1890, No. 135. Zaterdag 16 Augustus. Vierde Jaargang VERSCHIJNT G. M. KLEMKERK, te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS HER ADVERTENTIES Militairen Tehuis te Bergen- op-Zoom. De heer du Toit over de TRANSVAAL. V Een nieuwe partij. BUITENLAND. Anti Dienstvervangings-Bond. elken MAANDAG- "WOENSDAG- en "VRIJDAGAVOND Prqs per drie maanden franco p. p. ƒ0.95. Enkele nummersƒ0.025. UITGAVE VAN en van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent. Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Met dank ontvangen door den heer M. J. F. Voogdt van de Chr. Jongelingsver- eeniging Spr. 2323a te Middelburg de som van f2,50. De2e zeer nuttige stichting blijft aan de liefde der vrienden dringend aanbevolen. Red. Men zende zijn gaven aan de heeren G. M. Klemkerk te Goes, ot F. P. Dhuy te Middelburg. Be heer S. J. du Toit, die voor eenigen tijd met een vrij raadselachtige zending ons land bezocht, hier een even raadselachtige houding aannam, en ten slotte op niet min der raadselachtige wjjze weder' is heengegaan, heeft thans enkele zaken betreffende Zuid- Afrika, die hjj beloofd had in eenige lezingen te behandelen besproken in een brochure, die dezer dagen by de Bussy te Amsterdam van de pers kwam. Op de eerste pagina van dit vlugschrift brengt de heer du Toit een «Afscheidsgroete aan onze stamverwan ten in Noord- en Zuid-Nederland,-» waarin hij o. a zegt «Een en andermaal mochten wy het genoegen hebben tot u te spreken aan gaande uwe stamverwanten in Zuid-Afrika. Gaarne hadden wij dit nog eenige malen gedaan vóór onze afreize, doch bezwaren van verschillenden aard hebben ons dit belet, zoodat de pen de levende stem moest ver vangen. Deze brochure, die tot titel voert«Afrika het land der Toekomst en de Transvaal en zyn goudvelden,» verdient de aandacht, om wat er in staat en om wat er niet in staat. Ziehier een beknopt overzicht van den hoofdïakelijken inhoud. De schrijver begint op te merken, dat het de spoorwegen zyn, die alleen Afrika in werkelijkheid tot het land der toekomst kunnen maken, en na aanstipping van wat reeds gedaan is voor Jen bouw van spoor wegen in dat werelddeel vervolgt hij De hoofdzaak ontbreekt echter nog daaraan schijnt haast niemand te denken een spoorweg dwars door Afrika, waarvan al de kustlijnen oost- en westwaarts, slechts taklijnen zijn. «Wanneer men de kaart van Afrika voor zich neemt, dan ziet men, dat in groote trekken zulk een lijn zal moeten loopen van Delagoabaai door de ryke noor delijke goudstreken van Transvaal [de Mur- chison of Sjaiati goudvelden], vandaar door het vruchtbare en rijke Mashonnaland, van daar naar de pas geopende goudmijnen in Mozambique, en vandaar langs de rneren- streken over het Hoogland om met den Nijl af te dalen naar Egypte.» Voor't oogenblik moge dat nog een droombeeld zijn,deSchr. acht het niet mogelijk, als wy 4 of 5 jaren verder zijn, de tijd alsdan gekomen is om de practische uitvoerbaarheid van zulk een schema voor het publiek te behandelen. Uitvoerig staat de schr. vervolgens stil bij de vraaghoe is dat groote land het best te openen voor de beschaving van het wereld verkeer De beste wijze, zegt hy, om Afiika's binnenlanden te openen, zijn noch moordtoch- ten door minder gewapende stammen heen, noch bloedbroederschappen met barbaren, noch militaire expedities, noch chartered compagnies, maar wel eene geregelde ne derzetting en geleidelijke voortgang, gelijk wij van het Kaappunt begonnen hebben. Op deze wijze zijn wij reeds 1500 mylen landwaarts binnengedrongen en hebben reeds een half millioen vierkante mijlen bewoonbaar en bebouwbaar gemaakt, en aldus den weg gebaand voor honderddui zenden, terwyl wij| nog steeds verder voort gaan met het vaandel van christendom en beschaving niet slechts hoog in de lucht te steken, maar waarlijk het onbewoond land bearbeidende en de barbaren beschavende, langzaam, maar daardoor des te zekerder.» De Britten weten Zuid-Afrika te exploitee- ren met de macht van het kapitaal. Maar ook door immigratie weten zij het Engelsch element aldaar voortdurend te versterken. Pogingen zijn nu en dan zelfs aangewend, dat op stelselmatige wijze te bevorderen. Dergelijke plannen vreest de schrijver niet zoozeer. Wat echter wel voor het Hollandsoh element in Zui-dAfrika te vreezen is, dat is de geregelde toestrooming van Engelsch sprekende immigranten. Hjj berekent dat jaarlijks ongeveer 9000 a 10,000 immigran ten aankomen, van welke minstens drie vierden Engelschen. «De Anglo-Saxers hebben van Nieuw- Amsterdam «New York» gemaakt en van Nieuw Holland «Austialie». De kaap was een Hollandsche kolonieis wel eene Engel- sche bezitting geworden, maar toch feitelijk eene Hollandsche kolonie ge bleven, want de meerderheid spreekt nog Hollandsch. En daarnaast staan dan twee Hollandsche republieken. «De vraag is dus thans nog onbeslist zal het Hollandsch of het Engelsch element overheerschend worden in Zuid-Afrika «Zullen de republikeinsche beginselen of tal de Britsche rijksmacht het winnen op den duur? «Wat de taalquaestie betreft, beide talen zullen wel nog voor lange jaren naast elkaar erkend moeten worden. Doch als het Hol landsch element niet van buiten wordt ver sterkt, moet het Engelsch element het op den duur wel winnen. (Slot volgt). Er is een nieuwe «party» in wording de Wageningsche «partij», niette verwar ren met de «nationale» party die indertijd door den redacteur van het Wageningsch Weekblad werd geprotegeerd. Als wy de aanleiding tot het in het leven roepen dezer partij lezen, dan vragen we ons zei ven af Is 't wel noodig Ja zoo men allen die tot geen partij behooren, tot een partij wil vereenigen, dan kan de «oprichting»| dezer «party» nuttig zyn, Partyen moeten er nu eenmaal zynen die meent van geen party te wezen, die heeft zich toch eigenlijk ook reeds vereenigd met gelijkgezinden. Een party der tot geen partij behoorenden, 't is waarlijk nog zulk een kwaad denk beeld niet. Want tot geen party behoorende, dat schijnen zij te zijn, die De Wageninger teekent als «zich op geloovig Christelijk standpunt plaatsend, en toch niets willende weten van samenwerking met Rome» en die «omdat zij geen liberalen willen» de antirevolutionairen steunenol wel zich van stemming onthouden «omdat zij geen heil verwachten van hen die samengaan met Rome.» Ot het hem echter bij die oud-strjjders in dit samengaan met Rome of in een andere oorzaak zit, zullen wij in het midden laten. Feit is dat deze verspreide tientallen niet liberaal, veel minder radicaal of con servatief zyn, roomsch in de verste verte niet heeten willen en liefst ook niet voor nationaal of antirevolutionair doorgaan. Weten nu de leden dier partij alleen wat zy niet zijn, dan is het niet gemakkelijk een program voor haar samen te stellen. Dit begrijpt De Wageninger ook. Daarom geeft zy ook het positieve aanzij zegt wat de leden wel moeten zijnen dan levert zij een opsomming die ons bijna bewegen zou, ons onvoorwaardelijk by deze nieuwe party aan te sluiten. De nieuwe partij De nieuwe partij, die evenals de anti revolutionaire en de Roomsche party lijn recht moet staan tegenover het beginsel van het liberalisme, moet hiervan uitgaan, dat men ook op politiek gebied gehoorzaam heid verschuldigd is aan God en aan Zijn Woord. In vele opzichten zal zij zich ver eenigen mot de antirevolutionnaire partij, doch in de toepassing en de gevolgtrek kingen zullen zy verschillen. Maar zy mag niet veroordeelen en licht vaardig beoordeelen de beweegredenen van andersdenkenden. Zy zal op het Evangelie steunen en geen heil zoeken in formules en belijdenisschriften enz. Zy zal steeds het waarachtig goede moeten zoeken en het goede in de tegenstanders waardeeren. Men zegge niet dat de party een doodgeboren kind zal zijn. Zij zal met Gods hulp kun nen bestaan; er zijn nog wel mannen in ons land, zelfs onder de antirevolutionaire Kamerleden, die haar in de Kamer kun nen vertegenwoordigen. Wij herhalen bijna. Immer» wat de Wageninger van hare party eischt is hetzellde wat de antirevolutionaire party wil en belijdt te zijn. Waartoe is dan deze nieuwe party vorming noodig? Toch zeker niet om te poseeren als de anti-katholieke? Of zouden alleen de vrienden van De Wageninger, zoo niet maar som mige, gevaar zien in het veld winnen van Rome Yan de aanstaande leden der nieuwe party wordt gezegd Zjj zyn afkeerig van het vereenzelvigen met de politiek van 't geen uit den aard der zaak thuis behoort op kerkelijk gebied, Zy zyn tegen de ontzettende heftigheid en hartstochtelijkheid, die zich telkens in de antirevolutionaire pers openbaart teg»n de zulken, die niet met die party kunnen en mogen medegaan. Zij betreuren van harte den slaafschen zin, die zich van de meeste leden dier party heeft meester gemaakt, welke geen eigene meening hebben of ooit durven openbaren. En bovenal stuit hun tegen de borst het Bondgenoótschap met de Roomsehen." Maar indien dit zoo is, zullen deze dingen dan ook allen antirevolutionairen geen oorzaak van ergernis zijn Het gaat met de socialisten in Duitsch- land al net eender als met de socialisten by ons. De menschen vertrouwen elkander niet. Daar is wangunst en wantrouwen, daar is eerzucht en zelfzuchtdaar k on dankbaarheid en verzet. Laatst werd een vergadering belegd te Berljjn. Dr. Wile sprak daar. Hij be toogde onder anderen het volgende De aanstaande opheffing der socialisten wet maakt voor de parvy een andere tac tiek noodzakelijk, ook voor de vertegen woordigers in den Rijksdag. Zoolang deze in de minderheid is, geeft het toch niets of zy zich al voor het belang van den werk man laat hooren. Ja de leden der partij mogen in deri Rijksdag nog wel spreken maar dan moet het alleen zijn om te agi- teeren niet meer om wetten of voorstellen in te dienen, die toch maar naar de snipper- mand verhuizen. Zij hebben ook geen onbeperkte vryheid meer noodig. Het gaat hun te goed en dit maakt dat vele huichelaars en andere gelukzoekers zich by de partij aansluiten. Ook danst men veel te veel naar de pypen der socialisten leden van den Ryksdag. Bebel en Liebknecht zijn knappe menschen, maar wy mogen hen geen baas laten zy n. Zij zijn veel te veel dwingeland, veel te weinig dienaar van hel volk. Ook moet men de zonden van de partij niet altijd voor den vyand verbergen. Dit alles zei de man en menig Neder lander, ware hy in deze vergadering aan wezig geweest, zou den spreker toegevoegd hebben: Gy denkt [er net over als bij ons Croll. Uw Bebel schynt al evenveel benijders te hebben als onze Domela. Uwe party is al even ryp voor de verbrokkeling als die uwer Nederlandsche broeders, in weerwil zelfs van Uw veel grooter aantal degelyke elementen, op wier bezit de soci aal democratische party in Nederland trotsch zou zijn. Aan radicalistische wanordelijkheden heeft het ook te Rome by gelegenheid der verkie zing van een lid der Kamer niet ontbroken. De liberale candidaat, Antonelli, door de regee ring aanbevolen, werd met een meerderheid van 1000 stemmen gekozen tegenover den radicaal Barzillaï, een jong advocaat, een Israëliet van weinige bekendheid. De radicalen konden hunne nederlaag niet verkroppen. Zy doorwandelden de straten, steenen werperd en ruiten vernie lend, straatlantaarns vernielend en eerzame burgers rnolesteerend, terwijl ze hier en daar inboedels van koffiehuizen stuk sloegen. Vooral de Oostenrijkers te Rome woonachtig moesten het ontgelden. Een afdeeling linietroepen maakte echter spoedig aan deze dingen een einde. 15 Augustus 1890. Gisteren vergaderde deze Bond onder voorzitterschap van luitenant generaal Mac l.eod te 's Huge. Vertegenwoordigd waren slechts vijf afdeelingen en de opkomst was gering. In het verslag werd hulde gebracht aan mannen als de kamerleden Seyffardt en Reekers, die in den laatsten tyd zoo ernstig gepoogd hadden om de beginselen van persoonlijken dienstplicht by het volk ingang te doen vinden. Onder meer werd besloten tot de Regeering een adres te richten, waarby op de aanneming van de legerwet zal worden aangedrongen, wat persoonlijken dienstplicht betreft. By het departement van Koloniën is het volgende telegram ontvangen omtrent de expeditie op het eiland Flores (residentie Timor en onderhoorigheden) Ofschoon de hoofdman van het verzet zich overgaf, ontmoette de expeditie by het verder binnendringen in het binnenland van Flores veel tegenstand en terreinbezwaren en een vijandige bevolking. De streek, waar vermoed werd dat tin aanwezig zou zijn, was nog niet bereikt. Tot dusver geen verliezen van Europeanen, behalve dat op 6 dezer, by een aanval op een onzer trans porten, gesneuveld is de 2e luit. der infanterie Diemont. De arbeid der middernachtszendelingen wordt ook te Harderwijk tegengewerkt toch is er aanvankelijk eenige zegen te bespeuren. Opmerkelijk is echter de volgende tegen stelling. Twee korporaals werden met politiekamer gestraft, dewyl zjj de mannen der middernachtszending in hun werk geholpen hadden, door eenige kameraden van den zondigen weg af te manen, terwjjl drie anderen, die stomdronken in de kazerne kwamen en luidruchtigheid pleegden, nadat zij de zendelingen hadden willen mishandelen, door de politie werden ontzien en ongestraft werden doorgelaten. Dit geschiedde tijdens de afwezigheid van den garnizoenscomman dant. De vijandschap huist dus by de onderofficieren en de politie. Te Nieuwer Amstel is tot lid van den gemeenteraad gekozen de heer J. P, Larsen candidaat der katholieken ei, liberalen met 324 stemmen tegen 295 die op den antirevolutionairen candidaat werden uit gebracht. Benoemd tot directeur van het post en telegraafkantoor te Zierikzee G. M. de Bloeme, thans in gelyke betrekking te Briclle Z. M. heeft met 1 Sept. eervol ontslag verleend aan mr. J. W. A. Schneiders van Greiffenswerth als rechter in de arr. rechtbank te Zieriksee.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1890 | | pagina 1