1890. No. 34.
Donderdag 18 December.
Vijfde Jaargang.
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
EEN LIED.
„Liberale" en liberale waar
deering.
TWEEDE KAMER.
ZEEUW.
elken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
Prjjs per drie maanden franco p. p. ƒ0.95.
Enkele nummersƒ0.02'.
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Zij die zich met 1 Januari a.s.
op ons blad abonneeren, ontvan
gen het tot dien datum GRATIS.
Nu Riddertrouw geiworen
Der jonge Koningin
Haar moet ons hart behooren,
Haar Vader leeft er in
Met al de voorgeslachten
Van vroege en later eeuw,
Getrouwe en sterke Wachten
Om Neerlands Tuin en Leeuw.
Nu dicht aaneengesloten
In d' ouden Eendrachtsband,
Gij Kleinen en gij Grooten
Van 't ééne Vaderland
Partijleus, kerkleus, kleven
Aan eigen zaak en zin,
Door d' eenen kreet verdreven
«Voor volk en Koningin 1»
Nu trouwe samenwerking
Tot Welvaart, Orde, Tucht
Genezing en versterking
Van al wat ziekt en zucht
Opbeuring en verkwikking
Van wat nog kwjjnt en lijdt;
Afwering en verstikking
Van twistvuur, njjd en strjjd
Gjj Koninklijke Vrouwe,
Die voor uw Kind regeert!
Wjj weten van uw trouwe,
Uw deugden hooggeëerd
Gq zult haar schreden leiden,
Haar Vorstlijk voorbeeld zjjn,
Haar voor haar taak bereiden,
Tot dat haar dag verschijn'
U blijven wij gelooven,
Almachtig God en Heer
Zie uit uw Hof der Hoven
Ontfermend op ons neer
Leer ons ons kwaad verwinnen,
Ons goed te doen met vlijt,
En sterk ons Koninginnen,
Gij, die haar Koning zjjt 1
(U. D.) NICOLAAS BEETS.
Een liberalist van den echten stempel is
hjj die gelooft dat niemand de zaken beter
inziet dan hij en zijne vriendendie zich
overtuigd houdt dat de wijsheid nimmer
woont bij zijn politieken tegenstanderdie
zich het hart vasthoudt bij de gedachte dat
het beheer des lands berust bij een anti
revolutionair, nog wel bij een doleerenden
en die in eiken bewindsman van chris
telijk historische beginselen (ook al heeft
deze de prachtigste staatsexamens gepasseerd)
op zijn hoogst een soort stumper ziet, die
ja wel aardig over godsdienstzaken spreken
en bidden kan, maar voor de samenleving,
laat staan voor de regeering des lands totaal
ongeschikt is.
Een liberalist die dusdanig over zijn
godsdieDStigen en staatkundigen tegenstan
der denkt heeft in den regel bij dat geloot
in des anderen onwetendheid soms niets meer
noodig dan zijn bittertje en nog een weinigje
niet al te diepgaande lectuur, zooals zijn
sociëteit hem dit zoo uitstekend levert.
Mag hjj dan nog eens af en toe een
bondgenoot ontmoeten, die door woord en
schrift toont het met hem eens te zijn, zie
dan heeft deze politicus al wat zijn hart
begeert. En zoo hjj dan nu en dan nog
eens met goed gevolg een kwinkslag kan
ten beste geven, aan Uilenspiegel of diens
vriendjes ontleend, dan heeft men al reden
genoeg hem voor een der uitstekendste
tolken ie houden van het «denkend deel».
Meent niet dat er van dat soort liberalis-
ten weinigen te vinden zjjn. Gij zoudt u
allicht kunnen misrekenen. Wij althans
zouden meenen dat uit dit soort degroote
massa bestaat van hen die zich tooien met
den uitnemenden naam van «liberalen».
En niet zonder reden.
Immers deze goede menschen lezen zoo
zelden of nooit wat van den tegenoverge-
stelden kant komt. Zij stellen er geen
belang in. Hun plaatselijk blad is hun
orakel, hun evangelie. Waartoe zou nader
onderzoek noodig zjjn
En zoo krjjgen deze anders niet kwaad
denkende mannen uit het «denkend» deel
van den tegenstander niet meer dan de
carricatuur te zien.
Het plaatselijke blad heeft gezegdKeu-
chenius, zon beter voor zendeling deugen
of voor evangelist. Goed, zeggen deze lezers
dan, en zjj klappen daarbij in de handen.
Hun meening is gevestigd en Uilenspiegel
versterkt hen daarin dat Keuchenins
eigenlijk niets beteekent, dat hjj maar
een evangelist is.
Daar wordt een gouverneur naar de West
gestuurd, en een minister van binnenland-
sche zaken door den Koning benoemd. Da
delijk roept het plaatselijke bladcoat
is Lohmannen heerschappij» en reeds voor
deze mannen aan het werk zjjn geweest,
hebben de lezers onder voetgetrappel
want deze heeren werken meer met de
voeten dan met de hersenen uitgemaakt
dal mei «der Lohmannen» optreden het
land aan erger dan Turken is overgeleverd.
Gezwegen nu nog van een ander deel
dezer liberalisten die, zoo zjj eens tot den
strjjd geprikkeld worden, geen ander wapen
kennen dan verdachtmaking en azen op
schandaal bij de tegenpartij.
Meent ook niet dat dit geslacht alleen
woont bjj de meer oppervlakkige volgelin
gen ook bjj de voorgangers vindt gij dit
euvel. Ook onder de zoogenaamd «liberale»
leden der tweede Kamer vindt men er, in
wier ziel de overtuiging leeft dat wat van
eene regeering der rechterzijde komt, on
beduidend of verkeerd is, en dat alleen
«liberale» maatregelen van blijvende waarde
zjjn.
Vooral omtrent den gouverneur Lohman (tot
aan zjjne benoeming advocaat generaal bij
den Hooger. Raad der Nederlanden) is heel
wat laster verspreid. Laster, die op Gods
tijd wel zal te schande gemaakt worden.
Reeds nu beginnen enkele «liberalen», doch
niet van het boven door ons geschetste
soort, de verdiensten van dezen gesmaden
gouverneur te erkennen.
In een liberaal blad Het Dagblad van
Nederland schrijft N. het volgende
„Telegrafisch is dan eindelijk en ten langen
leste de Nederlandsche kolonie Suriname
waarlijk aangesloten met het Moederland
en het groote wereldnet, dank zij de on
vermoeide en doorzettende kracht van den
tegenwoordigen Gouverneur de Savornin
LohmanToch heeft geen enkel onzer groote
dagbladen van dat feit anders melding ge
maakt dan door opname van het tarief!
't Is zoo, men moet afwachten welke
loftuitingen den Gouverneur Lohman van
liberale zijde in de Kamer wachten over
deze uitstekende daad van zjjn beheer, nu
de liberale dagbladen er dien lof aan ont
hielden. Maar zjjn liberale dagbladen en
liberale Kamerleden wel alty'd te scheiden,
als twee geheel afgescheiden en onafhan
kelijke grootheden?
Niemand zal den Gouverneur Lohman
vrijpleiten van een laakbare handeling, toen
hjj de vier ambtenaren over hun houding
in de Koloniale Staten berispte, al moeten
wij, die onder onze kalme omgeving en lauwe
zon leven en denken, niet vergeten, wat
een ander onder een viermaal hoogeren
thermomsterstand gevoelt. En daarenboven
mochten zjj, die zoo hoog een woord over
hun totaal onbekende toestanden voeren,
wel eens bedenken, welk een ontzaglijk
nadeel zij toebrengen aan de groote belangen,
welke Nederlanders bij de welvaart ier
kolonie hebben. Kunstmatig opgewekt,
wordt door zeer enkelen de tegenstand dien
de Gouverneur in Suriname ondervindt.
Tal van getuigenissen zjjn bij te brengen
hoe een steeds aanzienlijker deel der bevol
king er naar hunkert, dat eindelijk aan die
opwinding paal en perk gesteld worde. En
ongelukkig geeft de Nederlandsche liberale
pers daaraan juist voedsel, zonder zich
nauwkeurig rekenschap te geven van de
volkomen betrouwbaarheid harer raadgevers.
Als de liberale pers zulk een sterk af
keurend oordeel over het beleid van den
Gouverneur Lohman velt, dan mag men
van die pers toch wel degelijk ook eischen,
dat zij de toestanden aldaar ook door en
door kent. En waarom zoude die pers dan
wel wijzen tot in de lafste kleinigheden
toe, op wat die Gouverneur al heette
misdaan te hebben, b. v. met de tijdige
aankondiging van een vervoer van brieven
kolossale quaestie1cricketveld en wat
niet al van even gewichtigen aard, maar
zwijgt zjj over de aansluiting aan het tele-
graafnet als een verdienstelijke handeling,
evenals zij zweeg over de voor Nederland
wel zoo kolossaal gewichtige verhoogde op
brengst der invoerrechten, alleen door betere
controle; en den eindelijken invoer van ar
beiders van Java. Sinds hoevele jaren is
niet al door Suriname op de proefneming
tot dien invoer aangedrongen. En nu deze
Gouverneur eindelijk zorgt, dat die proef
genomen wordt en genomen is, nu durven
zij, die eerst daarop aandrongen, ook dien
invoer tot een verwijt maken aan den
Gouverneur, onder de onware bewering, dat
Engeland nu den invoer van Britsche koelies
zou verbieden.
Heden zwart te noemen wat men zelf
gisteren wit heette, gaat inderdaad te ver.
Maar 't is een proefje van de geheele be
weging.
Voegen wij hierbij dat de schrijver in
het liberale blad een boek aankondigt van
een hooggeplaatst invloedrijk onpartijdig,
der zake kundig inwoner van Suriname,
waarin deze het toejuicht dat door de
verdeeldheid aldaar de «bestaande partij
der inwoners kracht verkrijgt tegenover
de te lang uitsluitend aan het woord zijnde
opwinders. Hij ontkent, dat de godsdien
stige overtuiging van den Gouverneur
éénigen invloed hoegenaamd oefent, op den
gang van zaken, hoe men dat gevaarlijk
wapen ook op handige maar evenzeer ge
vaarlijke wijze, hanteeren moge.» En wijst
er op hoe hoogst onvoorzichtig degenen hier
te lande handelen, die ook daaraan hun
bestrijding van den Gouverneur ontleenen,
enkel op mededeelingen van personen wier
gezag niet overtuigend blijkt.
Zal deze waarschuwing baten Reeds
wordt van zekere zijde, op gezag van dezen
schrijver, en hopende dat hij waarheid sprak,
een weinig lot aan dezen gehaten tegen
stander verleend voor zijne diensten.
Maar of het gansche geslacht der «libera
len», ook in de Tweede Kamer, dit voor
beeld zal volgen Te oordeelen naar een
negental vragen, niet over Suriname, maar
over den persoon van den gouverneur
aan de regeering gericht, zou men het
tegendeel moeten vreezen.
Nog slechts een paar dagen geleden zei
het «liberale» kamerlid Van Houten in de
Tweede Kamer dat deze regeering gewoon
is slechte keuzen te doen voor de betrekking
van gouverneur.
Surinameh riep hierop een geestverwant.
«Juist», hernam de ander, «aan hem juist
dacht ik.»
Dat zijn ze nu, die wij hierboven schetsten,
liberalisten van den echten stempel, bij wie
niets deugt dan alleen wat van hunne zijde
komt.
Ook op dit gebied, zal de hervorming van
boven af moeten beginnen.
Onze «liberalen» moeten liberalen (zon
der worden; die zaken van personen
kunnen scheidenen de verdiensten ook
van een tegenstander durven erkennen.
Vaccinedwang.
In een aan wetenschap gewijd maand.
blad wordt heftig te keer gegaan tegen
het aanhangig wetsontwerp tot wijziging
der wetgeving ter bestrijding der besmet
telijke ziekten.
Als argument tegen de voordracht der
regeering wordt er op gewezen hoe de
vjjanden der vaccinatie vreeselijk overdrij
ven de ongelukken, door de kunstbewerking
veroorzaakt. Er wordt bijgevoegd«De
som dier noodlottige gevolgen weegt in de
verste verte niet op tegen de voordeelen,
welke door de kunstmatige overbrenging
der koepokstof worden verkregen. Het
aantal menschen daardoor ongelukkig ge
worden bedraagt nog niot 1/100 van dat der
slachtoffers van spoorwegongelukken. Zul
len we nu, ter wille der rampen, de spoor
wegen afschaffen?»
Wij wenschen niet als verdedigers van
het wetsontwerp op te treden. Wij willen
•nkel dat de bestrijders den raad volgen,
dien onze veelgeachte Burgervader, wel
eens in een raadszitting ten beste gaf
«laat er klare wijn worden geschonken!»
Geen haar op het hoofd van onze regeering
aangenomen, dat wij eene regeering
met behaard hoofd bezitten denkt eraan
om de vaccineering af te schaffen, evenmin
als, omgekeerd, nooit nog iemand er aan
heeft gedacht om ouders te dwingen, hun
kreost reisjes per spoortrein te laten onder
nemen. Zoom.
17 December 1890-
Het bekende Panorama dat te Middelburg
en Vlissingen duizenden bezoekers lokte, is
thans ook te Goes gevestigd, in het huis
laatst bewoond door Mevrouw Danckaerts.
Wij hebben reeds vroeger ons leedwezen
uitgesproken dat het ook op Zondag zal
geopend zjjn. Maar voor onze vrienden die
het Christendom liefhebben en tegelijk de
Kunst eeren, zouden wij 't nog meer be
treuren, zoo het Panorama uitsluitend op
Zondag geopend was. Thans echter bieden
de overige dagen der week ook hun ruim
schoots de gelegenheid. Het Panorama geeft
afbeeldingen te zien die naar de natuur
genomen, wat plastiek en perspectief aan
gaat, uitstekend voldoen, terwijl eene nieuwe
wijze van verlichting alles een natuurlijk
aanzien geeft en aan de eischen voor een
goed geslaagd Panorama volkomen beant
woordt. Voor wie veel gereisd heeft, leveren
de buitenlandsche gezichten een aangename
herinnering en voor wie weinig gezien heeft
een goedkoop en leerzaam genot.
Dat de tentoonstellingen niet in een Socië
teitsgebouw of iets dergelijks gegeven wor
den, maar in een besloten woonhuis in
Goes' deftigste buurten, is eene aanbeveling
te meer. Nu kan ieder vrij en onverzeld
binnengaan.
Overigens heeft het Panorama uit het
oogpunt van Kunst en Smaak oDze aanbe
veling niet noodig.
Bjj de Tweede Kamer is ingekomen
(si wetsontwerp op het faillissement en de
surcéanse van betaling.
Bij kon. besluit is met 1 Januari, a.
de kapitein ter zee F. J. P. M. Mulder,
inspecteur van het loodswezen enz. te Vlis
singen op zijn verzoek wegens langdurigen
dienst een pensioen verleend van f 2100
plus f1125 voor werkelijk verblijf in mili
tairen dienst in 's Rijks overzeesche bezit
tingen en tusschen de keerkringen.
De heeren Tak (1.), A, v. Dedem (a.) en
Schaepman (k.) verklaarden, beide eersten
mede namens hunne geestverwanten, dat
zij met het oog op den korten tijd en
rekenend op een latere gelegenheid zich bjj
de behandeling der begrootingen van poli
tieke beschouwingen zouden onthouden.
Alleen de heeren Veegens en Domela Nieu-
wenhuis meenden ditmaal toch de regeering
aan den tand te moeten voelen.
