1891. No. 59.
Dinsdag 17 Februari.
Vijfde Jaargang.
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. IFHUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENT1EN
De Volksvrijheden.
WAT NU?
EEN VERGELIJK.
ZEEUW.
elkfn MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
Prgs per drie maanden franco p. p. ƒ0.95.
Enkele nummers0.02s.
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent. iedere regel
meer 10 cent.
Nu bij het naderen van de algemeene
verkiezingen de liberalen weêr beginnen
te roepen, dat zij eigenlijk de bevolking aan
de vrijheden, welke zij geniet, hebben
geholpen, is het zaak, die goedkcope be
wering scherp te contróleeren.
De Boodschapper brengt nog eens in her
innering, welke de houding der liberalen
was in '34 en daarna ten aanzien der
«Afgescheidenen».
Men leze
«Thorbecke vooral keurde de tyranieke
maatregelen goed, die de Regeering ir.
1834 tegen de «Afgescheidenen» nam.
Terwijl Groen van Prinsterer, ofschoon
niet met de «Afgescheidenen» meegaande,
met kracht tegen die vervolging opkwam,
betoogde Thorbecke tegenover Groen, dat
de vervolging niet streed met de strafwet
en met de Grondwet niet alleen, maar hij
beweerde tevens in zeer sterke uitdrukkin
gen, dat de «Afgescheidenen een zoo gevaar
lijke partij waren, dat de Regeering hen
«niet mocht toelaten, maar hen streng
«moest vervolgen.» En deze leer van de
Staatsalmacht vond toen instemming bij de
organen der liberale partij.
Het Handelsblad van 1 Dec. 1834 schreef
van de vervolging der «Afgescheidenen»:
„Ons dierbaar vaderland is, dank zjj de
Godheid, van het gif der staatkundige vrfj-
heidsschrc-euwers en petitionarissen bevrijd
gebleven, hetwelk onze voormalige halve
broeders (de Belgen) in het verderf heeft
gestort; thans, nu deze vurige pijl op het
schild der eensgezindheid en trouw is ver
stompt, worden wij van een andere gevoe
lige zyde bestookt. Bezigen wij dan j ook
Broedersdit schild zoo beproefd tegen alle
aanvallen, tegen de [onrustige; waarheid-
kraaiers dezer dagen, opdat verder bijtijds
aan den noodlottigen stroom der verdeeld
heden een steviger dam gesteld moge
worden. Het zfj zoo 1"
De Gids maakte het niet veel beter. Dit
tijdschrift liet zich in 1837 aldus uit.
De latere nakomelingschap zal, dunkt
ons, dit hedendaagsche vernieuwd gekijf
voor een dwaasheid der 19e eeuw houden;
en zij zal dat te meer doen wanneer de
onpartijdige geschiedschrijver naar den
heerschenden geest van eendracht, vrede
en liefde in de hervormde, de Protestant-
sche kerk onzer dagen naar waarheid toe
kent wanneer zij ziet, dat geen echt god
geleerde in onzen leeftijd, noch van deeene
noch van de andere zijde, meer ijverde
voor die versleten beuzelachtige twisten
onzer vaderen, en wanneer zij bemerkt
dat geen waardig leeraar der Gereformeer
de (Hervormde) kerk zich in geloofszaken
door oude kerkvormen aan slaafsche ban
den liet leggen, of voor een papieren Paus
knielde."
Zoo oordeelden toen Thorbecke en de
liberale pers over de mannen, die in hun
rgk vrijheid begeerden en daarom tegen
over den Staat en de Synode kloek en krach
tig optraden.»
Thorbecke, Handelsblad en Gids, waarlijk
geen onbekende grootheden, alle drie aan
de zijde der on-vrijheiden Groen, de
geminachte Groen, alléén aan de zijde
der verdrukten, strijdende voor de vrqheid!
Na vijftig jaren schijnt toch dat isole
ment niet zoo bespottelijk te zijn geweest,
als men het vaak heeft doen voorkomen.
En wie heeft het nu gewonnen, Groen
of de anderen
Maar hebber, de liberalen van tegenwoor
dig al eens erkend, dat hunne voorgangers
van '34'39 de godsdienstvrijheid hebben
tegengehouden Laten zij toch voorzichtig
zijn met de bewering, dat de bevolking a[
hare vrijheden aan hunne tusschenkomst
dankt. De feiten moesten hun eens naar
het aangezicht vliegen 1
De wet tot splitsing der 5 groote steden
voor de verkiezingen is met behulp van 3
liberalen door de 2e kamer aangenomen.
Van de verschillende te voren gemaakte
bedenkingen tegen het ontwerp waren
reeds enkele bij het openbaar debat uit
gebleven of weerlegden van het goed
recht der meerderheid om een door een
vroegere meerder beid begaan onrecht te
herstellen, was men vrijwel algemeen
overtuigd. Wel houdt het achterlijke
deel der vooruit strevende «liberalen,»
nog vast aan de legende dat in 1887 met
algemeen goedvinden tot bestendiging der
meervoudige districten was besloten, doch
ook deze legende is, dank zij de historische
toelichting van den minister, tot hare waarde
teruggebracht.
Het onmogelijke om deze splitsing te
doen plaats hebben zonder storing te bren
gen in het gemeentelijk organisme kon even
min worden aangetoond, dewijl in zake
de kantongerechten de splitsing te Am
sterdam een feit is; en men reeds in en
kele groote steden bij de verkiezingen de
kiezers naar verschillende wijken verdeeld,
op aangewezen punten der stad laat stem
men. Bovendien vóór 1850 was Amsterdam
bij de verkiezingen gesplitst.
Bij de additioneele artikelen der Grond
wet van '48 werd in artikel 6 van het
voorloopig kiesreglement bepaald dat elke
provincie in zooveel hoofdkiesdistricten werd
verdeeld als de bevolking het getal van
45000 malen bevat. Zoo werd Amsterdam
in 5 enkelvoudige districten verdeeld en
zonder eenig bezwaar werden in deze
enkelvoudige districten voor de tweede
kamer gekozen de hh. Godefroi, Backer
en v. Hall, en bij herstemming v. Naamen
en Heemskerk Bz. (30 Nov. en 14 Dec.
1848).
«Het stelsel van enkelvoudige districten,»
zei Gladstone in 1884 bij de indiening van
een dergelijk wetsontwerp, «geeft een groote
vei scheidenheid in de vertegenwoordiging:
en zulk een groote verscheidenheid is een
uitmuntend bestanddeel in een goed kies
stelsel.» De wet werd aangenomen en
thans blijkt zij zelfs in Londen met zijn
5 miljoen inwoners onuitvoerbaar.
Het lijdt dan ook geen twijfel of de
eerste kamer zal wat dit betreft, geen be
zwaar hebben in de aanneming van Loh
mans voorstel. Maar het wachtwoord is
reeds gegeven en dat is verwerping. Men
zal de noodzakelijkheid en mogelijkheid en
rechtmatigheid en wenschelijkheid, ja zelfs
de grondwettigheid der splitsing gaarne
toegeven naar men zal stuiten op een
bezwaar in den vorm. Het ontwerp is
te slordig opgesteld en te overhaast gewij
zigd en ,aangenomen om er lang notitie
van te nemen. Het is broddelwerk, dus
weg er mee 1
Weg er mee 1 Ook onze leus is dit. Doch
niet ten opzichte van dit wetje, welks verwer
ping wij uit het oogpunt van rechtsherstel, niet
uit dat van partijbelang, zeer zouden be
treuren. Maar ten opzichte der eerste ka
mer, die niet meer is van onzen tijd, wier
samenstelling in niets beantwoordt aan de
belangen der verschillende standen en be
drijven wier vastkoppeling aan de provin
ciale staten, aan dit collegie, zeer tot zijn
schade een politieke beteekenis verleent,
het in zijn eigenlijke taak belemmert; en
het van zijne beste sappen vaak berooft.
Weg er meezeggen wij, niet in den
zin dien de revolutie er aan geeft, name
lijk van gewelddadige opruiming; maar
weg er mee in den zin dat de eerste
kamer worde omgezet in antiliberalen geest.
Daartoe is noodig dat de kiezers vooral
zich toeleggen op de omzetting der pro
vinciale staten. Zoolang deze de leden der
eerste kamer kiezen, mogen wij niet rusten
voor en aleer alle liberale Statenleden door
antiliberale vervangen zijn. Zoo gaat de
eerste kamer o m. En is dit doel bereikt,
dan is de eerste kamer rijp voor eene prin-
cipiëele reorganisatie.
De liberalen zullen dan niet meer strijden
voor haar behoud, wijl zij van een anti
liberale eerste kamer toch geen heil ver
wachten. De radicalen en socialisten komen
ook nu reeds tegen de bestaanswijze van
dit achter de tweede kamer aanhinkend
paard op en de antirevolutionairen wensch-
ten reeds lang dat de eerste kamer eene
kamer van vertegenwoordiging van belangen
zou worden.
Met de eerste kamer in hare huidige
samenstelling [doet men niets. Men heeft
het gezien in de 2V2 jaar dat onze regee
ring aan het roer was. Uitgezonderd de
schoolwet, die men niet durfde verwerpen,
heeft de eerste kamer geen enkele wet
van speciaal christelijk karakter behandeld
mete^eet echter uit hare verwerping van
Keufhenius' begrooting hoe bitter vijandig
hare meerderheid is.
En men zal het ook straks bij de ver
werping van Stedenwet en Vaccinewet zien,
hoe geheel niets onze christelijke regeering
met deze eerste Kamer doen kan.
Laat ons volk dit wel bedenken.
Ook als straks liberale verkiezingsapostelen
ons zullen komen vertellen, hoe bitter wei
nig toch deze Regeering, met hare meer
derheid in de tweede kamer en met zoo
eer. «schikkelijke» eerste kamer tot haar
dienst, in 's Lands belang heeft uitgericht.
Het Katholieke blad De Nieuwe lJselbode
de noodzakelijkheid aantoonende dat het
inzake de legerwet tusschen antirevolutio
nairen en katholieken tot een vergelijk
komt, geeft een weinig vleiend getuigenis
omtrent de «liberale» partij.
Een vergelijk omtrent het brandende
vraagstuk; persoonlijke dienstplicht of
plaatsvervanging, moet er komen. Laat
zich dat vergelijk, wachten, dan zegevieren
in Juni dezes jaars de liberalen aan de
stembus en wordt het land weder door
eene minderheid geregeerd en getiraniseerd.
Het moet tot een vergelijk komen.
Want komt het niet tot een vergelijk tus
schen Regeering. katholieken en anti-revo
lutionairen, dan treedt de liberale partij
die zich aan de Legerwet vastgebonden
heeft en luide om afschaffing van de
plaatsvervanging schreeuwt door hare meest
gezaghebbende organen in de pers en op
de academische leerstoelen dan treedt
de liberale partij op met groote meerder
heden in beide kamers enwij zijn
geleverd.
Het moet tot een vergelijk komen. Want
komt het er niet toe. dan worden we
met eene nieuwe en fellere uitbarsting van
het liberale ongeloof bedreigd, dan bedreigt
ons een overstelping van de barbaarschheid
van het liberalisme- Laten zij, die het weten
die de geschiedenis der geesten ook ten
onzent tot een voorwerp hunner studie
maken, laten zij het zeggen of de liberale
woordvoerders niet aan elk Christelijk denk
beeld wrikken en men ooit een Christe-
iijken klank hij hen kan waarnemen.
16 Februari '91.
Tengevolge der volkstelling moet in
tal van gemeenten het aantal Raadsleden
worden vermeerderd of verminderd. Te
Terneuzen wordt liet met 2 vermeerderd te
IJzendijke onder anderen met 2 verminderd.
Uit vele gemeenten onderanderen Zie-
rikzee, Graauw, Kruiningen, 's Heerenhoek,
Scherpenisse, St. Philipsland, Tholen, Poort
vliet, Wemeldinge, 's Heer Arendskerke,
Dreischor, is in zake het wetsontwerp op
den suikeraccijns, aan de Tweede Kamer
een adres verzonden, waarin de ondertee
kenaars, allen landbouwers, welke grootbe
lang hebben bij den onverminderden aan
bouw van beetwortelen, als zijnde dat nog
het eenige product, wat hen staande houdt:
hunne algeheele instemming betuigen met
het request, dd. 26 Januari 11. aan de kamer
ingezonden door het hoofdbestuur der Ver-
eeniging van landbouwers die
suikerbietenverbouwen, gevestigd
te Steenbergen, verzoekende het wetsont
werp op den suikeraccijns te verwerpen,
teDzij in art. 2 het cijfer van 29 millioen
kilogram aanslag worde veranderd in min
stens 45 milloen, zonder den aanslag te
verhoogen of eenigen anderen financiëelen
druk op de beetwortelsuikerindustrie te
leggen, daar dat alles inkrimping der cul
tuur tengevolge zou hebben en dus finan
cieel voor den landbouwer geheel op het
zelfde zou nederkomen. (Tijd.)
Post- en telegraafambtenaren.
Bij de regeling van de traktementen
der post en telegraafambtenaren zal zegt
de minister van Waterstaat - rekening
moeten worden gehouden met den omvang
der opgelegde werkzaamheden en met de
verantwoordelijkheid, die op hen rust. Er
moet overigens naar gestreefd worden zooveel
mogelijk te komen tot eene samensmelting
der beide diensten, een desideratum, dat
echter eerst te bereiken zal zijn na een
aantal jaren, daar rekening moet worden
gehouden met de bestaande toestanden en
met verkregen rechten.
ZONDAGSDIENST.
De minister van Waterstaat heeft in zjjn
antwoord aan de Eerste Kamer beloofd te
zullen nagaan waar zonder al te groote
bezwaren de bestelling des Zondags in
plattelandsgemeenten tusschen 9en 12
uur kan worden vervangen door bestelling
op een ander uur.
Er wordt volgens het B. H. aan
gedacht een posthouder te vestigen op de
noordkust van Flores, welks bevolking van
betrekkelijk vreedzamen aard is en ook
geneigd om met ons op vriendschappelijker.
voet te komen.
Naar men uit goede bron verneemt
zullen de miliciens der lichting 1886, be-
hoorende tot het 2e, 3e en 6e reg. infan
terie, in de laatste helft der maand April
e. k. voor den tijd van 13 dagen onder de
wapenen worden geroepen, teneinde te wor
den geoefend in het gebruik en de behan
deling der geweren, stelsel «Vitali», en het
nieuw model ledergoed. En wel: die van
het 2e en 6e regement infanterie (Maas
tricht, 's Boscb, Breda en Geertruidenberg)
van 618 April, die van het le bat. 3é
reg. inf. te Bergen op Zoom van 921
Maart; die van het 3e bat. 3e reg. inf. te
Bergen op Zoom, alsmede die van het 2e
en 4e bat. van dat korps te Middelburg en
Vlissingen van 618 April; die van het
5e bat. 3e reg. inf. te Bergen op Zoom van
20 April—2 Mei.
De heer dr. Vermeulen katholiek lid
der Kamer voor het kiesdistrict Helmond
trad Vrijdag voor zijne kiezers op met eene
geschiedkundige beschouwing omtrent de
politieke partijen in Nederland. Volgens het
verslag in de N. R. Ct. zei de spr. onder
anderen, dat liberalen en antirevolutionairen
even hard naar het radicalisme en de revo
lutie hollen, en dat wel de slechtste revo
lutie ooit geweest is de hervorming der
16e eeuw. (De man bedoelde Luther, Cal-
viju. c. s.) Het einde van het verslag in
de N. R. Ct. luidt aldus
»De op keurige wijze uitgesproken rede
vond slechts matige toejuiching. Trouwens
het overgroote gedeelte dertoeschou
wers «merkte eerst te laat dat de voor
dracht geëindigd was. Het had er niets
van begrepen, was danig aan het suffen
geraakt en wist op het laatst van toeten
noch blazen». De critiek schijnt ons te
oolijk toe om waar te zijn
Het bericht, dat er oneenigheid tus
schen den gouverneur van Suriname en
mr. Kalff is ontstaan, is, naar het V. ver-
verzekert, reeds voldoende bevestigd.
