1890. No. 110.
Donderdag 19 Juni.
Vierde Jaargang
WATERLOO.
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
1»RIJS DER ADVERTENTIEN
HET CONGRES.
ZEEUW.
elken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
Prijs per drie maanden franco p. p. /0.95.
Enkele nummersƒ0.025.;
UITGAVE VAN
w en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1
meer 10 cent.
5 regels 50 cent, iedere regel
Bij dit nommer behoort een Bijvoegsel.
Die met 1 Juli zich wenscht
te abonneeren np ons blad, ontvangt
de in deze maand nog verschijnende nos.
GRATIS.
1815-18 JUU 1-1890.
«Juicht, volken uit den boei geslaakt,
De Godheid heeft u vrijgemaakt
Geen aardsch, geen stofflijk pogen.
Valt juichende dien God te voet,
Den Wereldheer Die wond'ren doet
Aanbidt zijn Alvermogen 1
Zijn hand voert Koningen ter. troon,
Schenkt strijdenden de zegekroon,
En dondert op de snooden.
Hem, Die der volken weegschaal houdt,
Zij, Nederland, uw lot betrouwd,
Den God der Wereldgoden.
Bilderdijk.»
Maandagavond te half 9 werden de
Congresleden door den burgemeester van
Goes, vergezeld van al de raadsleden, in de
raadszaal ontvangen. De burgemeester riep
hun een hartelijk welkom toe. Hij zeide
onder anderen, het dubbel aangenaem te
achten dat Goes hun plaats van samenkomst
was. Immers het onderwerp uwer be
sprekingen is de hoofdzenuw van het be
staan der inwoners. In deze gemeenteen
omstreken zijn weinigen, die niet persoonlijk
van zeer nabij in den landbouw zijn be
trokken. Gjj zijt niet alleen welkom als
gasten, doch gij kunt zeker zijn dat veel
belangstelling u zal omringen. Ons belang,
onze zaak roept u hier. Uw programma
deed ons zien de gelukkige keus der onder
werpen door mannen met uitstekende namen
te behandelen. Het -43ste landhuishoud-
kundig Congres besla eens een eereplaats
in de jaarboeken van den Nederl. Landbouw.
Dat dit Congres slagen zal, daarvoor is
de uitstekende naam van uwen voorzitter,
den heer G. J. v. d. Bosch, een deskundige
van den eersten rang en directeur van den
Wilhelminapolder, u borg. Hem, een the
oretisch, technisch en practisch vakman,
beval ik ten vorigen jaar bij u aan, toen
ik, gedachtig aan het«Schoenmaker houd
je bjj uw leest» voor het aangeboden voor
zitterschap bedankte.
Houdt vooral rekening met de bescheiden
krachten, waarover Goes beschikt, in ver
gelijking met andere plaatsen. Toch zal
Goes toonen wat 't kan om te zorgen dat
bjj uw vertrek de aangename indruk van
Zeeland niet spoedig verloren ga. De heer
G. J. v. d. Bosch, voorzitter van het Con-
gresbestuur, bedankte den spreker en hoopte
dat, dank zij Goes' gastvrijheid, den
Congresleden, overeenkomstig hunne ver
wachtingen, hier aangename dagen wachten
zouden.
De heer Cremer uit Oosterbeek wijdde
een waardeerend woord aan de Zeeuwen
en Zeelands landouwen. Zierikzee was nog
bij niemand uit de gedachten. Goes zal
niet minder bevredigen.
Onderwijl was den gasten de eerewijn
aangeboden.
Na deze wederzijdache attenties werden
de beide afdeelingen Landbouw en Staat
huishoudkundegevormd. Van de le
afdeeling is het bestuur aldus samengesteld
Cremer voorz., Breebaart vice-voorz., Veld
huis Secr. Van de 2e afdeeling Fontein
de Jong voorz., Zijp vice-voorz. en D. Srigter
te Goes, secr.
Dinsdag morgen te 9 uren kwamen de
beide afdeelingen op het raadhuis saam,
doch om spoedig gecombineerd te vergade
ren. De 2e afdeeling was voor dien dag de
gast der eerste.
Behandeld werd het volgende vraagpunt:
tfWeike ondervindingen zijn hier te lande
opgedaan met het bewaren van ineengeperst
groenvoeder in mijten (DuitschPressfeimen)
waarvan het stelsel van Blunt o. a. beschre
ven is in het Maandbladf voor den Nederland-
schen landbouwer, no. 1 en 3 van 1889?
„Verdient deze wijze van bewaren van
groenvoeder aanbeveling Of zou wellicht
volgens een voorstel, gedaan in de Lan d-
bouw Courant van 7 Maart 1889, het
weder uiteen werpen van het aan eene
mijt gezette groenvoeder, nadat dit eene
zekere broeiing heeft ondergaan, in sommige
omstandigheden nog de voorkeur verdienen?"
Uit de discussie bleek dat van een der
proefnemers de proefneming onzuiver was
geweest. Een kram van een der hef boomen
brak en deed den warmtegraad stijgen,
zoodat het onderzoek geen resultaat opleverde.
Een volgende proef met versch gras slaagde
beter. De pers van B. is een best middel
om in ongunstig getjjde goed zoetvoederte
voeren, welk voeder bij de zuivelbereiding
zijn zuurachtigen reuk mist. De heer Stout
toonde meteen een monster ingekuilde maïs.
Hij had de stengels, sommige 1 pond dik
laagsgewijs op elkander gedrukt, natuurlijk
niet luchtvrij, dat gaat uiet. Hij had bij
Tydeman in de Haarlemmermeer een proef
genomen met 3 bunders gras. Het groen
voer drooptoch legde hij de houten be-
zoldering er op, zorgvuldig opdat geen klonters
in de mijt zouden zijn. Van deze hoeveelheid
werden 50 stuks vee gedurende een maand
gevoederd. Aanmerking op den smaak der
melk werd, zelfs door de kieskeurige Am
sterdammers niet gemaakt. Echter geve
men 't vee 's morgens eerst best hooi en
dan dit groenvoeder.
Hij heeft een voordeeliger constructie van
dat werktuig gevonden, zoodat het f 440 en
f 110 zal kosten in plaats van f190 en
f150.
De bereiding van bruinhooi echter valt
niet mee, zoo werd gezegd. Ten slotte
werd vastgesteld dat inpersen beter is dan
't gewone inzuren of inkuilen, om 't voeder te
bewarendat voortzetting der proefnemin
gen noodig ic en dan op een volgend Congres
nader kan worden gerapporteerd.
2e. Is er ook iets bekend van ondervin
dingen, in ons land opgedaan met het gebruik
van machines om hulpmeststoffen uit te
strooien? Wjj noemen Schlör's Düngersteuer,
door de commissie van het proefstation voor
nieuwe landbouwwerktuigen te Halle aan
bevolen, en die van Bierema te Usquert,
welke in het Nosrden van ons land met
succes! wordt gebruikt."
Uit de hand strooien is gevaarlijk, zoo
zegt de heer Bierema. Gebrekkige en dure
machines als bovengenoemde belemmeren
't gebruik. Hij heeft thans een nagemaakt,
verbeterd, goedkooper exemplaar, dat hij
gaarne ter proefneming afstaat. Er is geen
ander werk te verrichten bjj dit toestel dan
dat een werkman slechts af en toe den
voorraadbak vult. Een man kan van 1 pond
5 h 6 bunders per dag bezaaien. Het toe
stel kost f150.
De heer v. d. Bosch herinnert aan een
Engelsche constructie die hij te Windsor
zag die wel duurder is doch mogelijk ook
op uitstrooiing van hulpmeststoffen en ver
nietiging van sporen ook op aardappels is
aangelegd. Conclusie isNadere kennis
making met Bierema's toestel is gewenscht.
Dr. Giltay behandelde, boeiend en populair,
«de middelen tegen door zwammen veroor
zaakte brand.» Kopervitriool helpt bij kern-
brand, doch tegen stuifbrand in garst en
haver is het een onvoldoend middel, ook
schaadt 't de kiemkracht te veel. Beter is
de zwavelzuurkopermethode, met of zonder
gebruik van kalkmelk, een bewerking die
een rust van 16 uren vereischt. Ook de
methode van Jensen verdient aanbeveling.
De methode waarbij kopersurphaat en een
kalkbad dienst deden, slaagde uitstekend. Zij
doodt de zwammen en schaadt het kiem-
vermogen niet.
Spreker zal in een bijlage een duidelijk
overzicht dezer methodes geven.
4o. Zou het niet aanbeveling verdienen,
dat de kleine vereenigingen tot onderlinge
verzekering tegen hagelschade, zich in éene
algemeene Nederlandsche Yereeniging op
lossen
„Zoo ja, met welke bezwaren valt bjj
zoodanige vereeniging te rekenen en welke
hoofdbeginselen behooren in acht te worden
genomen?
De inleider stelde het groote belang van
de onderlinge verzekering op allerlei gebied
voor de landbouwers in het licht om daarna
i in het breede het nut en de noodzakelijk
heid van hagelverzekering aan te toonen,
met voorbeelden aan Duitschland ontleend.
Conclusie was dat een dusdanige alge
meene vereeniging dient tot stand te komen,
mits men het reglement zoodanig inrichte
dat met behoud van de zelfstandigheid van
iedere vereeniging de voorkomende schade
door de deelnemers worde gedragen.
Is het wenscholijk dat het Congres bij de
regeering stappen doe om te bevorderen
dat de remontecommissie het publiek in ken
nis stelle met de gebreken, die zij heeft ge
vonden aan de voor de remonte aangeboden
paarden, in de verschillende streken des
lands
De inleider vond van ja. Anderen waren
van meening dat deze regeering veel in't
belang van den landbouw doet, en wjj nu
niet onbescheiden moeten schjjnen. Dat
schaadt mogeljjk 's ministers sympathie.
Toch is bij de gewaardeerde voorlichting
ook noodig dat inlichtingen gegeven worden
op 't terrein. Dit kan best, nu de minister
een remontepaard enz. op de tentoonstelling
zendt. Ook waren sommigen van meening,
dat publiceering van de gebreken der paarden
het debiet van den boer schaadt. Men moet
die gebreken niet aan de groote klok hangen.
De conclusie luidde dan ook, dat het con
gres de gevraagde stappen bij dereg. uiet
doen moet.
Nog een punt werd dien dag behandeld.
Een punt zoo belangrijk dat nog een extra-
avondzitting aan de bespreking er van ge-
wjjd werd. De Groningsche vrienden, de
mannen van de radicale maatregelen, ver
dedigden nameljjk
Kleven in Nederland het grondbezit ge
breken aan, en hoe die te doen verminderen
of verdwijnen
De inleider zegtWat betreft het grond
bezit, staat Nederland gunstiger dan 't
buitenland. Maar dit wordt anders. Het
aantal eigengeërfde boeren verminderd steeds,
dat der pachtboeren vermeerdert. Het land
komt te veel in handen van groote grond
bezitters. Den kleinen grondbezitter wordt
zijn land ontwrongen door het kapitalisme,
dat een te groote macht verkrijgt. Het
pachtstelsel doodt alle individualiteit en richt
de met elkaar concurreerende liefhebbers
te gronde. Het erfrecht is niet afdoende.
Dit zjjn alleen de navolgende maatregelen
Progressieve grondbelasting. Verhuurd
land hooger belasten dan land in eigen
exploitatie. Grondeigendom boven een zeker
maximum te verbieden.
De sprekers uit Noord Holland achtten
deze maatregelen onnoodig, schadelijk, vrij-
heiddoodend. In N. Holland wordt aan ge
huurd land evenveel zorg besteed als aan eigen
land't zou trouwens strijden met 't belang
des pachters, zoo 't anders ware. Waar
moet het heen Heden den kleinen boer
beschermend, zou de Reg. later ook andere
industrieën moeten steunen. De omstandig
heden zullen van zelf wel anders worden.
Men schaffe liever de overgangsrechten af.
De verhoogde huur heeft tot oorzaak dat
ieder gaarne bljjft in zjjn provincie. De
heer Stigter waarschuwde tegen schermen
met het woord vrijheid. De 18e Juni is
een nationale herinneringsdag aan de her
overde vrijheid. Maar heeft een boer, die
een contract aangaat, dat hij niet kan
nakomen, zjjn vrijheid Hjj mist ze. De
concurrentie vooral tusschen jonge boeren
is van dien aard dat zij te hooge pacht
betalen. Spreker wil ook afschaffing der
mutatierechten.
Ook was men van gevoelen dat uitwo
nende grondeigenaren moeten bijdragen in
de gemeentebelasting. De Groningers had
den ook bezwaar tegen het groot grondbezit,
a la Scholten, van inwonende kapitalisten.
De heer Vorsterman van Oyen releveerde
het feit dat in het 4e district Belgische
eigenaars verpachten en wel bjj inschrijving
op voorwaarde dat de pachter alle jaarlijksche
en toevallige onkosten betale. Waar men
den verpachter nog hooger in de gemeente
belasting zou aanslaan, zou deze ook dat
door den pachter laten geschieden, die op
deze wijze dan wel 2ty3 maal zijn pacht be
taalt.
De conclusie luidt: Het tegenwoordig
grondbezit kleven gebreken aan. Onder de
middelen ter wegneming behooren verbete
ring van ons belastingstelsel, afschaffing der
mutatierechten, wijziging der gemeentewet
in dien zin dat hoogere heffing voor uit
wonende eigenaren mogelijk zij. Aan het
landbouw-comité zal verslag gedaan worden
van de discussie naar aanleiding dezer vraag.
Des namiddags opende de voorzitter de
algemeene vergadering van het Congres
(de tweede te Goes) met een rede, waarin
hij er op wees, dat hij niet als autoriteit
maar als eenvoudig landbouwer hier was.
Hij heette de aanwezigen, vooralfde dames,
hartelijk welkom. Spreker wees op tal
van verbeteringen, die in Zeeland waren
ingevoerd, sinds in 1851 Goes de eerste maal
de eer had het Congres binnen zijne muren
te ontvangen. De ouwerwetsche ploegen
zjjn door Amerikaanscue enz. in verschil
lende soorten en modellen, duurzaam en
van geringen trekkracht vervangen. Spreker
noemde voorts kunstmeststoffen, fokvee,
kruising der schapen. De stichting van een
afdeeling van het Rundvee-, later van het
Paardenstamboek. Vervoermiddelen en wegen
werden verbeterd, dank zij de voorschotten
der Provinciale Staten. Stoomgemalen enz.
Toch is er achteruitgang bij veel dat nog
verbetering behoeft. De regeering gaf reeds
veel als daar zjjnlandbouwschool, proef
station, vakscholen voor zuivelbereiding.
Toch is het jniet genoeg. Er moeten ook
lagere landbouwscholen zijn, met vaste op
het land wonende landbouwleerarenwi'n-
terscholen. Wandelleeraren gelijk in het
buitenland. Meer bedrijfskapitaal, landbouw-
voorschot- en credietvereenigingen. Verlich
ting van den druk der belastingen. Belasting
op bouwhoeven, afschaffing hypotheek- en
personeele belasting.
Toch mogen wij dankbaar zjjn dat bjj
de Reg. ook de landbouw tot zijn recht
komt. Denkt aan de landbouwcommissie
aan maatregelen (wet van 23 Juni 1889)
tegen knoeierijen in den boterhandel. Sub
sidies van staatswege kwamen in voor land-
bouwvakken, proefvelden, de paardenfokkerjj,
enz. Spreker hoopt dat de besprekingen
den bloei van den landbouw in Nederland
zullen bevorderen.
Den commissaris des Konings die deze
eerste samenkomst met zijne hooge tegen
woordigheid wilde vereeren heette hjj har
telijk welkom. ZEx. beantwoordde den spre
ker met herhaling zjjner sympathiebetuiging
met 't Congres, en zijne belangstelling in
alles wat het peil van Nêerlands, inzonder
heid van Zeelands landbouw verhoogen kan.
De secretaris las verschillende brieven voor
van welke enkele zullen beantwoord worden;
onder anderen van Z. M. den Koning, de
ministers van binn. zaken, oorlog en water
staat, oud-minister Heemskerk; 't Congres-
bestuur van Bergen op Zoom.
De Voorzitter deelde nog mede dat na
vergeefsche correspondentie met Roermond
en Venloo (wijl Limburg in 1891 aan de
beurt zou zijn) met eenige gemeentebesturen
in Overijsel gecorrespondeerd is geworden,
en dat Zwolle, de bakermat van den op
