1890. No. 125.
Donderdag 24 Juli.
Vierde Jaargang
VERSCHIJNT
G. M. KLEM KERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES
Militairen Tehuis te Batavia.
Ook voortaan op eigen wieken
drijven
ZEEUW.
elken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
Prqs per drie maanden franco p. p. ƒ0.95.
Enkele nummersƒ0.025.
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent. iedere regel
meer 10 cent.
In dank ontvangen van B. M. te M. f2
Wij bl\jren ons beschikbaar stellen tot de
ontvangst uwer gaven, ook de kleinste.
Adres F. P. D'huij te Middelburgof
G. M. Klemkerk te Goes. Red.
Men meene toch niet, dat door de voor
ons gunstige Wetsherziening, die nu heeft
plaats gehad, het bestaan onzer Scholen,
wat het geldelijke betreft, verzekerd is.
Het schijnt soms dat men hier en daar
wel eens in dat denkbeeld verkeert. Maar
het is zoo niet. En daarom mag bjj de
aanstaande Augustus-Collecte ook daarop
wel opzettelijk worden gewezen.
Het eenige wat de Wet nu aan de School
met den Bijbel toekent, mits zjj aan de
gestelde eischen voldoe, is een subsidie dus 1
Dit slechts leze men niet voorbij.
Een subsidie is geen onderhoud.
«Met een rijksbijdrage» schreven we
voorleden jaar in onze 2e Circulaire vóór
de4 Collectie «kunnen we wellicht in stand
houden wat we hebben. Maar dat uit
breiden kunnen wij zeer stellig niet. Op
zijn hoogst betaalt het Rijk slechts een
derde van hetgeen het onderwijs ons in
zijn geheel kost.»
Verstaat ge Jdat? Op zijn hoogst een
derde van de geheele kosten onzer Scholen
ontvangen we van de Regeering I
De lezer kan nu zelf de gevolgtrekking
maken.
En zij, wier taak het is, tot het jaarljjksch
liefdeoffer in Augustus op te wekken, mogen
er in hunne toespraken wel aan denken,
dat er misschien argelooze lieden onder hun
gehoor zjjn, die ineenen, dat het Rijk nu
ook onze Scholen betaalt en de Collecte
eigenlijk niet meer noodig is.
Neen, ze is noodig en ze blijft noodig,
evenzeer als vroegergelijk trouwens alle
vaste en losse bijdragen, die men tot dus
ver gewoon was aan het Christelijk onderwijs
te schenken.
En laat het ons vergund zijn er bij te
voegen, dat het goed is dat ze noodig blijven,
ja beter dan indien dit niet het geval ware.
Waarom 7
Omdat wjj alzoo het voorbeeld aan de
natie blijven geven, dat de ouders, geljjk
zij zelf over den geest van het onderwijs
hebben te- beslissen, ook zelf de School
moeten betalen.
Dit is het eenig zuiver beginsel. Gedeel
telijk gaat nu ook de Wet hiervan uit, en
wij kunnen niet anders dan wenschen, dat
de gansche natie er van worde doordrongen.
De beste les nu, die men iemand geven
kan, is het voorbeeld.
Onderhouden wij de School met den
Bijbel zelf, dan betrachten we daarin niet
alleen onzen duren plicht als Christenouders,
tot wie de vermaning in Efeze VI4 niet
tevergeefs komt, maar oefenen tevens invloed
uit op degenen, die van een ander beginsel
uitgaan, en lokken hen tot nadenken uit
of onze manier van doen niet de betere is.
Zoo ontstaat, langzaam maar zeker, een
publieke opinie dat de Staat moet ophouden
het schoolgeld te betalen voor hen, die
daartoe zelf bjj machte zjjn, geljjk hij ook
ophouden moet te bepalen, hoedanig de
geest van het onderwijs onzer kinderen
29 Onze gewone bijdragen en onze Augustus-
Collecte loeren de natie, niet door woorden
maar door daden, hoe de ouders zelf het
onderwjjs hunner kinderen moeten be
kostigen.
Murmureeren we dus met, omdat we ook
nu nog moeten bijdragen maar verstaan
we liever welk een voorrecht het is, dat
God de vorming der jeugd, dat is de toe
komst, langs dezen weg, niet in de hand
van een vreemde, maar van de vaders en
de moeders zelf heeft gelegd.
In dit drijven op eigen wieken, ook wat
het geldelijke aangaat, ligt juist de waarborg
ónder Gods zegen, dat het enderwijs in
overeenstemming zal bljjven met de wen
schen der ouders, met hun belijdenis als
Christenvaders en -moeders.
Richten we daarbjj den blik immer
verder vooruit.
Een veel grooter arbeidsveld is thans voor
ons geopend dan vroeger.
De Wet, de Christelijke Schoal op geljjken
voet behandelende met de Openbare, geeft
het om zoo te spreken, ons volk in de hand
te beslissen, welke van beide scholen de
overwegende wezen zal.
Aan onzen jjver en veerkracht zal het
liggen, of de meeste kinderen door de
School met den Bjj bel zullen worden be
ademd, of door de School voor welke de
Bijbel een verboden boek is.
Het is in den grond der zaak een quaestie
van offervaardigheid en zendingsijver. Ver
geten we dit niet en regelen we naar deze
beweegreden onze eerste Uniegave onder
de nieuwe Wet.
«Mijne is het goud en het zilver en liet
vee op duizend bergen.»
Indien wjj bereid zjjn het werk des Heeren
te doen, is Hjj bereid uit Zjjne voorraad
schuren ons te doen toekomen, het goud
en het zilver, de steenen er. de arbeiders,
waarmeê de tempel van het Christelijke
Nationale Onderwijs moet worden gebouwd.
Ten slotte is het Zijne zaak en niet de
onze; nochtans zullen wjj gezegende middelen
in zijne hand zjjn, indien Hjj ons verwaardigt
zjjn werk te doen op aarde.
Gods zegen bekt one den arbeid van den
aanstaanden Derden Augustus 1
23 Juli '90.
Het Centrum vestigt de aandacht op
een gulden woord van den hoogleeraar Buys.
Wjj lezen
Bjj de behandeling der voorstellen tot
wijziging in het bestuur der Liberale
Unie is een zeer waar woord door een
der afgevaardigden gesproken. Wjj bedoelen
den heer Buys, den bekenden leidscheu
professor en Gids -schrijver, wiens stem
onbetwistbaar in het liberale kamp veel
gezag heeft Deze heer dan legde van de
liberale partij welke zooals thans uit
de beraadslagingen in de Unie opnieuw
gebleken is, tal van clubjes en kringetjes
telt het volgende merkwaardige getui
genis afWij praten te veel en doen niet
genoeg.
Ontegenzeggelijk heeft prof. Buys, die
anders nogal mindert helderziend kan zjjn,
hier den spijker op den kop geslagen. De
veldheer toont zjjn soldaten te kennen.
Trouwens, men zou geheel verblind moe
ten zjjn om het tegendeel te kunnen beweren.
Als er eene partjj is die misbruik heeft ge
maakt van het woord, dan is het voorzeker
de liberale. Men heeft het ondervonden tot
vervelens toe vooral bjj de verkiezingen, voor
al ook sinds de Rechterzijde aan het bewind
is. Wanneer het Land met praten kon
gered worden, dan had ons land van de
liberale partjj inderdaad alles te wachten.
Maar «wjj praten te veel en doen niet
genoeg«, roept, professor B u jj s, die het
weten kan, zjjn geestverwanten toe, en dit
woord geldt niet alleen voor het ter sprake
brengen van grieven in eigen kring, maar
ook voor het besturen van 't Land.
Wanneer zelfs een zoo overtuigd liberaal
als mr. Buys zich tot een dergelijke ver
klaring ziet genoopt, moet het euvel inder
daad wel eene groote hoogte hebben bereikt.
Men spreekt niet te spoedig kwaad van
zjjn geestverwanten, te minder wanneer
men onder hen eene aanzienlijke en geëer
biedigde plaats inneemt.
Het woord van den heer B u y s is daar
om wel waard gereveleerd en onthouden
te worden. Wanneer, in 't volgend jaar,
bij de algemeene verkiezingen de sluizen
wijd worden opengezet, zal het niet kwaad
zijn, het gulden woord van den leidschen
hoogleeraar in herinnering te brengen.
Natuurljjk namen sommige aanwezigen
het den heer B u ij s nogal kwalijk, dat hjj
op zoe openhartige wjjze zich durfde uit
laten, maar de geheele geschiedenis der
Unie is een nieuw bewjjs voor de waarheid
zjjner verklaring.
Wie herinnert zich niet met welke fraaie
s p e e h e s dit politieke lichaam werd in
het leven geroepen 7 Wie weet ook niet
hoeveel er later gekibbeld, gediscussieerd,
getwist is 7
Wat heeft de Liberale Unie gedu
rende haar vijftigjarig bestaan verricht 7
Niets. Wie echter telt de beschouwingen,
die in en over haar zjjn ten beste gegeven 7
Maar ondanks al de beschouwingen, rede
voeringen en dagblad-artikelen, of misschien
juist daarom, is de Unie noot tot bloei
gekomen, is de kringetjesgeest er niet uit
verbannen, is het aantal aangesloten ver-
eenigingen gering gebleven, en doet zich
reeds lang de noodzakelijkheid van eene
hervorming gevoelen.
Waarlijk, de heer Buys had geen on
gelijk toen hjj zijn geestverwanten toeriep
«Wjj praten te veel en doen niet genoeg.»
De liberale partij kan deze woorden tot
haar devies nemen 1
Men meldt uit Brussel, dat bjj de
onderhandelingen met Nederland, betreffende
de conferentie te Brussel, de bezwaren van
Nederland ten opzichte van de algemeene
acte der conferentie, waarschijnlijk zullen
worden te boven gekomen.
De keizer van Rusland heeft definitief
het arbiterschap in ons geschil met Frankrijk
omtrent het Lawa-gebied aanvaard.
Zierikzee. Bjj Kon. besluit is aan mr. H.
v. Manen eervol ontslag verleend als lid
van het college van regenten over het huis
van bewaring alhier, en in zijn plaats be
noemd mr. A. N. baron de Vos v. Steenwjjk,
officier van justitie.
De Minister van Binnenl. Zaken brengt
ter kennis van hen, die het examen van
geëxamineerd en beëedigd landmeter wen
schen af te leggen, dat zjj zich daartoe vóór
15 Augustus e. k. schriftelijk bjj het Dep.
van Binnenl. Zaken moeten aanmelden.
Naar wij vernemen is, nu de spoor
wegovereenkomsten de goedkeuring van
beide takken der wetgevende macht hebben
verworven, de Minister van Waterstaat
voornemens spoedig de eerste maatregelen
te nemen voor de reorganisatie van ons
spoorwegwezen.
De Minister Havelaar zou daarna eenigen
tjjd met verlof in het buitenland doorbrengen.
lerseke. Vergadering van den Gemeente
raad van Maandagavond 6'/j uur.
Voorz. de Burgemeester, tegenwoordig
al de leden. De notulen der vorige verg.
werden ongewijzigd goedgekeurd.
Uit eene mededeeling van den Minister
bljjkt dat de rijksbijdrage in de kosten van
het lager onderwjjs voor 1889 f 1771,50
bedraagt.
Van het Burg. Armbest. is ingekomen
een verzoek om van den post voor onvoor
ziene uitgaven voor 1889 tot een bedrag
van f256.435 te mogen af-en overschrijven.
De heer Sinke, hoewel niet tegen inwilliging
van het verzoek, merkt op, dat dit wel
wat laat komt, hetwelk de Voorz. na eenige
verontschuldiging te hebben ingebracht
toegeeft. Het verzoek wordt met algemeene
stemmen toegestaan. Ingekomen is verder
een schrijven van den Commissaris des
Konings. Tot recht verstand van den
inhoud daarvan zjj meegedeeld, dat de Raad
in de vorige vergadering geweigerd heeft,
de kosten van verpleging van eene krank
zinnige uit deze gemeente, welke op bevel
van den Officier van Justitie in een gestich
is geplaatst, voor rekening der gemeente
te nemen, op grond dat een broeder der
verpleegde haar in de woning harer ouders
wilde doen verzorgen.
De Commissaris des Konings wiens brief
vergezeld gaat van een schrijven van den
directeur-geneesheer van het krankzinnigen
gesticht en waarin verklaard wordt dat de
verpleging der krankzinnige buiten een
gesticht niet mogelijk is, de C. d. K.
dan vraagt mededeeling of de ouders der
patiente onvermogend zjjn de verplegings-
kosten te dragen, in welk geval de gemeente
verplicht is deze kosten voor hare rekening
te nemen. Na lezing van dit schrijven
deelt de Voorzitter mede, dat de Wethouders
bjj hun gevoelen gebleven zjjn, dat de Raad de
verpleging op gemeentekosten kan weigeren.
Na verdere behandeling dezer zaak met
gesloten deuren doen de Wethouders een
voorstel in dien geest, aanvoerende, dat
de wet eene verpleging in de woning der
ouders toestaat. Verder heeft, daar de ouders
onvermogend zijn, de broeder zich bereid
verklaard de patiente in de ouderlijke woning
onder behandeling van een geneesheer te
stellen en, mocht dit niet mogelijk bljjken,
haar op zjjn eigen kosten ter verpleging
in een krankzinnigengesticht naar zijn
keuze te plaatsen.
Het voorstel tot volharding bjj het reeds
genomen raadsbesluit wordt met algemeene
stemmen aangenomen.
Daarna worden de volgende personen
gekozen als candidaten ter benoeming van
2 leden van het zetters college 1 L Laban
2 M. de Regt, (aftr. leden) 3 C. Ridderhof
en 4 W. Goeman.
Nu komt in behandeling een verzoek om
ontslag als gemeente Secretaris en Ontvan
ger van den heer D. Spruit, wegens zjjne
benoeming tot plaatsvervangend directeur
in de oesterzaak van de firma De Groot en
Bolier. De Voorzitter stelt voor dit ontslag
op de meest eervolle wjjze te geven onder
dankbetuiging voor de vele diensten aan
de gemeente bewezen. Nadat de heer Sinke
onder instemming der andere leden zjjn
leedwezen heeft betuigd over het heengaan
van den heer Spruit, wordt met algemeene
stemmen aan zjjn verzoek voldaan.
Ten slotte is ingekomen een verzoek van
de firma de Wed. J. H. C. Kakebeeke om
tot de aanbrenging van eene electrische
verbinding van haar kantoor op den Dam
met het telegraafkantoor palen op gemeente
grond te mogen plaatsen.
Het verlof tot de aanbrenging dezer ver
binding is bereids door den Minister verleend,
maar requestante mag daartoe niet de rjjks-
telegraafpalen gebruiken. Het verzoek wordt
met algemeene stemmen ingewilligd onder
voorwaarde, dat daarvoor jaarlijks f25 aan
de gemeente zal worden betaald. Daarna
wordt de vergadering gesloten.
Goed riemen snijden. Bij het onderzoek
van reisdeclaratien trok het meer dan eens
de aandacht der Rekenkamer, dat de ver-
eischte spaarzaamheid niet in acht genomen
en 's lands geldelijk belang niet in het oog
gehouden was.
Met bevreemding merkte het college op,
dat eenige te Amsterdam woonachtige ledeu
eener examencommissie, welke te 's Graven-
hage zitting hield, volgens hun declaratiën
op drie dagen in de maand Augustus de
terugreis zouden hebben gedaan met den
trein die om 5.57 nam, uit 'sGravenhage
vertrok en om 7.41 te Amsterdam aaukwam,
terwjjl zjj, bjj het bezigen van den sneltrein
van 6.28 reeds om 7.32 of 9 minuten vroeger,
te Amsterdam zouden zijn aangekomen
in welk geval echter voor elk der reizen
een half etmaal verblijfkosten minder
gedeclareerd had mogen zijn
Nadat de Rekenkamer de aandacht van
den minister van Binnenlandsche Zaken op
deze omstandigheid had gevestigd, werden
de declaratiën gewijzigd in dien zin, dat
waarin als tjjdstip van terugkomst 7.32 nam.
