1890. No. (13. Donderdag 26 Juni. Vierde Jaargang VERSCHIJNT G. M. KLEMKERK, te Goes F. P. D HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIES KERK-EN SCHOOLNIEUYVS, RECHTSZAKEN. Gemengde Berichent. DE ZEEUW. elken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND Prijs per drie maanden franco p. p. ƒ0.95. Enkele nummersƒ0.025.;* UITGAVE VAN en van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent. Familieberichten van 1 5 regels 50 cent. iedere regel meer 10 cent. Die met 1 Juli zich wenscht te abonneeren np ons blad, ontvangt de in deze maand nog verschijnende nos. GRATIS. V Partij-quaestie. 't Is inderdaad jammer dat boven dit kleine stukje (asterisk) zulk een Jeelijk woord moet staan. Maar 't is dan ook om er een nog leelijker feit mee te signaleeren. Zooals de lezers weten heeft de minister van waterstaat het spoorwegontwerp (tot overneming van het Rijnspoor) meesterlijk verdedigdniet met woordenspel, maar zaakrijk, met eene overtuiging en zaakkennis die verbaasden, 't Was een bloot stoffelijke quaestie, waarbij de liberalen in de tweede kamer hoegenaamd geen partijbelang be hoefden te betrekken. Velen verklaarden zich dan ook met den minister eenstemmig op het stuk van het be ginsel; doch vonden nog altijd een reder, om er legen te stemmen. De minister had hen voor zulk partij- drijven gewaarschuwd. De heer v. Kerkwijk, een lïberalist van den echten stempel, ging zelfs met den minister hand aan hand. Hij, de ingenieur, die 't beter weet dan al de anderen, misschien de heer Tak ingesloten, waarschuwde zijn vrienden herhaaldelijk, van deze stemming geen partijstemming te maken. En toch deden zij het. De wet werd aangenomen, doch al de liberalen, met uitzondering van belang hebbenden die wegbleven; en vanv.Kerk wijk die voor stemde, waren er tegen 1 Van het overnemen van eenige spoorwegen een partijquaestie gemaakt, als om een vingerwijzing te geven aan hunne partij in de eerste kamer, dat zij wete, waaraan zich te houden. Hoe jammer toch Zelf erkennen zij dat Havelaar een knap minister is, overtreffend al zijn voorgangers in bekwaamheid en achtenswaardigheid. En nu, als misgunden zij ons dien man, die zjj erkennen het zelf zoo menige zaak op beenen zetnu bestoken zij hem zelfs met een eenvoudige spoorwegquaestie, waarin hij een kluwen ontwart, dat maar al te lang in de war was geweest en zonder de dwaasheid eener liberale regeering van toen niet in de war zou gekomen zijn. Zeker, er zullen ook wel liberalen in de le kamer met het advies van v. Kerkwijk medegaandoch de zaak blijft bedenkelijk, en het volk wordt gesterkt in zijn weten schap, dat de liberale partij het landsbe lang verzaakt om op te gaan in de partij quaestie. N En op nieuw is het bewijs geleverd dat deze partijbehoudens een enkele gelukkige uitzondering zelfs de uitsluitend practische zaken weigert vrjj te houden van de politiek. Want al begrepen velen niet, hoe die zaak der spoorwegregeling in malkaar zit, zooveel begrijpen zij er wel van, dat 'thier geen quaestie geldt, waarbij de vraag naar liberaal of antirevolutionair zelfs maar van verre te pas komt. De liberale partij slaat op die wijze haar eigen glazen in. Dit is de weg niet om de meerderheid voor hare beginselen te winnen. Al die door haar bijgesleepte partijquaesties zijn in ons voordeel. Maar het arme landsbelang, wat komt er op die wijze van terecht? Dat wil wat zeggen 1 Men leze wat zelfs een liberaal blad (de Groninger van 23 Juni) van den minis ter van waterstaat, handel en nijverheid zegt: „Van al de ministers in dit kabinet is de heer Havelaar zeker wel de sympathiekste. Z(jn aangenaam gelaat teekent welwillend heid en goedheid. In z(jn optreden is geen zweem van'aanmatiging of trots te bespeuren. Als de eenvoud in persoon verrijst hij vau z(jn zetel, spreekt helder en vloeiend, met het gemak van den zaakkundige, die z(jn on derwerp volkomen meester is en steeds de juiste uitdrukking kiest om zijn gehoor de dikwfjls ingewikkelde technische vraagpun ten duidelijk te maken. Met z(jn witten baard en knevel, zijne gezonde ietwat paarsche ge laatskleur zou minister Havelaar's uiterlijk voor een kolonel der infanterie kunnen door gaan. Zfjn zachte stem, die den humanen, vriendelijken man teekent, verraadt echter onmiddellijk dat h(j geen man van het com mando is, maar met zachtere middelen zijne omgeving in zijn meenïng tracht te doen deelen. Van al de ministers van waterstaat, die het Binnenhof reeds aanschouwd heeft, is de Heer Havelaar ongetwijfeld de sympa thiekste en bekwaamste. Met groot talent en grondige zaakkennis heeft h(j zijne spoorweg wet verdedigd, en al hebben aan de samen stelling daarvan de heeren mrs. de Marez Oyens en Van Bosse ook een groot aandeel gehad, minister Havelaar was de generaal, die de vesting had te verdedigen, en die haar met schitterenden uitslag verdedigd heeft. Wij vragen slechts: Moesteen man, om trent wien zulk een schoon getuigenis gegeven werd, niet door alle partijen worden vast gehouden? V -De begrooting van Surinapie. Zeg niet, lezer 1 wat gaat Suriname mij aan Onze tegenstanders verstaan dit beter. Zij stellen veel belang in Suriname. Dezelfde heeren, die de kust van Guinee voor een appel en een ei smadelijk van de Hand deden en den Engelschman vrij voet op Borneo gunden, laten zich thans aan het lot van Suriname veel gelegen liggen. Zij hebben gelijk. Juist door hunne traagheid wie nam vóór 1889 van Suriname notitieen wie bekommerde zich om de tekorten dezer kolonie, die met ieder jaar vergroot, door het moederland steeds moesten worden aangezuiverd Juist door hunne traagheid ging deze eens zoo bloeiende kolonie, waar kroeghouders en Chineezen den toon aangeven, schromelijk achteruit. De goudmijn is een lastpost ge worden. Thans is er een Lohman aan het roer van Staat, hij zetelt sinds 1889 te Paramaribo. En hoe gaan nu de zaken? Men heeft vau liberale zijde heel wat op hem aan te merken. Het is met hem als in het gulden godentijdperkwaarheen het modernisme onze natie tracht terug te voeren, toen zelfs Jupiter het niet allen naar den zin kon maken. En toch staan de zaken nog zoo slecht niet. Zie het maar aan de volgende cijfers door de Nieuwe Rott. Crt. ontleend aan de openingsrede van dezen fel bestookten gouverneur. Het tekort kan voor het dienstjaar 1891 ruim f 90000 gulden minder zijn, dan voor het voorgaande. Het tekort over 1889 is door besparing op de uitgaven met ruim f50000 en in het geheel met ruim f75000 verminderd. De bevolking nam toe met 1931 zielen. De uitvoer nam toe met f 200( 00. De invoer nam toe met f500,000. De voortbrenging van suiker nam toe van ééne soort met 200,000 K.G. en van eene andere soort met 100,000 K.G. De voortbrenging van rum nam toe met 150,000 Liter, van cacao met 600,000 K.G. De voortbrenging van koffie verdubbelde. "Van allerlei vruchten en graan eveneens een vermeerderde opbrengst. En aangaande de Para-negers, over wier weigering om de belasting te betalen, de onaangenaamheden met den Kolonialen Raad, die wij boven vermeldden, ontstonden, wordt medegedeeld, dat zij zich dit jaar in de betaling der belasting gansch gewillig hebben betoond. Neen, Gouverneur Lohman werkt tot nog toe niet ongezegend. Dat hij bij zekere partij geen goed kan doen, is nog geen bewijs dat die partij gelijk heeft. En de cijfers bovengenoemd zijn niet in het voordeel der bestrijders. Militair onderwijs. Op het oogenblik wordt in de Tweede Kamer een wetsontwerp behandeld tot regeling van het «militair onderwijs.» De minister wil vereenvoudiging van het aantal inrichtingen voor militaire opleiding. Hij brengt dit aantal terug tot vier: lo. een hoofd-cursus te Kampen (vroeger waren er tweeKampen en 's Bosch) 2o. een krijgsschool met één afdeeling's Hage (vroeger waren er twee's Hage en Breda) 3o. een cadettenschool ter opleiding van de Cadetten voor de Militaire Academieen 4o. deze Militaire Academie. Deze ver eenvoudiging is een verbetering. Onder anderen de «militaire school» te Haarlem, door de vroegere meerderheid in 1886 doorgedreven, had nooit moeten worden opgericht. Ook Nieuwersluis en andere drilscholen zijn in strijd met ons volks karakter. Echter is in de ontwerpen van minister Bergansius iets dat ze mirabile dictu 1 (verwonder u nietvoor de rechterzijde onmogelijk maokt. Wij bedoelen de om standigheid da deze wet het zwaartepunt van alle wetenschap alleen zoekt in de openbare en kleurloos bijzondere school. Er is bijna geen betrekking meer in ons land, of men moet er een examentje voor gedaan hebben. En de meeste examens, ook die welke in staat stellen tot het volgen der lessen op deze militaire inrichtingen, moeten aansluiten aan het onderwijs onzer hoogere burgerscholen. Het zoogenaamd neutraal onderwijs, dat daar gegeven wordt mist de sympathie van velen onzeren terecht, want het is gevaar lijk. Doch ook die cadettenschool, gelijk alle militaire inrichtingen, draagt een neutralen stempel. Wij kunnen haar onze kinderen niet toevertrouwen. Zoo begreep het gelukkig het a. r. kamer lid de heer v. Löben Seis, die tal van ver beteringen heeft voorgesteld,welke zoo zij aan genomen worden, het mogelijk zullen maken, dat ook jongens die aan eene particuliere (ook christelijke) inrichting onderwijs ont vingen, behoudens het vereischte examen, tot de Koninklijke Militaire Academie wor den toegelaten. Een beurzenstelsel zal dit den jongelieden gemakkelijk maken. Een dergelijke verbetering achten wij zeer ge- wenscht. Ook voor onze kinderen, en niet slechts voor de voorstanders van het «neutrale» moet de weg geëffend om zonder zedelijke schade, tot het beroep hunner keuze te worden bekwaamd. 25 Juni '90. - Bij kon. besluit zijn benoemd tot burge meester van Zierikzee C. W. Vermeijs en tot burgemeester van Brouwershaven C. Bosman. Nog is aan A. C. J. Limonard, op zijn verzoek, eervol ontslag verleend als sluis- meester aan de westsluis van het kanaal te Terneuzen en in zijne plaats benoemd J. Loekemeijer, thans hulpsluismeester aan genoemde sluis. Hoedekenskerke. Gedep. Staten hadden bezwaar gemaakt goedkeuring te verleenen aan het besluit van den gemeenteraad om de jaarwedde van het te benoemen hoofd op slechts f 700 vast te| stellen. Zij gaven in overweging die te bepalen op f750. In de raadsvergadering van Maandag stelde de voorzitter voor dienovereenkomstig te beslui ten doch de raad verwierp het voorstel met 4 stemmen tegen 1. Twee leden waren afwezig. De heer C. Croll heeft bekend ge maakt, dat hij ophoudt lid te zijn van den sociaal-democrutischen Bond, De loodskweekeling 2e klasse W. Vader Jr. te Vlissingen heeft met gunstig gevolg examen afgelegd voor zeeloods in het 6e district. Tolen. De heer mr. J. H. L. v. Buren heeft zijne benoeming tot lid der Provinciale Staten van Zeeland aangenomen. Z. M. heeft benoemd tot leeraar aan de Rijks hoogere burgerschool te Zwolle dr. L. W. Th. Wigman, leeraar aan de gemeente hoogere burgerschool te Zieriksee, Tot directeur van het Militair te Huis, te Bergen op Zoom, is benoemd de heer P. van Vessem te Terneuzen. Ned. Herv. Kerk. Beroepen te Hontenisse W. N. Coenen te Leeuwente Zoutelande G. Boersma, cand. te Utrecht, doch hij heeft bedankt; te Oost- en Westsouburg ds. P. Peter te Waddingsveenbij de Herst. Ev. Luth. gemeente te Enkhuizen ds. C. W. Pohlman te Delft. Chr. Ger. Kerk. Beroepen te Ierseke ds. E. Kropveld te Alblasserdam. Benoemd tot hoofdonderwijzer te Nieuw- en Si. Joosland de heer A. van Houte, met hem stonden op eene Alpha- betische voordracht P. A. Hochart te Rot terdam, P. Minderhoud te Koudekerke, A. Passenier te Middelburg, P. J. Vervenne te Middelburg. Arrondissements Rechtbank te Middelburg. Ter openbare terechtzitting is A. B., 56 jr., landbouwer te Veere, beklaagd van overtreding der plaatselijke belasting te Veere, te dier zake ontslagen van rechtsvervolging^ Oostburg. Het kermisfeest nadert hier gelukkig zijn einde. Drie dagen zijn de menschen weer in de gelegenheid geweest om te openbaren «wal in hen is». Dat de baldadigheid en liefde voor straatrumoer daarbij behooren, werd gisteren nacht o. m. duidelijk. Een troep knechts en meiden toonden blijkbaar hunne vroolijkheid door de deur der christelijke school te rammeien, die aan hun getrap weerstand bood. 's Morgens werd bovendien bevonden, dat deur en stoep, beiden door de nachtelijke wandelaars en wandelaressen op sshandelijke wijze bevuild waren. Ook het muziekcorps V. I. O. S. van Scherpenisse zal evenals het vorige jaar, het Züiderzendingsfeest bezoeken, ten einde den zang te begeleiden. Middelburg. Door een defect aan de machine moest de Stoombarge Vlissingen Middelburg die om 9 uur dezen morgen uit Vlissingen vertrok tusschen de keersluis en Souburg, haar reis staken, zoodat de passagiers genoodzaakt waren te voet de reis naar Middelburg voort te zetten. Goes. Gerrit Berger en echtgenoote her dachten Dinsdag hun 50 jarig huwelijk. De zwaarlijvige werkman die meer last heeft van zijne corpulentie dan van zijn 70 jarigen ouderdom, weegt 105 kilo's en is goed gezond. Zijn 76 jarige gade is in heel Zeeland als «Betje Blommetje» bekend, zij is bloemenmaakster, vroeger goed gezond, is steeds ziekelijk van de influenza die haar sedert dezen winter telkens opnieuw aan grijpt. Het gelukkige echtpaar hoewel zonder kinderen herdacht met enkele fami lieleden aangenaam dien dag, want de buren uit de Rozemarijnstraat en Smalle- gangebuurt hadden niet alleen voor vlaggen en versiering gezorgd, maar zelfs voor ver-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1890 | | pagina 1