f
1890. No. 17.
Zaterdag 8 November.
Vijfde Jaargang.
1
-VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES
Binnen enkele weken begin
nen wij D. V. met het Feuil
leton
Strijd en zegepraal.
i
ëlken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
Prijs per drie maanden franco p. p. ƒ0.95.
Enkele nummers 0.02f.
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Bij dit nommer behoort een Bijvoegsel.
Schetsen uit den Fransch-Duitschen oorlog.)
OPENING DER CHR. SCHOOL TE
AARDENBURG.
Woensdag 5 Nov. jl. werd de Chr. School
te Aardenburg feestelijk geopend.
Ten 2 uren begaven zich het Bestuur
en vele belangstellende vrienden van 't Chr
Onderwijs uit Aardenburg, Sluis, Oostburg,
Groede en Breskens naar het voormalige
evangeliesatielokaal, dat op zeer doelmatige
wijze tot schoolgebouw is ingericht en waar
een getal van 33 leerlingen met den nieuw
benoemden Hoofdonderwijzer de vrienden
ontving.
De Voorzitter van het Bestuur ds. C. P.
v. Eeghen opende het samenzijn met de
uitnoodiging tot het zingen van Ps. 89 7
en ging Jaarna voor in gebed.
Daarna heet hij alle aanwezigen hartelijk
welkom en al zal het geen redevoering,
zijn, toch gevoelt Spr. er behoefte aan om,
aan de hand van een woord des Bijbels het
groote voorrecht te schetsen, dat de Heer
ons thans schenkt. Spr. kiest daartoe de
welbekende woorden uit jLulc. 18 15 en
16 «Laat de kinderen tot mij komen enz.»
en behandelt naar aanleiding daarvan de
vragen
Wat zegt Jezus 1
Wat zeggen de menschen 1
Wat zegt dit woord tot ons 1
Spr. toont aan, hoe ook nu de menschen
en daaronder zelfs Christenen de kinderen
van den Heiland willen wereneven als
de discipelen achten zij hen te klein om
tot den Heer te worden gebrachtanderen
zeggen: daarvoor moet het huisgezin zorgen;
dat is het werk der leeraren. Zeker, dat
is het werk der leeraren, maar onderwijs
en opvoeding moeten met het zout des
Christendoms doortrokken zijn, ook van het
éenenoodige moet op de school mogen ge
sproken worden omdat alles voorbijgaat
Spr. wijst de ouders op het groote voor
recht maar ook op hunne dure roeping,
waarna hij den Hoofdonderwijzer den heer
C. Jansen tot zijn werk inleidt, hem
's Heeren kracht bij den arbeid toebiddende.
j De aanwezigen sloten zich daarbij aan door
staande te zingen Ps. 1343.
i Ds. Ossewaarde van Sluis betreedt thans
het spreekgestoelte en aan de hand van het
dikwijls voorkomende herbergopschrift
«Nooit gedacht» wijst hij er op dat deze
stichting een wonder van Gods genade mag
genoemd worden, men zou deze woorden
ook in den gevel kunnen plaatsen, niet met
de beteekenis echter, die Spr. er gewoonlijk
aan hecht n. 1. «hier, in deze herberg wordt
nooit gedacht,» want hij hoopt, dat hier
veel zal worden gedacht, dat de kinderen
hier zullen leeren bedenken, dat zjj leven
op aarde maar niet voor de aarde. Wij
willen godsdienstig onderwijs en geen
onderwijs in den godsdienstalle onderwijs,
doortrokken van den zuurdeesem van het
evangelie. Spr. wjjst er op, dat zij die
zich zoo gaarne verdraagzamen noemen, nu
niet verdragen kunnen, dat Christenen van
verschillende gezindten blijk geven van
chr. verdraagzaamheid in het stichten dezer
schooldaaruit blijkt de vijandschap tegen
't evangelie. Chr. werkzaamheid en waak
zaamheid is nu noodig om te houden wat
men heeft.
Na het zingen van Ps. 1333 treedt op
dhr. Vergouwen, Hoofd der Chr. School
te Oostburg. Hij herinnert aan een lezing
met debat op 23 Februari 1882 in ditzelfde
lokaal gehouden, toen er door ds. Gerth
van Wijk geprefiteerd was: ook Aarden
burg krjjgt eene Chr. School. Spreker wijst
er op hoe de strijd hier gevoerd moet
worden tegen ongeloovig Farizeisme en
onverschilligheid, dat de strijd gaat tegen
de zonde en niet tegen de personen en dat
de paarlen niet voor de zwijnen mogen
worden geworpen. Hij raadt Bestuur en
Onder w. vooral defensief op te treden, door
eigen sterkte in geduchten staat van tegen
weer te brengen en eindigt met een her
innering aan 1672, toen Aardenburg, zich
zoo dapper verdedigde tegen deFranschen.
Wel onthielden zich de Doopsgezinden
van den strijd, maar zij betoonden zich
niettemin ijverig in het verplegen der
gekwetsten enz. Zoo zij het ook nu, daarom
geen Doopsgezind-calvinistische maar een
Chr. School
Ds. Fregeres van Groede wenschte al het
gesprokene als met een gouden draad te
vereenigenhij verblijdt zich zeer overal
waar Christenen wonen moet een Chr.
School zijn men is geen Christen voor zich
zelf alleen, maar ook voor zijn gezin en
andere menschen.
Spr. herinnert aan het pas gevierde ge
denkfeest der hervorming, die den bijbel
weer in de scholen bracht en wijst er op, dat
dit ook onze plicht is als kinderen der hervorm.
Na het zingen j van Gezang 17 6
bekomt de heer Hondius, hoofd der Chr.
school te Sluis, het woord. Hij verblijdt
zich, dat hij een tweetal leerlingen verliest,
omdat de oorzaak daarvan is de stichting
eener Chr. school te Aardenburg, hij ziet
daarin een triomf onzer beginselen. Begon
van Sluis in 1878 de victorie, thans telt
ons district reeds vier Chr. scholen. Spr.
toont aan dat chr. onderwijs de onafwijsbare
eisch is voor christen-kinderen. Zonder het
geloof aan den God des bijbels voert alle
wetenschap ten slotte tot een groot vraag-
teeken in het licht des Bijbels zien we ook
in kennis een lichtstraal van den Vader
der lichten en daardoor bekomt de weten
schap voor ons waarde. Ook de opvoeding
moet gegrond zijn op het Woord Gods, niet
op de plooibare wetten van fatsoen of con
ventie, maar op het onveranderlijke woord
onzes Gods Gij zult niet. De kinderen
moeten leeren dat God de bron is van alle
gezag. De opvoedende kracht der openbare
school is slechts nawerking van 't christen
dom de christelijke deugden moeten van
Christus zelf geleerd worden. Spreker
wenschte den heer Jansen de kracht toe
om te kunnen zwijgen tegen hen, wien het
als Herodes aan levensernst ontbreekt om
andere beginselen te waardeeren.
Na het zingen van «Dit is de dag, de roem
der dagen,» enz., deelde de heer Leijs, secre
taris van 't bestuur, een en ander mede van
den strijd die er te Aardenburg voor het
christelijk onderwijs is gestreden, hoe hij
in 1878 als correspondent der Unie optrad,
later een stuiversvereeniging voor chr. nat.
onderwijs vormde en nu eindelijk zijne
wensche.) bekroond ziet in een chr. school.
Ook hij wijst de ouders op hunne ver
plichtingen.
Thans trad op dhr. Ligthelm, hoofd
der christelijke school te Groede. Spreker
zal, na al hetgeen reeds is gezegd, slechts zijn
sympathie betuigen met deze zaak. Wie
als hij reeds bijna 25 jaren aan het chr.
onderwijs arbeidt, staat verwonderd over
de groote vorderingen. Hij denkt daarbij 00k
aan zijn geboorteplaats, en vergelijkt het
tijdvak vóór 25 jaren, met het tegenwoordige
Na herinnerd te hebben aan Geert Groote
en de Broeders des gemeenen levens, spreekt
hij er ook zijne vreugde over uit, dat er
nu in Aardenburg christelijk onderwijs is,
omdat Aardenburg ook de plaats is waar
een leerling van de christelijke normaalschool
te Nijmegen, het chr. onderwijs zoo vinnig
bestrijdt. Zich tot de kinderen richtende,
houdt hij hun voor, dat geen chr. school op.
zich zelf hen kan zalig maken, maar dat.
zij daartoe den Hei'and zelf behoeven.
De hoofdonderwijzer, de heer Jansen, die
nu het woord bekomt, dankt het bestuur
voor het in hem betoonde vertrouwen. Hjj
sluit zich aan bij den wensch van zeker
Weekblad, dat deze school geen 29 jaren
bestaan moge, maar 29 maal 29 jaren. Hij
richt zich tot ouders en kinderen en her
innert eerstgenoemden, dat de kinderen ook
op de chr. scholen kinderen blijven, en dat
men dus van hen niet de bezadigdheid van
volwassenen mag verwachten. De kinderen
wekt hij op tot gehoorzaamheid en geeft
hun de verzekering, dat hij het hun
zoo aangenaam mogelijk zal maken, maar
vóór alles gehoorzaamheid.
De heer Le Fèvre sprak als penning
meester van het suppletiefonds. Eerst met
1 Januari 1891 zal er schoolgeld wor-
den geheven, maar niet hooger dan op de
openbare school voor on- én minvermogen
den, zal het suppletiefonds hulp verleenen.
Het broederlijk, eendrachtig samenzijn
werd gesloten met dankgebed van ds. Dijk
man uit Breskens nadat deze er met
een enkel woord nog op had gewezen,
dat de kinderen het erfdeel des Heeren zijn
en daarom in school en huis de adem des
Evangelies moet heerschen.
De kinderen werden nu onthaalden na
hun vertrek vereenigden ook nog ver
scheidene vrienden zich aan een eenvoudigen
disch, waarbij nog menig goed woord ge
sproken werd, tot de schel van de tram
tot scheiden drong.
SOU DEO GLORIA!
7 November 1890.
Men schrijft uit Wissekerke aan de M.C.
Maandag jl. werd onder algemeene deel
neming de laatste eer bewezen aan wjjlen
den heer J. van Schouwen. In hem is een
merkwaardig man ten grave gedaald.
Jacob van Schouwen werd den 18 Nov.
1823 te Cortgene geboren. Zjjn ouders
waren lieden uit den eenvoudigen burger
stand. Zijn eerste levensjaren waren als
die van alle anderen uit zijn kringhjj
genoot geen ander onderwijs dan hetgeen
te bekomen was aan de lagere school te
Cortgene. Later werd hij als landbouwers
knecht inwoner van Wissekerke.
Zijn groote leerlust en gezond oordeel
deden hem al spoedig een ruimer blik op
't leven slaan en vooral sinds hij doorzijn
eerste huwelijk in de rijen der landbouwers
was opgenomen, greep hjj alle gelegenheden
aan om zich op velerlei gebied te bekwamen.
Als landbouwer was hij den meesten (zijner
Noord-Bevelandsche vakgenooten vooruit,
waar 't er op aankwam nieuwe denkbeelden
of werktuigen te beproeven.
Maar ook administritie, bouw-en werk-
uigkur.de, polder belangen, letterkunde, theo-
ogie, muziek, alles wekte zijn belangstel
ling en trok hem aan, en zonder nu op
eenig gebied bijzonder uit te blinken, had
hij over de meeste zaken een welgevormd
oordeel. En dat hg dit had, dankte hjj aan
eigen wilskracht.
Zijn kalme natuur sloot alle drijverij uit.
Op staatkundig terrein bij de antirevolutio
naire partij aangesloten, wist hjj echter 't
gevoelen van zijn tegenpartij te waardeeren.
Op theologisch gebied behoorde hjj tot de
elisch-irenische richting. Zijn meningen in
deze heeft hij in een voorjaren uitgegeven
werkje neergelegd.
In 1842 werd hij tot lid van den
raad dezer gemeente gekozen, welke be
trekking hij tot zijn dood bekleedde, evenals
die van wethouder en ambtenaar van den
burgerlijken stand, waartoe hjj in 1875
werd benoemd.
Sinds 1878 was hij gezworen van den
Thoornpolder. In 1880 werd hij dijkgraaf
ran den Wissekerke-polder, waarvan hij
reeds gezworen was. In 1882 werd hij
lid van den dgkraad van het waterschap
Vliete en in hetzelfde jaar zag hg zich
benoemd tot lid der eommissie voor de
herziening der ongebouwde eigendommen.
Jarenlang is ng lid van het classicaal bestuur
van Goes geweest.
Zjjn verkiezing tot lid van Zeelands staten
bij de laatste periodieke verkiezing, zetta
de kroon op zjjn streven.
Bij kon. besl. is eene commissie in
gesteld tot het houden van een vergelijkend
onderzoek van de bekwaamheid der candi-
daten naar de betrekking van aspirant
ingenieur van den waterstaat dingende,
bestaande onder anderen uit de hh. P.
Caland, hoofdinspecteur van den Water
staat W. J. S. J. Blom hoofding. in het
le district; C. A. Jolles ingenieur 2e klas
te Vlissingenen mr. N. J. v. IJselstegn
hoofdcommies bjj het departement van
Waterstaat. Voorts is met ingang van 1
Dec. aan den directeur van het postkantoor
te Vlissingen, B. H. Esser, op verzoek eervol
ontslag verleend uit die betrekking. En is
ds. Th. N. Crousaz te Kralingen benoemd
tot predikant bjj de protestantsche gemeente
in Ned. Indië.
Bij Kon. besluit is pensioen verleend
aan D. H. ten Bersse hoofd der school te
Nieuwveen, P. Visser id. te Serooskerke,
mej. A. J. Chivat id. te Middelburg, J. J.
Ketel id. te Anna Jacobapolder, resp. f 216,
f684, f291 en f506.
Voorts zjjn benoemdtot (heemraad van
het waterschap Schouwen J. Schalkwijk, tot
voorzitter van het bestuur van het waterschap
Walcheren, D. A. Dronkers, tot dijkgraaf
van het waterschap Sint Maartensdijk A.
Kloet, tot plaatsverv. dijkgraaf van den
Johanna Mariapolder J. Zandee.
Men meldt van Het Loo: De
toestand van Z. M. den Koning wordt on
gunstiger. De krachten nemen merkbaar af.
Naar men verneemt, zal H.M. de Konin
gin den 12den November in eene plechtige
vereenigde vergadering der Staten Generaal
den eed als Regentes afleggen, nadat vooraf
de daartoe strekkende wet door de Regeering
voorgedragen en door de Staten-Generaal
aangenomen zal zjjn. Ook bestaat het voor
nemen om H. M. de Koningin, na hare
benoeming tot Regentes, op den dag van
Hare beëediging met hetzelfde ceremoniëel
als voor een opening der Kamers door Z. M.
den Koning is vastgesteld, van het Koninklijk
paleis naar de Kamer en terug te begeleiden.
Volgens de jaarcijfers uitgegeven door
de vereeniging voor de statistiek in Nederland
bladz. 95) hadden wij in ons land bij het
einde van 1887 nog de volgende hectaren
woeste of onbebouwde gronden
Groningen 36,268, Friesland 34,695,
Drente 144,143, Overjjsel 112,263, Gelder
land 122,930, Utrecht 12,705, Noord- Holland
36,871, Zuid-Holland 12,715, Zeeland 11,156,
Noord Brabant 141,256, Limburg 48,258,
te zamen 713,263. Bovenstaande cgfers
wgzen riiet op overbevolking, maar op ge
brek aan ondernemingszucht en aan moed
om kapitaal te ontginnen beschikbaar te
stellen.
Door den Minister van Financiën is
benoemd tot deurwaarder bjj 's Rijks directe
belastingen voor Middelburg, Vlissingen enz.
de heer W. Groenewoud.
In de Zaterdag te Zierlkzee gehouden
vergadering der Vereeniging van burge~
meesters en secretarissen op Schouwen en
üuiveland kwam o. m. de geïsoleerde
toestand dezer voor den landbouw zoo
vruchtbare streken ter sprake en werd al
gemeen de wensch uitgesproken, dat spoedig
een ernstige concessie-aanvrage tot aanleggen
van een stoomtram moge worden gedaan
om in dien toestand verbetering te brengen.
De bij het 3e regiment infanterie,
te Vlissingen gedetacheerde kapitein J. N.
