GROOTHEID en VAL.
Overzicht van
onze tegenwoordige minister van binnen-
Iandsche zaken een paneelzager is. Meer
ernstige mannen onder onze tegenstanders en
ook wel onder onze eigen politieke geestver
wanten, die hunne voorlichting uit Nieuwe
Rotterdammer en Amsterdamseh Predikbeur
tenblad hebben geput, zeggen dat de heer
Lohman niet recht (gehandeld heeft in deze
zaak. Terwijl weder anderen onder libe
ralen en niet- liberalen, inlichtingen zoekend
bij mannen als Heineken, Farncombe San
ders, v. Bemmelen en Kappeijne tot de
slotsom kwamen, dat indien er aan beide
zijden gezondigd is wat niet onmogelijk
schijnt de heer Lohman dan toch in elk
geval niets gedaan heelt dat hem den volks
haat of de beschimping van der libertijnen
zoo gewaardeerd spotblad deed verdienen.
Zoo er gezondigd is, deed niet de minister
het, maar de heer Rutgers, c. s.
En mag men nu sommige bladen gelooven,
dan zal dit binnen kort gerechtelijk worden
uitgemaakt, wanneer de zaak te berde komt
tegen mr. Spin, die een brochure geschreven
beeft, waarin hij den minister op hoonenden
toon beschuldigt van wederrechtelijke ge
weldpleging te Amsterdam.
Natuurlijk heeft ieder blad zijn eigen kyk
op de zaak. W'jj beginnen met De Heraut.
JDit blad schrijft er het volgende van
«Mr. Spin, die lange jaren tusschen de
Anti-revolutionairen en Sociaal-Democraten
op en neer liep, en blijkens zijn sehrjjveu
in Recht voor Allen thans op de reê der
Socialisten zijn anker vallen liet, schijnt
zich tot taak te hebben gesteld den Minister
van Binnenlandsche Zaken het leven onaan
genaam te inaken.
Is het gerucht waar, dat Mr. Spin ook
de schrijver was van de brochure, op wier
titel «een Staatsman in Ruste» prijkt, dan
bevreemdt dit niet.
Thans echter moet speciaal de Hoogleeraar
der Vrije Universiteit het ontgelden, en wel
bijzonderlijk naar aanleiding van hetgeen in
1886 met en om en in en bij de Nieuwe
Kerk te Amsterdam plaats greep.
Van Socialistische zijde stelt men er prijs
op, duidelijk te doen uitkomen, dat de te
genwoordige Minister van Binnenlandsche
Zaken zich destijds schuldig zou gemaakt
hebben aan verzet tegen de wet, inbraak
en geweldpleging. En ,Mr. Spin, misleid
door wat destijds van classicale zijde en in
het Handelsblad beweerd werd, leent er
zich toe, om met groote woorden den Mi
nister des Konings de snerpendste verwijten
in het aangezicht te slingeren.
Nu is hieraan ongetwijfeld een droeve
kant.
82. FEUILLETON.
{Schetsen uit het leven van Napoleon 1.
Bluchers leger was in de nabijheid der
Maas geplaatst met Sombref, een stadje aan
den straatweg van Namen naar Brussel, als
vereenigingspuut. Het was in vier corpsen
verdeeld. Dat van generaal Ziethen lag aan
de Sambre, op twee uur gaans van Som
bref; dat van Pirch had halt gehouden op
de beide oevers der Maas, van Namen naar
Huy, op zes uren afstands van Sombref;
dat van Thielman wat verder op; terwijl
dat van Bulow zelfs 12 uren gaans van
het vereer.igingspunt verwijderd was. Een
zeer dwaze maatregel.
De plaatsing van Wellingtons leger was
echter nog ongelukkiger. Zijn eerste leger
corps onder bevel van den prins van Oranje,
breidde zich uit over de landstreek tusschen
Mons en Nivelleshet tweede onder den
engelscheu generaal Hill, was tot aan de
Schelde in Henegouwen uitgespreid; terwijl
de ruiterij in Oost Vlaanderende reserve
in en oin Brussel zich ophield. En er
was geen bepaald vereenigingspunt. Doel
van Wellington scheen slechts te zijn Brus
sel te dekken. Om voeling te houden met
het Pruissische leger, daaraan werd een
voudig niet gedacht. De Pruisische krijgs
macht stond 25 uren gaans van de Engel-
sche verwjjderd.
Inderdaad een onvergeeflijke misslag.
Met dien te voorkomen, zou men mensche
lijker wijs gesproken, duizenden menschen-
levens hebben bespaard.
Het Fransche leger stond den 14 Juni
in drie groute afdeelingen geschaard. De
rechter- en linkerafdeeling werden door
d' Erlon en Van Damme; het middelste leger
door den Keizer zei ven aangevoerd, en
rukten op naar Chaileroi aan de Sambre,
van waar de Pruisen met groot verlies
moesten af.rekken. De linker colonne der
Fransehen, onder Ney, kreeg thans in last
door te dringen tot Quatre-Bras, het ver
eenigingspunt der wegen van Charleroi en
Het doet toch pijnlijk aan, wanneer men
den heer Spin, die professie doet van de
Christelijke religie, op die wijs en in zulk
een blad tegen een j medebelijder van den
Christus ziet, optreden. En niet minder grieft
het, als men een man van Christelijke pro
fessie, op zulk eene tergende en hoonenae
wijze in het openbaar een van 's Konings
Ministers hooit toespreken.
Maar toch is er aan heel deze zaak ook
een goede zijde. Er bestaat nu namelijk
kans dat heel het Classicaal verzinsel van
een overrompeling der Nieuwe Kerk dooi
de heeren Lcrhman c. s., eens voor goed de
wereld uitraakt.
Dit zou reeds iang geschied zijn, zoo deze
zaak vroeger voor den rechter had kunnen
komen, en men gelijk wij gewenscht had
den, reeds op 7 Januan 1886 een actie
om schadevergoeding tegen ds. Westhof
had ingediend. Dat dit destijds niet ge
schiedde, beschouwen wjj nog als een fout,
die allicht tengevolge had kunnen hebben
dat in rechterlijken zin nooit het klare licht
over deze gebeurtenis ware opgegaan. En
in zooverre is het gelukkig dat Mr. Spin
deze lout thans herstellen komt.
Nu k jmt de zaak vóór den rechter, en
zal zonneklaar bljjken dat de toedracht dei-
zaak deze was:
4o. Dat ds. Westhof, c. s. zich zonder
eenig recht veroorloofd hadden in het gebouw
der Nieuwe Kerk als beheerders op te
treden, er deuren te sluiten en bewakers
aan te stellen.
2o. Dat de toenmalige kerkvoogden, toen
zij, volgens de verpliehting hun door hun
reglement opgelegd, deze overrompeling
ongedaan hebben gemaakt, slechts hun on
betwistbaar wettig beheersrecht hebben
gehandhaafd.
3o. Dat noch de heer Lohman noch de
heer Kuijper in heel deze zaak gehandeld
hebben, maar dat gehandeld is door de
toenmalige gecommitteerden van de Nieuwe
Kerk, de heeren Rutgers, c.s. En
4o. dat de heer Lohman met geen ander
doei in de Nieuwe Kerk is aanwezig ge
weest, dan om zijne vrienden juridisch in
te lichten, omtrent de bevoegdheden der
politie en de juridische grenzen, die door de
wet voor hun eigen bevoegdheden waren
afgebakend.
Of de rol door de politie destjjds gespeeld,
en rèqle zal blijken, is een vraag waarop
we het antwoord wachten.
Althans wat het mededeelen van politie
rapporten aan derden betreft, wagen we dit
nu reeds te betwijfelen.
Opmerkelijk is het intusschen dat Recht
voor Allen het thans voor de politie opneemt
Namen naar Brussel. Onderwjjl zou de
hoofdmacht naar het bovengenoemde Som
bref oprukken.
Daar beide bevelen traag werden uitge
voerd, bereikten geen van beiden het punt
hunner bestemming, Zij bleven er ieder
nog een uur vau verwijderd. Ook dit was
een fout van de Franschenen nog ver
scheidene andere fouten zouden op deze
volgen.
In alles moest dan ook aan den dag treden
dat het niemand anders en niemand minder
dan God de Heer zelf zou zijn, die voorde
vrijheid der volken bjj Waterloo strijden en
triomfeeren zou.
Den 15 Juni was een deel van het
Pruisische leger onder Von Ziethen door
Napoleon bij Ligny aangevallen en terug
geworpen. Tegelijk had Ney een aanval
gewaagd op de voorhoede der Nederlandsche
afdeehng van het Engelsch-Nederlandsche
leger onder den generaal Saksen Weimar,
die al vechtende in goede orde terugtrok.
Op de tijding van de nadering des vijands
had hij tot zjjne bataljons-commandanten
gezegd: «Mijne Heeren! ik ben volstrekt
zonder bevelen maar ik heb pooit gehoord
dat men een veldtocht met een terugtocht
begint, en daarom zullen wij te Quatre bras
stand houden.»
Het Nederlandsche leger wist zich dan
ook in geregelde orde op dit kruispunt te
verzamelen, terwijl de Kroonprins (later
Koniug Willem II) bevel gaf den vijand
aldaar af te wachten. Wel had de Engelsche
opperbevelhebber gelast, dat men dadeljjk
oprukken en te Nivelles stand houden zou;
doch de generaal Perponcher besloot onge
hoorzaam te zijn, te blijven waar hij was,
en zijne gunstige stelling van het oogenblik
niet prijs te geven. De Kroonprins nam de
verantwoordelijkheid voor deze daad, welke
zoo streed tegen alle regelen van krijgstucht,
uit volle overtuiging op zich.
Deze sterke stelling te verlaten zou dan
ook een groote dwaasheid geweest zjjn, en
het Engelsche leger een volkomen nederlaag
teger. de Doleer enden.
Te opmerkelijker, omdat men destijds
onder meer gelasterd heeft, dat in 1886
de leid< rs der Doleantie met de leiders uei'
Socialisten onder ëén deken sliepen.
De Congo slaat is een zeer dure lastpost
voor den koning van België en kan het ook
worden voor den Belgischen Staat. Een
Portugeescü blad wees er reeds op dat de
eerzuchtige phantasie, die dezen Slaat in
het leven riep, treurige gevolgen vertoont.
Vrijhandel ten top heette het te zullen
zijn. Maar dit beginsel kostte den onder
nemer, België's Koning, nagenoeg zijn geheele
vermogen. Doch thans komt men reeds van di
stelsel terug. En men zet er haast achter
want de in Juli voorgeschreven maatregel
werd dadelijk uitgevoerd, zelfs voor dat zij
aan den Congo kon bekei d zijn. Dat de
handel hiertegen in verzet komt, spreekt
van zelf.
Het Portugee che blad hekelt inzonderheid
het decreet in zake het verzamelen van
ivoor. Er wordt een patentrecht geheven
van 1 lranc op ieder kilogram ivoor dut
men verzamelt, behalve de uitvoerrechten
wanneer hef afkomstig is van sommige
streken uit den Beneden-Congoterwijl op
het ivoor uit den Boven-Congo een patent
recht van 4 francs wordt geheven. Men
vreest dat deze bovenmatige verhoogingen
den uitvoerhandel zeer zullen schaden.
Wat ter verzachting wordt aangewend,
kon wel eens een element van on iergang
blijken te zijn.
li EJÏIi- EX SC1IOOLX1EI WS.
Ned. Herv. Kerk.
Bedankt voor Everdingen door ds. P.
Huet te Goes.
Beroepen te St. Laurens dr. G. J.
Brutel de la Rivière te Zundertte Strjjen
ds. C. J. L. Ruijsch v Dugteren te Ak«el:
te Tolen ds. J. F. de Late.- te Wissenkerke.
Aangenomen naar Wageningen door
ds. Ph. Peter te Waddingsveen.
Ned. Ger. Kerk.
Zestal te Middelburg ds. J. H. Ferinja te
Klundert, ds. S. Sleeswijk Visser te Rjjsoord,
ds. G. Vlug te Leiderdorp, ds. G. J. B-irger
te Leiderdorp, ds. J. J. A. Ploos v. Amstel
te Reitzum en ds. N. A. de Gaaij Fortman
te Amsterdam. [Weldra zal de kerkeraad
uit dit door stemgerechtigde leden opgemaakt
zestal een tweetal vormen].
De Unie collecte bedroeg te Aardenburg
met Eede en St. Kruis f 50 en te Zierikzee
f 76,10.
's Heer Abtskerke. Zondag in de voor.
middaggodsdienstoefening is het fraaie op.
hebben bezorgd. Immers door Wellingtons
bevel op te volgen, zou men zich nog eenige
uren verder van de vereenigingsplaats ver
wijderd en het den Pruisen onmogelijk
gemaakt hebben hem te hulp te komen.
Naar den mensch gesproken komt aan
den generaal De Perponcher en na hem aan
den Prins van Oranje de eer toe van de
overwinning bij Waterloo.
QUATRE-BRAS.
Daar waar de twee steenwegen van Namen
naar Nivelles, en van Charleroi naar Brus«el
elkaar snij len, ligt het gehucht Qnatrebras,
in 1815 bestaande uit een groote hoeve, een
herberg en een aantal kleine huizen. In
de nabijheid lag het bosch van Bossu, aan
welks rand enkele pachthoeven stonden. De
stelling door den Prins van Oranje ingenomen,
was een golvend korenveld, waarop de veld
vruchten wel eeriigszins het uitzicht belemmer
den. Groot was zijn krijgsmacht niet. Slechts
6000 man, met 16 stukken geschut, had
hij beschikbaar, terwijl het Fransche leger,
dat tegenover hem stond 16000 infanterie,
6000 ruiters en 50 stukken geschut man steik
was. Neij had daarenboven vele oud gedien-
den onder zjjn vanen, terwijl in het Neder
landsche legerfje verscheidene jonge onge
oefende soldaten dienden.
De prins van Oranje zag zeer goed in
dat de kans zeer hachelijk stond. Wat zou
hij met zijn geringe macht tegen eer, bijna
driemaal sterke overmacht van geharde en
geoefende krijgslieden 9
Zijn besluit was echter spoedig genomen.
Hjj plaatste zijne troepen niet inliet bosch,
maar daarvóór, teneinde bij den tegenstander
de vrees op te wekken dat er achter zqne
troepen in het bosch nog andere aanwezig
waren. Voor die gedachte bestond dan ook
aanleiding in het feit dat een goed veldheer
zich nimmer onverdekt opstelt, en steeds
zorgt reserve-troepen achter zich te hebben.
Deze slimme daad was oorzaak dat Neij
den aanval niet dorst wagen, en een geheelen
morgen liet verloren gaan, alvorens zijne
troepen in het vuur te brengen. Eerst na
nieuw geschilderde kerkgebouw en werd het
vernieuwde veel verbeterde orgel aan zijne
bestemming gewijd. Onze geliefde leeraar
hield naar aanleiding van Openbaring 21 5
het middelste gedeelte, ij deze plechtige
gelegenheid eene toepasselijke rede.
In de vergadering van de atdeeling
Krabbendijke van de onderwjjzersvereeniging
Zuid-Beveland werd besloten door heeren
onderwijzers uit het oostelijk j deel van
Z. Beveland gezamenlijk een gymnastie-
cursus te openen. De lessen zullen gegeven ♦-
word.-n in het schoollokaal in deze gemeente.
Den 20 October zal 't examen plaats
hebben voor de betrekking van leerling
consul.
Goes. De heer J. C. Wirtz, hoofd der
Ohr. school alhier heeft de benoeming in
gelijke betrekking naar BeJum (Groningen)
aangenomen.
Nisse. Zondagvoormiddag weid onze
nieuwe leeraar ds. Pont, in zijn ambtswerk
bevestigd door ds. J. van 't Hooft te V laar-
dingen naar Rom. 10 17. Aan de hand
oplegging werd deelgenomen door den beves
tiger, ds. Mansveld en ds. Knottnerus van
's Gravenpolder, waarna hem Ps. 134 3
werd toege.ongen.
Des namiddags verbond ZEerw. zich aan
de gemeente met een rede naar Hand.
8 35. Ook ds. Giltaij van 's Heer Arends-
kerke was als ringbroeder tegenwoordig
(ïouiengde Berichten.
Goes. Bjj de d.d. schutterij alhier zjjn
bevorderd tot fourier de sergeant L. Verseé,
tot sergant de korporaals H. de Lange, P.
Rosier, J. M. Bartelse en P. J. Bartelse, tot
korp. de schutters A. Duvekot, L. Fagel
J. P. Somer en M. Kok.
G>es. Onze geachte stadgenoot en oud-
strijder de heer M. J. Soutendam majoor
der dienstdoende schutterij alhier, hoopt
Woensdag, a. zgn 80sten verjaardag te
vieren.
Woensdag had te Hontenlsse het vol
gend ongeluk plaats Bjj het invallen der
duisternis werd een wagen, bestuurd door
een boerenzoon en zwaar geladen met
aardappelen, bij het binnenrijden van de
gemeente, zooals dit meer gebeurt, gevolgd
door een troepje jongens van 4 tot 7 jaar, - r
die er vermaak in hadden zich, hangende
aan het achterste gedeelte van den wagen,
een eindweegs te laten meerijden. Onder
hen nu bevond zich het vijfjarig zoontje
van den veearts K., dat, misschien door
zijne makkers op zijde gedrongen, door het
wiel van den wagen werd aangegrepen en
èen uur des namiddags zag men de Fransche
kolonnes uit Frasnes opdagen en ten aanval
oprukken onder den kreet van «leve de
Keizer 1"
Kort daarop werden zij versterkt door
de zware ruiterjj van Kellermann.
Eerst n* enkele uren van tegenweer
trokken de Vederlanders terug. Bjj een
dezer aanvallen werd de generaal Stieven-
aar doodeljjk gewond. Vervolgens ging Nejj
over tot den aanval op het bosch en op de
hoeve Germioncourt. Het eerste werd door de
Nassauers en het bataljon van Singendonck, in
persoon door den Prins van Oranje aangevoerd
krachtig verdedigd. In het tweede bevon
den zich de jonge Nederlandsche troepen
onder generaal Westenberg, die alle aan
vallen manmoedig afsloegen.
Het Fransche geschutvuur richtte groote
verwoestingen aan, zoodat de Prins besloot
de wankelende Nassauwers zelf ten strijde
te voeren. Zelf te paard aan het hoofd der
troepen rijdende, gelijk zijne voorvaderen
zulks bjj Senef en Malplaquel gedaan hadden,
waagde hq een tegenaanval, die wel mislukte
bij zulk een overmacht, doch die den vijand
meer dan deze zelve besefte, wist op te
houden.
Te 4 uren kreeg de Prins versterking,
van Engelsche hulptroepen onder Picton,
en Nederlandsche huzaren onder v. Merlen.
Hierdoor werd zijn leger ongeveer zoo sterk
als dat van Neij.
De prins maakte van deze versterking
gebruik om een aanval op de Fransche
ruiterij te beproeven. Helaas, deze aanval
mislukte. Het 6e regiment huzaren onder
Boreel werd met groot verlies teruggeslagen.
Overal verspreidde zich Je vervolgende vijand.
De bataillons van Grunebosch en Westen
berg werden in de vlucht meegesleeptBij -
levelds artillerie week ter zijdedoch die
van Stievenaar werd overrompeld en met
achterlating harer vuurmonden teruggesla
gen. Dan de kapitein Gejj van Pittius werpt
zich met zijne artilleristen op den vervol-
genden vijand en ontneemt hem het geroofde.
{Wordt vervolgd).
naar boven gedraf
lichaam tusschen
raakte. Ofschoon dt
op het geroep dei-
ingehouden en doo
ners hulp geboden
niet meer te redde
appelen gelost en
kon men het ingec
kind bevrijden.
Langs den w
St. Kruis vond he
landbouwersknecht
Aardenburg, in de
huis Steenwijk, in
visscher, wonende
benauwd had. Op
naar eene naburige
een glas water geb
den geest, zoodat 1
heer dr. De Gloppei
roepen, deze slechts
teeren.
W. was den g
geweest en had om i
eene herberg te Aai
Wissenkerke. N
vernemen worden i
bestuur pogingen a
krijgen van een te!
Er is goede gro
dat de hooge reg
inwilligen.
't Is te hopen, c
Kamperland, dat ni
den bloei onzer g<
weldra in eene vei
graaf net mag verhi
Als wjj 3 jaa
het meest van onze
leeftijd van onze va
oud, dan is de vaca
16e jaar zjjn wij v
Zondagsche kleederi
meisjeop ons 25st
zijn wij 40 jaar our
meest van onze kin
en op ons 60ste jaa
Maar er zjjn ook
laatste beginnen en
getrouw blqven tot
Hoe een zoon
Als een jongen tier
hij, dat zijn vader I
leeftjjd van vijftien
te weten als zjjn v
leeftijd weet hij twi
vaderop dertigjarig
raad wel eens hoori
begint hij in te zien
zijn vader nog zoo
tigjarigen leeftjjd be
te winnenop zesti
zjjn vader dood is -
de knapste man wa
Te Woenen wo
selen gemaakt vor d
Wdhelm en den koi
weg, waarlangs de
bewegen, wordt ove
mijlen prachtig vers
Bij de mano
Dordogne, is een dra
gestort, waardoor ve;
ten eveneens vielen,
beenen, een tweede
recht en vier ande
kneuzingen. De vijand
van de gelegenheid
gevangen te nemen.
Eergisteren zijn ir
Alicante, Badajoz,
Valeucia 98 nieuwe
voorgekomen, waart:
afloop.
Woensdag 1
Goes, 10 uur, Ven
deurw. Hollmann.
Donderdag 1
Baarland, bjj w<
v. d. Kloes 9 uur, 6 p:
6 melkkoeien, 2 kal:
mestputleopers, 100
houten eg, bouw-, i
schappen, meubelen,
Jfllddclluirg, 8 u
door not. Tak, een 1
52 cA. 2o. een dito m
320 cA.
Wcstkapcllc, 1
door not. Tak, verpi
perceelen bouwland.
Zaterdag 2C
Kolljneplaat, 2
Nouse door not. Noor
keigereedschap, boeke
Woensdag 2
Blggekerke, 10
herberg door not. Hu1
een hofstede, bouw-, v
