1890. No. 95.
Dinsdag 13 Mei.
Vierde Jaargang
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES j
IJK.
AAN ROME VERKOCHT?
GROOTHEID en VAL.
Brieven uit Egypte.
elken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
Prijs per drie maanden franco p. p. /0.95.
Enkele nummersƒ0.025.'
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Krabbendyke, ook voor Waarde 14 en 16
Mei. Rilland-Bath 17 Mei.
Dezer dagen schreef een protestanUeh
blad (De Vaderlander, red. dr. Bronsveld)
dat wy ons aan Rome verkocht hebben.
Even te voren had een katholiek orgaan
(De Maasbode) geklaagd, dat de roornschen
zich hadden verkocht aan Kalvijn.
Door deze klacht is Bronsvelds beschul
diging vrywel opgeheven. Edoch, lal en wij
nog even luisteren naar De Prov. IS.
Hollander, een blad welks redactie, o. a.
ds. v. d. Hoogt chr. geref. pred. te Zaandam,
meermalen een standpunt inneemt ver
schillend van dat der andere antirevolu
tionaire bladen.
Het blad zegt
't Is niet vöor de eerste maal dat de Anti
revolutionaire party voor de voeten gewor
pen wordt dat zy zich aan Rome verkocht
heeft, neen, telkens en telkens moet men dit
verwijt hooren, wanneer er maar eenigszins
sprake is van eendrachtige samenwerking
tusschen Antirevolutionairen en Roornschen
voor eenerlei belang of voor eenerlei zaak.
Wat schuilt daar toch voor misdadigs in
als ieder op zyn eigen grondgebied de vrijheid
van zyn beginsel blijft handhaven
Het is geen verkoopen aan Rome, wanneer
men met elkander een verbond sluit om dan
gezamenlijk den vyand, die ons van onze
schoonste rechten en voorrechten, waarvoor
wij goed en bloed veil hebben, wil berooven,
op eerlijke wijze en met geoorloofde mid
delen, bestrijden, teneinde hem zoover
mogelijk van onze erve af te houden, of
althans te beletten dat hij op ons grond
gebied veroveringen make.
50.
FEUILLETON.
(Schetsen uit het leven van Napoleon I.)
Inmiddels maakte Oudinot zich meester
van Brabant onder voorwendsel dat 't
noodig was in den strijd tegen Engeland.
Voor Bergen op Zoom gekomen, hield men
hem terug met den lastbrief van Koning
Lodewijk, op grond waarvan zij hem den
toegang moesten weigeren. Inmiddels ver
nam hij zoo iets omtrent de geduchte ver
sterkingen van Amsterdam, zoodat hij het
raadzaam achtte eerst den keizer kennis te
geven.
Deze was hevig vertoornd. Hij gelastte
zijn broeder die nog altijd door soldaten
bewaakt werd, onmiddellijk zijn ministers
Kraaijenhof en Mollerus te ontslaan en de
poorten van Amsterdam voor zijne krijgs
macht te openen. De arme Lodewijk kon niet
anders doen dan toegeven. Ja zelfs moest
hij een verdrag onderteekenen, waarbij «Hol
land op nieuw van eiken handel moest
afzien18,000 man onder welke 6000
Franschen zouden op kosten van Holland,
met Fransche douaniers tegen dien handel
waken en onder bevel van een fransch
generaal staan.» Voorts moesten Brabant,
Zeeland, de Betuwe en het land van Nijme
gen aan Frankrijk worden afgestaan. En
negen linieschepen en zes fregatten met
100 kanonneerbooten moesten 1 Juli gereed
zijn om met Frankrijk samen te werken.
Toen Lodewijk dit offer gebracht had,
mocht hij naar Holland terugkeeren. Doch
eerst moest hij met een verbrijzeld gemoed
nog de schitterende feesten bijwonen ter eere
van 't huwelijk zijns tirannieken broeders
met de ijdele Maria Louiseen dat op
's Keizers wi; vergezeld van zijne naar hij
meende ontrouwe echtgenoote Hortense.
Het publiek moest den indruk krijgen dat
beiden verzoend waren. Verwijderden zij
zich later weder van elkaar, wat noodza
kelijk was, dan zou men dit op rekening
harer zwakke gezondheid kunnen stellen.
Met haar in zijn vaderland teruggekeerd,
Niet dat de schrijver blind is voor de
klove die Rome van ons scheidt.
Nu zyn Rome en de zuivere antirevolu
tionaire partij wel is waar twee heterogent;
machten, die met elkander op kerkelijk
gebied onmogelijk kunnen sa'oengaan, maar
daarom kan men toch zeer goed op p o 1 i t i e k
gebied, of welk ander terrein ook, samen
gaan,; wanneer daarbij slechts geen schending
van beginselen gevergd wordl.
Bij vele lieve christenen is dan ook paper,"
haat de eenige drijfveer. Maar men bedenke
dan toch, dat de Kalvinisten ook niet tegen
over Rome staan met een blank strafregister.
Bij een groot deel van ons Gereformeerd
volk leeft nog altijd een vreeselijke papen-
haat in de gemoederen voort, en die kwade
geest die door sommige zichnoemende
Christelijke bladen aangevuurd en aange
pord wordt om de cohaesie, tusschen de
twee tot één doel samenstrij denden te ver
breken, waart nog altijd rond, en oefent
helaas, nog steeds zijn verderfelyken in
vloed op een gedeelte van ons volk uit.
Het „liever Turksch dan Paapsch!"is bij
velen helaas, nog een argument om zich
aan de samenwerking met Rome te ont
trekken. De martelaarsboeken, de beelden
storm en zoovele andere dingen meer, die
geen zeer gunstige lichtpunten der Papis
ten reflecteeren, spoken nog altijd als be
nauwende nachtmerries in zoo menige
overigens op recht geloovige ziel, maar
toch, men bedenke het wel, dat er aan
die zyde niet alleen gezondigd is, vooral
niet minder aan gruwelen heelt schuldig
gemaakt, die niet weg te redeneeren zijn
Daar dient rekening mede gehouden te
worden.
Wel verre van een zich verkoepen aan
Rome, is het een zich vastklemmen aan
het gemeenschappelijk beginsel, dat deze
twee partijen bijeen bracht
troffen hem de verwijtende blikken zyner
onderdanen. En toch had hij ze niet ver
diend. Hij meende het zoo goed met hen.
Doch wat vermag de muis in het hol van
den leeuw?
Toch ging hij voort zijn broeder te weer
staan. Hij was heel vriendelijk jegens zijn
ministers Mollerus en Kraayenhof, die hij
had moeten ontslaan, en zette den burge
meester van Amsterdam, v. d. Poll, af, de
wijl hij niet had medegewerkt om de stad
te verdedigen. Den franschen gezant la
Rochefoucault, dien Napoleon te Amsterdam
geplaatst had om den koning te bespieden,
behandelde hij op in 't oog vallende wijze
met de diepste minachting.
Natuurlijk moesten dergelijke feiten
Napoleon ter oore komen.
Wij schreven boven dit hoofdstuk het
woord «Inzinking». Wat toch was het
anders, waardoor Napoleon de toevlucht tot
geweld moest nemen om Engelands macht
te fnuiken, om Hollands trouw af te dwingen,
zijn broeder onderdanigheid te leeren. En
ook van de andere zyde getuigden zoovele
feiten, dat wat tegen Napoleon ondernomen
werd, slechts strekken moest om zichzelven
al te breken.
Inzinking was het ook dat Napoleon de
pets zoodanig moest breidelen, dat wie iets
kwaads van Item zei in de gevangenis ge
worpen werd, et» in de bladen niets dan
loftuitingen zij het ook met onwaarheden
gemengd, omtrent hem mochten verbreid
worden. Een vorst, die tot dergelijke hulp
middelen de toevlucht neemt, profeteert zijn
zedelijken ondergang.
Inmiddels werd het nieuw verworven
grondgebied in ons vaderland door de gene
raals Molitor en Oudinot bezet.
XLI.
EEN HUWELIJKSREIS EN ZIJNE
GEVOLGEN.
In April 1810 aanvaardden de keizer en
de nieuwe keizerin hunne huwelijksreis, ge
volgd door tal van oude en nieuwe beken
den. Onder de eersten telde men den koning
eu de koningin van Westfalen, de koningin
Dat men het zich tot goed indenke, dat
het steunen van de Roornschen in den
verkiezingstryd niet is een zich verkoo
pen aan Rome, maar veeleer een huldi
gen van en zich vastklemmen aan het be
ginsel, om onder de vereenigde banier des
Kruises den libralen de oveiheersching,
waaronder wy vele decenniën van jaren
gezucht hebben, te betwisten, en datgene
te verbeteren dat zy bedorven hebben.
Van 9 tot 4 uur.
Reeds bij vorige verkiezingen merkten
wij op dat deze afgepaste sterngelegenheid
van zeven uren, nog beneden den duur van
een «normalen» door sociaal democraten
gewenschten arbridsdag, niet past bij het
tegenwoordig kiezerspersoneel. Vroeger, met
een beter bedeeld meer beperkt kiezerscorps
kon dit wel.
Reeds in Maart 1889 schreven wij en
herhalen 't tnans, nu de minister de stem
bus van 8 tot 5 uur wil openstellen, (een
voor wat Zeeland betreft tamelijk nuttelooze
maatregel)
„Nu de stembus pas te 9 uur open gaat,
zijn de kiezers die met den trein van 7 „het
land" in moeten, in de onmogelijkheid om
te stemmenen als zij dan om des beginsels
wil een trein later gaan, dan verzuimen zij
drie uren van hunnen arbeid en van den dag,
wat met het oog op de drukkende concurren
tie voor een koopman heel wat beteekent.
En om nu zoo vroeg thuis te komen, dat
zij vóór 4 of 5 uur nog stemmen kunnen, dit
gaat heelemaal niet. Denkt ook om het ver
let, dat zoovele arbeidersménschen bij deze
aldus belemmerde uitoefening van hun kies
recht hebben. Twee, drie uren soms van hun
stembus verwyderd is op den dag zelfs
tusschen 8 en 5 uur voor dezulken stem
men onmogelijk.
En daarom zoo schreven wy her
van Napels en prins Eugenius onder de laat-
sten den groothertog van Wurzburg (oom der
keizerin) en de Oostenrijksclie staatslieden
Schwarzenberg en Metternich.
De eerste stad in ons land, die bezocht
werd, was Breda. Daar werd hij ontvan
gen door de burgerlijke en militaire over
heden, de protestantsche en de katholieke
geestelijkheid. De protestantsche predikant
was in groot ko=tuum gekomen en hield
een aanspraak die door den Keizer aller
hartelijkst beantwoord werd. Doch daarna
trad de apostolische vicaris voor; die slechts
op gewone wijze gekleed was. Napoleon
veinsde hem niet te kennen.
«Wie zijt gij Wie heeft u benoemd
zoo klonk het.
«De paus», was het antwoord.
«De paus Die heeft hier niets te zeggen.
Ik stel hier in mijn rijk de bisschoppen aan.
Gij katholieken moest mij veel meer eer
bewyzen dan de protestanten; wijl mijn
broeder u uit uwen lagen staat heeft ver
hoogd, en uwen godsdienst met den prote-
stantschen gelijkgesteld heeft. En ziehier nu
eens. Daar verschijnt gij mij zonder ambts
gewaad hier terwijl gij weigert voor mij
te bidden. Neem een voorbeeld aan uwe
protestantsche collega's die bidden nog
voor mij.»
De man vergat er bij te zeggen dat zij
dit in ieder geval niet uit liefde deden,
maar uit dwang.
Nog meer voegde hij er aan toe. Zijne
woorden werden al schamperder zijn toon
al meer tergendeen geloofsbelijdenis ople
zend die getuigde van eerbied en haat jegens
dezelfde instelling; van eerbied ook voor
Kalvijn en Luther, met wie hij overigens
weigerde iets op te hebben. Dreigend ten
slotte de Nederlandsche Katholieken gelijk
de Joden, over de gansche aarde te zullen
verspreiden.
Napoleon bezocht ook Bergen op Zoom,
Breda, Geertruiden berg en 's Hertogenbosch
en gaf bevelen omtrent de vesting
werken, die getuigden, van zijn uitstekend
krijgstalent. Toen hij zag dat deze streken
zich geschikt leenden voor /las- en hennep.
halen wij onzen wensch, dat voor de nieuwe
kiezers die meest werkmenschen zyn en
drukke bezigheden hebben voor 't dagelijksch
brood, de stembus tot 's avonds laat open
bljjve.
De gemeenteraadsleden zullen er niet op
lachen, zoo zij déze maatregel wordt inge
voerd. Wat zou hen nochtans verhinderen
zich te doen vervangen door consciëntieuze
kiezers uit alle partijen, opdat zy een ge
deelte van hun taak op den dag der stemming
overnemen?
12 Mei '90.
Bij kon. besluit is aan dr. J. Kooman
Az. eervol ontslag verleend als officier van
gezondheid 3e klasse bij de dd. schutterij
te Goes, met den peisoneelen rang van
officier van gezondheid 2e klasseen benoemd
io ZEG. plaats de heer J. F. Bax, thans
schutter.
De min. van justitie heeft aangesteld
tot rijksveldwachter 3e klasse (jachtopziener)
A. Leunis, rijksv. te Veere.
Z. M. heeft R. v. Ham benoemd tot
burgemeester van Hoohlplaat.
Vrijdag 25 April 1890.
Evenals *vij de geboorte des Heeren
hebben aangenomen als uitgangspunt onzer
tijdrekening, tellen de Mohammedanen de
jaren na de vlucht van hunnen valschen
Profeet. In 'tjaar 622 n. C. vlood hij van
zijne geboorteplaats Mekka naar Medina en
de Muzelmannen noemen dat jaar Anno I
der Hegira (vlucht). Heden bijvoorbeeld
schrijven zy den zesden (Ramadaan 1307.
De ontwikkelde lezer zal terstond opmerken
dat het verschil tusschen 1307 en 1890 geen
teelt, stelde hij een miljoen beschikbaar
voor den uitvinder der machine om het
vlas te spinnen. Hy vond ook fabrieken,
waar tot lagen prijs gemeen laken vervaar
digd werd. Terstond bepaalde hij dat er
een ruim gebruik van gemaakt zou kunnen
worden voor de troepen. Ook de eilanden
Tolen, Schouwen, Zuid- en NoordBeveland
werden bezocht. Ook Vlissingen, waar hij
groote verdedigingswerken liet aanleggen.
Zes weken later keerde hij naar Parijs
terug. Hij had zijn reis we! wat verhaast,
doch hij achtte dit noodzakelijk teneinde
eens voorgoed af te rekenen met zijn minis
ter van politie, Fouché, die op eigen hand
vredesonderhandelingen met Engeland had
aangeknoopt; zulks gedurende Napoleons
afwezigheid. Dit noemde hij een misbruik
maken van zijn ambt en verweet hem dit
in de hefstigste bewoordingen.
Nu was Fouché ontegenzeggelijk Napoleons
rechterhand. In moeielijke omstandigheden
had hij hem menigmaal uitstekende diensten
bewezen. Aangesteld door Napoleon, niet
tegenstaande deze wist dat Fouché een
schurk was; maar opzettelijk door hem
aar,gestelomdat hij terecht meende hem
te kunnen gebruiken, had hij dit vertrouwen
nooit beschaamd, doch af en toe ook wel
eens eenige blijken van zelfstandigheid aan
den dag gelegd, wat Napoleon minder aan
genaam was. Het eigendunkelijk optreden
van Fouché, van wien hij denk aan
den brief van Josephine reeds menige
vrijpostige daad had door de vingers gezien,
in zake den vrede was de droppel die
de maat deed overloopen en in een kalm
sehrij /en gaf hij dezen minister zyn afscheid.
Uit den inhoud van den brief blijkt
duidelyk dat hij zijn vertrouwden vriend
met weerzin zag heengaan. Om hem
eenigermate schadeloos te stellen, benoemde
hij hem tot gouverneur der romeinsche
staten en beloofde hem later, als hij hem
hoopte noodig te hehben, spoedig te zullen
terugroepen.
Savaiy, hertog van Regio, werd nu mi
nister van politie.
Wordt vervolgd
