1890. No. 150.
Zaterdag 20 September.
Vierde Jaargang.
M. NOORDIJKE,
VERSCHIJNT
G. M. KLEM KERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS HER A1)VERTEIIEN
De gezamenlijke Antirevolutionaire
Kiesvereenigingen op Zuid- en Noord-
Beveland hebben voor de ver kiezing
in de Provinciale Staten op Woens
dag, 24 Sept. e. k. candidaat gesteld
den heer
TE LICHT
am 16 Sept '90.
ingen.
Vorig
2Vs 7«% 79%
3 943/4 947/.
31/2 1013/g 101S/8
3% 1013/g 101%
31/2 IOOI/4
5 8 87/8 S87/8
5 98
4 90% 90%
41/3
5 90%
5 90 91
5 791/4 791/j
957,
62'
627/8
41/2 90% 90%
5 105% 105
5 80 -
5 80% 793%
41/, 101»/g 1011/.
4 961/g 95S/8
5 102 1021%
4 731/3
W% 19%
41/3 98
4 971/4
41/3 89% 89%
43/4 - -
4 523/8 523/4
üijke Leeningen.
31/2 1001/4
31/3 100S% 1003/8
l/e Ondernemingen.
II71/4 118
156 157
41/2 102
4 100% --
2 52
41/2 - -
4 IOOI/4 -
56% 56%
41/2 103
4 100% 100%
31/2 991/j
41/2 1013/4
5 101
118
100
4
95
41/2 -
237
30
41/3 l02
55 58
70
118
100
83S/g -
41/2 97% 97%
7 10
mingen.
1591/2
3
95
34
36
1193/4
1193/4
3% 100
8
55
54%
3
587/,
59
1413/4
141%
195
5
100%
5
124
123%
3
66%
66%
5
96%
9 8 l/n
4%
9t3/8
96»/4
5
1031/4
5
IOI3/4
5
102%
I021/4
3
79%
79%
5
841/s
84%
4
9H/4
91%
5
16%
163/4
zzz
321/s
32%
6
109
5
107%
107%
6
102
102
6
100%
1007/a
5
96%
1153/4
7
15%
«8%
381/4
U47/g
4
100%
81%
865/8
25%
67%
6 IO6I/4
no%
7 112%
6 II21/4
581/2
6 109
5 -
chappijen.
185
4 100%
66
1 91%
72
4% 1003/4
zingen.
100 109
100 109%
3 1033/4
80%
100 90%
100 903/4
I 100 1221/a
2.0 117
5 1221/4
I 100 160%
100 166%
136%
100 172%
100 165%
LOO 60%
19%
112%
583/4
400
109
81
«0%
00%
122
164%
503/4
ZBEllW.
ELKEN MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
Prqs per drie maanden franco p. p. ƒ0.95.
Enkele nummersƒ0.02'.
UITGAVE VAN
EN
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 40 cent.
Zij die zich met 1 October, a.
op ons blad abonneeren, ontvan
gen het tot dien da^um GRATIS.
Notaris te Kolijnsplaat.
Be Zeeuw steunt gaarne deze can-
didatuur.
De Openingsrede is door de liberale pers
als te weinig belovend veroordeeld. Nudeze
omstandigheid alleen Zou ons bijna nopen te
veronderstellen dat de Regeering het aan
het rechte eind heeft. Die critiek te be
strijden schjjnt ons dan ook niet nuttig toe
al dwingt de koddige manier waarop door
velen de staf over dit ministerie gebroken
wordt, een glimlach af.
Onder anderen een dier bladekens in onze
omgeving, dat zeer onlangs in roerende
devotie, zich zoo gelukkig wist met zjjn
«geloot»constateert thans met eeue voor
naamheid waarinde farizeeuwschegrondtrek
al evenmin te miskennen yalt, «dat deze
openingsrede geen enkele paragraaf bevat,
die getuigt van het «Christelijk bewustzijn»
Van dit ministerie.»
Als men nu nagaat dat dergelijke apo
dictische uitspraken ook elders uit liberalen
mond vernomen zjjn, dan kan daaruit
opgemaakt worden, dat deze regeering
door allen gewogen en te licht bevonden is.
Toch willen wjj nog een poging wagen
om, in aansluiting aan wat wij een vorige
maal er van zeiden, nog op een paar licht
punten in deze rede de aandacht te vestigen.
lo. De paraaf over onze houding
tegenover de buitenlandscbe mogendheden
in zake de Congo-tarieven. Lees haar nog
eensen gij zult zeggendat is goed
deze paraaf ademt, in strjjd mét vroegere
zoetsappige verklaringen, wèer iets van
fierheid en gevoel van historische roepiog.
2o. Let ook op wat omtrent Indië gezegd
wordt. Gezwegen nog van de toegesegde
stoomvaartverbindingeu, die de erkenning
inhouden, dat het tijd wordt nieuwe ver
beterde handelswegen op Indië te openen,
is de Indisehe paraaf op Stoffelijk gebied
zeer rijk.
Ons rjjke Insulinde heeft tal van rijke
voortbrengselen, maar wjj moeten liet de
gelegenheid geven ze te vervoeren. Wij
wezen er reeds met een enkel woord op.
Bovendien, er is zooveel Nederlandsch ka
pitaal, wachtende op eene bestemming om
productief te worden. Men kan verschillen
over het verkieselijke van Staatsspoorwegen
of particuliere onderneming. Maar spoor
wegen zijn in In diëbroodnoodig. Laten on
der anderen de Ombiliënvelden het u zeggen
3o. Het leger. De Atjehsche politiek
der Regeering streeft blijkbaar naar beleidvol
maar krachtig doortasten. De blokkade
wordt gehandhaafd. Ook wat over het
leger gezegd wordt, ie flink en waar. Geen
zinledige phrase om den toestand van ons
leger te verbloemen, zooals vroeger ge
schiedde maar ook open en koninklijk lof
toegezwaaid aan Nederlands dapperen in
de Oost.
De troonrede beschouwen wij als een
zuivere afspiegeling van dit Kabinet. Geen
kooge beloftenop daden wordt aange
stuurd. In dat opzicht beheerscht de paraaf
over de behandeling der legerwet al het
andere. Deze zinsnede, zoo krachtig en
duidelijk als parlementaire taal slechts toe
laat, maakte blijkbaar veel indruk. Het
zal een emmer koud water zijn voor velen,
die het liedje van verlangen nog wilden
zingen. Wat we aanvankelijk vernamen,
was toch dat de wet niet vóór half No
vember in de sectiën zou komen. Dan
behoeft er natuurlijk niets bij te komen,
of zjj komt met Februari niet in openbare
behandeling.
Ons dunkt dat zal nu wel anders worden.
Althans naar we vernemen, zal de behan
deling reeds de volgende week in de sectiën
plaats hebben.
Natuurlijk hebben ook wjj onze aan
merkingen. Zoo had de paraaf over den
landbouw minder sober, meer aldoende
kunnen zjjnen zochten wjj te vergeefs
naar de toezegging eener belasting van het
kapitaal in portefeuille.
Doch over het geheel geeft de Openings
rede geen aanleiding tot zulk een banale
veroordeeling als die, waarvan wjj hierboven
een staaltje aanhaalden. Integendeel.
V Joumalocratie.
Het vreemde woord beteekent over-
heersching door de kranten. Tegen die
joumalocratie waarschuwde dezer dagen
Het Centrum, en zeker niet ten onrechte,
in verband met de ernstige roeping der
pers tot beleidvol en zaakkundig adviseeren,
speciaal in den uiterst gevaarvollen, thans
begonnen parlementairen veldtocht, die straks
den steinbustrjjd van 1891 gedeeltelijk be
heerscht.
Evenmin als het parlement den baas
mag spelen over de Regeering, evenmin
mag de pers den baas spelen over het par
lement. De liberale partjj heeft voor een
deel aan deze betwetende tactiek harer
bladen, hare vorige nederlagen te danken.
Natuurlijk heeft liet Centrum hare ka
tholieke zusters op het oog. En wjj zullen
de laatsten zjjn om te beweren, dat ook
onze antirevolutionaire pers, de kleine, geen
behoefte zou hebben aan dezen wenk van
het katholieke blad.
Onze bladen mogen geen schjjnvertooning
maken. Beschouwingenuit de mouw
geschud mogen niet worden voorgedaan als
zouden zjj van hoogerhand zjjn ingegeven,
ol vrucht van eigen studie zjjn.
Onze bladen mogen niet zjjn als «<le
vliegende Hollander» uit Zeelands legende,
zeilende op avontuur en eigen kompas.
Onze roeping gaat dieper, zij 't met min
der vertoon.
Wél willen wjj de ijlbode zjjn, die in
den geest des tijds, vlug bij hel hek is en
vroeg uit de veeren, om onvermoeid en
voortdurend ohs volk in te lichten omtrent
al wat op maatschappelijk gebied tot onze
roeping behoort.
En dan nauwkeurig toezien, zelf gaan
kjjken en goed informeeren, dat is de bood
schap. Wij merkten het Woensdag eerst
recht, toen wij zelfs de deftige Staatscou
rant de plank ;mis zagen. Volgens haar
toch heeft de minister van binnenlandsche
zaken de troonrede uitgesproken. Wat moe
ten de schrijvers overLohmannenheerschappij
dit lezende, wel niet gedacht hebben 7 En
hunne lezers?
Wat blijft er over (zoo moet het hij hen
wel geweest zjjn) van ons gematigd minis
terie Ziet ge nu wel, de gehate doleerder
speelt den baas. Het staat immers in de
StaatscourantDie is zoo goed als officieel.
Regelrecht uit 's GravenhageJa er werd
zelfs publiek gezegd, dat er nog tot het
laatste toe quaestie schjjnt geweest te zjjn,
of Mackay dan wel Lohman de openings
rede zou uitspreken; en dut die quaestie
zeker te laat is opgelost om het bericht
in de Staatscourant te wijzigen I
Hier wordt dus de redacteur van de
«Staatscourant» voorgesteld als het slachtoffer
eener fopperjj van hooger hand I
Het is juist andersom, lezer
De lezers van de «Staatscourant» zjjn
het slachtoffer geweest eener fopperjj van
den redacteur. Een joumalocraat. Hij
speelde den baas over hun goed vertrouwen;
en vertelde eenvoudig wat hjj niet wist.
Een woordje aan de antirevolutio
naire kiezers op Zuid- en Noord Beveland.
Kiezers, hebt ge uw stembiljet ontvangen
Tenminste gjj behoort het reeds ontvangen
te hebben. Zoo g.j het nog niet hebt, gaat
er dan om op het gemeentehuis. Gjj hebt
daar recht op.
Weest dan zoo goed en ziet eens of er
twee stempels op uw biljet staan. Dat
moetanders deugt het niet, en wordt uw
item bjj de verkiezing niet meegerekend.
Hebt gjj dus een biljet waarop maar één
zegel voorkomt, brengt het terstond terug
en vraagt een ander. Er moeten er twee
op staan, een van het kiesdistrict Goes en
een van het gemeentebestuur uwer woon
plaats.
Weest ook indachtig dat wjj deze
reis, evenals den vorigen keer voor
rar. Keuchenius, zonder de roomrchen op
trekken. Dit maakt dat wjj al dadeljjk
eene kleine 500 stemmen achteruit zjjn.
Wjj kunnen dus slechts 1400 a 1500 stem
men uitbrengen. Wel kan, zonder buiten
gewoon bondgenootschap de liberale candidaat
dit slemmencjjfer niet halen, doch dan
moeten deze enkele dagen vóór Woensdag
gebruikt worden om langzame kiezers op
te wekken, en te zorgen dat zjj aan de
verkiezing mee doen.
Zoo dit niet geschiedt, komt onze can
didaat, de heer M. Noordjjke, er niet.
Wjj hebben hier 12 antirevolutionaire
kiesvereenigingen.
Besturen dier kiesvereenigingen, beseft
uwe roeping
Schoolraad.
Onze opmerking in hef algemeen omtrent
de verkiezing in den Schoolraad eischt
toelichting.
Vooraf zjj gemeld dat nevens de 12 be
stuursleden uit de verschillende vereenigin-
gen, door de schoolbesturen nu gekozen zjjn
de hh. J. Brouwer, ds. J. J. Ploos van
Amstel, Th. Pluyier, dr. H. Bavinck, P.
Roodhuysen, mr. A. G. Wolf (bedankt),
mr. Th. Heemskerk, J. A. Wormser, mr.
L. W. O. Keuchenius, ds. J, J. Wester beek
v. Ëerten, mr. O. Lucasse, A. Elshout en
ds. J. J. Impeta.
Onder de gekozenen zjjn dus 1 professor,
4 rechtsgeleerden en 3 predikanten. Wjj
schreven een vorige maal dat men bjj hen niet
in de eerste plaats naar opvoedkundig ta
lent zoekt. Hiermede willen wjj echter nietge-
houden worden te beweren dat dit opvoedkun
dig talent niet in de eerste of in mindere mate
bij dergelijke titularissen kan aanwezig zjjn.
Bovendien juichen wjj het toe dat met name
ook hel rechtsgeleerd element in den School
raad op uitstekende wijze zal vertegenwoor
digd wezen. Evenwel blijven wij overtuigd dat
door de schoolbestui en te weinig naar bekende
opvoedkundigen is omgezien. Gelukkig dat
uit de verschillende vereenigingen neg al
enkele bekende paedagogen in den Schoolraad
zullen zjjnen het moet erkend
aan hen hebben wjj een vorige maal niet
gedacht, toen wjj in het algemeen de keu
zen der gezamenlijke schoolbesturen laakten.
De gevolgtrekking van de Middelburgsche
Courant als zouden wjj onder anderen aan
domine's «verstand van dingen, waarover
zjj zich aanmatigen mee te praten,»
ontzeggen; is dan ook bezjjden de waar
heid al geven wjj toe dat niet altijd,
maar toch dikwjjls het opvoedkundig
talent in meerderen graad aanwezig is bij
mannen die dagelijks, dan bjj mannen die
slechts enkele dagen in het werk der opvoe
ding bezig Zjjn.
19 September 1890.
Een beetje geschiedenis. Tusschen de
bewoners der grensdorpen Middelburg in
Vlaanderen en Eede bestaat eene veeie.
N. B. over eene vrjjaadje 1 Eedenaars en
Middelburgers kunnen elkander vooreerst
niet zien, of er wordt gevochten. Er zal,
volgens het Weekblad, een nieuw geslacht
moeten opgewassen zjjn, eer de Wrok ér
uit is. Uit wordt terecht betreurd door
het Weekblad, dat geen harmonie ziet of
hoort tusschen de betuigingen van ver
broedering bjj het openen van internationale
tramwegen en de bonte, blauwe of bloedige
ontmoetingen van lieden, die hun domicilie
aan deze en gene zijde der «schreef» hekben.
Een paar eeuwtjes geleden was het tusschen
de gereformeerden en doopsgezinden te
Aardenburg ook zoo heel innig niet. Maar
bljjkens hetgeen Ds. Djjserinck in De Gids
van Januari j 11. en volgende afleveringen
schreef, werd de zaak toch geschikt. Zelfs
de Hervormde predikant Balduïnis Hunnius
van Oostburg sprak met lot over Gisel
Hebberecht, prediker onder de Aarden-
burgsche Mennistèn (zie bladz. 154). Maar
nu in 1890 Hervormden en Doopsgezinden
samen te Aardénburg eene christelijke
school stichten, hu doet het Weekblad at
wat het kan om tweedracht te zaaien tus
schen Calvinisten en Doopsgezinden.
Dat Nederlanders en Belgen, die te veel
bier en drank in 't Ijjf hebben, vechten,
is nooit goed te keuren.
Maar dat christenen van verschillend
kerkgenootschap samenwerken, dat kan
er bjj 't U eekblad, dat zegt te jjveren voor
éénheid en verdraagzaamheid, niet door
Hoeveel nieuwe geslachten 2ullen er nog
moeten opwassen, eer de huat, gezaaid door
de vredelievende redactie van het Weekblad,
zal verdwenen zjjn
Ds. J. B. T. Hugenholtz te Zuid
Bejjerland is met ds. Roorda v. Eijsinga in
de nieuwe redactie getreden van bet bekendé
tjjdschrift Androcles «Maandschrift aan de
belangen der dieren gewjjd.»
-- De minister van oorlog heeft bepaald
dat aan een onderofficier of soldaat (mili
cien) die zich, na 6 jaren militiediensttjjd
te hebben volbracht, onder de wapenen
bevindt, na afloop van dat tydvak opnieuw
toelage voor eerste uitrusting zal worden
toegekend.
Indien militairen in eerste verbintenis
voor langer dan zes jaren zjjh aangenomen
of wel, met verbreking van hiiti loöpénd
verband, een nieuwe verbintenis hebben
aangegaan, worden de sedert hun jongste
in dienst treden voor gagement geldende
effectieve jaren boven de 6 eerste, beschouwd
als jaren waarvoor een reëngagement is
aangegaan.
Ter kennis van de plaatseljjke en
garnizoenscommandanten is gebracht dat,
bljjkens mededeeling van het departement
van marine, bjj het verleenen van verlof
aan nieuw aangeworven, voor den zeedienst
bestemde personen, eventueel op hun ver
lofpas zal worden vermeld, dat zjj eerst na
het verstrjjken van het verlof, van militaire
kleeding zullen worden voorzienen zulks
in verband met de bepaling, in dien verlofpas
voorkomende, dat zjj zich gedurende hun
♦erloftjjd ib behoorljjke tenue in het
openbaar moeten vertoonen.
Woensdag 17 Sept. 11. is teZierikzee
eene voorloopige vergadering gehouden van
bestuurders en enkele leden der anti-rev.
kiesvereenigingen op Schouwen en Duiveland
tot het stichten eener centrale kiesvereeni-
glng voor beide eilanden. Er werd een
concept reglement ontworpen en een voorl.
bestuur gekozen. Als leden van dit bestuur
werden aangewezen de HH. D. Mulder van
Zlerikzee, J. W. Gunst van Brouwershaven
en B. Joppe Kz. van Zierikzee.
Weldra zal een tweede vergadering
worden belegd tot vastere regeling.
