Adolf Stöcker.
v.
KtilUi- E\ SCHOOLLIEF WS.
RECHTSZAKEN.
Gemengde Berichten.
Tyrannie is zwakheid en delft haar
eigen graf.
En zoo heeft dan ook de kamer het
ingezien door het voorstel Kerkwijk aan
te nemen.
Den f3 Januari, dus aanstaanden Dins
dag reeds, komt de tweede kamer weêr
samen.
Het schijnt dat er spaanders zullen
vliegen. Men zal het minister Mackay niet
gemakkelijk maken. En de gouverneur van
de West zal ook heel wat moeten hooren.
Het zal ons benieuwen welke motie er
in ,de maak is, om dezen bewindsman, die
de kolonie Suriname aansloot bij het
transatlantische telegraafnet, te treffen.
Het kamerlid Zaaijer steigerde van onge
duld, reeds vóór de Kerstdagen.
In zijn Kamerverslag aan de Nieuwe
Rott. Crt. schreef hij daags na de beslissing:
«De Kamer zal jlan bij de eerste be
grooting de volle gelegenheid hebben het
beleid van den gouverneur van Suriname,
en bij de tweede, het algemeen staatkundig
beleid der regeering ter sprake te brengen.
Met het oog op deze dingen vragen wij
Zal het er spannen?
{Slot.)
Een vorige maal deelden wij onzen lezers
de rede mede door Stöcker in deze socialis
tenvergadering uitgesproken en zooals zij
door dr. Bronsveld mettertijd in «De
Bouwsteenen» is vertaald.
Men stelle zich het gevoel van Most
voor en van de andere leiders, toen luide
bravo's na deze rede weiden vernomen.
Most vloog naar het spreekgestoelte en
hield een rede, overvloeiend van haat en
bitterheid. Ten slotte klonk de Marseillaise
door de zaal maar Stöcker had niet
vergeefs gesproken. Zijne rede was het
begin der nu machtige werkliedenpartij,
die nu reeds kandidaten stelt voor den
Rijksdag, die ontelbaar velen tot maat-
schappelijken zegen isdie de openbare
meening gedwongen heeft met haar reke
ning te houden. De geestdrift voor het
Vaderland, voor het Huisgezin trad in de
plaats van de hersenschimmige Idealen van
den socialistischen geluksstaat.
Ter herinnering aan belangrijke gebeur
tenissen worden steeds vergaderingen
gehouden, zoo gezellig mogelijk. \\at
Patrimonium hier te lande beoogt, bereikt
Stöckers partij.
Dit komt ook door het algemeen slem-
recht, waardoor de werklieden daar meer
belang in de openbare zaken stellen dan
bij ons. Op de werkliedenvergaderingen
is Stöcker altijd en bespreekt er op zijne
heldere, populaire wijze, als een vriend
onder de vrienden, de belangrijkste vraag
stukken en alles ;wat van invloed op üe
vórming van hart en hoofd, en nuttig voor
de opvoeding zijn kan. Bij de Ohr. Jon-
gelingsvereenigingen zijn hij en Pastor
Schlümbach de meest geliefde, de meest
gezegende sprekers.
Stöcker is ook lid van den Rijksdag.
Toen hij de eerste maal candidaat was
kreeg hij 800; bij de jongste verkiezing
53000 stemmen. Hij zit thans voor het
kiesdistrict Munden, en bepleit de zaak Gods
en der christelijke werkliedenvereenigingen
waar hij kan.
Men zegt dat hij beter op den kansel
staat dan op de tribune in den Rijksdag;
wel is hij soms in zyne bestrijding dei-
sociaal democratische leiders, Liebknecht,
Bebel en Singer meer geestig dan geestelijk,
nochtans heelt hij dikwijls zijne adviezen
en voorstellen aangenomen gezien doornie
mand minder dan vorst van Bismarck.
Sinds November jongstleden heeft Stöcker
opgehouden hofprediker te zijn. De Keizer
"Wilhelm II heeft hem heengezonden, nadat
hij diens vader en grootvader korter of
langer had gediend en hun het Woord Gods
zonder sparen had gepredikt.
Waar hem dit in zit Zeer waarschijn
lijk in zijne orthodoxe belijdenis. Want
ofschoon Lutheraan, stond hij in menige
quaestie veel nader aan de Gereformeerden.
De Luthersche kerk is in luther..che landen
tot een landsgenootschap gemaakten heelt
in Duitschland aan den Keizer het opper
priesterschap opgedragen. Nu begint men
in Duitschland het onhoudbare en ave-
rechtsche van zulk een toestand in te zien.
Stöcker, die zijn volk kent, komt er openlijk-
voor uit dat de Luthersche Kerk steeds
meer aan invloed verliest en dat er op geen
beterschap in dezen toestand is te hopen,
tenzij de Keizer op eenmaal van dat opper
priesterschap afstand doe. Hij heeft dan
ook den Keizer aangemaand om niet te
aarzelen, zelfs niet te talmen, en betuigde
hem met de Schrift in de hand, dat hij
hiermede een Gode welgevallig werk zal
doen en den Zone Gods als gezalfden Koning
Zijner Kerk zal eereu. Nu schijnt de Keizer
op deze punten bevrijding der Keitk van
den Slaat; en bevrijding des staats van
het kapitalisme (wat echter heel iets anders
aanduidt dan wat de socialisten er onder
verstaan) niet meer zoo als vioeger aan
Siöckers zijde te staan. Althans hg heeft
hem ontslagen.
Evenwel krygt Stöcker nu meer tyd be
schikbaar om dien aan zijn arbeid te wgdea.
Toen de ontslagen hofprediker daags na
zijn ontslag op de vergadering der Christelijke
werkheden-vereeniging verscheen, sprak hij
o. m. de volgende woorden Wat hedenavond
ons hart beweegt, is nog niet rijp om
uitgesproken te worden. Wat ik in dit
uur gevoel, vat ik te zamen in deu uitroepz
«Onze geliefde Keizer leve 1 driemaal hoog
Ln in zijn blad «Das Volk» verklaarde hij
VV'ij blijven voortgaan rnet tegen de Joodsche
ontwrichting te stryden, onver-chillig ol de
machtigen der wereld voor of tegen ons zijn.
Die strijd tegen het Jodendom, tegen het
1 Sernitisme heelt voor ons geen bekoring;
eenvoudig dewyl de Joden van Nederland
heel anders zijn dan die van Oost Europa.
Immers maakten zij zich ook hier aan zooveel
woeker en tyrannie schuldig, wij zouden
geen Stöckers noodig hebben om den tegen
stand op te wekken. Het ideaal van den
antirevolutionairen volksleider zien wy dan
ook in hem niet. Maar wij hebben onge
twijfeld in hem te eeren een man van
karakter, die tegen den tijdgeest durlt op
treden. En onvergankelijk is zyn roem
dat hij den moed had om het hooghartig
Christendom in het arislrocratisch Berlyh
de diepgaande nooden en het ljjden te doen
zien van dat volk, hetwelk hij terugriep
van de giftige bronnen tot het Lévende
Water, en welks Jeugd hij te bezielen weet
voor God, Koning en Vaderland.
Ziedaar Stöcker. Wij gaven zijn beeld
slechts in ruwe omtrekken te aanschouwen.
Toch wete de geduldige lezer zooveel van
hem, dat hij wyzer zy dan zoo menig
geleerde ook in ons vaderland wijzer dan
onder anderen professor dr. v. Manen te
Leiden die kort geleden in De Spectator
i bi. 414) omtrent Stöcker niets beter te
vertellen wist dan dat hy is de prediker
van den Jodenhaat.
Verwekte de Hèere onze God in deze
veel bewogen tydeo ook elders zulke oprechte
vrienden van onze arbeiders l
9 Januari '91.
Een aanlegplaats te Breskens
Aan het riot zijner rede in een vorig
nominer opgenomen, wees de heer Glin-
derman op de wenschelykheid van een aan
legplaats te Breskens. De algevaardigde
uit Middelbuig steunde kort maar krachtig
dit advies.
Wij laten ook zijne korte rede volgen
De heer LUCASSE: «Mijnheer de Voor
zitter Gaarne wenseh ik met een enkel
woord het door den vorigen spreker gespro
kene te steunen.
Door het toenemend verkeer te Breskens
ontstaan ten gevolge van de totstandkoming
van den stoomtramweg Breskens—Malde-
ghem en dat nog zal toenemen als de lyn
SchoondijkeBelgische grens in exploitatie
zal zyn gebracht, heeft de provinciale stoom
bootdienst op de Westerschelde een behoor
lijke aanlegplaats noodig te Breskens, om
daar zoowel bij hoog als bij laag water
te kunnen aanleggen, wat nu in het laatste
geval dikwijls moeilijk gaat. Waar de
Staten der provincie Zeeland, door weder
een nieuwe stoomboot in de vaart te bren
gen, alzoo op uitstekende wijze in het ver
keer op de Westerschelde voorzien, daar
hoop 'k dat de Regeering er toe zal willen
medewerken om dezen dienst zoeveel moge
lijk nut te doen afwerpen door het tot
stand komen van een goede aanlegplaats
te Breskens te bevorderen.»
Bij Kon. besluit is dhr. D. Koeleman,
burgemeester te Ierseke, eervol ontslagen
uit zijn betrekking, en benoemd tot burge
meester van Krommenie.
Bij Kon. besluit is bij de schutterijen
op verzoek eervol ontslag verleendte
Vlissingen aan J. Pervoost als kapitein a la
suite te Middelburg aan H. W. baron Taets
van Amerongen v. Woudenberg als len lui- j
tenant, en benoemd E. L. baron v. Harden-
broek van Lokhorst.
Men vraagt ons
Een aantal voorname heeren roepen de
milddadigheid hunner landgenooten in ten
behoeve der weduwe en kinderen vaii den
hoogstwaarschijnlijk door stroopers gruwe
lijk vermoorden jachtopziener Adriaansens.
Waarom niet begonnen met aankloppen
bij de jachtliefhebbers
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te leioeke ds. J. F. F. v.
d. Hamme te Wemeldinge.
bedankt voor Vlissingen door ds. L.
J. Blanson Henkemans te jPynaker.
Ds. T. Jansen Scheenhoven viert
heden zijn GO jarigen evangeliedienst ia de
herv. kerken te Gramsbergen <9 Jan. 1831)
Schraard (1849) Dalk (1851) en Woerden
(6 Dec. 1857).
Ned. Ger. Kerk.
-Beroepen tr Middelburg ds. G. Vlug
te Leiderdorp.
Zuider Zendingsleest. Bij besluit van
2 Jan. jl. heeft de minister .van financiën
gunstig beschikt op een verzoekschrift van
tie hb. ds. J. van 't Hooft te Vlaardingen
en W. v. d. Dries te Klundert qq om bij
bet in Juli n. s. te houden 18e Zuiderzeri-
dingsfeest gebruik te mogen maken, evenals
in 1889, van het tot de Staatsdomeinen
Lehoorend Liesboseh nabij Breda. Zoodat
het Zuiderzendingsfeest op een nader te
bepalen dag in Juli gehouden zal worden
in het Liesbosch bij Breda.
Bij bevelschrift der Arrondissements-
Rechtbank te Middelburg van den 7 dezer
is naar de openbare terechtzitting dier recht
bank verwezen H. C. oud 26 jaar,
koekbakker, geboren te Livry, wonende te
Antwerpen, thans in hechtenis te Middelburg,
terzake dat hij in den nacht van 8 op 9
Juli 1890 zich den toegang heeft verschaft
in de Roomsch-Katholieke kerk te Axel, door
door eene der buitendeuren, met behulp van
eene boor en eenen beitel met geweld open
te breken en aldaar van een Onze Lieve
Vrouwe-beeld 2 paar gouden belletjes heeft
weggenomen, benevens een bedrag van 2
a 3 gulden uit 3 gesloten ofierbussen, die
hij met geweld heelt opengebroken dat hij
vervolgens de gesloten deur der sacristy,
met behulp van eenen beitel met geweld
heeft opengebroken en daaruit weggenomen
2 zilveren kelken, 3 zilveren vergulden
schoteltjes, 2 zilveren lepeltjes, 2 zilveren
kwasten met koord, en uit eene gesloten
oiferbus, die hij met geweld heeft openge
broken, het daarin aanwezige geld, zijnde
een bedrag van fl,alles met het oog
merk om zich een en ander wederrechtelijk
toe te eigenen, en welke gelden en voor
werpen behoorden deels aan voornoemde
kerk, deels aan den kapelaan van de Bilt,
althans niet aan hem, beklaagde.
Aan den beklaagde is Mr. F. M. C. E.
Koksma, advocaat te Sluis, ambtshalve als
verdediger toegevoegd.
Goes. Het Panorama heeft zich in den
korten tijd van kennismaking op de meest
vredelievende wijze het burgerrecht veroverd.
Daarom spijt het ons dat het in 't begin
der volgende week ons reeds weer gaat
verlaten. Die dus r.og van Zwitserland w:l
genieten en Maandag en Dinsdag nog eens
of voor het eerst een kijkje neme in de
merkwaardigheden der Parijsche Tentoon
stelling, die haaste zich. Allen die tot nog
toe met het Panorama kennis maakten,
roemen om het zeerst het vele schoons
dat zjj er zagen. Het Panorama zal dan
ook bij velen een aangename herinnering
achterlaten.
Naar wij vernemen verlaat het Panorama
thans onze provincie, om weldra er in
terug te keeren en Zieriksee te bezoeken.
Een drukfout. De Zoom schrijft
dat de petroleum te Goes 80 cent per
liter kost. Dit moet zijn 10 cent. Som
mige leveranciers verkuopen nog tegen 9
cent per liter.
Zaterdag zal het kanaal door Walcheren,
ten Z. van de Keersluis te Vlissingen worden
opengezet tot 1 M. bovenn de gewonen
kanaal waterstand of 2 M. boven A. P.
Dinsdagmiddag werd uit eeijv woning
in de Vischstraat te Tolen brand geroepen.
S. Quist, die juist in de nabijheid was,
vloog het huis in, verbrijzelde de kamerdeur
en vond bij de k-tchel drie kinderen zitten,
waarvan een geheel in brand stond. Hij
doofde het vuur en bracht de bijna door
den rook gestikte kinderen buiteD.
De heer J. v. Herwaarden te Heusden,
ou i kapitein der Heusdensche boot vierde
gister zijn 102den verjaardag. Hij denkt
nog beider, doch zijn lichaam is zwak. Hij
verlaat zelden het bed.
Een vrouw te Bokstel die onlangs door
het opnemen eener in brand geraakte
petroleumlamp hevige brandwonden be
kwam, is aan de gevolgen overleden.
Te Neerlissen bij Tongeren ver'oegden
zich Zondagavond in de herberg eener
weduwe drie vreemdelingen die een glas
bier vroegen. De vrouw die wantrouwen
koesterde gaf voor geen bier te hebben,
waarop zij een glas water verlangden. De
vrouw haalde dit en toen zij in de gelag
kamer terugkwam, vond zy nog maar twee
van de drie vreemdelingen, welke twee
zich mede spoedig daarop verwijderden.
Eenigen lijd daaina kwam baar zoon met
eenige vrienden thuis, wien zij baar
vermoeden mededeelde dat er een van de
drie in buis gebleven was en zich kon
verborgen hebben. Zij gingen hierop ver
gezeld van een dog aan het zoeken. Aan
een kamer gekomen, gaf de hond teekenen
van onrust en bij het openen der deur vloog
het dier onder een ledikant, waar zich nu
tusschen den hond en den indringer, (want
deze had zich daar verborgen) een gevecht
ontspon dat met den dood van deu laatste
eindigde. Op zyn lijk vond men twee
revolvers en een fluitje. Van dit laatste
werd door de iumiddels ontboden marechaus
sees gebr uik gemuakt en zoo kregen zy ook
de beide urdere vreemdelingen in handen
Woensdagmorgen kwam een boer uit
Lonneker te Enschede den dokter halen,
daai zyn buurman een been had gebroken,
üp straat komende om naar buis te keeren,
had deze persoon het ongeluk te vullen en
zelf zijn been te breken, zoodat de dokter
twee patiënten te helpen had.
In de bergen van Wales zyn dui
zenden schapen omgekomen van koude,
of verscheurd door rondzwervende honden.
De overheden hebben bekend gemaakt
dat de pachters die honden mogen dood
schieten.
De Koningin regentes van Spanje
heeft den Paus als nieuwjaarsgeschenk een
voor het oog zeer eenvoudigen wandelstok
gezonden.. De Spaansche Gezant overhan
digde hem dien met den wensch dat hij
er altijd op steunen mocht. Zoodra Paus
Leo de hand legde op den zilveren knop,
viel er uit den stok een regen van goud
stukken voor zijn voeten.
Te Englivch Town in Canada heerscht
nog steeds de melaatschheid De gezond
heidsmaatregelen zijn slecht. De melaatschen
toch verkeeren ongelijk onder de andere
bewoners, en verkoopen hun zelfs boter.
Men dringt er op aan, dat de regeering al
de besmetten in het hospitaal doe opnemen.
Sedert eenige dagen heeft zich aan
de kust te Scheveningen een ij«dyk gevormd,
welke aanvankelijk verschillende losse
brokstukken vormde en thans 10Ü meter
in de breedte beslaat.
DE BESCHAVERS IN AFRIKA.
Schandelijk, hemeltergend zijn de berich-
ten die tot ons komen over bet averechtsche
beschavingswerk van Stanley, c. s, in de
binnenlanden van «Het Zwarte Werelddeel.»
Slaan wij daartoe een blik in het dagboek
van den «held» Jameson, denzelfde die
zich zoo kostelijk amuseerde, toen hij kleine
meisjes door de kanibalen liet opeten, om
zijn schetsboek »mooi» te maken door
teekeningen van de ongelukkige slachtoffers.
7 April. Marsch naar Votnbo, de snelste
marsch dien wij nog gemaakt hebben, de
weg was uitstekend en Stanley sloot den
trein met de Somalis. Hoe zyn stok de
ruggen der luien tuchtigdeMen moest
hem de Somalis zien airossen. Het was
om de lijdenden een beetje op te beuren,
om de kreupelen, de zieken, de verminkten,
de blinden te zien loopen, als waren de
lasten zoo licht als veeren. Ik zag eenige
van mijne mannen mij voorbytoopen, die
Stanley my verboden bad aan te raken.
Zondag 3 Juli. Den dag begonnen met
drie schildwachten, die ingeslapen waren,
met zweepslagen te tuchtigen.
14 Juli. Den dag begom en met een
schildwacht te ranselen,' die zóo vast sliep
dat hij eerst by den derden stokslag ont
waakte.
18 Juli. Idem.
22 Augustus. Wy hebben eenparig
besloten dat Adallah getuchtigd zal worden,
Hij heeft zijn kastijding ontvangen.
17 September. Aan de deserteurs en
dieven Bartholomew en Msa is heden ge
rechtigheid gedaan. Zij zyn voor de ver
zamelde lieden getuchtigd. Bartholomew
heelt 150, Msa 100 slagen gekregen. De
laatste riep voortdurend «Ik zal er van
sterven, ik zal er van sterven,» in een soort
aanhoudend gehuil.
Om de wilden te bedwingen, hun van
levensmiddelen te voorzien, speculeerden
deze pioniers derbeschaving op de bezorgdheid
die de volken van Yambouya voor hun
vrouwen en kinderen koesteren. De
reizigers legden zich bij een rivier in
