9
KftlCk- E\ N< lhM>L\li;i \VS.
HO MO EO j
Gemengde Berichten.
1891. No.
Cf
i
i
totdat zy haar. toppunt bereikte door de
opkomst der moderne theologie.
Deze voortschrijdende beweging word
vooral sedert 1848 toegejuicht en gepteund
door de „bourgeosie satisfaiie,' (voldane
burgerij, „liberalen") der steden, welke dooi
de revolutie als kiezers invioed kunnende
uitoefenen op het bestuur; en waar van
de dominocratie der vorige eeuw, nog al
tijd teerde op rationalistische denkbeelden
der Voltairiaansche periode (op de vrijzin
nige denkbeelden omtrent het gezag der
menschelyke Rede in plaats van Gods
Woord).
Maar nu die „bourgeoisie" het hecht in
handen liad, wilde zy ook heerschen
en vergde op onderwijsgebied eene neutra
liteit welke op den duur onmogelijk ge
bleken is. Het mee.-endeel der landelijke
bevolking en heb volk achter de kiezers
in de steden begeerden die neutraliteit niet.
Zij richtten eigen scholen op, waar onder
wijs gegeven werd in den geest der vaderen
en weigerden beslist gebruik te maken van
weelderig ingerichte schoolgebouwen, door
„den staat in hun midden gesticht, die zij
als belastingschuldigen mede mochten be
talen.
Zij toch beweerden in hun eenvoud dat
in zake onderwijs en opvoeding de kinderen
aan de ouders, niet aan den Staat toebe
hoorden.
In hun verzet werden zij gesteund en ge
leid door den edilen Groen van Prinsterer,
„l'avocat de la classe meconnue (de pleitbe
zorger voor de miskende klasse) zooals Cohen
Stuart hem noemt, en van wiens geestes
richting de geleerde De Bosch Kemper in
zijn „Geschiedenis van Nederland na 1830"
getuigt „dat deze zeker de meest sterk uit
gedrukte (richting des volks was en de
voornaamste grief tegen de richting door
Thorbecke gebaand: dat deze.streed tegen
Nederlandsche beginselen
Niet beter kou het kenmerkend onder
scheid tusschen Groen en Thorbecke die
beide banierdragers in ons land van de hoofd-
stroomingen dezer eeuw op het gebied des
geestes, aangeduid worden.
Steeds hebben de vrjje Nederlandsche be
ginselen zich heftig aangekant tegen allen
gewetensdwang.
Dat is zoo waar dat zelfs liberalen het
dry ven hunner party moede werden en dat
de minister Pijnacker Hordijk, die van huis
uit liberaal was, gedurende zijn kortstondig
ministerie in 1881 een lans brak voor de
onderdrukte „antirevolutionairen."
Na den dood van Groen in 1876 werd
de leiding van zijne partij overgenomen
door Dr. Kuyper, mr. Keuchenius en jhr.
mr. De Savornin Lohman.
Deze laatste, die reeds op jeugdigen leeftijd
Raadsheer was in het Hoog Gerechtshof van
N. Brabant; en in 1880 als vice-praeses van
de commissie der rapporteurs voor het nieuwe
strafwetboek zijne medewerking beloond zag
met het ridderkruis, stelde zich voornamelijk
tot taak het goed recht zijner partij op
staatsrechtelijk gebied te bewijzen,
f' Het mag een wonder heeten, dat zulk
eene in veel opzichten getrouwe schets zelft
in Indische liberale bladen geschreven en
gelezen wordt.
Zoo moeten ook in Indië deoogen opengaan
voor het heilloos, het karakterbedervend
streven van het Nederlandsche liberalisme.
Men moge dan verschillen in de opvatting
wie de leider der antirevolutionairen is, zoo
dit doel althans maar bereikt wordt, dat
men in Moederland en Koloniën de «vry
heid» door het liberalisme gebracht, naar
waarde leert schatten.
21 Januari '91.
Naar men verneemt is het ontwerp
van een nieuw militair wetboek van straf
recht met drie andere daarbij behoorende
wetsvoorstellen, door de Regeering naai
den Raad van State gezonden.
Ter bepaling van het aandeel in het
contingent voor de militie hebben gedepu
teerde staten onder meer vereenigd ver
klaard Kats en Kortgeneen Aagtekerke,
Meliskerke en St. Laurens.
Goes. Gisteren vergaderden onder leiding
van dhr. E. v. d. Bosch in de «Prins van
s Oranje» een 30 tal personen, die overgingen
tot oprichting van een vereeniging tot ver-
g zekering tegen 1 agelschade. Het concept
o reglement werd artikelsgewijze behandeld
t en met de aangeteekende wijzigingen vast-
v gesteld.
Dinsdag 27 Jan. a. te 11 uur zal de
c verg. die wegens het vergevorderde uur
gesloten werd, worden voortgezet ter be
handeling der aangehouden punten. Dan
t zal het hoofdbeginsel worden uitgemaakt
A of de vereeniging in den zin van het ont-
Si werp zal werken, uit de premiën de hagel-
h schade zal betalen en dus die premiën cp
zoodanige som zal bepalen dat er een
reservefond* gevormd wordt, dan wel of
de premie zoo laag zal zijn, dat eventueele
schade over de leden zal moeten worden
omgeslagen. Dit laatste komt den ont
werpers met het oog op de groote bezwaren
die kunnen blijken aan het incasseer m der
omgeslagene bijdragen verbonden te zijn,
niet raadzaam voor, en het is te vieezen
dat na eene dusdanige geforceerde betaiing,
vele leden zullen bedanken en daardoor het
bestaan der geheele vereeniging steeds als
aan een zijden drmd zal hangen.
Ned. Herv. Kerk.
Aangenomen (toeznaar Harmeien
door ds. G. W. A. Nonhebel te Aagtekerke;
naar Heeg door ds. J. Dommisse te
Ootmarsum.
Door wijlen den heer Hakvoert te
Amsterdam, is, aan de Nederduitsche
Hervormde gemeente te Sluis gelegateerd
eene som van f 10U0 vrij van successierecht.
De commissie voor het afnemen van
het examen voor onderwijzeressen aan
christelijke bewaarscholen, bestaande uit
de dames mej. Verdonk, ie Utrecht, F. A.
Rengers te Amsterdam, en uit ,de heeren
H. Pierson en J. Snoep te Zetten, en G. P.
Post te 'sGravenhage, heeft besloten in het
voorjaar te Utrecht het examen te houden.
Zij die examen willen afleggen, moeten
den leeftijd van 20 jaren hebben bereikt om
toegelaten te worden, terwijl zij bij de aan
vragen moeten meedeelen aan welken vorm
van examen zij zich willen [onderwerpen
a den lichteren, nf b den zwaarderen vorm,
llECllJSZAki^
Arroudiss. rechtbank te Middelburg.
Dinsdag zijn veroordeeld wegens
diefstalJ. S., 39 j., Koudekerke, tot
45 d., J. C., 24 j., en J. C., 72 j., beiden
Domburg, ieder tot 1 in., en W. V.,25j.,
en W. G., 25 j., beiden Oostkapelle, ieder
tot 21 d. gev. straf, allen arbeiders:
beschadigingJ. H.,19j, zonder beroep,
Vlissingen, tot 1 m. gev. straf, en J. J. v.
A., 21 j, smid, Middelburg tot f5 b. s.
5 d. h.,
belcedigingA. de C., 17 j,, smidsknecht,
Veere, tot f 5 s. 5 d. h.
oplichting J. v. F., 47 j. Middelburg
tet 2 in. gev. straf
verstoring der godsdienstoefening J. M.
v. T., 20 j. varensgezel, Middelburg, tot
14 d. gev. straf, en
overtreding drankwet en slaan van een
beambte C. J. v. d. H. 35 j. stoker op
de prov. boot Vlissingen, tot f l en f 3 b.
s. 1 en 3 d. h.
Allen in de kosten.
VrijgesprokenJ. H. 13 j., dijkwerker
Westkapeile, beklaagd van beschadiging.
Inzake G. R 30 j. arbeider, O. en W.
Souburg, geappelleerde van een vonnis van
het kantongerecht te Middelburg, beklaagd
van stroopery, waarbij de kantonrechter
zich onbevoegd verklaarde van de zaak
kennis te nemea, met verwijzing dier zaak
naar de arrondissements-rechtbank, is dat
hooger beroep ontvankelijk verklaard, en
met te nieldoening daarvan, het vonnis
van den kantonrechter bevestigd, met
veroordeeling van den staat in de kosten.
Ter zake van op den 3 Januari 1891,
in eene tent, staande op of iu de nabjjheid
van het ijs op de vest te Middelburg,
tegen betaling, sterken drank te hebben
verkocht, zonder vergunning, stonden gis
teren (Dinsdag-)morgen voor het kanton
gerecht te Middelburg terechtL. B. vr.
P. d. K., Grijpskerke, C. B. h/v. D. P.
Vlissingen, M. W. h/v. C. P., H. J., I.
P., F. J. M., C. F., Middelburg. De be
klaagden, die verschenen waren erkenden
allen het hun ten laste gelegde feit,
waarvoor de ambtm. van het O. M. eene
straf vorderde van f 25 b. e. 5 d. voor ieder.
De kantonrechter veroordeelde hen op dien
zelfden dag allen tot 115 b. s. 7 d. h. voor
ieder en in de kesten.
Goes. Gisterenavond had bij Luijks een
samenkomst plaats waarin na bespreking
werd besloten tot oprichting van een kolen-
fonls ouder de zinspreuk «Uit Voorzorg.»
Het bestuur bestaat uit de hh. J. Th. Pi
laar voorz., L. F. Fagel Jr. Secr. en v. d.
Broeie boekhouder. Commissarissen de
hh. D. de Wilde en D. Th. v. d. Vijver.
Er zijn 90 leden toegetreden. Het inleg-
geld bedraagt minstens een dubbeltje. In
een volgende vergadering zal het bestuur
een concept reglement ter tafel brengen
Goes. Maandagavond, ongeveer half 8,
werd de brandweer gealarmeerd, er. door
haar een schoorsteenbrand gebluschz ten
huize van den heer mr. J. G. de Witt Hainer.
Dinsdagnacht te half 1 werden de bewoners
uit hun eersten slaap opgeschrikt door het
geroep van brandBij onderzoek bleek dat
het atelier achter de woning van den
photograaf dhr. Elzinga in lichte laaie stond.
De brandspuiten 1 en 3 waren het eerst
op de .plaats van den brand aanwezig.
WelJra kwamen ook de andere spuiten
aanrukken. Spuit 4 behoefde echter geeu
dienst te doen, daar de brand reeds gebluscht
was. Het gebouwtje met deszelfs inhouJ
is totaal verbrand. Het mag een wonder
heeten dat bij den hevigen zuidwestenwind
de brand zich tot dit gebouwtje beperkte.
Enkele kostelijke machines en tal van
chemicaliën, waaronder veel brandbare,
werden een prooi der vlammen. De schade
bediaagt enkele duizen.len. Alles was ver
zekerd. De oorzaak van den brand is on
bekend.
Kats. De arbeidersvereniging alhier, die
zich ten doel stelt het voor gemeenschappe
lijke rekening opdoen van kolen en turf,
hield Dinsdagavond eene vergadering. Tot
kassier van genoemde vereeniging werd in
de plaats van den overleden M. Geelhoed
gekozen J. Wante, met 23 van de 29
stemmen, voor den tijd van vier jaren. Tot
commissarissen werden gekozen P. van der
Maas met 23, Adr. Korteknie met 19 en
E. Priester met 12 stemmen', voor den tijd
van een jaar.
Middelburg. Bij het rangeeren van wag
gons aan de meelfabriek van de firma
Kakebeeke alhier, had Maandagavond een
werkman van die fabriek B. genaamd het
ongeluk tusschen de buffers van twee wag
gons bekneld te maken, waardoor Item een
zijner schouders bijna verpletterd werd. Hij
werd onmiddelijk per as naar zijne woning
vervoerd.
Middelburg. Terw ijl de moeder zich eenige
oogenblikkeu uit de woning had verwijderd,
speelden gistermiddag op den Molenburg
alhier haar kleintjes met lucifers en staken
daarmede een wieg in brand, waarin een
zuigeling sliep. Vreeselijk verminkt, onder
andere was een der armpjes onherkenbaar,
werd de kleine door een der buren van totale
verbranding gered.
Kruiningen. De Maandag alhier gehouden
collecte voor wekelijksche broodbedeeling
aan behoeftigen heeft 1365 opgebracht.
Kruiningen. In de Maandagavond gehou
den vergadering van het «musscliengilde»
.werd door den Secretaris verslag gedaan.
48 leden hadden opgebracht te zamen 3640
inusschen, eieren, kraaien, duiven, enz. De
premie van f4 voor het hoogste aantal
geleverde musschen verkreeg J. Hamelink
de 2e premie van f 1 werd toegekend aan
H. Koetse welke respectievelijk hadden
opgebracht 378 en 157 musschen.
Meu schrijft ons uit Noord Beveland.
Dat het jjskruien groote schade aan kan
richten blijkt ook duidelijk aan den noord
en noordwestkant van ons eiland. Aan
den Anna-Frisopolder schijnen ongeveer een
vyf honderdtal perkoenpalen verbrijzeld te
zijn en ook aan den Onrustpolder eenige
schade in de krammat gepaard met grond-
verlies.
Kamperland. Dinsdagavond werd de al
hier bestaande aan bloedgebrek lijdende
aldeeling Kamperland der liberale kiesver-
eeniging «Algemeen Belang» ontbonden
verklaard, zoodat zij heeft opgehouden te
bestaan.
Domela Nieuwenbuis heeft in de
Amsterdamsche afd. van den sociaal demo-
cratischen Bond gisteravond weer eens ge
legenheid gevonden zijn antipathieën tegen
de Kroon te luchten. Hij verklaarde, dat
het inkomen der Regentes zoo ongeveer
een half millioen te hoog is.
Nadat nog andere heeren het een en
ander hadden ingebracht, werd eene motie
aangenomen, de wenscnelijkheid uitspre
kende, dat H. M. de Koningin-Regentes
afstand zou doen van het geheele inkomen
«ten behoeve van den honger des volks.»
Uit Enkhuizen schrijft men:
De seinlichtpaal met balustrade is voor
de kracht van het ijs bezweken. - Te
Andijk zijn eenige honderden arbeiders
reeds een paar dagen bezig om de ijs-
schotsen van paden en wegen te verwijde
ren. De geheele opruiming der ijsmassa
die het vet keer nog altijd belemmert is
aanbesteed. Uit Texel schrijft men
Nooit heeft men hier zooveel ys in zee
gezien als nu sedert vier dagen het geval
is geweest. Nergens wordt men open water
gewaar. Op vele plaatsen kan geen landing
plaats hebb n door de h >oge ijsheuvels die
overal opgestapeld liggen.
Zondagavond werd te Raauisdonk een
vechtersbaas wegens dronkenschap geatre-
steerd. De brigadier moest daarbij van
zijnen karabijn gebruik maken. Doch in
plaats dat hij den vechter raakte, raakte
hij een toeschouwer met diens zoontje en
dochtertje.
Donderdag begaf het echtpaar Hulster
die te Apeldoorn hun Panorama lieten
bezichtigen, zich ter ruste in een vertrek
waarin zij twee gloeiende briquetteu hadden
geplaatst. Toen men hun 's morgens niet
zag komen, sloeg meu een ruit in en vond
beiden bewusteloos tc bed liggen. Na een
iuspuiting van kamfer en aether kwam de
vrouw weer bij. De man overleed echter
na een bewusteloosheid van drie dagen.
Te Kaatsheuvel had men in een gezin,
om zich tegen de koude te beschutten, de
onvoorzich igheid begaan, brandende houts
kolen in het slaapvertrek te zetten, 's
Morgens vond men op bed de vrouw reeds
overleden en den man in bewusteloozen
toestand.
Een onderwijzer te Lotlum die zijne
nieuwe betrekking te Sever.um ging aan
vaarden, is onderweg daarheen door de
koude bevangen en bezweken. Jacob
Boender, een 19jarig matr. os van de sloep
Eersteling uit Pernis, werd door een stort
zee in de Noordzee over boord geslagen en
verdronk. De zoon van een spoorweg-
wachter op de lyn BoschVuchtTilburg,
had het ougeluk in de nabijheid zijner
woning met doodelijk gevolg te worden
overreden. Een 2jarig kind te Goedereeiie
zette eene flesch met petroleum aan den
m iiid, dronk er uit en overleed den vol
genden dag. Zaterdagmiddag werd te
Lochem een bejaard Ingezeten* dier gem.
door een trein overreden, tengevolge waar
van hij overleed. Het huis van den
burgemeester van Gasselternijveen is geheel
afgebrand. Zijne beide dochtertjes kin
deren van 8 en 14 jaar, zijQ daarbij om
gekomen. Ook de dienstbode bekwam
zulke hevige brandwouden dat men voor
haar leven vreest. De overige huisgenooten
konden zich slechts niet moeite redden.
tok al het vee en de gansche inboedel
werden een prooi der vlammen.
De Russische officier Winter heelt een
voetreis gemaakt van 2000 mijlen, van
Petersburg naar Parijs, waar men van zijn
komst onderricht was, en is Zaterdag te
Parijs aangekomen. Een talryke menigte
wachtte hem aldaar op en dames boden
hem ruikers aan. Hy had een marsch van
32 dagen achter den rug, maar was trisch
en gezond. De terugreis naar Petersburg
zal hij voor een gedeelte eveneens te voet
doen. Hij had dagelijks 50 a 66 mijlen
afgelegd. Enkele dagen deed hy slechts 30
mijlen per dag, wijl hij ongesteld was.
Men heeft herhaaldelijk gezonnen
een nieuwe manier van groeten in plaats
van hoed afnemen, dat bij guur weder
niet zonder gevaar is. De Amerikanen
hebben er wat op gevonden. Een fabrikant
te New York maakt zelfwerkende groet-
hoeden. De drager daarvan heeft zoodra
hij groeten wil, maar even aan een koordje
te trekken terstond verryst er uit een
klepje in den hoed een heertje nat beleefd
staat te groeten en te buigen.
Duitsehe genietroepen hebben op
sommige plaatsen het ys in den Rijn doen
springen.
In berichten uit geheel Zuid Europa
leest men van ongekend veel sneeuw. Te
üapels ligt de sneeuw bergen hoog opge
stapeld. Ook in Algiers zijn tal van wegen
blank gepoederd.
Landontdekkers.
Indien één ding bekoeld is in het afgeloopen
jaar, is het de geestdrift voor de landont
dekkers, die het «donkere» 'Afrika, zooals
het iieet, gaan ontsluiten.
Emin-pacha bief k eigenlijk door Stanley
niet te willen worden verlost Hij bleef
althans ten slotte in Afrika. Wissman de
Duitsehe ontdekker heeft nu alweer tuzie
met Etnin. En wat van Stanley's tocht
door «darkest Africa» ruchtbaar werd, dreigt
den roem van dezen koenen ondernemer
grootendeels te zullen vernietigen.
Vat men alles te zamen, dan wordt men
geneigd te vragen, of het wel waarlijk de
beschaving van het donkere werelddeel, of
liet niet veeleer de zucht om Europeanen
ten koste der onbeschaafde Afrikanen met
Afrika's goud en ivoor te verryken is, die
deze stoute avonturiers in het leven roept
Dan ware 't voor Atrika toch beter, dat
het maar weèr op de ouderwetsehe manier
van Livingstone ging, dat wil zeggen door
zei delingen, die geen comité's achter zich
hebben, welke op enorme winsten schijnen
te hopen.
Stanley en Mackay van Uganda welk
een ontzaglijk verschil
(N. Prov. Gr. Crt.)
CLKEN MAANDAG-
Prys per drie md
Enkele nummers
wrnmmmmmmsI
l De belangstelling
geneeswijze en bare
is onverminderd. Oo
wijdde bare aandacht
dezer zaak.
Wij laten het deb:
4 de Tweede Kaïner o
werd gevoerd hierond
De heer Van Wassr
In het Voorloopig V
stuk staat vermeld,
aangedrongen werd o
.vleen Homoeopatischen
Y universiteiten. Het a
nister daarop is«ee
delingswijze van ziel
oprichten van een lei
leerstoelen kunnen all
vakken ut het leven
Nu wensch ik niet
twisten over de vraa
moeopathie een afzond
worden genoemd,
wanneer wij spreke
dat dan het genez
oherapie wel een
^rvakken, zoo niet h
daarvan uitmaakt,
wel iets voor de op
JL^dat, wanneer men hel
therapie, uitgaande v|
I recht staande tegeno
pathische therapie,
van twee vakken.
hoogescholen slechts
r vakken onderwijs gei
met onze wetten be
genheiu om exame
die twee vakken,
alleen het examen o
het radicaal geeft e
mogen uitoefenen, m
anderen. Wij hebbe
met een zeker soor
gegeven wordt aan
gedaan in die gene
hier dus te doen i
tenschap. Dit dit
blijkt wel daaruit, d
de wet van 25 Deo
n°. 222), gewijzigd
4881 Staatsblad n°.
hij, die tot het ar
toegelaten, een bew
dat hij twee jaren
zieken aan het zi
Iemand die overtuigt
patische behandeling
boven de allopatisch
twee jaar lang de a
te bestudeeren en u
in strijd met zijne o
doctor te worden
allopathische geneesv
geloof, dat die toest
in dien toestand op
dering te brengen,
kundige wetten dien
ik zou toch, nu de
den minister willen
mogelijk zou zijn
versiteiten te benoen
in de homoeopatisch
het dan niet mogelij
af te leggen, dan
universiteiten die
geerd worden, en
tenschap beter dan
ft recht komen.
De heer Schreine
1 Voorzitter! Ik had
-?'■ nemen, maar de re
Wa°senaer, die aam
van een hoogleeraai
aan een der Univet
leiding tot een enk
lk kan mij xeer
zienswijze van den
f
I
