MS
u af 1' 1,25.
ilburg.
partij
he Boot
2,50,
1,25,
1,50,
fsO,
RWIJK,
elburg.
1890. No. 115.
Dinsdag i Juli.
Vierde Jaargang
120,
1890.
VERS CIS IJ KT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUU, te Middelburg.
1'RIJS DER ADVERTENTIES
li Eli li- E\ SCliDOE.Yl El HX
2e Voorloopige Synode van
Nederduitsche Gereformeerde
Kerken te Leeuwarden.
Gemengde Berichent.
5.56; Middel-
n op Zoom 7.31.
6.11, Krabben-
,ar van 30 Juni
t bepaalde getal
KI.
30.
.25.
20.
10.
voor 45 ets. te
t vermeld.
'oofdcommissie
G, Secret.
OLE.
zen, Behangsellinnen
sterhoutsche Moppen
Nieuwe Zoutevisch
27, lichte 26 en 25,
30 en 40, stukken
Rozijnen 16, prachtige
25, blank Spek 24,
ge franco.
naar ROTTERDAM
morg. 9,u.
1RDAM naar GOES
morg. 4,u.
otterdam bij den
LANGE, op 'tHa-
BOUWMAN.
BOS,
ectie.
jtterdam Nieuwe
tenbrug.
ELKEN MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
Prijs per drie maanden franco p. p. ƒ0.95.
Enkele nummers0.02*^
UITGAVE VAN
EN
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
V Partijquaestie.
Op straat kan men wei eens waarnemen
dat de jongens het met elkander oneens
zijn en de een door den ander op zijn fout
gewezen, er zich met een .«Neen jijaf
helpt.
Nu, daar zijn 'tjongens voor.
Toch zij bijvoor beeld de Goesche Courant
bij het overnemen van dergelijke tactiek
voorzichtig.
Het blad wijzigde of liever radbraakte
laatst Jeen artikel uit een antirevolutionair
blaadje en maakte zoo van een opmerking aan
het adres harer vrienden een beschuldiging
voor de rechterzijde.
Gelukkig zijn er nog van die onnoozelen,
die de juistheid van zulk een vrije over
zetting betwijfelen. Om vele redenen, die
wij het sop is de kool niet waard
stilzwijgend voorbijgaan.
Wij hebben het betreurd dat de liberale
partij, ondanks de waarschuwing en ver
dediging van haar deskundig raadsman, den
knappen spoorweg-ingenieur v. Kerkwijk,
van dit spoorwegontwerp dat den Staat
ten slotte niet onvoordeelig is, een partij zaak
maakte en het afstemde.
De Goesche Crt. nu keert het om en
zegtGij rechterzijde waart er niet mee
ingenomen en toch stemdet gij er voor
ondanksuw vriend Bahlmann.
Ei zoo. Is v. Kerkwijk op spoorwegge
bied maar even middelmatig als Bahlmann
en Bahlmann even doorkneed en der zake
kundig als v. Kerkwijk
De rechterzijde, zeilende op het kompas
van twee spoorwegmannen, die de Midd.
Crt. beiden tot de liberalen rekent, was
even partijdig als de liberale partij in het
spoor van den man der invoerrechten 1
Een vergelijking even bespottelijk als
wanneer men tegenover het gezag van jhr.
Tindal met zijn «Nederland in gevaar!»
het gezag stelde van een schutter die een
tegengestelden indruk tracht te vestigen.
Maar om te bewijzen dat de rechterzijde
met v. Kerkwijk veiliger ging dan de lin
kerzijde met Bahlmann, geven wij het
slot der rede van den heer v. Kerkwijk
hieronderlaat de Goesche Courant die
eens onder de aandacht harer lezers brengen.
De rede van dhr. vi Kerkwijk.
„Ik zal met een paar woorden resumee-
ren wat ik gezegd heb. Ik erken dat er
bezwaar bestaat om de Rhynspoorwegmaat-
schappjj op te heffen. De concurrentie zal
voor enkele streken, Amsterdam en Rotter
dam, vrees ik, verminderen. Daartegen zijn
op liet oogenblik weinig middelen van her
stel. Als de proef mislukt, vrees ik dat wij
zullen moeten komen tot naasting.
Tegenover die nadeelen, die wellicht
Amsterdam en Rotterdam bij de regeling
zullen hebben, staat mijns inziens een zeer
groot voordeel, dat namelijk de binnen-
landsche gemeenschap wordt verbeterd,
vooral omdat het vervoer door één maat
schappij over langer traject en langs den
kortsten weg kan geschieden.
Paris e'est la France. Ik hoop niet, dat
Amsterdam en Rotterdam Parijs zullen zijn.
Wij bewoners van het platte land zijn even
goed bevoegd om onze belangen te behar
tigen als die van Amsterdam en Rotterdam,
wij hebben er evenveel aanspraak op en
misschien nog meer, want wat den land
bouw betreft - betalen wij betrekkelijk
meer belasting dan vele der rijke bankiers
en kooplieden in Amsterdam en Rotterdam-
Een ander voordeel, hoewel niet groot,
van de regeling, is dat alle uitbreidingen
verbeteringen niet meer op de Staats-
h rooting zullen komen, maar voorgescho
ten worden door de spoorwegmaatschappijen.
get belangrijkste voordeel voor een spoor
wegman is, dat do spoorwegen meer vrijheid
van beweging heiben en zich zullen kunnen
ontwikkelen. In dit opzicht ben ik het ge
heel eens met wat de Regeering in de Me
morie van Antwoord zegt op pag. 12.
„De maatschappijen moeten een ruimer
veld hebben, moeten meer vrijheid van be
weging verkrijgen om zich als commercieele
en industrieele ondernemingen te ontwik
kelen. Die ontwikkeling is niet in een
oogenblik tot stand te brengenzij vordert
jaren, en men zou daarom naar de over
tuiging der ondergeteekenden met recht aan
de Regeering kunnen verwijten dat zij met
onvergeeflijke kortzichtigheid handelde, zoo
zij niet trachtte te doen wat reeds nu noodig
is en in de toekomst eene voorwaarde voor
de welvaart van Nederland zal zijn."
Wanneer wij nu dit wetsontwerp af
stemmen, dan blijft alles vooreerst zooals
het is. De werkelijke verbeteringen, die nu
tot stand zullen komen, zouden worden uit
gesteld tot over een reeks van jarenwant
men moet zich niet voorstellen ik zou
het hemnietkwalijknemen dat de Minister
van Waterstaat die zulk een langdurig en
moeilijk werk gehad heeft om deze contrac
ten tot stand te brengen, bereid zou worden
bevonden om te trachten een nieuw contract
te maken.
Dit is van een gewoon ot buitengewoon
mensch niet te vergen. Er is gesproken
van politiekhet is een dwaasheid, om
bij spoorwegen van politiek te spreken,
maar dit wil ik zeggen het moge politiek
zfjn of niet, dat ik, wanneer ik zoolang
van 's ochtends tot 's avonds aan de voor
gestelde spoorwegregeling had gewerkt, ik
er den brui van zou geven er langer iets aan
te doen, als deze regeling werd afgekeurd.
Mijne Heeren 1 Ik heb geen cursus over
Staatsexploitatie of dergelijke zaken gehou
den, ikheb alleen mijn gevoelen medegedeeld,
en daarbij moet ik erkennen dat er op dit
oogenblik bij mij [groot bezwaar bestaat
tegen dit wetsontwerp te stemmen. Ik
erken dat er groote gebreken in zijn, dat
ik liever deze regeling niet had, maar nu
ze er is, maak ik, bezwaar ten minste tot
1 Januari 1899, alles te laten zooals het is.
Ik zal wachten of nieuwe elementen in het
debat worden gebracht. Ik zal wachten op
wat de Minister antwoordt, maar zooals de
zaak nu is, komt het mij voor dat er meer
te zeggen is vóór de overeenkomsten dan
er tegen.
30 Juni '90.
De Minister van Binnenl. Zaken brengt
ter algemeene kennis dat de in- en doorvoer
van lompen, gebruikte kleedingstukken en
ongewasscnen lijf- en beddegoed uit Spanje
verboden is.
Bagages door reizigers meegebracht zijn
onder het verbod niet begrepen.
Viissingen. Gedurende de maand Mei
11. vervoerde de stoomvaartmaatschappij
«Zeeland» 5126 passagiers, namelijkper
dagdienst van Londen naar Viissingen, 858
passagiers en 78 ton stukgoederen en van
Viissingen naar Londen 1072 passagiers en
554 ton stukgoederenper nachtdienst van
Londen naar Viissingen 2631 passagiers en
565 ton stukgoederen, en van Viissingen
naar Londen 2366 passagiers en 1870 ton
stukgoederen. In Mei '89 werden langs
beide richtingen per dag- en nachtdienst
6561 passagiers en 2580 ton stukgoederen
verscheept.
De voorloopige Synode werd geopend 24
Juni in de Noorderkerk, met gebed en een
openingswoord van den voorzitter der Sy
nodale kerk, dr. Wagenaar, waarin ook
werd herinnerd aan den zoo gesmaden
Bogerman en aan den edelen prins Lode-
wijk van Nassau, wiens gral men alhier
in de dagen der revolutie schond.
Besloten werd als toehoorder toe te laten
allen die als lidmaten der Kerken bij onze
Kerkeiaden als zoodanig bekend staan, alle
Christelijk Gereformeerde broeders, die een
bewijs van den kerkeraad der Christelijk
Gereformeerde Kerk van Leeuwarden ver
tonnen, en de broeders uit vrije Kerken
voor zooverre de vergadering daartegen geen
bezwaar zoude hebben.
De vergadering koos tot praesesDr.
Kuyper, assessorDr. van Goor, en tot
scribade predikanten Ds. Roekstra en Ds
Teringa.
Ds. Langhoui rapporteerde over de rege
ling der giften ten behoeve der noodlijdende
kerken, en over de proceskosten. Aan
proceskosten waren uitgegeven f29586.
Voor proceskosten was gecollecteerd f 19700,
voor noodlijdende kerken en personen f 3490.
Dr. Rutgers rapporteerde namens de
juridische commissie, in welk rapport niet
dankbaarheid de steun werd vermeld door
Jhr. A. F. de Savornin Lohman aan de
kerken gegeven, en waaruit bleek dat de
kosten verre zouden bljjven beneden de
raming vroeger gemaakt, de driemaande-
lijksche collecten voor de proceskosten moeten
nog voor onbepaalden tijd worden voortgezet.
De conclusie van het rapport over de nood
lijdende kerken kwam nu in behandeling.
In beginsel werd aangenomen het eerst de
Kerken op eigen verplichting te wijzen
doch de wenschelijkheid werd uitgesproken
dat onder leiding der Classes in dit jaar
door de Kerken minstens tweemaal voor de
noodlijdende Kerken zoude worden gecol
lecteerd. Den 25 Juni werden onder meer
behandeld de concluriën van het rapport
over de zending. Voor de stemming stelde
de voorzitter aan de vergadering voor, om
uit te spreken dat de Kerken wederom
naar hare verplichting en roeping den arbeid
der zending zullen ter hand nemen.
Bij de bespreking werd gewezen op het
groote gewicht van dit besluit, hetwelk
evenwel door de vergadering genomen werd.
Nu werd een toevoeging voorgesteld aan
de 3de conclusie daartoe strekkende, dat
ook aan de deputaten in last worde gege
ven, om de eerstvolgende Voorloopige Synode
te dienen van advies op welke wjjze de
Kerken deze zending zulien drijven, en is
de alzoo geampliëerde conclusie aangenomen.
Er werd besloten een deputaat te be
noemen om naar Java te gaan, en verband
met de daar bestaand Javaansche Christen-
Kerken te zoeken, terwijl aan dezen deputaat
twee broeders uit Java zouden worden toe
gevoegd. Als deputaat naar Java te zenden
werd benoemd Ds. Lion Cachet.
Hierop kwam het rapport over de ver
houding tot de Christelijke Gereformeerde
Kerken aan de orde, hetwelk werd uitge
bracht door den rapporteur Ds. Winckel.
Belangrijke besprekingen volgden, waarop
na eenige wijzingen de conclusies zijn aan
genomen.
Het concept van het te zenden schrijven
aan de Chr. Ger. Kerk, dat zoude geadresseerd
worden aan de deputaten van de Synode
te Kampen, werd voorgelezen en goedge
keurd. Er werd bepaald, dat tevens exem
plaren van dit schrijven voor alle kerkeraden
der Christ. Ger. Kerk aan de deputaten van
Kampen zouden worden toegezonden, even
eens een exemplaar aan eiken Ned. Geref.
kerkeraad.
Nu kwam in behandeling het rapport
van de coinmrisie over de examina. Er
werd besloten, bij afwijzing van examinandi
geen bindende termijn te stellen, waar binnen
zij weder zouden kunnen worden geëxa
mineerd. Men achtte alleszins wenschelijk
en noodzakelijk, dat personen, die in eenige
Classis tot den dienst des Woords niet
konden worden toegelaten, in een kerk
eener andere Classe niet zoude mogen op
treden tot bediening des Woords, zoolang
de Classe, die afwees, hare beslissing niet
had gewijzigd.
Daar de huwelijks-bevestiging werd ge
rekend tot de bediening des Woords,
concludeerde de commissie, dat uit het
Ouderlingambt als zoodanig niet konde i
voortvloeien, dat een Ouderling hiertoe als
vanzelf, bij ontstentenis van den leeraar,
zoude aangewezen zijnde conclusie is
goedgekeurd met de bijvoeging, dat j in
zulke gevallen aan den kerkeraad stond
om te zien wat te doen ware.
Er werd bepaald, dat onraadzaam was
aan te dringen op het nemen van maat
regelen, om te komen tot eenparigheid in
zake de vragen bij openbare belijdenis te
doen. Dit werd gelaten aan de vrijheid
der kerken.
Ook werd uitgesproken dat een Kerke
raad in menig geval de vraag of eenig
werk op Zondag in strijd is met h6t 4e
gebod, aan de eigen consciëntie moet over
laten, en zeer voorzichtig moet zjjn met
de censuur.
Ds. Lion Cachet rapporteerde over de
voorstellen rakende de bijbeluitgaven, en
volgens dit rapport concludeerde de Synode,
dat het wel wenschelijk wasj in de heden-
daagsche taal en spelling bijbeluitgaven te
hebben, hoewel zy het niet raadzaam achtte
deze zaak zelve nu ter hand te nemen.
Aan de orde kwam het rapport over de
verhouding tot Kerken van minvaste formatie.
De conclusie, dat een prediker bij een
Kerk van minvaste formatie niet bevoegd
kan geacht worden tot bediening van Woord
en Sacramenten in onze Kerken, en dat
zulk een niet beroepbaar is dan na onder
zoek der Classis in overleg met deputaten
Synodi, is aangenomen. De zaken der
vrije gemeenten te De Lemmer en Heerde
werden nog niet rijp geacht voor beslissing.
Hierna gaat, nadat de voorzitter een woord
van dankbetuiging gesproken heeft aan de
bezoekers voor de betoonde belangstelling
in de behandeling der Kerkelijke zaken, die,
waar ze zullen bemerkt hebben hoevele
moeilijke vragen en zaken kunnen voorko
men, hun gebed zullen vermeerderen, de
Synode over tot een zitting met gesloten
deuren, waarin de zaak van Ds, Raman
werd behandeld en besloten, de vraag om
trent de beroepbaarstelling van Ds. Raman
in handen te stellen van Deputaten voor de
Hereeniging met de Chr. Gereformeerden.
Nog wordt besloten, de volgende Voor
loopige Synode te houden te 's Gravenhage
in September 1891. De Synodale kerk
wordt ook gemachtigd om desvereischt een
nationalen bededag uit te schrijvén. Nog
wordt besloten om, wanneer correspondentie
tusschen de Chr. Gerei, kerk en de Lede-
boeriaansche gemeenten en Ned. Geref.
kerken mogelijk blijkt, broeders aan te
wijzen, die de Synode en Algemeene ver
gaderingen der genoemde kerken bezoeken.
Ten slotte is de Sijnode gesloten.
In een koffiehuis op den Ouden Rijn
te Leiden kwamen op Dinsdagavond een
tiental naar men zegt Hagenaars, die
een glas bier verlangden. Nadat zij dit
genuttigd hadden, begonnen zij met hunne
stokken de glazen heen en weer te gooien,
totdat er eenigen aan scherven, lagen. De
vrouw van den kastelein maakte hen op
merkzaam dat de glazen daarvoor niet be
stemd waren, waarop een hunner het glas
opnam en de vrouw een slag wilde toebren
gen, die echter door haren man werd af
geweerd. Dit scheen het sein tot een al-
gemeenen aanval te zijnten minste, het
licht werd uitgedraaid, spiegels en ruiten
stukgeslagen en meer baldadigheden ge
pleegd, waarop zij zich verwijderden.
De eigenaar van het koffiehuis begaf zich
onmiddellijk naar het station, waar het hem
gelukte een der daders met behulp der
politie te arresteeren.
Maandagavond vielen twee knapen in
de Loosduinsche vaart te 'sHage. Eenige
voorbijgangers zagen een hand boven water
uitsteken en slaagden er in, een der knapen
dadelijk te redden, die, zonder te zeggen,
