1891. No. 56.
Dinsdag 10 Februari.
Vijfde Jaargang.
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK. te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
EEN ADRES.
AANGENO M E N.
DE VROME SPEECH
li ERR- EX SCIIROLN1EEWS.
Gemengde Berichten.
UW.
elke-n MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
Prjjs per drie maanden franco p. p. ƒ0.95.
Enkele nummers/0.02s.
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 40 cent.
Er is geen saaier werk dan adres
sen lezen. Niettemin wagen wij het
van onze lezers te vergen dat zij
onderstaand adres toch eens goed
inzien. Het is van eenige groote
Surinaarnsche firma's en plantage
houders, die aan de Eerste Kamer
hunne ingenomenheid betuigen met
het bestuur van den Gouverneur.
„Geven met verschuldigden eerbied te
kennen, de ondergeteekenden, allen eige
naars en beheerders van Cultuur
ondernemingen in de kolonie Suri
name, dat zfj met belangstelling gevolgd
hebben de debatten, gevoerd in de Tweede
Kamer der Staten-Generaal, omtrent het
beleid der Regeering in die kolonie.
Zij wenschen niet te treden in eene
beoordeeling van afzonderlijke regeerings-
daden, noch in appreciatie van bepaalde
handelingen van den gouverneur der ko
lonie, daar het hun voorkomt, dat eene
zoodanige beoordeeling hier geen nut kan
stichten en zij zich bovendien volkomen
kunnen vereenigen met de woorden
door den minister van koloniën in
deze gesproken. Zij wenschen slechts
uwe vergadering mede te deelen, dat zij,
allen groot belang hebbende by den bloei en
den vooruitgang der kolonie Suriname,
vertrouwen stellen in hetbeheer en
het regeeringabeleid van den gou
verneur Jhr. de Savornin Lohman.
„Zij verklaren gaarne, dat sedert zijn
optreden in deze hoogebetrekking in vele
opzichten belangrijke verbetering
is ingetreden.
Ook door een persoonlijk verblijf en werk
zaamheid van enkelen hunner in Suriname,
nog kort geleden, vermeenen zij tot het
uitspreken, van een oordeel omtrent de
toestanden aldaar gerechtigd te zijn en ver
wachten zy, dat dit oordeel als afkomstig
van onafhankelijke mannen, die in
geenerlei betrekkingtot het be stuur
der kolonie staan en die aldaar
groote belangen vertegenwoordi
gen, by de behandeling der toestanden der
kolonie Suriname in Uwe vergadering zal
worden in aanmerking genomen."
Hetwelk doende
West-lndische landbouw-maaeschappij
W. H. Blaauw; Plantage De Een
dracht, Deichmann vom Rath;
Blaauw Co.; cultuurmaatschappij
Rust en Werk, J- C. Gülcher; In-
singer Co.; cultuurmaatschappij
JSienwe Klarenbeek, cultuurmaat
schappij Dordrecht en de cultuur-
maatcchappij Tout lui faut, P. N.
Muller en de heeren Kijken,Sluijters
Co. en Gerrit van Hoogstraten
Zoon.
Men ziet in dit adres, gesteld door mannen
van zaken, die ook over de Surinaarnsche
toestanden kunnen oordeelen, tapt men uit
een geheel ander vaatje, dan zekere partij
is gewoon te doen.
Maar zouden die onderteekenaars wel
liberaal zijn? vraagt gij angstvallig.
Wij weten het niet; maar hun adres is
in elk geval een daad van uitnemende
liberaliteit, vergeleken met het drijvend
liberalisme hunner vrienden.
Zekere partij, die meer houdt van citaten
uit De Vaderlander, houdt dit adres verbor
gen doch wij zullen trachten het te be
waren.
De Steden wet is aangenomen. Zij heeft
nog wel enkele veeren moeten laten, inaur
het beginsel kwam ongeschonden uit den
strijd. Met 45 tegen 36 stemmen werd
aangenomen artikel 1 (alphabetische lijst
der kiezers met woonplaats enz.) Ook art.
2 (termijn van uitreiking der stembriefjes
verminderd op 5 dagen en maar één stem
pel,) Ook art. 3 (aanwijzing bureau waar
men moet stemmen). Na bestrijding door
de heeren Veegens en Asch v. Wijk werd
ingetrokken artikel 4 (gelegenheid tot stem
men om 8 uur en 's avonds van 7 tot 9
uur.) Men vond het bëter deze zaak bij de
nieuwe kiesrechtregeling te regelen.
De heer v. Houten wilde 's Zondags laten
stemmen doch de heer v. Kerkwijk kwam
daar in een vrome speech tegen op.
Art. 5 tot 14 werden zonder beraadsla
ging goedgekeurd. De strijd werd gestreden
bij artikel 42 de splitsing van Amsterdam,
Rotterdam, Groningen, Utrecht en Den
Haag, in enkelvoudige districten, welker
grenzen zijn omschreven met behulp van
de door de gemeentelijke overheid vastge
stelde wijkverdeeling.
Art. 47 gebiedt het aanwezig zijn aan elk
stembureau in bedoelde steden van een kie
zerslijst met vermelding van het hoofdkies
district jwaarin de kiezers op 15 Febr.
1891 woonden en de inlevering van
bet stembriefje bij het bureau van het
hoofdkiesdistrict waarin hij volgens die lijst
op den kag der stemming voor de tweede
kamer woont.
De heer Roëll had groot bezwaar tegen
dit artikel dat aan de burgemeesters en wet
houders van Amsterdam, Rotterdam enz.
overlaat te bepalen tot welk kiesdistrict de
verschillende inwoners zullen behooren. Nu
moet men weten dat in genoemde gemeen
ten al de dagelijksche besturen liberaal zijn
zoodat de «vergissingen» slechts in der li
beralen voordeel zouden zijn. Toch waren
enkele bedenkingen juist. De minister kwam
er aan te gemoeten zoo werd ook dit
artikel ten slotte aangenomenen daarna
de heele wet, met 52 tegen 38 stemmen.
Van de linker zijde stemden de hh. (Domela
Nieuwenhuis), Kerdijk, Veegens en v. Hou
ten met de geheele (voor zoover aanwezige)
rechterzijde. (Er ontbrak slechts 1 lid aan
de linkerzijde, en één vacature terwijl aan
de rechterzijde 2 antirevolutionairen en 6
katholieken ontbraken.
De heer Nieuwenhuis stond nog even op
om te zeggen waarom hij voor zou stemmen.
Hij verweet daarbij de libeiale partij op
weinig parlementaire wjjze, die hem een
berisping van den voorzitter bezorgde, hun
«drukfout,» met opzet begaan. Want hoe
de liberalen met het oog op hun verleden,
durven spreken van belangeloosheid der li
berale partij, gaat mijn verstand te boven.
Het is een staaltje van brutaliteit dat alles
overtreft. Immers het behoud der meer
voudige kiesdistricten bij de grondwetsher
ziening is een der gemeenste streken ge
weest, die er ooit begaan is
Zoo sprak hij. Zeker een zeer ruwe vorm
van waarheid zeggen, waartegen het gevoel
opkomten toch wekken deze ruwe doch
gemeende woorden nog niet zooveel weer
zin als
van den heer v. Kerkwijk, toen diens geest
verwant v. Houten in overweging gaf's Zon
dags te laten stemmen. Niet dat wij op de
schoonheid van zijn woord iets afdingen.
Eene passie bljjft eene passie, al preekt
een vos ze. Het heeft dan ook onze vol
ledige instemming«Het is' ongeoorloofd
voor de verkiezingen een dag uitte kiezen,
waarop velen in den lande door hunne gods
dienstige overtuiging belet worden aan de
verkiezingen ddel te nemen.»
Toch wenschen wij niet te vergeten dat
de heer v. Kerkwijk het zei, een liberalist
van echteD stempel, van wien de antire
volutionaire kiezers nooit iets hebben ver
wacht en die rekenende op de vastheid
van zijn district zich vaak zekere satire
veroorloofde, op het kantje at spotten met
het heilige.
Het doet dan ook niet aangenaam aan,
uit den snaakschen mond van den grappigen
Zierikseeschen afgevaardigde dergelijke vrome
verzuchting op te vangen. Gaat men daarbij
na dat ook de heer v. Kerkwijk de tiran
nieke schoolwet van '78 hielp aannemen
en ten allen tijde als trouw liberaal met
de Van Houtens en Heldts meegaat, dan
■(ai men terstond dat het hier eene vrome
attentie geldt, waar licht iets achter steekt.
Het moet Juni worden, weet je.
De verkiezingen (door den heer V. Kerk
wijk spottenderwijs vergissen wij ons
niet in 4888 de dag des gerichts genoemd)
naderen. En bij het schemerlicht der
k imende verkiezingen gezien, krijgt een
dergelijk optreden van een liberaal voor de
«goiisdienstigen», wel eenige beteekenis.
Het district Zierik=ee heeft al heel wat
van zijne vastigheid verloren. De liberale
partij verliest ook daar terrein.
Wat nood, zoo de «godsdienstigen» eens
de plaats der afgevallenen konden innemen,
en de fceiTcelijken zich voor Kcr/cwijks her
kiezing lieten vinden? Als het tij ver
loopt
Maar onze vrienden te Zieriksee heböen
a' te veel ervaring opgedaan, dan dat zij
dergelijke tendenz speechjes niet op de rechte
waarde zouden weten te schatten.
9 Februari '91.
Bij Koninklijk besluit is de heer C.
J. A. Fercken erkend en toegelaten als
consul van België te Terneuzen.
Bij het verzenden van drukwerk onder
kruisband naar Amerika gaan die kruisban
den dikwijls onderweg stuk en het drukwerk
is verloren. Oprollingen dan in den vorm
van een koker van sterk papier, die afge
schoven kan worden om aan postkantoren
te worden onderzocht, is boven alles aan
te bevelen. De afstanden zijn te groot,
zoodat drukwerk zoowel als brieven veel
heeft te lijden.
Een ander gebrek is, brieven naar Amerika
te verzenden in slechte enveloppes. Het
g' beurt menigmaal dat de enveloppes door
gesleten zyn, en men op de postkantoren
er een touwtje om binden moet teneinde
ei.veloppe en brief te zamen te houden
voor bestelling.
Belanghebbenden gelieven hierop te letten.
De Commissaris des Konings maakt
bi kend dat lo. de jacht op houtsnippen
en waterwild met ingang van 4 Maart en
die op watersnippen met ingang vao 13
April zal gesloten zijn; 2o. het welspel
van kwartelen alleen van 1 Mei tot en
met 45 Juli zal geoorloofd wezen; 3o. de
kooieenden door den kooiman moeten wor
den opgesloten of gehokt van 31 Maart
tot en met 30 April en van 4 Juli tot
de opening der jacht op waterwild
4o. de visscherij van 31 Maart tot en met
34 Mei zal gesloten zijn, voor zooveel betreft
het visschen met de zegen of met het
sleepnet5o. de visscherij met de overige
■oor deze provincie geoorloofde vischtuigen
zal gesloten zijn van 15 April tot en met
15 Mei; 6o. gedurende den gesloten visch-
tij 1, sub 5 vermeld, in de wateren, waarop
de sluiting der visscherij toepasselijk is, het
visschen van paling, doch alléén met aal-
korven zal mogen plaats hebben.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Zuidzande ds. A. P. de Groot
te Boksmeer.
Ned Ger. Kerk.
Beroepen te Kralingen ds. L. v. d. Valk,
chr. ger. pred. te Delft.
Benoemd tot leeraar in de wis- en
natuurk. aan de R. H. Burgerschool te
Breda dhr. B. W. Mont civiel-ingenieur en
leeraar a/d. R. H. B. S. te Zieriksee.
In de maand Jan. '91 werd de Chr.
School te Goes bezocht door 185 leerlingen
waarvan 149 geen enkelen schooltijd ver
zuimden; 33 leerlingen verzuimden minder
dan 10 schooltijden en bij 3 beliep het
verzuim van 40 tot 20 schooltijden. In
het geheel bedroeg het schoolverzuim in
deze maand 1,7 pet, tegen 0,8 pet. in
Jan. 1890.
Middelburg De drie personen betrokken
bij den jongsten brand, zijn Vrijdag uit
hunne voorloopige hechtenis ontslagen. De
d olers van den in ons vorig no. vermelden
looddielstal zijn gevonden. Het zijn een
viertal knapen, van welke er twee in voor-
lo' pig arrest werden gesteld.
Goes. Tot bode van het kolenfonds «Uit
Voorzorg» alhier, is door het bestuur be
noemd, Reinier Burgs. Op de laatste alge-
meene vergadering zou een bode hebben be
noemd geworden, doch op voorstel van een
der sollicitanten om briefjes in te leveren met
opgaaf van salaris, werd dit verdaagd en
hadden van de 24 mededingers, 45 hun
briefje ingeleverd. Er zijn weer een vijf
tiental nieuwe leden toegetreden. De drie
nieuwe bestuursleden die op de laatste
vergadering werden gekozen, daarvan werd
de heer A. Schrijver als vice-voorzitter aan
gewezen, en zal dhr. G. A. Weide als 2e
secr. optreden, terwijl dhr. P. Goedbloed
als commissaris werd aangewezen.
Scherpenisse. Zondagnamiddag arriveer
den alhier eenige heeren van de arrondis-
semenls rechtbank te Zieriksee, o.rn een
onderzoek in testellen in eene ernstige zaak.
Twee personen, een van Poortvliet en
een uit deze gemeente, werden door de
politie naar St. Maartensdijk getransporteerd,
ten einde aldaar een verhoor te ondergaan,
terwijl H. v. B. beweert door bovenbedoelde
mannen te zijn mishandeld, en daardoor
ziek is, in zijn eigen woning is ondervraagd.
Scherpenisse. Zondagavond, omstreeks
half negen, brak alhier een hevige brand
uit in de met vlas gevulde meestoof. Oorzaak
onbekend.
Terneuzen. oe koopman U., die ter be
veiliging tegen de vorst 80 zakken aardappe
len, wegende ieder 404 kilogram in een
put had geborgen, is, toen hij den put
opende tot de onaangename; ontdekking ge
komen dat de zakken met aardappelen
waren verdwenen.
Goes. De koopman B. uit Wemeldinge
had Vrijdagavond door den mist misleid
het ongeluk met zijn paard en wagentje
in de Karnemelksput te geraken. De voer
man kwam met een nat pak en den schrik
vi ij, doch het wagentje werd erg beschadigd.
Goes. Zaterdagmiddag is in een onbe
waakt oogenblik het 2Vs jarig zoontje van
den landbouwer Jacob de Dreu alhier bij
de woning in een put gevallen. De dienst
meid sprong, zoodra zij het onheil ontdekte,
den kleinen drenkeling na, doch het was
reeds te laat. Geneeskundige hulp werd
verleend door dr. v. Vloten, wien het echter
niet gelukken mocht de levensgeesten weder
op te wekken.
Goes. Mejuffrouw M. E. Gilles—Hufkens
die door de Middelburgsche rechtbank tot
7 dagen gevangenisstraf veroordeeld was
wegens de bekende zaak van de onttrekking
van haar dochtertje aan de handen van
haren vader, keeft op een request van H.
M. de Koningin-regentes ten antwoord ge
kregen dat hare straf in een geldboete van
f 25 is veranderd.
Te Helder heeft de vader van een
talrijk gezin zich naar Amerika begeven,
eene vrouw met negen onverzorgde kinde
ren in armoede achterlatende, waarvan het
jongste tien dagen
Te Avezaat is eon geheel huisgezin
vergiftigd, daar het eten klaar gemaakt was
in koperen vaatwerk. De vrouw is reeds
overleden, de andere huisgenooten zijn nog
zi ;k.
