1890. N«. 96.
Donderdag 15 Mei.
Vierde Jaargang.
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK,. te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER AD VERTE XTIEN
GROOTHEID en VAL.
KERK- E.\ .SCHOREM EI) WS.
elken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
Prjjs per drie maanden franco p. p. ƒ0.95.
Enkele nummersƒ0.025.';
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Y Voor haardsteê en altaren!
Zeer terecht herinnert de N. Prov. Gr.
Crt. (hoofdred. ds. A. Brummelkamp Jr.)
aan de opvatting der oude steden, in zake
persoonlijken dienstplicht
Om een weerbaar volk te hebben, moet
de kern der natie opkomen voor de onaf
hankelijkheid des lands; geen huurtroepen,
die men de landsverdediging opdraagt omdat
men er zichzelf te goed voor acht en die haar
op zich nemen zondergeestdrift of inwendigen
drang, maar eenvoudig om er wat aan te
verdienen.
Dit denkbeeld was het ook dat zich uit
sprak in de schutterijen onzer oude steden.
Deze lieten geen vreemde troepen toe, en
wilden dus ook van geen plaatsvervanging
weten.
Neen, de burgers persoonlijk verdedigden
hunne wallen en streden in letterlijken zin
voor haardsteê en altaren.
En nu al die steden en gewesten tot één
Rijk versmolten zijn, is de normale toestand
naar die zuivere grondgedachte deze, dat in
tijd van nood, niet onze arbeiders of be
dienden, maar onze zonen goed geoefend en
gewapend, den vijand tegemoet gaan, om
onder Gods zegen te overwinnen.
Gelijk de oude steden elk haar schutterij
hadden, hebben we dan als rijk onze lands-
schutterij, die zeker geen minder figuur op
het slagveld zou maken dan gene.
Doch om in oorlogstijd gereed te zijn, moet
men zich in vredestijd hebben geoefend.
Er is dus geen ontkomen aan. Noodig
is een tijd van persoonlijke oefening in den
wapenhandel, een persoonlijke dienstplicht
niet te verruilen, niet te verkoopen aan een
ander, maar door den aanstaanden landver-
dediger zelf te verrichten.
In dit systeem van volkswapening is
voor de plaatsvervanging geen plaats.
14 Mei '90.
doei. Der schutterplichtigen die ten
vorigen jare voorwaardelijk zijn vrijgesteld,
of meenen reden van vrijstelling te hebben
gekregen wordt herinnerd dat de commissie
Donderdag 22 Mei 12 uur in de raadzaal zit
ting zal houden.
Naar De Stand, verneemt is de heer
jhr. mr. W. H. de Savornin Lohman,adj.
51.
FEUILLETON.
(Schetsen uit het leven van Napoleon 1
NEERLANDS DOOD.
Den 20 Mei 1810 ontving koning Lodewjjk
een brief waarin Napoleon hem schreef:
«Als gij door uw gedrag de Hollanders
overtuigt, dat gij door mijn ingeving handelt,
zult gij achting en liefde verwerven en de
noodige kracht om Holland te herstellen
anders zullen uwe onderdanen luidkeels de
vereeniging met Frankrijk verlangen. Uw
bestuur wil vaderlijk zijn en is zwak: zon
der mij zijt gij nietsmijn beeld behoort
Holland in u te zien.»
Deze scherpe waarschuwing was de
voorbode eener gebeurtenis, die Nederland
voor een tijd zijne vrijheid en onafhanke
lijkheid zou doen missen. Napoleon haatte
Lodewijk te meer, naarmate hij meer over
tuigd werd dat deze «smokkelaar» het welzijn
van Holland en de Hollanders zocht.
Weldra zag Lodewijk dan ook hoe generaal
Oudinol het verdrag schond, en met zijne
troepen tot in 't hart des lands doorgedrongen,
op 's keizers bevel zells Amsterdam wilde
bezetten. Doch Lodewijk voorkwam hem
en sloot de poorten, zeggende dat hij binnen
zijne residentie (dat was toen Amsterdam)
geen vreemd krijgsvolk dulden zou.
Het spreekt van zelf dat 's konings verzet
tegen deze voornemens van willekeur aan
stekelijk werkte op zijn onderdanen, waar
onder velen een oprechten haat jegens de
Franschen koesterden. Een dienaar der
Fransche ambassade die zich in liverij door
Haarlems straten vertoonde, werd door het
volk uitgejouwd, en mishandeld. Napoleon
commies aan het departement van binnen-
landsche zaken, door de Transvaalsche re
geering uitgenoodigd, als hoogleeraar aan
de te Pretoria op te richten universiteit
op te treden.
De enquête commissie heeft zich in
3 afdeelingen gesplitst, die hun werk zullen
beginnen onder voorzitterschap resp. van de
hh. Rochussen, Kerdijk en Veegens.
Kerk. en Staat. De «Volksstem,» een
der meest gelezen bladen in Zuid-Afrika,
deelt het volgende voorval medeop de
rondreis, welke hij onlangs door de republiek
gemaakt heeft, werd de president Paul
Kruger o.a. begroet door den predikant
Molherki, die zijne hulp en bescherming
inriep voor de protestantsclie kerk tegen de
aanvallen en aanmatigingen welke zij te
verduren heeft van het steeds veldwinnend
katholicisme.
«Oom Paul» antwoordde op deze jammer
klachten, dat hij weliswaar ijverig Calvinist
was, doch als hoofd van den Staat zich met
godsdienst-kwestiën niet had in te laten.
«Als het protestantisme zijn invloed in de
Transvaal wilde behouden, voegde hij er bij,
«moet het zich de katholieken tot voorbeeld
stellen in hun offervaardigheid, wanneer het
liefdewerken, en den bouw van godsdienstige
scholen betrof. Hadden de hervormde pre
dikanten beter hun plicht gedaan, het ka
tholicisme zou nooit de stelling veroverd
hebben, welke het thans in de Zuid-Afri-
kaansche republiek bezit.»
Z. M. heelt pensioen verleend aan
M. Beneker, hoofd der school te Hoede-
kenskerke, ten bedrage van f600 'sjaars.
Volgens het Vaderland is jhr.
C. Hartsen, minister van buitenl. zaken,
door den Koning tot baron verheven.
Z. M. heeft herbenoemd tot burge
meester van Stoppeldijk K. J. A. G. baron
Collot d E-cury. Benoemd is ook tot school
opziener in het arrondissement Zierikzee dhr.
G. Kok, directeur der gemeente hoogere
burgerschool.
Aan Mr. L. W. C. Keuchenius zal
het eereblijk van allen, die in het afstem-
was hierover zeer verbitterd, en eischte
stipte voldoening. De Nederlandsche gezant
te Parijs Verhuel, kreeg zijn ontslag en
moest onmiddellijk vertrekken. Napoleon
eischte doodstraf voor de schuldigen; over
gave van de Amerikaansche ladingen
ontvangst der Fransche douaniers op alle
plaatsenen wapening der vloot. Voorts
zouden de Fransche troepen met slaande
trom en vliegende vaandels Amsterdam en
Haarlem binnentrekken. Bij weigering zou
hij Nederland inlijven, evenals hij metTos-
kane en de Romeinsche staten gedaan had.
En dat Napoleon het meende bleek uit
het feit dat de troepen in last ontvingen,
die onder Molitor te Embden en de overi
gen in Brabant, om Holland binnen te
rukken ter versterking.
Voor koning Lodewijk een zeer moeilijke
geschiedenis. Hij begreep zeer goed dat
al deze dingen het sein waren voor de in
lijving. Dat hij te Amsterdam, door Fran
schen troepen bewaakt, niet meer zou zjjn
dan een ledepop. Dat de weerzin tegen
hem en zijn broeder door deze dingen al
groöter werd, en het dus 't beste was alvorens
weggejaagd te worden, zelf heen te gaan.
Deri 4 Juli 1810 deelde hij zijn besluit aan
z\jne ministers mede; in den nacht van 2
op 3 Juli; teekende hjj de acte van afstand,
en vertrok terstond vermomd in een rijtuig,
zonder dat men wist waarheen.
Velen zagen hem met smart heengaan.
En om zijn persoon en dewijl zij voorzagen
dat zijne regeering, zijne aanwezigheid erger
gebeurtenissen zou voorkomen. Maar Lode
wijk had tijdens zijn kortstondig verblijf ook
duizenden harten gestolen, wegens zijne
milde gulle hulp te Leiden, te Vlissingeq,
op Zuid-Beveland en elders waar men door
men zijner Begrooting een vijandelijke daad
tegen zijn c h r i s te 1 ij k-koloniale politiek
zagen, te 's Gravenhage op Dinsdag 20 Mei
worden aangeboden.
Het eereblijk zal bestaan uit een collectie
geschriften van getuigen des Heeren uit alle
eeuwen der Christelijke Kerk, geplaatst in
een gebeeldhouwde kast, met geuzen-ca-
ryatiden, en waarboven prijken zal een
fraaie door den beeldhouwer Bart van Hove
expresselijk vervaardigde buste van mr.
Groen van Prinsterer in brons.
Een der twee laden onder de kast bevat
een album waarin de namen der gevers
voorkomen.
De 12e jaarvergadering der Unie
«Een school met den Bijbel» vergadert D.
V. Donderdag 5 Juni in het gebouw voor
K. en W. te Utrecht.
Vijf bestuursleden moeten gekozen wor
den. De volgende dubbeltallen zijn gesteld
lo. vacature Jhr. mr. A. F. de Savornin
Lohman tevens voorzitter, J. E. N. baron
Schimmelpenninck v. d. Oye te 's Hage en
S. baron van Heems ra te Sassenheim. 2o.
vac. J. C. Fabius mr. T. P. baron Mackay
en mr. F. W. C. P. graaf v. Bylandt te
's Hage. 3o. vac. A. baron v. DedemS.
T. de Groot te Kampen en J. v. Alphen
te Hengeloo. 4o. vac. Pierson ds. J. W.
A. Notten te Ermeloo en C. J. Griffijn te
Arnhem. 5o. mr. v. Beeck Calkoen, jhr.
mr. H. M. J. v. Asch v. Wijck te Utrecht
en E. G. Wentink te Schalkwijk.
Onder de voorstellen noemen wjj
lo. De jaarvergadering betuige haar in
stemming met „De voorloopige organisatie
voor de Scholen met den Bijbel" en bekrach-
tige de genomen besluiten van het Bestuur
der Unie.
'2o. Het Bestuur der Unie stelt voor om
uit de inkomsten van het jaar 1890 een bij
drage van f 100.— te bestemmen voor de
Vereeniging „Christelijke Normaallessen" te
Amsterdam.
3o. De datum der Augustus collecte worde
gesteld op 3 Augustus in plaats van 17
Augustus (aanbieding van het Volkspetiti
onnement). En dan deze collecte te doen
zijn „eene voortdurende dankbare
algemeene en bijzondere rampen was ge
troffen geworden. Te Leiden richtte hij
zelf een arm vrouwtje op, die van alles
beroofd ter neder zat, en voegde haar in
gebroken Hollandsch toe, dat hjj, haar
koning, wel voor haar zorgen zou. Velen
beminden hem, dewijl hij den kwijnenden
handel trachtte op te beuren, spijt den
tegenstand zijns broeders. Ook zijne hove
lingen hadden hem lief om zijn minzamen
omgang. Ofschoon hij wel wat hardleersch
wa«, deed hij toch al zij n best de Hollandsche
taal te leeren. Daartoe nam hij les bij
mr. Bilderdijk, onzen grooten dichter en
vriend van da Costa. Toch konden de
lessen van dezen grooten Hollandschen
taalgeleerde niet verhinderen dat de koning
leelijk Hollandsch sprak.
Een staaltje. Lodewijk sprak het woord
koning altijd uit, als stond er konijn. Op
zekeren dag wekte hij dan ook ondanks
zichzelven den lachlust op van een gezant
schap uit de burgerij van Amsterdam, wie
hij aldus aansprak «Ik verblijd mij u om
uw konijn vereenigd te zien.»
Tot zelfs in het kleine toonde hij zjne
liefde voor de Nederlandsche nijverheid.
Hoewel hij een slecht rooker was, voerde
hij de lange Goudsche pijpen aan zijn hof
in, en maakte er ook zelve dapper gebruik
van. De afwezigheid zijner Hortense kwam
hem hierbij goed te stade.
Spoedig echter noodzaakten hem eenige
lichte onpasselijkheden deze liefhebberij te
staken, zoodat ook zijn gevolg genoodzaakt
was de lange pijp at te schaffen.
Doch hoe het zij, met al deze schijnbare
nietigheden won hij de harten en zoo zag
men hem dan ook den 2 Juli 1810 over 't alge
meen met leedwezen heengaam
herinnering aan het Volkspeti
tionnement van 1878".
6. De Augnstus-Collecte blijve, doch worde
bestemd
a. ten behoeve van steun voor minver
mogende kinderen;
i. voor hulpbehoevende scholen.
7. Kan nu nog, onder de nieuwe Wet op
het Lager Onderwijs, op grond van eene be
staande plaatselijke Verordening, de jaar-
lijksche Unie-Collecte gestuit worden? Zoo
ja, moet dan eene zoodanige Verordening niet
als strijdig met de Rijkswetten of het alge
meen belang, ter vernietiging aan Z. M. den
Koning worden voorgedragen
8o. Het Bestuur der Unie wende pogingen
aan by de Regeering om vrijstelling van
zegelrecht voor onze Schoolbesturen te er
langen, in zake de aanvrage om de Rijksbij
drage voor de Bijzondere Lagere Scholen.
(Model F)
N.B. Bij K. B. van 14 April j.l. is reeds
vrijstelling verleend van briefport
betreffende de correspondentie tus-
schen de Schoolbesturen eenerzfjds
en de H H. Schoolopzieuers, Ged.
Staten enz. anderzijds.
lOo. De Vergadering spreke hare ingeno
menheid uit met de indiening, en uit den
wensch tot onverwijlde behandeling van het
Ontwerp tot wijziging der Wet op de besmette
lijke ziekten afschaffing van den vaccine-
dwang.
llo. Er bestaat gevaar, dat de Christelijke
School zal worden een toevluchtsoord van
onderwijzers en onderwijzeressen, die voor
de openbare school zijn opgeleid. De Unie
berame middelen tot afwending van dit ge
vaar.
Beide laatste voorstellen zijn ingezonden
door het Locaal Comité Goes.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Grijpskerke Th. G. C. Rap-
pard, cand. te Wijk bij Heusden.
Aangenomen naai' Poortvliet door
ds. A. F. Simons te Bergschenhoek.
Te Zutfen hebben een 30 tal leden
der hervormde kerk, waaronder de predi
kanten ds. Doedes en ds. de Hoest, benevens
Hij begat rich naar Töplitz in Bohemen,
niets medenemende dan zijn ordeteekenen
en f 10.000 in goud. Een jaarlijksch pen
sioen door Napoleon hein aangeboden, wees
hij fier van de hand. Hij heeft Nederland
nooit weer gezien doch onverflauwd bleef
tot aan zijn dood zijne liefde voor dat volk,
hetwelk hij tijdens zijne kortstondige regee
ring had leeren hoogachten. Hollandsche
reizigers die hem na dien tijd (hij stierf in
1846) bezochten, roemden zeer de gulle
gastvrijheid waarmede hij hen, wijl zy
Hollanders waren, steeds ontving en
herbergde.
Hij had afstand gedaan ten behoeve zijns
zoons onder voogdij van Hortensiadoch
Napoleon wel verre van dit besluit te eer
biedigen, gaf een bevel uit waarbij Holland
bij Frankrijk werd ingelijfd.
Wat bleet er dus over van zijne belofte:
«dat de kronen van Frankrijk en Holland
nimmer op eenzelfde hoofd zouden vereenigd
worden»
Hoe dan deze daad van woordbreuk en
rechtsschennis goed te praten Maar dan
zou hij immers geen Napoleon geheeLn heb
ben, zoo hij hierop geen raad hadde 'geweten.
Aan Europa schreef hij
»Holland bevindt zich zonder koning, en
daarom is het noodig dat land aan de En-
gelschen te onttrekken. Daarom zijn wij
verplicht het onder het waakzame en krach
tige bestuur des keizerrijks te doen overgaan,
terwijl Holland, met het keizerrijk vereenigd,
aan de gemeenschappelijke zaak een" belang
rijke zeemacht zal toebrengen.»
Vooral dit laatste zal 't hem wel ge
weest zijn
Wordt vervolgd.)
