht moet ge
schieden, al zou de hemel instorten. Edoch
van gelijk recht voor alle burgers wist
de man niet.
Maar wat is recht? Dat hebben de va
deren, die zelfs van halsrechten spraken,
nooit gekend ot behartigdTot op zekere
hoogte toegegeven. Maar nu zegt men
Zij hebtten dit niet kunnen doen, 2oolang
de rechten van den mensch hun onbekend
waren. Eerst inet de komst van Roussean
kwam de wereld het te weten dat het recht
steunt op wederzijdsche overeenkomst. Dat
de burgers zeiven het recht hebben hun
overheid te kiezen
Aangenomen maar dan zijn de ouders
toch zeker wel de eerste overheid hunner
kinderen. Volgens het bovengenoemd, door
de revolutie omschreven recht, dient het
kind wel eens eerst aan te wijzen wie zij n
moeder wezen zal. De socialist zegtHet
volk moet zijne souvereine rechten hand
haven en de misdaden zijn de wereld uit.
Maar deze theorie loopt uit op uitplundering.
De humanist eischi dat de onverlaat die
een moord pleegt, niet de doodstraf doch
een lichte gevangenisstraf onderga enz.
do. Politie. Schande dat zij niet gemist
kan worden. Dertig jaren lang is de jeugd
opgeleid tot alle christelijke en maatschap
pelijke deugden. Wat men aan onderwijs
uitgaf, zei Opzoomer, haalt men uit op ge
vangeniswezen. Het bleek in omgekeerden
zin waar. De politie is versterkt en tevens
de eerbied voor haar, zells bij de lieve
jeugd, verminderd. Te Amsterdam heeft men
maal .zooveel politieagenten als in sprekers
jeugd, niettegenstaande de bevolking sinds
dien tijd slechts verdubbelde. Maar, zoo
lijden zoo zedentoen was het ouderwijs
minder alzijdig ontwikkelend. Thans moet
de politie toegeven, een afwachtende houding
aanaemen en het palingoproer bewijst
het wordt het dan eindelijk te erg, dan
maar met stok en sabel er op los en ook
de onschuldigeu vellen 't Is paarden werk
voor honder.loon.
Militie. Alle volken in Europa, Zwitser
and alleen uitgezonderd, leven in vredestijd
op de wapenen. Jaarlijks worden miljoenen
verspilden duizenden mannen aan het
vreedzaam bedrijf ontrukt, om zich in den
wapenhandel te oefenen, tenzij wanneer zij
zich een plaatsvervanger kunnen koopen.
Europa is een groot wereldkamp geworden,
waarin zich dagelijks 18 miljoen soldaten
aewegen, niet meer met knotsen maar met
epeteergeweren gewapend, om in een oog
wenk duizenden menschen dood te schieten.
Jelukkig dat de vrienden Rothschild en
Krupp worden geëerd enjjontzien. Geld is
Ie ziel van de negotie, ea de zenuw van
len oorlog. Het vreeselijk ontwikkeld we
tenschappelijk krijgvoeren is ontzettend duur.
Geldelijke machteloosheid dwingt de volken
ok met bloedvergieten zuinig te zijn.
5o. In de laatste plaats noemden onze
aderen de financiën. Ook in onzen tijd
ijn deze dan ook te weinig bloeiend om
ien hoogere plaats in te nemen. Velen leven
lsof zij het op eigen financiëelen onder-
;ang aanlegden. Het is een leren op te
eelderigen voet; leening; vermeerdering
n den rentelast; schulden maken waar-
pnder ook de volgende geslachten! zul'en
verkwijnen of tot eene Staatsbankroet de
toevlucht moeten nemen.
De vraag mag gedaan wat er van het
Staatsgebouw worden zal De godsdienst
es bijbels is nog altijd vastigheid en pilaar
oor het Staatsgebouw. Een staatsgodsdienst
Is in de 17e en 18e eeuw begeeren wij
liet terughij toch stichtte veel onheil.
De staat is niet geroepen het Altaar te
bedienen, maar toch ook niet om het omver te
werpen. De Staat van onzen tijd onder
mijnt den Godsdienst onder den schijn van
dien te huldigen gelqk ook het Nut van
het Algemeen reeds meer dan een eeuw
bezig is te doen. De godsdienst is voor hem
een antiquiteit die hij in een hoek zet, maar
ook af en toe te voorschijn haalt om als
uithangbord te dienen. Men ziet het bij
verkiezingen.
Spieker weidde breed uit over de begin
selen van den revolutionairen staat, die lïïj
met voorbeelden ook uit ons land na 1840
toelichtte. De volkssouvereiniteit, dat het
volk zijn eigen overheid kiest, heeft den
souvereinen arme van den souvereinen rijke
vervreemd. Immers in zake nijverheid wer
den de rijken beschermd, de concurrentie,
van machinerieën enz. was den arme te
zwaaren de Staat deed niets om hein
te helpen. Gelijkheid van beide souvereine
standen werd geleerd, doch niet betracht.
Dit moest in het oog loopen. De werklieden
a la Heldt kloppen thans aan bij den Staat.
Vroeger wisten zij van geen grieven, doch
de Staat heeft hun zijne goedkoope wel
dadigheden in den vorm van kosteloos we
tenschappelijk onderwijs, pokpuisten, enz.
opgedrongen. Nu zijn zij hun weldoener
boven het hootd gegroeid en vragen beleefd
om het deel des goeds, dat hun toekomt.
Want kosteloos, doch ook kostloo^ is het
Staatsonderwijs; dewql men er den kost
niet bij heeft. Laat de Staat zijn zorgen
dan ook uitstrekken over onze kleeding,
ons schoeisel, voeding, vermakelijkheden,
enz. Wint een rein geslacht moet ei zijn.
Dure scholen met speeltuinen moeten ver
rijzen, waar onze kinderen kunnen op
springen van vreugd. Dit kan ook wel
want de werkliedenkinderen kosten den
Staat lang zoo veel niet als die der meer
gegoeden.
De enquête heeft aan den dag gebracht
dat de liberale Staat op gebied van arbeids
wetgeving, sociale zaken, Zondagsrust, ver
zekeringnormalen werktijd, bescherming
van vrouwen enz. enz. zjjn plicht nu jaren
lang verzaakt heeft.
Ja er zijn spaarkassen opgericht en rijks
postkantoren verrezen en er zijn weelde
artikelen beschermd, wijl de uitvoer belast
werd van alles wat de werkman toch niet
kan koopen. Maar, zoo zeggen de vrienden
Heldtswij hebben ons recht nog niet
verkregen.
Spreker besprak vervolgens de eischen
van socialisten en radicalen die al meel
de liberalen naar links opdringen. De
«liberale» partij moet ten slotte radicaal
worden. Thans is zij nog onmachtig iets
tot stand te brengen. Zelfs in haar bloei
tijd bleek zij daartoe onbekwaam. Spreker
roept allen vrienden toeSteunt dit mi
nisterie dat de geroofde oppermacht van
den staat een weinig heeft afgeknot.
Men loopt gevaar alles van den Staat
te verwachten. Staatsverbetering is zeer
gewenscht. Maar niet herzie u zelf is
voldoende. Terugkeer tot den God onzes
levens moet er mede gepaard gaan.
Tegen de revolutie het evangelie en zijn
werking in eigen hart en huis.
De christen moet zuinig zijn met zijne
toejuichingen. Ook tegenover de regeering
die wel niet al het gewenschte, maar
ondanks de bezwaren ook door «liberalen»
opgeworpen, toch nog zooveel tot stand
bracht. Maar steunen moeten wij deze
ministers, dewijl zij menschen zijn, die te
vaster handelen naarmate zij meer steun
vinden, en wier taak zoo uiterst moeilijk is.
Allen moeten daaraan helpen, zoolang
het Koning Jezus belieft te toeven met
Zijne wederkomst. Eens zal Hij als Koning
heerschen over allen, ook die Hem nu ver
werpen.
Is Baal God dien hem; is de Heere God
dien dan den Heere, zoo sprak eenmaal
Elia. Dit geldt ook nu. Is de Heere God
geef dan Hem alleen de eeremaar gelooft
gij in een vergoddelijkten staat, blijf dan
niet halverwege staanloop dan ook de
baan ten einde en reik den sociaal democraat
de hand. Conservatief, liberaal, radicaal,
socialist, anarchistzij wandelen allen een
zelfden weg, doch (het wordt door henzelven
erkend.) de een loopt wat harder dan de
ander.
De voorzitter dhr. Plazier dankte den
spreker voor zijn voortreffelijk woord, dat
door een kleine honderd personen (bij den
aanvang telden wij er 70; met aandacht
gevolgd was. De vergadering door den heer
Plazier met gebed geopend, werd door dhr.
Kater met dankzegging gesloten.
Y Hontenisse.
Onzen vrienden te Hontenisse wacht nog
in deze maand wellicht een nieuwe ver
kiezing voor de Tweede Kamer. De heer
Walter is afgetreden. Wel is hij weder
vei kiesbaar; en zal het ons aangenaam zijn
als hij herkozen wordt, doch dit mag in
geen geval geschieden door nalatigheid of
medewerking van antirevolutionairen.
Immers de heer Walter behoort tot de
Schaepmausche fractie der katholieken, dat
zijn zij die de regeering uit de rechterzijde
niet beleid hebben gesteundin zake de
legerwet, die zij zeiven afkeuren, een vergelijk
mogelijk achten; en de samenwerking met
de antirevolutionairen ook voor het vervolg
wenscheti te bestendigen.
Daarbij is hq de man naar het hart der
kiezers aan de overzijde. Hij is een echt
districtsm in, die het moet gezegd
zijne taak als volksvertegenwoordiger ernstig
heeft opgevat.
Toch mag niemand der onzen, althans
bij eerste stemming, hem steunen. De
heer Walter behoort tot een partij die wel
veel aanrakings-, doch nog meer geschil
punten vertoont met de onze.
Onzen vrienden staan thans drie wegen
open. Thuisblijven, een eigen candidaat
stellen of geen candidaat stellen maar stem
men op een geestverwant naar keuze.
Het eerste is niet geoorloofd. Het kiesrecht
is ons nu eenmaal gegevenwij mogen
daar niet willekeurig afstand van doen.
Dit zou alleen dan te verdedigen zijn wanneer
het bij een hei stemming alleen stond tus-
schen twee zonen der revolutie en 't dus om
het even ware, wie van deze twee ons
vertegenwoordigde. Maar ook het stellen
van een eigen candidaat heeft bezwaar.
Stelt gij een der onzen candidaat dan hebt
gij cok te zorgen dat hij er komten
moeten dus moeite noch kosten ontzien om
met hem te slagen. En wie zal nu deze
kosten durven voor zijn rekening nemen,
wetende dat de gekozene misschien nog
slechts eenige weken zitting heeft en dan
weder zal moeten altreden
En daarom zouden wij den vrienden in
Hontenisse wel willen vragenot het niet
wenschelijker ware zoo de besturen der
kiesvereenigingen eenvoudig adverteerden
dat zij ditmaal tegenover mr. Walter geen
candidaat stellen, maar dat zq den kiezers
aanraden immers zq zijn verplicht te
stammen, en wel voor hun beginsel te
stemmen om hun stembiljet in te vullen
met den naam van een candidaat onzer
richting. Daartoe zouden enkele namen
kunnen genoemd worden.
Wil men echter met een heuschen can
didaat voor den dag komen, dan spanne
men ook alle krachten in om dezen zetel
te veroveren iets wat ook best mogelijk
is; dewijl roomschen en antirevolutionairen
in Hontenisse bijna gelijk staan.
De bond Hontenisse beginne nochtans in ieder
geval met zich mobiel te verklaren. Hij
schrijve de kiezerslijsten over, vergelijke
ze met die van het vorige jaar reclameere
als er enkele namen op schijnen vergeten
te zijn; en zoeke een candidaat naar het
hart des volks, die het program van actie
aanvaardt; en met «Ons Program» van
beginselen van harte instemtimmers twee
onmisbare voorwaarden om goed teslagan'
6 Maart '1891.
De kermis. Volgens het verslag in
de N. R. C. van heden heeft de Middel-
burgsclie gemeenteraad in zake de kermis
eene beslissinggenomen die op de voorstanders
van Zondagsrust en vooral van Zondags
heiliging een pijnlijken indruk zal maken.
Burgemeester tn Wethouders hadden
gewenscht de kermis tot 6 dagen te be
perken, en die te doen houden van Maandag
tot den daaraan volgenden Zaterdag. De
heer De Stoppelaar vond dat dergerlijke beper
king gelijk zou staan met afschaffing en
daaraan wilde hq in geen geval meedoen.
Daarom stelde hij een wijziging voor in
het voorstel, namelqk om de kermis te
doen aanvangen den vierden Donderdag in
Juli en te doen eindigen 's Zaterdags van
de daaraanvolgende week een kermis dus
van 10 dagen, met inbegrip van den Zondag.
Ten overvloede vraagde de heer van Dunne
of hij aanneming van des heeren De Stop
pelaars voorstel ook des Zomags kermis
zal gehouden worden waarop de voorz.
bevestigend antwoordde.
In het verslag van onzen berichtgever
komt deze vraag met het antwoord niet
voor. Het is dus mogelqk dat de N. R. C.
verkeerd is ingelicht.
Doch zoo het bericht juist is en dus de
Middelburgsche raai beslistheeft dat voortaan
ook des Zondags kermis zal zijn immers
het voorstel De Stoppelaar ging er met
10 tegen 4 stemmen door dan betreuren
wij deze beslissing zeer.
Vooreerst om het stuitende dat hier
ten believe van een deel der burgerij 10
kermisdagen worden toegestaan en daaron
der nog een dag, die door een ander deel
dier burgerij als de Dag des Heeren wordt
gevierd.
Maar ook om den weinigen eerbied der
vroede vaderen van Middelburg voor de
ordinantiën Gods en den eeredienst van een
groot aantal gemeenter.aren, die uit dit
besluit spreekt.
Er zitten in Middelburgs gemeenteraad
nog enkele rechtschapen «liberalen»kon
dan nu, behalve de heer E. P. Schorer,
dien wq hulde brengen voor zijn prot-st
tegen de kermis in het algemeen, niemand
hunner tegen deze stuitende terzijdestelling
van de Zondagswet opkomen Had de
geachte voorzitter, burgemeester Schorer
door zijn veto deze stuitende beslissing niet
kunnen keeren Of zal hij als hoofd der
politie ten spijt van de genomen beslissing
(immers overeenkomstig zijne roeping; toch
de Zondagswet handhaven
Eere aan de raadsleden W. J. Sprenger
E. P. Schorer, Snijders en dr. v. d. Swalme,
die op welken grond dan ook, aan deze
zonde der overheid weigerden mee te doen.
Toch werd weder voor de zooveelste maal
bewezen,hoever de qver sommiger«liberalen»
voor Zondagsrust en Zondagsheiliging gaat.
En wie durft dit deze overheid der stad
Middelburg zoo heel kwalqk te nemen,
nu zelfs in de eerste kamer, bij monde
van niemand minder dan oud-minister
Fransen v. d. Putte tegen de Zondagsrust
die den heeren handelaars, krantenlezers,
enz. hinderlijk is, werd geprotesteerd
Behalve het adres van mr. de Kanter
c. s., houdende verzoek tot wijziging van
de jachtwet enz. zijn tot dusver 123 meest
gelijkluidende adressen van gelijke strekking
en 17 houdende adhaesie aan het verzoek
bij de Tweede Kamer ingekomen.
Bovendien zijn er nog 9 ingediend met
verzoek tot herziening der wet op de jacht
J en visscherij, onder welke een van den
