1890. No. 38. Dinsdag 30 December. Vijfde Jaargang. VERSCHIJNT G. M. KLEMKERK, te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIES: Adolf Stöcker. DE ZEEUW. elken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND Prjjs per drie maanden franco p, p. ƒ0.95. Enkele nummers0.02s. UITGAVE VAN en van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. f Heeren berichtgevers worden uitgenoo- digd hunne nota in te zenden. Evenals vorige jaren stellen wij in het no. dat op Donderdag 1 Ja nuari 1891 D. V. verschijnt, voor belanghebbenden de gelegenheid open, tegen den prijs van 25 CENT (de 6 regels niet te boven gaande) hun Nieuwjaarsgroet aan Familie, Vrienden of Begunstigers uit te brengen. Tevens zal, als naar gewoonte, een advertentie in ons blad voorkomen van den volgenden inhoud „Bij den aanvang van het jaar 1891 wenschen ondergeteekenden hunnen geachten Vrienden, Bekenden of Be gunstigers Gods besten zegen toe". Er bestaat gelegenheid voor een ieder, om tegen betaling van 10 CENT, zjjn naam, beroep en woonplaats onder deze advertentie te doen zetten. DE UITGEVERS. Advertentiën worden ingewacht tot Woensdagmiddag 3 uur bij den drukker te Goes. I. Ieder land heeft zijne eigenaardige toe standen en zijne eigenaardige mannen. Ieder volk heeft zjjne nooden, ieder land zijne -werkelijke of vermeende hervormers. Het is zeer moeiljjk neg tijdens hun leven over dergelijke hervormers een oordeel uit te spreken. Men beoordeelt hen verschil lend al naar gelang het standpunt is, van waaruit men hen beziet. En niet alleen den tijdgenoot, zelfs den landgenoot valt het zoo moeiljjk een getrouw beeld te ge ven van hen die een hoofd boven hen uit steken. Daar is vooroordeel, daar is anti pathie, daar is botsing van gevoelens, die de oppervlakkige wereld verhindert billijk in hare oordeelvellingen te zjjn. Hoe denken in Engeland velen over den Engelschen staatsman Gladstone Onder welken naam is bij het denkend deel onzer kleine natie de Nederlandsche minister De Savornin Lohman bekend Hoe is in Duitsch- land het oordeel over den zoo pas naakt aan den dijk gezetten oud-hofprediker Stöcker 1 Van no. 1 heet hethij is een home-ruler, en daarmee uit. No. 2 is de paneelzager voor die velen onder de «libe ralen», die geen hoogere politieke studie kennen dan de prentjes van Uilenspiegel. En no. 3? Zijn arbeid is bjj maar al te velen met een zwarte kool geteekend als van een socialist, tevens joden-haterop wien men, zoo de beschaving der eeuw het toestond, de lynchwet zou toepassen. Doch het feit dat de naam van dezen Adolf Stöcker, door duizenden in zijn eigen vaderland, door honderdduizenden daarbuiten gezegend wordt, doet vermoeden dat hjj iets beters is dan waarvoor de Jan Raps onzer eeuw hem willen doen doorgaan. De heer Stöcker heeft dan ook drie din gen gedaan wat hem deels zoo bemind, deels zoo gehaat gemaakt heeft. Hij heeft lo. zich het lot der ellendigen in Duitsch- lands hoofdstad aangetrokken, en den armen verwaarloosden in die groote, aan kerken en predikanten zoo arme stad het Evangelie gebracht. Hij heeft 2o. het in Duitschland ter onderscheiding van in Nederland brutaal te noemen Jodendom genoodzaakt een paar j tonen lager te zingen, en op dep verderfe- ljjken invloed gewezen dien de joden in zjjn j vaderland uitoefenen. En laatst niet het minst 3o. het monster der sociaa demoeratie bij de keel gegrepen, en den kamp met dit alles vernielende stelsel met goed gevolg gewaagd. Van daar dat voor ieder die oog heeft voor de opeenhooping van brandstof in onze groote steden bjj den toenemenden invloed der socialisten, de arbeid van Stöcker groot belang heelt. Want Berljjn of Amsterdam, de geest van ongeloof en stofvergoding (materialisme) is voor beide dezelfde. De liberale pers heeft over het alge meen voor dezen man niets dan smaad en scheldwoorden over. Het is eenige jaren geleden dat een der hem vjjandige bladen zeideStöeker is een man met een stalen voorhoofd en een gladde tong, maar zjj is door en door vergiftigd Een andere persman daarentegen hoorde Stöcker spreken, en was overwonnen. Hjj bekende dat ridderlijk in zijn blad en e< n vloed van bedankjes (dat wil zeggen opzeggingen van het abonnement^ was het gevolg. In een deftigen kring van dames,' ten huize van een hooggeplaatst man werd ge zegd dat de dochter van den gastheer de vrouw was van Stöckeren de deftige ma tronen krompen ineen van schrik. Toen Stöcker in eene vergadering van Engelsche Christenen het woord gevoerd had, was de Duitsch Joodsche pers wel zoo goed te vertellen, dat de Londensche bladen het verslag zjjner rede tuszehen moord-, echtbreuken- en diefstaliennieuwtjes hadden geplaatst. De waarheid was, dat aan zjjne zielvolle rede de eereplaats was ingeruimd. Men ziet, als de leugen in staat was iemand te dooden, ook Stöcker ware met zoo menig ander redder, in den strjjd der geesten als slachtoffer gevallen. Het treurigste is echter wel dat zoo menig christen in onzen tjjd, ook in Nederland, zich laat verleiden om zonder eenige neiging tot onderzoek, op het voorbeeld d6r liberale pers, die maar al te veel tot onze christeljjke huiskamers toegang heeft, een man te verguizen, wiens moed, trouw en werkkracht ons moest beschamen. De heer Stöcker is een man van mid delbaren leeftijd, die nu 14 jaar zich in het openbaar beweegt. Zjju arbeidsvèld is Berljjn. Deze groote stad was in de eerste jaren na de overwinning op Frankrijk ont- zagljjk toegenomen en diep gezonken. In de laatste 18 jaren was de bevolking ver dubbeld. En dat groote steden veel ellende met zich brengen, de Romeinen wisten het reeds als zjj zeidenGod heeft het veld gemaaktde menschen maken de steden. Groote steden zjjn de typen van Babels concept-wereldstad. Het zijn de aanvan kelijk verwezenlijkte idealen van den soci alist. Van daar ook hun toenemen in de centra van het verkeer en hunne blijdschap daarover. Niet alzoo des ouden Keizers gemalin Augusta. Toen deze hoorde dat Berlijn met haar meer dan een miljoen inwoners eene wereldstad werd, zeide zij Dat bedroeft mij. Zjj wist wel dat de bearbeiding der zie len niet geëvenredigd zou zjjn aan deze toeneming. Het is dan ook te Berljjn treurig gesteld. Zes of zeven jaren geleden waren er in de voorsteden 80 van de 100 echt paren, die niet kerkelijk gehuwd waren en 40 van de 100 kinderen waren niet gedoopt. En wat zjjn voor eene bevolking van meer dan een miljoen menschen 20 kerken met 27 predikanten en enkele hulppredikers! Wat baat het of een enkele jjverige dienstknecht des Heeren, 'tzij leek of pastoor, meer deed dan hij kon, en zich overspande Vv at was er niet te doen voor zulk een menschenmassa De predikanten werden dan ook met spot en hoon over laden. En de socialisten pochten op de duizenden Heidenen die Berlijn telt. Toen was het dat de Stadsmission ontstond en bekwame mannen zich op maakten om in den schreienden nood te voorzien. Er ontstonden twee stroomingen. De een zegt Stöcker zelf is eene nawer king van dr. Wichers Johannesstichting, een diaconiehuiswaaruit mannen gezonden worden om Ijjdenden te verzorgen en hun nevens hulpe voor het lichaam, ook balsem voor de ziel aan te bieden. De andere strooming is door een Berlijnsch predikant ontstaan. Deze zond in 1874 een stadszende- ling uit, om in 't noordelijk deeljvan Berljjn den wjjkpredikant te helpen. Dit hielp. De lieden luisterden beter naar den stadszendeling, die uitgezonden was door den Superintendent, dan naar een evangelist zonder officiëele aanstelling. En dit ziende heeft men die Stadsmission over heel Berlijn uitgebreid, onder besturing van een Comité, waarvan Stöcker het hoofd en de ziel tevens is. Men beproefde allerlei middelen om die Stadsmission te doen slagen doch oprichting van Zondagsscholen bleek het meest doel treffend te zjjn. Door de kinderen had men den toegang tot de ouders. Er heerschte in die dagen meer onkuade dan vijandschap. Maar er was ook eene allerliederljjkste on zedelijkheid, die alle beschrijving te boven gaat. Wat denkt men ook van huizen als kazernes, waar 300 gezinnen samen 1258 zielen wonen. In zulk eene woning komt nu de zende ling en als hjj ziet dat zjjn woord in goede aarde valt, dan vraagt hjj verlof om 's avonds terug te komen, en noodlgt dan de buren uit. Bjj een tweede of derde bezoek kunnen dan dikwjjls al de belangstellenden niet meer in de woonkamer, en wordt eene zaal gehuurd, waar jongelingsvereenigingen en meisjesvereenigingen vergadering houden, en waar vooral de zang beoefend wordt. In die zalen worden dan door de bekwaamste stadszendelingen bijbellezingen gehouden. Tev vorigen jare is een huis gekocht voor f30,000 met een tuin voor 5000 menschen. Jaarlijks worden 60,000 bezoeken afgelegd. Ook worden de duizende koetsiers en tram conducteurs niet vergeten. De heer Stöcker bad medelijden met dezen, en door zjjne bemoeienis worden er wekelijks 70,000 leerredenen gedrukt uit de beste van Duitschlandi vroomste predikers, die Stöcker zelf uitkiest en die voor 1 pf. verkrjjgbaar, met verwonderljjke gretigheid aangenomen worden en tot rjjken zegen zjjn. Al het personeel dat daaraan arbeidt, komt Zaterdagsavonds bijeen ten huize van Stöcker waar de ervaringen worden medegedeeld, en door gebed en toespraak nieuwe kracht wordt opgedaan. Deze kring is een zeer bonte. Men ziet er adellijke dames met winkeljuffrouwen, studenten met bedienden aanzittenmenschen van allerlei rang en stand. Zelfs zijne vijanden moeten erkennen dat de heer Stöcker dank verdient voor zijne voortreffelijke plannen en bewondering voor de wilskracht, waarmede hjj alle bezwaren ter zijde zet. Berlins voorbeeld vindt in vele van Duitsch- lands groote steden navolging. Velen die een zegen ontvingen door dezen arbeid, noemen met dank den naam van Stöcker. Wordt vervolgd.) SAMENSTELLING VAN DEN SCHOOL- RA AD. Wjj laten hier volgen de namen der leden van den Schoolraad en vervolgens hoe de verschillende commissiën (zjjn samen gesteld. Vanwege de Vereen. C. IV. S.Dr. J. Woltjer, J. M. Hejjbrock en H. Bjjleveld, allen te Amsterdam. Vanwege de Vereen, voor Ger. School- onderw.Doc. M. Noordtzij te Kampen, Ds. J. Nederhoed te Middelstum en A. W. v. Kluijve te Middelburg. Vanwege de UnieDs. H. Pierson te Zetten, Dr. L. de Geer te Velp en R. Derksen, Kievitsstraat 40 te Rotterdam. Vanwege \de Vereen, van Chr. Onderwij' zers en Onderwijzeressen in NederlandA. Meijer te Amsterdam, J. Nobels te Zetten en D. Wjjnbeek te Zwolle. Voor het le district, J. Bouwes te Appingadam. 2e district, Ds. J. J. A. Ploos v. Amstel, Reitsum. 3e district, A. Elshout Rz. te Lollum. 4e district, Th. Plujjter te Assen. 5e district, Dr. H. Bavinck te Kampen, (2e Voorz.) 6e district, P. Roodhujjzen te Veenendaal. 7e district, Dj. J. J. Westerbeek v. Eerten te Mjjdrecht. 8e district, J. A. Wormser te Amsterdam. 9e district, Ds. J. J. Impeta te Alfen a. d. Rjjn. 10e district, Mr. L. W. C. Keuchenius te 's Hage. lie district, Mr. Tb. Heemskerk te Amsterdam. 12e district, Mr. C. Lucasse te Middelburg. Het 25e lid, Mr. T. P. Baron Mackay te 'sHage. Het Moderamen, H. Pierson, Voorzitter. L. de Geer, Penningm. R. Derksen, Secretaris. De leden der verschillende Commissies zjjn Commissie volgens art. 9 (voor school stichting), J. A. Wormser te Amsterdam, Voorzitter, J. den Boer te Almkerk, Secretaris. J. Bouwens te Appingadam, A. Elshout Rz. te Lollum. M. de Jonge Jz. te Goes. Th. Plujjter te Assen. P. Roodhujjzen te Veenendaal. Commissie volgens art 10 (voor Leerplan, School literatuur, Examen), Dr. H. Bavinck te Kampen, Voorzitter. H. Bjjleveld te Amsterdam, Secretaris. Ds. J. W. H. Kalkman te Alfen a. d. Rjjn. A. Mejjer te Amsterdam. A. W. van Klujjve te Middelburg. J. Nobels, te Zetten. H. van Zujjlen te Hattem. (Plaatsvervangers), M. Noordtzjj te Kampen. Dr. J. Woltjer te Amsterdam. Ds. H. van Griethujjsen Az. te Burgwerd. R. Husen te Utrecht. J. Smelik te 's Hage. J. Jansen te Rotterdam. J. Teijgeler te Oldebroek. Commissie volgens art. 11 (voor gewone geschillen.) Ds. C. W. J. van Lummel te Delft, Voorz. Ds. Wjjnbeek te Zwolle, Secretaris. Ds. T. Bos te Bedum. Mr. Th. Heemskerk te Amsterdam. K. de Bejji te Elburg. Comissie volgens art. 12 (voor geschillen van Kerkeljjken aard). Mr. A. W, van Beeck Calkoen te Utrecht, Voorzitter. Ds. J. J. Impeta te Alfen a. d. Rjjn, Serretaris. A. Brummelkamp Jr. te Groningen. Ds. J. J. A. Ploos van Amstel te Reitsum. Ds. K. Scharten te Amsterdam. Ds. J. G. Verhoef te Bodegraven. Ds. G. J. v. Linburgh te Uithoorn. Commissie volgens art. 13 (voor pen sioneering) Ds. J. J. Westerbeek van Eerten te Mijdrecht, Voorzitter. J. M. Hejjbrock te Amsterdam, Secretaris, Mr. L W. C. Keuchenius te 's Hage. Mr. C. Lucasse te Middelburg. Ds. J. Nederhoed te Middelstum. Een Bestuurslid van «Barnabas» Een Bestuurslid var. «Johannes»

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1890 | | pagina 1