1890. No. 15.
Dinsdag 4 November.
Vijfde Jaargang.
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES
VIVISECTIE.
LANDBOUW.
Gemengde Berichten.
I
ëlken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
Prijs per drie maanden franco p. p. ƒ0.95.
Enkele nummersƒ0.025.
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
In de Goesche Courant schreef P. H.,
een aangrijpend woord ter aanprijzing van
een door toedoen van ds. Hugenhoïtz van
Zuid-Beierland opgerichten Antie-vivisectie-
Bond, waarvan het bestuur in handeu is
van de redactie van Androcles, Maandblad
aan de belangen der dieren gewijd.
P. H. schrijft:
Laten wij voor wien het misschien noo-
dig zyn mocht, hier zeggen dat door vi-
vissctie wordt verstaan het nemen van
zoogenaamde wetenschappelijke proeven op
levende dieren, voornamelijk op honden,
katten, konijnen. Deze proeven bestaan in
villen, snijden, branden en op allerlei wijze
pijnigen en martelen van arme, hulpelooze
weerlooze wezens, doorgaans in een onver-
doofden, dus hoogstgevoeligen toestand,
vastgeschroefd in even afschuwelijk als ver
nuftig uitgedachte foltermachines, waarin
zij dikwijls dagen achtereen levend gehou
den worden.
De proeven worden genomen door pro
fessoren, in de geneeskundige laboratoria,
doorgaans ten aanschouwe en ten behoeve
van de medische studenten, die aldus in de
beste jaren huns levens onderwijs ontvan
gen in wreedheid, in het verstompen van
hun zedelijk bewustzijn en in het verkrach
ten van hun consciëntie. Geen wonder dat
het meerendeel van hen opgroeit tot atheïs
ten en materialisten. Want wie zou in
God en in een rechtvaardige vergelding na
dit leven kunnen gelooven, en zijne handen
met de vivisectie bezoedelen?
Reeds in 1880 verscheen in ons land een
werkje uit het Hoogduitsch vertaald getiteld
de folterkamers der wetenschap. Daarin
werden met tal van aanhalingen uit ge
neeskundige boeken en tijdschriften de on-
menschelijkheden der vivisectie in het licht
gesteld, en door enkele afbeeldingen van
gemartelde dieren aanschouwelijk gemaakt.
Die dit werkje eenigszins met aandacht
heeft ingezien, zal niet licht den indruk
er van verliezen. Een er in voorkomend
plaatje, voorstellende een armen gemartel-
den hond, die de handen lekt van zijn ge-
wetenloozenprofessoralen beul, als om hem
doch te vergeefs, tot eenig medeoogen te
bewegen, zal wel nimmer uit het geheugen
van wie het eens zag gewischt worden.
De daarin vermelde, alle wél geconstateerde
feiten zijn haast te vreeselijk om te lezen
sommige gaan alle begrip te boven en doen
ons vragenhebben wij bier met de daden
van menschen of van geïncarneerde duivelen
te doen
Maar wij hooren het voor de hand liggend
antwoord„Het is waar dat aan onnoozele
dieren vaak hevig lijden wordt aangedaan,
doch dit geschiedt niet uit oamenschelijk-
heid, maar juist uit het tegenovergestelde
beginsel, rnenschlievendheid. Het is een
noodzakelijk kwaad, doch met het goede
doel om menschen van lijden te verlossen
of in het leven te behouden."
Doch afgezien van de vraag of eenig ze
delijk kwaad noodzakelijk mag genoemd
worden, of men recht heeft redelooze schep
selen Gods te martelen teneinde aan men
schen lijden te besparen, en of het gepleegde
zedelijk kwaad het twijfelachtige lichame
lijk goed niet verre overtreft, worden in
gezegde boekjes talrijke getuigenissen opge
somd, met duidelijke aanhalingen gestaafd,
van beroemde professoren en doctoren, die
de vivisectie voor volkomen nutteloos en a
de daardoor verkregen resultaten als Jzonder
waarde voor de wetenschap hebben verklaard.
De schrijver ziet echter veel meer dan
in zulke geschriften heil in vereeniging
van allen die wenschen te protesteeren tegen
deze gruwelen van de zich alles geoorloofd
achtende, neen, zeggen wij van deze
valschelijk genaamde wetenschap.
Daartoe beveelt hij zeer ter lezing aan
het door Androcles uitgegeven werkje:
Zullen wij nog langer lijdelijk blijven
Het eeiste gedeelte er van bestaat uit
een belangrijk opstel onderden titel: «.De
vivisectie, waardoor zij wordt gedreven en
de weg om haar te bestrijden.^
Daarop volgen de Voorloopige Statuten
van den Nederlandschen Bond tot bestrij
ding der Vivisectie, terwijl de hoofdinhoud
wordt ingenomen door eene brochure, ge
titeld Verborgen gruwelen. Feiten en re
delijke gronden tegen de Vivisectie, door
Hermann Stenz, Uit het Hoogduitsch,
door J. B. T. Hugenholtz, Predikant te
Zuid Beierland.
Hij eindigt
Het is onmogelijk dit geschrift te lezen
zonder aangegrepen te worden door de over
tuiging dat het hier geene zaak geldt, waar
omtrent wij ons onzijdig mogen houden,
maar die wij met al de krachten en ver-
mogens die ons |ten dienste staan, moeten
steunen en op allerlei wijze helpen bevorderen.
Laten dan allen, die een aasje medegevoel
hebben met duizenden onnoodig gefolterde
schepselen Gods, en laten wij er bijvoegen,
met de blinde folteraars niet minder, ken
nis nemen van wat er op dit gebied ge
schiedt en zich aan de zijde scharen van
hen die den goeden strijd hebben aangevangen.
Daartoe worde men 1lid van den Bond
en geve als zoodanig zijn naam op aan de
Redactie van Androcles (adres H. L. Smits,
boekdrukker-uitgever. Westeinde 135, Den
Haag) met vermelding van het bedrag van
zijn contributie, die ieder naar goedvinden
kan vaststellen en die, om ook minvermo
genden te doen medewerken, op een mini
mum van f 0.25 is gesteld.
Wenscht de schrijver jdat duizenden lid
worden van dezen Bond, ook wij wenschen
dat aan den heidenschen gruwel der Vivi
sectie spoedig een einde kome.
Maar oi |de goddelooze, de ongeloovige,
en dies onwetenschappelijke wetenschap
onzer Staats-Hoogeschool voor de afschaffing
dezer volgens bevoegden totaal nuttelooze,
om wrake schreeuwende martelingen van
levende dieren spoedig zal te vinden zijn?
Androcles zelf verwachtte reeds vroeger
niets van professoren als Harting en Stokvis,
Koster en Heijnsius. Zou zij dan waarlijk
nog iets verwachten van de geestelijke zonen
dezer mannen
Een bond tot bestrijding der vivisectie
zal misschien iets vermogenals wij eene
Regeering hebben die de zaak durft aan
pakken, die het kromme krom durft noemen,
en het scheve recht buigen.
Maar wij verwachten nog meer van een
bond tot het stichten van een Vrije Hooge-
school op Christelijken of van eene krach
tiger bevordering van hooger onderwijs op
gereformeerden grondslag.
De vivisectie is slechts een zeer klein
deel vau het kwaad dat het staatsonderwijs
op onze hoogesckolen sticht. Wat zegt de
marteling van zoovele lichamen van dieren
bij de verwoesting van zoovele zielen van
onze jongelingen uit de keur der natie
En aan de theologische èn aan de rechts
geleerde en aan de geneeskundige faculteit
(natuurlijk behoudens de gelukkige uitzon
deringen) wordt een onderwijs gegeven, dat
de zielen verderft en de natie al meer afvoert
van de Bron der Waarheid.
De vivisectie is slechts een der vruchten
van den boom. En wil het goed zijn
dient de bijl aan den wortel.
Wil men dus een bond tegen de vivi
sectie, het is wel. Maar een principiëele
bestrijding van het ongoddelijk hooger staats
onderwijs is beter. Eene vrije christelijke
hoogeschool, die en theologische, en rechts
geleerde, en natuurkundige, en philologische,
en geneeskundige wetenschap weer tracht
te leiden in de bedding van Gods Woord,
dat moet ons ideaal zijn.
Al het andere is slechts lapwerk, waar
aan men wel mag meedoen, met beslistheid,
meedoen zelfsdoch slechts zoolang tot
onze medestanders er het ongenoeg
zame van inzien en met den tak, ook den
wortel des booms op het vuur leggen.
Inmiddels werken wij slechts voort,
trachtende liefde te wekken voor het be
ginsel van vrij lagervrij middelbaar- en
vrij hooger onderwijs.
Vaccinedwang.
Dr. Bruinsma te Steenbergen heeft in
De Vragen des Tijds gezegd, dat slechts
één niet-antirevolutionair geneesheer, dr. J.
C. Schönfeld zich verklaard heeft tegen de
toepassing der vaccinatie. Hij schijnt dus
dr. Furnée, dr. Kaiser, dr. H. de Cock, en
misschien nog wel anderen, tot de geest
verwanten der regeering te rekenen.
De mededeeling schijnt ons echter toe
van geen gewicht te zijn.
Laten wij liever oversell rijven wat dr.
Bruinsma zelf van den vaccinedwang zegt.
„Doch is het nut (der vaccine) algemeen
erkend, het gevaar in de oogen der meesten
gering, één ding van beteekenis blyft, wan
neer artikel 17 (tot afschaffing van den
vaccinedwang) niet wordt aangenomen,
't Is zonderling dat zoovele geneeskundigen,
die gewoonlijk niet aarzelen op velerlei ge
bied van politiek en godsdienst zich voor
de vrijheid te verklaren, zoo weinig gevoel
hebben veor die vrijheid, nu het een maat
regel geldt, waarvan het nalaten hun scha
delijk voor de volksgezondheid toeschijnt,
't Is alsof zD niet beseffen dat zij het recht
van verzet moedwillig prijsgeven wanneer
zij heden het „dwingt ze om in te gaan"
willen toepassen, nu zij innig overtuigd zijn
dat de zaak welke het geldt, nuttig en
heilzaam is, en morgen anderen hetzelfde
wapen in handen nemen om dingen te doen,
die zy heilzaam en nuttig achten."
En dr. Saltet schrijft in een bijdrage
Over koepokinenting
„Evenwel mag niet uit het oog worden
verloren dat de gezondheid niet ,;de grootste
schat op aarde" isvoorj idealen brengen de
menschen gezondheid en leven ten offer.
Het kan wel zijn dat een of Jander gods
dienstig of politiek ideaal zich niet laat
vereenigen met gedwongen inenting en her
inenting; en het belang der gezondheid zal
moeten wijken voor het, in de oogen der
bevolking, meer gewichtige beginsel. Zoo is
het b. v. in Zwitserland geschied, zoo kan
het in andere landen ook gebeuren."
Deze verklaringen van twee voorstanders
der vaccine leggen getuigenis af, dat men
iets gevoelt van sommiger bezwaren.
Jammer echter dat dit medegevoel dr.
Bruinsma niet met beslistheid voor de
wijziging van bet gewraakte artikel 17 doet
partij kiezen.
Of gelooft de medische wetenschap nog
zoo weinig in de kracht harer geneesmid
delen, of in haar eigen zedelijke meerderheid,
dat zij het zonder dien opgelegden staats-
dwang niet afkan?
Hooibroeien. Het U. D. vestigt de
aandacht op eene vinding van den heer J.
Swets Az., te Utrecht, waardoor het gevaar
van hooibroeiing kan worden vermeden.
Reeds voor eenige jaren werd door hem een
hooi- of graanberg in fjzerconstruetie uitge
dacht. De kap van dezen hooi- of graanberg
kan door middel van een windtoestel op en
neer bewogen worden langs een stevigen,
opengewerkten ijzeren standaard. Een lucht
buis beneden den beganen grond, die buiten
den hooiberg uitkomt, verschaft aan de bui
tenlucht toegang binnen in den ijzeren stand
aard. Dehoogere temperatuur, die tengevolge
van de broeiing ontstaat, veroorzaakt een
luchtstroom binnen den standaard en met
dezen luchtstroom vinden de dampen en
gassen, die bij de broeiing in de hooiklamp
ontstaan, gelegenheid om door de openingen
van den standaard, die tevens als luchtkoker
dienst doet, naar buiten te ontsnappen. Op
deze wijze wordt een gelijkmatige, lichte
broeiing verkregen, waardoor gevaar voor
brand en beschadiging zoo goed als voorko
men wordt.
Om aan het bezwaar der vrij hooge on
kosten, aan de aanschaffing verbonden,
tegemoet te komen, heeft de heer Swets
eene constructie in hout uitgedacht. De holle
standaard in het midden van den hooiberg
is hier van hout; hij heeftl meter doorsnede
en 3 meters omtrek, is achtkantig en heeft
aan den buitenomtrek op regelmatige afstan
den openingen. Deze houten standaard werkt
op dezelfde wijze als de tralieluchtkoker in
de ijzerconstructie. De kap beweegt zich ook
hier langs den standaard op en neer; door
middel van een windas kan z(j versteld wor
den, al naarmate er meer of minder hooi in
den berg aanwezig is. De prijs van deze hout
constructie is niet hooger dan die van een
gewonen soliden hooiberg
3 November 4890.
Bergen op Zoom, 29 Oct. Heden avond
werd in het Militair Tehuis, Auvergnestr.
alhier, eene Militaire vereeniging opgericht,
onder de benaming van «Nederland
en Oranje.»
De Vereeniging plaatst zich op den bodem
der H. Schrift en wenscht hare bijeenkom
sten, die voortdurend in de bovenzaal van
gemeld Tehuis zullen gehouden worden,
dienstbaar te maken aan een nuttig en ge
zellig bijeenzijn, door het houden van bij
belbespreking, voordrachten, recitatiën en
oefening in zang- en letterkunde.
Nadat door het voorloopig bestuur het
doel dezer vereeniging was aangegeven,
trad een 30tal der aanwezige militairen,
als leden tot de vereeniging toe, waarna
werd overgegaan tot de verkiezing van een
definitief bestuur.
Gekozen werden de H.H. Otte, voorzitter
Breedenbeck, vioe-voorz. Van der Steen,
algemeen adjunct, Sloot, secr. Telt, penning,
erk dhr. Mattiesen als adviseur, terwjjl bij
acclamatie werd besloten den heer Rubsaam,
voorzitter van het bestuur van het Militair
Tehuis, het eere-voorzitterschap der veree
niging aan te bieden.
Ruste Gods onmisbare zegen op deze
jeugdige planting en geve Hjj haar een
krachtigen wasdom en weligen groei.
Bjj Kon. besluit is benoemd tot ge
zworen van het waterschap Hoven en Wil-
lemskerke A Dieleman WGzn tot bestuurs
lid der waterkeering van den calamiteuzen
Nieuw Neuzenpolder D Scheele Jz.
Terneuzen. De gemeenteraad heeft met
algemeene stemmen een voorstel van den
wethouder mr. Dronkers aangenomen om
uitbreiding te zien te verkrijgen der brigade
maréchausseewijl de openbare veiligheid
in onze gemeente veel te wenschen overlaat,
wat de talrijke inbraken in den laatsten
tjjd wel bewezen hebben.
Een inwoner een er plattelandsgemeente
had eens het stoute plan opgevat om de
vergadering van den gemeenteraad te gaan
bijwonendoch zijn buurman meende dat
dit niet ging, want zei hij als de
vergadering pas begonnen is, wordt zij al
gesloten. Nu, beide vrienden zouden 't
toch eens probeeren. Zij traden binnen.
De secretaris was juist bezig de notulen te
lezen en eindigde met den bekenden term
«Niets meer aan de orde zijude, sluit de
voorzitter de vergadering.»
Daar heb je 'tal, zei de een mistroostig
tot den ander, en beiden gingen heen.
(Ons Noorden.)
De hertog van Nassau hoopt Dinsdag
a. s. de zitting der Luxemburgsche Kamer
van Afgevaardigden als regent te openen,
Thans blykt dat de spreker in de
Tindalmeeting, die den Koning hoonde, niet
Krekel heet maar Gerrits of Gerritsen.
Als een staaltje hoe wordt omgespron
gen met de begrafenisfondsen kan dienen
dat dezer dagen te 's Bosch een vrouw is
overleden, op wier dood door familie en buren
in niet minder dan vier fondsen was ge
speculeerd, zoodat hun nu een gezamenlijk
bedrag van f750 zal worden uitbetaald.
Donderdagavond werd een 15 jarige
knaap te Hoorn naar den zeekant gestuurd
om den hond te wasschen. De knaap vond
daar een huls. Met een steen er op slaande
wilde bij de huls doen ontploffen; waarop