LING, t TELLING. HE BRIQUETTEN, 1890. No. 35. Zaterdag 20 December. Vijfde Jaargang. L no. 6 7, t G. ien van Holloway. Persijzers met ber Flesch. ÏOO Goes. jVG: HONDSMERK. G. M. KLEMKERK, te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. Een belangrijke quaestie. het woord IB0UTEN. :EEN EU FOCK J. BROERSE, Ioschkant later Nassaulaan), den, Leeuwarden, Bergen- e en bezienswaardigste ge- |ird gaande met de vol- de toeschouwer gelooft de Emu,sant als leerrijk. De ie den reisstaf niet ter r zijn gemis. Er zullen bestaande uit een vijftig eren 15 ets. 10 kaarten steeds geldig. 'UW. N.[Prijscourant gratis. Middelburg. D 14. 10 cent per ons. Deli- beschuit, fijn Beschuit, Bolletjes 10 cent per ronde Vj cents Beschuit Franschbrood, Hartjes, Bo ent per stuk. Pepermunt en Chocolaadjes 10 een ent, alles per ons. 's courant. ?n Zenuwpijnen. Geene neer voor, zijn pijnlijker te genezen dan deze. daarvan blijft geen weef- scheljjke lichaam vrijgeen geslacht, hoe veilig men Het is echter een zegen, 1 deze kwalen geheel en verdreven worden door len. De Pillen zjjn zeer aanleg tot rheumatiek en e kwalen te verbannen e lokale kwalen geneest Hen alle stoornis in het zjj de onregelmatige wer- ;»an in het menscheljjke !«ng is noch oppervlakkig bar bestendig en volkomen, fit zelden terug, zoo vol- ering geweest, door deze .senjj bewerkstelligd. VERSCHIJNT elken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND Prijs per drie maanden franco p. p. ƒ0.95. Enkele nummers/0.02s. UITGAVE VAN en PRIJS DER ADVERTENT1EN van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent Familieberichten van 1 5 regels 50 cent. iedere regel meer 10 cent. Bij dit nommer behoort een Bijvoegsel. Zij die zich met 1 Januari a.s. op ons blad abonneeren, ontvan gen het tot dien datum GRATIS. In een der jongste zittingen van de tweede kamer moest de behandeling der nu afgedane Indische begroeting een oogenblik onder broken worden door eene bespreking over het voorstel van den minister van; binrien- landsche zaken, tot verhooging van hoofd stuk V der Staatsbegrooting over 1890 met f50.000 voor subsidie aan kweekscholen tot opleiding van onderwijzsis en onder wijzeressen. Die een vorige maal onze opmerkingen las omtrent de tweeërlei liberale waardee ring van den arbeid des tegenstanders, dien zal bij het lezen van dit artikel de juistheid onzer bewering zeker opvallen. Vooral als men zich herinnert wat indertijd over «Lihraannenheerschappjj» gedroomd en ge schreven is. En van laster en kleingeestige, zij het ook soms machtelooze tegenwerking zullen de Lobmannen nooit vrjjloopen, de gouverneur zoomin als de minister. Van den gouverneur toonden wij het in oos vorig artikel aan, van den minister volstaan wij met onderstaand staaltje. Artikel 12 der schoolwet zegt d«t het Rijk kweekscholen en-normaallessen opricht en onderhoudt. Maar daar nu ook gemeen ten en particulieren dergelijke inrichtingen mogen «oprichten» bepaalt ditzelfde artikel er bij dat een Rijksbijdrage aan die gemeen- tjj telijke en «bijzondere» kweekscholen kan worden verleend. Nu is de minister van binnenl. zaken bevoegd en vijj om zelf den maatstaf te bepalen, waarnaar die uitkeering aan de kweekscholen zal plaats hebben. Nu verleent wel het Koninklijk besluit van 3 April 1890 aan een gemeentelijke of bijzondere normaalschool een bijdrage van f500 voor iederen als onderwijzer ge slaagden leerling. Maar deze bijdrage, vol doende voor normaallessen wier onderwij zers hunne krachten slechts voor een klein deel daar, en voor een zeer groot deel in de gewone lagere school besteden, is on voldoende voor gemeentelijke en particuliere kweekscholen, wier onderwijzers zich geheel aan hun taak wijden en dus geheel door gemeente of particulieren moeten worden onderhouden. Daarom stelde minister Lohman voor die kweekscholen een nieuwe regeling vast, volgens welke ieder f 400 ontvangt voor Dp;nii.l i eiken als onderwijzer geslaagden kweeke- Driquei geperst IS. |ling en dan nog f30 voor elk wekelijks ~~u voor nainaab. gegeven lesuur in de bij de wet vastgestelde I' vakken. Naar dien maatstaf zouden de biet- te volgen kweekscholen naar voorloopige berekening althans, subsidie krijgen De Geref. kweekschool te Amsterdam met 37 leerlingen f 3000de «openbare» kweek school (voor onderwijzeressen) te Haarlem i met 62 leerlingen f9000; id. te Arnhem f11,700Chr. Normaalschool te Zetten, i Nijmegen en Deuticheni, resp. met 42, 25 zich ERKRIJGBAAR He 60, Persico 60, Fram- >0 cent en hooger, Cognac traat, Middelburg. ler, die na gebruik van LIKDOORN-TINCTUUR nog ns, Eeltknobbels, of Wrat- de Depothouders J. J. •delburg en Wed. B. FA- E te Goes. en 12 leerlingen resp. f 4600, f 6000 en f4000. En hiertoe nn strekte de aanvrage om veihooging van f50.000. Nu waren er liberalen en «liberalen» in de tweede kamer, tusscher. welke beiden men wel heeft te onderscheiden. Er waren liberalen, type RoelIdie in de eerlijke wetsuitlegging en uitvoering van minister Lohman vertrouwen stelden. Maai er waren ook «liberalen» die de zaak niet vertrouwden en hunne vijandschap tegen de christelijke school ook bij deze gelegenheid niet konden verbergen. Mannen als Zaaijer en Goeman Borgesius die het maar niet kunnen verduwen dat de tijd voorbjj is, toen alleen het «openbaar» onderwijs geld Van den Staat mocht krijgen en dat ieder jaar meer Onredelijk en onwettig noemden zjj den grondslag om subsidie te geven naar dezen maatstaf der geslaagde examens. Zij vonden een vaste toelage met behoorlek staatstoezicht beter. Eerstgenoemde stelde dan ook voor van de 50 duizend gulden er slechts 35 duizend toe te staan. Laatstgenoemde echter zag zeer goed in dat dit amendement Zaajjer volstrekt niets beteekende, en zoo het aangenomen werd, ook de liberale kweekscholen zou treffen, immers die zouden dan ook minder Vrijjgen. Hij zou daarom tegen het amen dement stemmen, dus den minister de volle f 50,000 toestaan, omdat hij zeide hij den minister niet de gelegenheid wil benemen om voor «openbare» kweekscholen als Haarlem en Arnhem, meer te geven dan vroeger. 't Is waar, naar den maatstafvan den minister zullen deze kweekscholen ook meer krijgen. En 'tis ook waar dat mannen als Goeman Borgesius en zjjne «liberale» vriendjes vroeger steeds tevreden waren met de f7000 subsidie die -het Rijk bijv. aan Arnhem gaf. Maar de minister wees er zeer terecht op, dat door dezen maatstaf een eind zal komen aan den toestand, waarin jongelieden de lessen aan de kweekscholen bijwonen zonder daarbjj het voornemen te hebben, ooit examen als onderwijzers te doen. En dat de door ZExc. vastgestelde regeling te kostbaar zijn zou, ontkende de Minister. Vooral niet voor de bijzondere kweekelingen, daar de opleiding van kweekelingen aan die inlichtingen voor den Staat slechts f700 zou kosten en aan de rijks-kweek scholen f3500. Bovendien moest de heer Borgesius zich wel herinneren dat de tevredenheid der «liberalen» met de subsidie voor hunne scholen te verklaren was uit de omstandig heid dat lij alleen die subsidie ontvingen en de niet-Iiberalen, de voorstanders van bjjzonder onderwijs Jniet alleen niets ont vingen, maar ook nog moesten helpen om de subsidie voor der liberalen «openbare» school bij elkaar te krijgen. En wat het onwettige van den maatstaf betreftde regeering had bij de bespreking over artikel 12 alleen willen betoogen, dat het subsidie voor kweekscholen niet alleen mocht worden berekend naar de resultaten, zooals dit het geval is bij de normaalscholen. Dat de Minister, behalve de resultaten óók het getal lesuren als maatstaf voor de bijdrage nam, ligt du» geheel in den geest der schoolwet. Bovendien toonde hg aan, dat deze maat staf wel verre van voordeel voor chr. kweekscholen te bedoelen, den «openbaren» kweekscholen voordeelig was, en dat de maatstaf door Zaaijer c. s. verlangd, juist het bijzonder onderwijs kon ten goede komen. De «liberalen» splitsten zich dan ook na deze verdediging in twee helften. Som migen hunner hielpen de f 50,000 toestaan, uit vrees dat anders de subsidie hunner scholen eveneens vermiuderen zou anderen stemden ze af om van hunne antipathie quand même te doen blijken. De liberalen daarentegen steirden met de rechterzijde. Wij verblijden ons zeer over deze over winning. Misschien dat deze billijke maatstaf thans voor het eerst en voor het laatst werd aangelegd. De dagen van des heeren Lohmans ministriëele leven zijn misschien geteld, en dan zal een überalist zjjn werk wel spoedig afbreken. Muar dat hjj aan den bouw ook van de vrije school als minister mocht medewerken, blijft zjjne eere. En als straks door sommiger katho lieken tegenwerking de «liberale» partij weer meerderheid werd om het pad voor hare «radicale» kinderen te effenen, dan kon ook deze minister heengaan in het besef den weg gewezen te hebben, waarop men regeert naar recht. 19 December 1890. Toen in 1888 de heer Six tegenover den heer Lohman werd aanbevolen, was het niet alleen om zijn «doleert niet, maar bleef zijn kerk getrouw», maar ook om dat bij de verkiezing van Lohman en bij de zegepraal der antirevolutionairen voor Rome de baan geëffend werd. Het was de Goesche Crt. die deze mee ning uitsprak. Thans nu beweerd wordt dat de antili berale regeering «Rome er onder houdt?» nu zou men zeggen dat de Goesche Crt. voldaan is. Integendeelnu zoekt zjj den katholieken in het gevlei te komen door hun fier zich onthouden bij politieke ver kiezingen te loven en door te vertellen dat wij op thoogen toon beweren de hulp der katholieken in het district Goes te kunnen missen». Nu is dit nog nooit door ons beweerd, op hoogen toon zoomin als op lagen. Het was dus te wenschen dat het blad ter wille zjjner kètholieke lezers de bewezen voor zijne bewering leverde. Of de katholieken ons steunen of dat zjj' rechtstreeks of indirect de liberalen steunen, wat wij tegen Rome hebben zullen wij er niet om verwijgen, en hare rechten zullen wjj er niet te minder harte!jjk om verdedigen. Maar de taktiek van de stroop kan, zooals zjj door het Goesche blad in betrekking tot de Katholieken is uitgedacht, zullen wij nimmer volgen. 't Is trouwens nog niet bewezen dat de samenwerking der antiliberalen zal verbroken worden. En of de katholieken tot de liberalen zullen overloopen, is ook niet zoo zeker. Ons trof dan ook een mededeeling in de N. Rott. Crt. waarin eenige hatelijkheden aan het adres van pastoor J. Koekhoven gericht worden, dewjjl ZEerw. een antiliberalen candidaat voor den gemeenteraad te Alphen had aanbevolen. Dezer dagen kon men in alle liberale bladen een (harteljjk of theatraal protest vinden tegen eene onzinnige uitlating in een onbeduidend «doleerenl» blaadje te Vlaardingen, omtrent het koningschap. Bedoeld blaadje had gezegd dat onder de liberalen, maar ook onder de antirevoluti onairen lieden zijn die den republikeinschen regeeringsvorm de voorkeur geven. Met bet protest, voor wat de antirevo lutionaren betrelt stemmen wij in. Maar wat nu te denken over het volgende dat de Arnhemsche Crt ("een toongevend «liberaal» blad) te lezen geeft. Het is van haar Haagschen correspondent, een zeker vrij wat grooter man dan de schrijver in dat «doleerende» blaadje. De Haagsche corretpondent der Arnh. Crt. schrijft: Ik sprak eens met een buitenlander van naam over onzen politieken toestand. «Och zeide deze gij Hollanders, zijt republikeinen in uw hart „Dat is zoo", antwoordde ik, en dit maakt juist onze monarchie sterker dan in eenig ander land ter wereld.» Dit berichtje nu, zeker niet minder stuitend, dan de opmerking van het «doleerend» blaadje, wordt door «liberale» bladen eenvoudig zonder eenig protest overgenomen. Het «doleerend» blaadje moest dus op de vingers getikt voor wat de liberalist in nog sterker bewoordingen erkend had. Wat blijft er op die wjjze over van de oprechtheid der «liberale» protesten Middelburg. Gemeenteraadszitting van Woensdag 17 December 1890. Bjj het openen der vergadering waren afwezig de heeren dr. Van Berlekom, mr. Van Hoek, mr. Schorer, mr. De Stoppelaar en Hoger- waard. De drie eerstgenoemde kwamen echter kort na het openen ter vergadering. De notulen der vorige vergadering worden gelezen en zonder aanmerking goedgekeurd. Door den voorzitter wordt medegedeeld dat van gedeputeerde staten zjjn ingekomen twee besluiten, beiden van den 30 November jl., houdende goedkeuring van twee raads besluiten, genomen in de laatste vergadering, als: le over verkoop van grond aan de Loskade aan J. A. Frederiks en 2e over het voeren van een proces contra de wed. Tujjter, alsmede eene misive van den Directeur van het Kabinet der Koningin, dank zeggende voor het adres van rouwbeklag, Haar volgens raadsbesluit toegezonden na den dood van Zijne Majesteit onzen geëerbiedigden Koning. Deze stukken, welke voor kennisgeving worden aangenomen, doen, wat het eerste besluit van goedkeuring van gedeputeerde staten betreft, den heer Van Dunné het woord opnemen. Hg zeide dat hjj, acte nemende van die goedkeuring, in eene vorige vergadering, als particulier ingezetene (en niet als raadslid), een adres te dezer zake tot den raad gewend hebbende, daarop als ieder ander particulier ook eene beschikking gewacht had. Daarenboven had hjj durven hopen, dat het in die vergadering gedane voorstel van den heer Snijders om de zaak tot deze vergadering aantehouden, zou aan genomen geworden zjjn. Nu dit niet ge schied is, wenscht hjj aan den voorzitter de vraag te richten, of de koopprijs van f 1800 voor het werkeljjk reeds door den hear Frederiks gekochte stuk grond, reeds betaald is De voorzitter, deze vraag ont kennend beantwoordende, zegt, dat betaling natuurljjk zal moeten volgen bjj het passeeren der acte van koop en verkoopvan het besluit is den heer Frederiks mededeeling gedaan. De heer A. P. Snouck Hurgronje is van meening, dat dit in orde en gebrui kelijk is, terwjjl de heer F. G. Sprenger er op aandringt de handelingen van B. en W. niet aan kritiek te onderwerpen, als liggende buiten de bevoegdheid der vergadering. De heer Van Dunné ontkent de handelingen van B. en W. aan kritiek te onderwerpen, maar vermeent bevoegd te zjjn kennis te nemen of de raadsbesluiten goed zjjn uit gevoerd. In het desbetreffend besluit nu staat vermeld, dat de f 1800 moeten betaald worden bjj het sluiten der overeenkomst. Die overeenkomst wordt geacht gesloten te zjjn bjj de goedkeuring van het raadsbesluit door gedeputeerde staten. Het opmaken eener akte is geen gebiedende noodzake lijkheid, want zjj kan evengoed achterwege blij ven. Hjj wilde alleen cor.stateeren dat aan het raadsbesluit i» te kort gedaan en der gemeente renteverlies is veroorzaakt. De voorzitter repliceerde, dat de kennnisge- ving aan den heer Frederiks nog niet ver zonden was en hjj zjjnej, eerste bewering dienaangaande terugnam. De heer Van Dunné gaf daarop te kennen dat hjj met zjjne interpellatie over deze zaak geen be paald voorstel op bet oog had, maar, nu vernemende dat de kennisgeving aan den heer Frederiks niet verzonden was, alleen aan B. en VV, een wenk wilde geven, om aan die kennisgeving nog toetevoegen de opmerking dat in het raadsbesluit vermeld staat dat de f 1800 moeten betaald worden bij het sluiten der overeenkomst. l)e heeren Tak en Jeras ondersteunen dit, en de voorzitter zeide den heer Van Dunné toe, dat B. en W. zjjn wensch in overweging zullen nemen. Daarna kernen ter tafel lo. Een verzoek van het Bestuur van den stadsschouwburg, om toezegging, wanneer het noodige ka pitaal tot het stichten van een nieuwen schouwburg aanwezig zijn zal, van kostelooza erlanging van een stuk gemeentegrond gelegen aan het gedempte Molenwater, tegenover de Bree en de Rozemarijnstraat; 2o. een rekest van den stalhouder Hen. drikse om aankoop van een '-tukje grond^-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1890 | | pagina 1