f890. No. 105. Zaterdag 7 Juni. Vierde Jaargang.
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER aDVERTENTIEN
DE UNIE.
SCHAAPHERDER
DE CONFERENTIE
Provinciale Synode,
D. DE PREE,
VOORHANDEN
elken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
Prijs per drie maanden franco p. p. /0.95.
Enkele nummers/0.02v
UITGAVE VAN
1713 \r
EN
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Vergadering van 5 Juni 1890 te Utrecht).
Orn elf uur wordt de vergadering geopend
met gebed door ds. Is. Montague, terwijl Ds.
Brummelkamp van Groningen, die ais loco-
Voorzitter piesideert, den 14fien psalm
voorleest, waaraan hij enkele opmerkingen
ontleent op den toestand der Unie passende.
Haar voegt een Hallelujah, want bij onder
vinding wetende dat op prinsen geen ver
trouwen te stellen is, heeft zjj óók onder
vonden dat de God Jakobs helpen kan. Hij
die den verdrukte recht doet, die wees en
weduw staande houdt, heeft ons in den
strijd voor het Chri-telijk onderwijs een
groote overwinning doen behalen. Die over
winning mag ons niet op den mensch, op
Jen Staatsarm, op de wettelijke subsidie,
doen vertrouwen, maar moet een danklied
op de lippen leggen, en ons Ijverig aansporen
in Gods kracht voort te gaan en te doen
wat onze hand vindt om te doen.
Daarna zegt hij ongeveer liet volgende:
Vergunt mij bij het openen van deze
jaarvergadering met weinige woorden u te
bepalen bij het merkwaardige van het
keerpunt waartoe we in onzen strijd zijn
gekomen. Voorleden jaar toen we samen
waren het is eigenljjk nog geen jaar
geleden was de nieuwe Schoolwet dooi
de 'l'weede Kamer aangenomen; de Eerste
kon ligar nog verwerpen. Dit is echter niet
geschied. Beide Kamers hebben haar zegel
aan de Wet gehecht, en vandaar dat het
Bestuur een vervroegde jaarvergadering heeft
uoodig gekeurd, opdat ook de Uuie de voor
bereidendemaatregelen moge kunnen nemen,
welke onder de werking der Wet onmis
baar zullen blijken.
Wie had voor twaalf jaar dezen merk-
vaardigen ommekeer durven vermoeden 1
Wie had toen durven voorspellen, dat we
nu reeds een Wet zouden hebben, waarin
ik zeg het den schrijver der Pacificatie
na een der hocfdbeginselen van ons
streven De school behoort aan de Ouders,
wordt gehandhaafd!
Een wet die het mogelijk maakt,
dat bjj het opwaken van den ijver en de
Christelijke veerkracht, door Groen zoo vaak
opgeroepen, de vrije school weêr regel wordt
zoodat eindelijk de Staat zich kan terug
trekken.
Wij hebben dus niet vergeefs met ons Pe
titionnement aan den Troon gestaan. Ons
protest, onze Augustus-collecte, schijnbaar
zulk epn zwak wapen, ons spreken tot
het vojk op allerlei wijze, heeft vrucht ge
dragen. De uitkomst is langs een anderen
weg gekomen, dan wjj haar in 1878 ver
wachtten, maar hij is er, God zjj gedankt!
Doch er is meer.
Politieke verwikkelingen, buiten ons toe
doen ontstaan, hebben den weg moeter.
banen voor onzen Voorzitter, Jhr. Mr. A.
F. de Savornin Lobman, wiens naam sedert
de oprichting aan de Unie verbonden is
geweest, om zitting te nemen in de Hooge
Regeering.
Ik weet wel dat dit met het Onderwijs
niet in reclitstreeksch verband staatmaar
hei is toch een eer voor de Unie dat haar
jarenlange voorzitter, die als Kamerlid zulk
een gewichtig aandeel heeft gehad in het
lot stand komen der Wet, thans de door
Z. M. den Koning geroepene tnaa is om
haar uit te voereu.
Daar is geen toeval, mijne Vrienden
Zien wij in dit alles de leiding niet voorbij
van Hem die regeert, in wiens naam de
Unie nu zoolang reeds de ouders in ons
land heeft mogen oproepen om de kinderen
te onderwijzen ih de leer en vermaning des
Heeren. En wat den heer Lohman betreft,
Gij allen stemt met mij in, wanneer ik den
wensch uit, dat hjj in zjpie gewichtige taak
worde gesterkt. Al kan hij thans niet
met ons uitsluitend voor de School rr et den
Bijbel Ijveren, die school behoudt toch de
t efde \an zijn hart, en als Minister des
Konings, is immers ook dat onderwijs inede
aan zijne zorgen toevertrouwd
Laat mij in verband hiermee mogen zeg
gen, dat alleen ter wille van genoemde
omstandigheden ik er in toegestemd heb,
voor korten tijd de plaats van deri Voorzitter
in te nemen en deze Vergadering te leiden.
Een definitieven Voorzitter heeft" de Unie op
dit oogenblik niet. Met den overgangstijd
dien zij beleeft gaat ook ook hel presidium
in andere handen over. Straks, na afloop
dezer bijeenkomst, als wanneer de openstaan
de plaatsen door uwe keuze zullen zijn aan
gevuld, zal het Bestuur een Voorzitier juit
zijn midden verkiezen.
Van nog een openstaande plaats moet ik
een oogenblik spreken. De heer J. C. Fabius,
van den beginne at onze Penningmeester,
legde zijn ambt neer. Ook zjjn gemis ge
voelen we, doch we billijken zijn heengaan
en kunnen niet naiaten over de aanleiding
daartoe ons te verblijden. De Regeering toch,
van meening dat bij de Inspectie van het
Onderwijs alle richtingen moeten zijn ver
tegenwoordigd, gaf een sprekend bewijs van
de onpartijdigheid waaraan we zoolang ont
wend zijn, toen zij onzen Penningmeester
benoemde tot Inspecteur van het Lager On-
derwjjs. Wie onzer kent Jen lieer Fabius
niet Wie hoorde niet vaak zijn opwek
kend, bemoedigend woord op deze vergade
ringen, waaruil niet enkel bleek, dat hij de
penningen behartigde, maar dat het hooger
belang van het onderwijs hem daarbij dreef
Ook op hem ruste Gods zegen in zjjrie nieuwe
betrekking. En immers ook hij zal daar dik
werf het Christeljjk onderwjjs ontmoeten op
zij u weg
Veel te spreken tot inleiding op onze
werkzaamheden, laat de tjjdsruimte niet
toe en is dunkt mij ook niet noodig. De
agenda is in uwe handen, Gjj allen weet
wat ons wacht.
Alleen zij het mjj vergund u te herinneren
dat wat voorleden jaar door den Voorzitter in
de jaarvergadering ons op het hart werd
gedrukt, dat we voorbereid moeten wezen
wanneer de nieuwe Wet kwam thans zoo
mogeljjk nog sterker geldt dan toen.
De Wet is er nu en tot het nemen van
maatregelen aan onze zijde oin haar op de
beste wijze ons ten nutte te maken, zjjn
we nu vooral bjjeen.
Het voorstel omtrent den Schoolraad, u
allen bekend, is wel het gewichtigste dat aan
onze beraadslaging wordt onderworpen.
Laat ons arbeiden in het gevotl der ver
antwoordelijkheid, welke de nieuwe toestand
op ons legt. Toonden we onder den zegen
Gods opgewassen te zijn tegen onze taak.
Bij de behandeling der voorstellen zal
het spoedig blijken, dat de Unie in zekeren
zin een keerpunt in hare geschiedenis heeft.
En keerpunt is een crisisen van een crisis
heeft men naar waarheid gezegd, dat men
óf als overwonnenne óf als overwinnaar uit
haar kan terugkomen. Het laatste moge
bij ons het geval zjjn.
Laat ons daarbij vooral onze naam, de
Unie, niet vergeten en ijverig waken tegen
alles wat dien te schande zou kunnen ma-
keu. Eendracht maakt macht! De pijlen
bundel is onverbreekbaar, zoolang het sn >er
hem bijeenhoudt.
God schenke ons zjjn zegen, gelijk zoo
menigmaal vroeger, en zoo worde ae mijl
paal waarbij we heden vei toeven het aan
vangspunt van een nieuw, krachtiger vrucht
baarder tijdperk voor de Unie «Een school
met den Bijbel», dan het twaalfjarig tijd
vak dat nu gesloten achter ons ligt.
De voorz. leest daarna voor brieven van jhr.
mr. A. F. de Savornin Lohman en J. C. Fabius
die afscheid nemen van het bestuur der
Ur-ievan dhr. Elout van Soeterwoude die
verhinderd is tegenwoordig te zjjn, van beide
eerstgenoemden kwamen ook nog telegram
men in, alsmede van onderscheidene antirev.
Kamerleden. In de bekende vacatures in
het bestuur zijn gekozen de hh. J. E. N.
baron Schimmelpenninck r. d Oye, mr. T. P.
baron Mackay (broeder van den minister
van koloniën), S. T. de Jong te Kampen,
ds. J. W. A. Notten en jhr. mr. H. M. J.
v. Asch v. Wijck (rechter te Utrecht), resp.
met 46, 53, 32, 55 en 54 van de 67 «tem
men. Op de hh. J. v. Alphen, Griffijn, S.
baron v. Heemstra, graaf v. Bylandt, Wen-
tink en ds. E. A. G. v. Hoogenhujjse waren
resp. 27, 6, 21, 14, 13 er. 5 stemmen
uitgebracht.
Al de benoemden namen de benoeming aan.
De heeren Schimmelpenninck en Mackay,
telegrafisch met hunne benoeming in kennis
gesteld, aanvaardden die langs denzelfden
weg waarop het bestuur dhr. Schimmel
penninck tot voorzitter, den heer Mackay
tot penningmeester der Unie koos.
Het voornaamste punt op de agenda, wat
ook bleek bjj de bespreking, was de
Schoolraad. Punt I luidt: «De jaarverga
dering betuige haar instemming met «De
voorloopige organisatie voor de scholen met
den Bjjbel».
De voorzitter leidt 'tvoorstel in. De po
gingen om tot een Schoolraad te komen,
zijn niet in een hoek geschiedt, zegt hij.
Zij zjjn uitgegaan van de 4 vereenigingen
die 't chr. onderwjjs bevorderen. Dat het
chr. onderwjjs meer behoefte heeft aan
organisatie is een aarheid die meer gewicht
kreeg na de aanneming der nieuwe School
wet Het denkbeeld dezer wet is nu, dat
in plaats van een door den staat getroeteld
openbaar en een door hem geduld bijzonder
onderwjjs zal zjjn ëengebied voor den Staat om
vattende het onderwjjs. De Staat beschermt nu
gelijkeijjk èn het openbaar èn het bjjzonder
onderwjjs. Dit is een groote schrede nader
aan 't beginsel naar de Schrift dat het
onderwjjs de taak is der ouders. Voor
dien nieuwen toestand moeten wjj ons niet
plaatsen. Ter verbetering van ons chr.
onderwjjs is noodig eene liet ere organisatie
die van zelf meebrengt eenf eid. Wel zullen
de verschillende tinten bljjven, waarvan
reeds het bestaan van «Geret» en «Chr.
Nat.» Schoolonderwjjs getuigtdoch in
verscheidenheid is ook eenheid. Vinet zegt
De eenheid komt niet ondanks maar door
de verscheidenheid tot staid. De principi-
ëele eenheid blijft, spijt kerkelijke en dog
matische geschillen.
En nu moet een bami tusschen onze
chr. scholen worden gelegd. De schoolraad
is niet een lichaam geboren buiten ons om,
doch uit den boezem der vereenigingen.
Personen en lichamen die 't christelijk
onderwijs reeds jaren lang hebben behartigd,
en daarbjj vertrouwen verdienden, hebben
zich tot deze nieuwe regeling verbonden.
God opende ons door de aanneming der
nieuwe schoolwet, op paedagogisch (opvoed
kundig) terrein een groot arbeidsveld. Wjj
moeten het peil van 't onderwjjs aan onze
scholen zien te verhoogen. Er zijn mannen
noodig die dit met beleid en verstand van
zaken doen. Spreker noemt enkele zaken
Schoolliteratuur (Schoolboekjes op de Chr.
scholen i, inspectiedeze moet zjjn een alge-
meerie, echter geenszins om de nu reeds
bestaande inspectiën af te schaffen. Het
leerplande schoolraad houde 't oog op de
rechtspositie onzer scholen ten aanzien van
den staat. Wjj hebben [thans verkregen, nog
lang niet genoeg begrepen, vrijheden te hand
haven. Dat moeten zegt men de school
besturen doen. En dat kan ook wel in
steden waar rechtskundig advies spoedig
en gratis kan verschaft worden doch 't is
onmogelijk ten platten lande. Wjj moeten
onze rechtspositie uitbreiden, natuurlijk
alleen langs wetteljjken weg. Een andere
weg is den christen, de christeljjke school
onwaardig en den Heere jen gruwel.
En nu huldigt de Staat wel enkele onzer
beginselen alsdat het onderwijs de taak
der ouders is En dat belanghebbenden
zelt voor het onderwijs der hunnen betalen.
Doch enkele zijner beginselen zjjn blijven
staan alsDat de Staat scholen bouwt,
zonderdat 't blijkt dat de ouders hun belang
verwaarloozen. En dit beginsel moet gaande
weg vallen. Wjj moeten zooveel scholen
oprichten (er zijn er reeds 497) dat ten
slotte de Staat van zelf zijn beginsel vallen
laat, en zegtnu is mijn tank afgeloopen.
Er zjjn zoovele vrjje scholen dat geen
staatsscholen meer noodig zijn. Wjj moeten
niet tevreden zijn als wij zelf maar een
school hebben. Neen ook elders moeten chr.
scholen komen. Ook scheidsgerichten zjjn
noodig. De kerkeljjke conflicten mogen geen
onderwijzer of bestuur dupe maken.
Wjj geven het slot in een volgend no.
doch deden alvast mede dat de Unie zich
met 52 tegen 7 stemmen rnet 't voorstel
vereenigde.
De afgevaardigden van Vlissingen, Rot
terdam, Blauwkapel (ds. Moniagne, ds.
Krayenbelt en ds J. Posti stemden met
Zeist tegen, terwijl vier: Tiel,Zwjjudrecht.
Barendrecbt en Charlois geen mandaat van
hunne comités hadden ontvangen.
Ziekenhuis der Rijks Universiteit,
brengt ter kennis van belanghebbenden
dat zij te consulteeren zal zijn te Middel
burg bij den J. SCHLUTLR in het Hotel
«DÉ ABDIJ», Donderdag van 9 tot 9 uur
en Vrijdag van 9 tol I naren te Goes bjj
den heer MASSEE Hotel «DE KORENBEURS»
Vrijdag van 2 tot 9 uur en Zaterdag van
9 tot 9 uur,voor Dames, tot het aanleggen van
BREUKBANDEN, BUIKGORDELS, elastleke
I KOUSEN, BEENBEUGELS CORSETTEN op
maat en rechthoudende CORSET
TEN, ook voor Kinderen. Eene prachtige
sorteering MODEL-CORSETTEN van af 1,75.
Voor Dames die ongesteld zjjn zal zij gaarne
aan huis komen.
EEN BEKWAAM
benoodigdbij W. GEELHOED te
St. Philipsland.
der Chr. Ger. Ger. predikanten zal, D. V.
DINSDAG DEN 17 JUNI en de
der Chr. Kerk van Zeeland, WOENSDAG
DEN 18 JUNI te Middelburg vergaderen.
Prov. Corr.
Y Homoeopathie.
In het Homoeopathïsch Maandblnd van
deze maand deelt Dr. v. R. eenige gevallen
mede van de snelle en gunstige wei king
der Homoeopathische geneesmiddelen.
Een dier gevallen deelen wjj hier mede
R. P., een dienstmeisje van 22 jaar, krijgt
influenza. Na een paar dagen wordt de
huisarts van het gezin, waarin zjj diende,
geroepen, die haar, behalve rust en warmte,
een doosje pillen voorschrijft, waardoor zij
een ruime ontlasting kreeg. Eer.ige dagen
later wordt zij naar huis gehaald en dewijl
de doos nog niet halt ledig was, bleet zij
aan de pillen. De kunstmatige diarrhée
nam steeds toe, en de patient werd steeds
zieker, zoodat op den Hen dag mijne hulp
werd ingeroepen. Ik vond de zieke in een
hevige koorts, die volgens mede'ieeling der
moeder reeds een paar dagen geduurd had.
Daarbij, als het ineest in het oog vallend,
slapeloos en kortademig. De diarrhée bleef
steeds aanhouden. Ik begon met Aconitum.
Den volgenden dag was de koorts iets ver
minderd, dc kortademigheid was vermeer
derd, en ik hoorde de patiënte hoesten. Dit
gat mij aanleiding de borst te onderzoeken,
ik vond links longontstekingde opgegeven
