1890. No. 92.
Dinsdag 6 Mei.
Vierde Jaargang.
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'IIUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES
IJK.
„Bazuin" en „Roeper" vóór
Persoonlijken Dienstplicht.
GROOTHEID en VAL.
DE le MEI.
LANDBOUW.
DE ZEEUW.
ELKEN MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
Prigs per drie maanden franco p. p. /0.95.
Enkele nummers0.025.'
UITGAVE VAN
EN
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Kapelle ook voor Schore 6 en 7 Mei We-
meldinge 8 Mei. Ierseke 9 en 10 Mei.
Hansweert 12 Mei. Kruiningen 13 Mei.
Krabbendyke, ook voor Waarde 14 en 16
Mei. Rilland-Bath 17 Mei.
Met ds. Littooy's eerste artikel: «Ouders
en Voogden», is de christ. geref. pers het
niet eens.
Ds. Gispen schrijft in De Bazuin:
Ook uit onze kringen ziin enkele stemmen
opgegaan tegen den persoonlijken dienst
plicht, althans zoo lang het kazerneleven
niet verbeterd is. Ik vind die redeneering
eenigszins zonderling. Wie maken het
kazerne-leven? Immers zij, die erin wonen?
Wanneer alle rangen en standen in de
kazerne vertegenwoordigd zijn, zal de toon
van zelf anders worden. En aan het slot
van al die redeneeringen blijft altijd dit
over, dat de Christenen, die niet bij machte
zijn een remplagant te koopen, hun kind
maar aan die „pestholen" moeten overgeven,
terwijl de meer gegoeden hunne zonen aan
het gevaar der besmetting kunnen ont
trekken. Zoo is het geld niet alleen de
zenuw van den oorlog maar ook van de
vroomheid.
Het Christelijk gehalte van zulk een be
toog is voor mij eenigszins in nevelen ge
huld. Ook komt het mij voor, dat er veel
eenzijdigheid en overdrijving bjj is. Alle
kazernes zijn ook niet hetzelfde. Ook zijn
er onder de meerderen, die een uitstekend
voorbeeld aan den soldaat geven. In de
cantine te Amsterdam liggen Christelijke
bladen, o. a. de Bazuin, ter lezing. En
wie eenigszins het leven en de maatschap
pelijke toestanden kent, zal de kazernes
niet uitsluitend „pestholen" noemen. Kan
toren, fabrieken, werkplaatsen en zoovel6
andere plaatsen, kunnen vaak met de ka
zernes wedijveren in het stuk van godde
loosheid, Het leven en de zorgen van vele
ouders zijn zwaar, als zij aan de gevaren
denken, waaraan hunne kinderen onop
houdelijk bloot staan, God alleen kent veler
bekommeringen, ook van wege het harde
oordeel van sommige Christenmenschen. Zij
hebben vaak geen anderen troost en geene
andere sterkte dan die vloeit uit de bede
49.
FEUILLETON.
(Schetsen uit het leven van Napoleon I.)
XL.
INZINKING.
Bij de huiselijke feilen voegden zich ook
de staatkundige. Het was Napoleon een
doorn in het oog dat Engeland voortging
zijn macht te tarten. Hij moest, hij zou
dat land vernederen. Zijn vastelandstelsel
werkte niet doodend genoeg. Er moesten
eenige verscherpte bepalingen in opgenomen
worden.
Hg begon al vast met een invoerrecht
van vijftig percent te heffen op de koloniale
producten. Straks werd bevolen dat alle
Engelsche goederen in havens van Frankrijk
of met Frankrijk verbonden staten moesten
verbrand worden.
Wel moest deze onzinnige tirannie strek
ken om Engelands macht voorgoed te fnui
ken, doch alle weidenkenden in Nederland
en Duitschland haatten den maatregel en
den man, die hem in 't leven had geroepen.
Bij honderdtallen werden da ladingen uit
Engeland aangevoerd, verbrand of de vracht
wagens door paardevolk ingehaald en bin
nengebracht. Een heirleger van tollenaars
(douanen) werd over 'tgansche land ver
spreid.
En toch in weerwil van die allen werd
de wet nog vaak ontdoken. Niemand dorst
hem evenwel in 't openbaar weerstaan
niemand dan de koning van Holland.
Reeds van 't begin van zjjn optreden
des eenigen Hoogepriesters„Vader Ik wil
niet, dat Gij hen uit de wereld wegneemt,
maar dat Gij hen bewaart van den booze."
Ds. Engelberts, die alleen voor gklooster-
lingen plaatsvervanging j zou kunnen tot-
staan, schrijft in De Roeper
Als de persoonlijke dienstplicht werd in
gevoerd en dat is nog maar eene kwestie
van tijd kon dan, ten behoeve van die
kloosterlingen, niet eene uitzondering in de
wet worden opgenomen Kon dan na de
vrijstelling van de studenten in de godge
leerdheid, van bedienaren van den gods
dienst en kerkelijke geestelijken, niot aan
die dienstplichtige kloosterlingen, die toch
niet zulk een groot getal zullen uitmaken,
de vrijheid worden geschonken om een
plaatsvervanger te stellen Er is geen
regel zonder uitzondering. Dan behoefde
toch daarom geen werkelijk hoogst nuttige
maatregel achterwege te blijven. Dan be
hoefde niet langer een toestand bestendigd,
waarbij de grijkere door zjjn geld bij den
armere werd voorgetrokken en de armere
goed genoeg werd gerekend om soldaat te
zijn en in de kazerne en op het oorlog
schip te leven, waartegen de rijkere zich
vrijwaren kan door er den armere aan te
wagen.
Wij voegen hier slechts aan toe, dat de
oorlogen der laatste 25 jaren ons geleerd
hebben dat legers met het remplapanten-
stelsel (Frankrijk en Oostenrijk {door légers
zonder remplacantenstelsel (Pruisen) steeds
ieddeloos zijn verslagen.
Wij zouden dus niets anders mogen ad
viseer en dan, van beide kwaden het beste
kiezende,over te gaan tot on verwijlde invoering
van het stelsel van den persoonlijken dienst
plicht, dat wil zeggen dat een ieder, die
er aan loot en geen reden van vrijstelling
heeft, voor zjjn eigen nommer diene.
Natuurlijk met behoud van de tegenwoordig
geldende vrijstellingen; en onder voorwaarde
dat met de invoering van dit dwangstelsel
maatregelen tot verbetering van het kazerne
leven samengaan. De invoering van den
persoonlijken dienstplicht is reeds een van
die maatregelen.
De uitnoodiging der socialistische leiders
over de geheele wereld aan de werklieden
had hij het zich ten taak gesteld de Neder
landers zoo weinig mogelijk te belasten.
Daarom leverde hij zoo weinig schepen en
soldaten aan Napoleon als mogelijk was;
hield slecht de hand aan de wet tegen
den sluikhandelen voerde zoo weinig
mogelijk beperkingen in op handelsgebied.
Dit was niet naar den zin van Napo
leon, die niet anders eischte dan dat zijne
broeders zouden regeeren in het belang van
hem en van Frantrijk. 't Was immersin
aller belang dat zijne staatkunde zegevierde.
Won Engeland, dan verloor immers Jozef
Amerika, Lode wijk Indië, Murat Sicilië.
Doch deze drogredenen hadden geen effect
bij koning Lodewjjk, dien hij smalend den
Hollandsehen smokkelaar Doemde. Dit
verdroot Napoleon.
Hij schreel herhaaldelijk de booste brieven
aan zijn broeder, dien hij dreigde naar
Parijs te zullen terugroepen. De toestand
was in 1809 zeer gespannen.
De admiraal Verhuel, een Nederlander,
doch die veel vereering koesterde voor Na
poleon, stelde Lodewijk voor een samenkomst
met zijn broeder te houden te Parijs. Met
weerzin gaf Lodewijk toe, ofschoon bjj lie
ver zijne vrouw Hortense niet zag, van wie
hij gesel eiden leefde. Ook wantrouwde hij
zijn broeder, dien hij voor een potentaat
hield, en zijn overige bloedverwanten die
veel te veel naar zijn zin den keizer naar
de oogen zagen. Een oogenblik zelfs ducht
hij er nog aan om tegen zijn broeder op
te staan, Holland onder water te zetten en
de Engelschen te hulp te roepen.
Vóór Lodewijk naar Parijs ging stelde
om toch vooral rustig te zijn, heeft doe'
getroffen. Er hadden weinig onordelijkheden
plaats. Te Parijs een onbeduidend opstootje
waarbij 10 menschen gekwetst werden, Te
Marseille waar de ruiten eener fabriek ver
brijzeld, de eigenaar en meesterknecht mis
handeld, de troepen te hulp geroepen en 31
belhamels gearresteerd werden. Te I rank-
stadt waar de burgemeester een slag met
een stok op het hoofd omving en eenige
oproermakers gewond werden. Te Milaan
waar de politie met pistoolschoten en steenen
werd begroet. Ook te Barcelona kwamen
ongeregeldheden voor er werden zelfs eenige
menschen gedood. Overigens liep alles rustig
af. De Parijsche pers drijft nu braaf den
l spot met de door de re„>eering genomen
maatregelen. Hoezeer ten onrechte, want
j dat de socialisten wat kuni.en en wat durven
hebben zij toch al meermalen getoond. In
Groningen zei er de vorige week nog een
in de vergadering Wij zullen van daag rustig
zijn. Wij komen als een dief in den nacht.
Toch is niet minder verdiend, in Frankrijk
vooral, de spot waarmee de Parijsche bladen
het machtsvertoon, het eenige wapen dat
het liberalisme zijn onwillig geesteskind ge
naamd socialisme kan tegenover stellen,
der republikeinsche regeering, inzonderheid
van minister Floquet aan de kaak stelt.
Het Recht schrijft
„De toestand is ernstig; de veiligheid
loopt groot gevaarhet wordt noodig den
staat van beleg en het standrecht af te kon
digen, als men de gruwelijkste euveldaden
wil voorkomen. De anarchisten (vijanden
van elke regeering) toch hebben zich mees
ter gemaakt van de hoofdpunten van Parijs
en houden die bezet, zonderdat men er
aan denkt hen te verdrijven. Zij hebben
dat gedaan op de meest slinksche wijze.
Niets toonde hunne aanwezigheid. Zjj had
den de voorzorg genomen zich te verkleeden
als polieagenten, schutters en soldaten. De
brutaalsten en gevaarlijksten hadden zich
zelfs als cavaleriepa.irdun vermomd. En
op den 1 Mei had een reusachtige betoo-
ting plaats van anarchisten in uniform. De
meeste onrust baarde het feit dat niemand
hen tegenging.
De Place de la Concorde was gevuld
met Cavalerieafdeelingen, die de uitgestrekte
asphaltwoestijnen leeg als de Sahara
hij orde op zijne zaken. Hjj gelastte zijnen
minister geen andere bevelen te gehoorza
men dan de zijne, die geteekend zouden
zijn met het nieuwe devies der Unie
«Doe wel en zie niet om.» Aan de kom
mandanten der grensvestingen beval hij
in geen geval Fransche troepen binnen te
lateri. Op voorstel van Krajjenhof, minister
van oorlog, werd besloten om voor alle
voorkomende gelegenheden Amsterdam in
geduchtcn staat van verdediging te stellen.
Zoo ging Lodewijk naar Parijsdoch hij
had de onvoorzichtigheid (was het opzette
lijk Roëll tot zijn reisgezel te kiezen.
Deze namelijk stond bekend als zeer anti-
Franschgezind en een vurig aanhanger van
Oranje, en dus niet naar den smaak des
keizers te zijn.
Lodewijk had geen zin een bezoek aan
zijn vrouw te brengenook niet in de
Tuileriën, en daarom besloot hij zijn intrek te
nemen in het Hotel der Hoilandsche legatie.
Toen men hem echter aan het Terstand
bracht dat dit een beleediging zou zijn,
koos hij zich de woning zijner moeder
Letitia te St. Germain tot verblijfplaats.
Zijn genoegen kon hij er echter wel op
want de keizer overlaadde hem met ver
wijtingen en dubbelzinnigheden. Napoleon
zinspeelde reeds toen op een mogelijke in
lijving van Holland. In eei aanspraak aan
het wetgevend lichaam zeide hij «Holland,
tusschen Engeland en Frankrijk gelegen,
wordt gelijkelijk door beide landen gedrukt
het is evenwel een uitweg voor den handel
der voornaamste steden van mijn rijk ver
anderingen zullen noodzakelijk zijnde
stonden te bekijken, en die er slechts sche
nen gekomen te zjjn om den obelisk te
beletten „Leve Ramses II" te roepen. De
straatsteenen werden zorgvuldig bewaakt.
Als zij van de gelegenheid gebruik hadden
willen maken, om zich tot barricaden op te
stapelen, zouden zij dadelijk in hechtenis
genomen zijn. Geheele regimenten, van het
ochtendgloren gepakt en gezakt, wachttén
ongeduldig op een wandelaar, om hem te
beletten de sociale gelijkheid te proclameeren.
Maar die wandelaar kwam niet; men zoekt
hém nog."
5 Mei '90.
Met ingeng van den 1 Mei zjjn bevor
derd de kommiezen P. M. A. van den Brandt
ie Walsoorden en J. vanRoojé te Philippine
van de 3e tot de 2e klasse en L. A. Pieters
te St. Jansteen, A. W. Sorber te Kauler,
R. Zeef te Terneu/.en, M. Sierveld te Axel
en C. J. van de Walle te Overslag van de
4e tot de 3e klasse. AxCt
Bij kon. besluit van 11 April II. No.
14 is vrijstelling van port verleend voorde
briefwisseling over dienstzaken tusschen de
besturen der bijzondere lagere scholen en
de i esturen der bijzondere kweekscholen en
normaallessen ter opleiding van onderwijzers
en onderwijzeressen ter eenre en de inspec
teurs van het lager onderwijs, de districts-
en arrondissementsschoolopzieners binnen het
ressort ter andere zijde, alsmede tusschen
de besturen der bijzondere lagere scholen
,ter eenre en de commissarissen des Konings
en de Gedeputeerde Staten der provinciën
ter andere zijde.
Volgens bet programma van de algemeens
vergadering en den wedstrijd van ploegen en
graan-zuiveringswerktuigen, te houden den
17—19 Juni bij gelegenheid van het 43e Ned.
landhuishoudkundig congres te Goes, van
wege de Maatschappij tot bevordering van
Landbouw en Veeteelt in Zeeland en van
de tentoonstelling der afd. Heinkenszand op
20 Juni vangt Maandag 16 Juni, des middags
te een ure, de wedstrijd van ploegen aan, op
het ploegveld, gelegen in den Wilhelmina-
polder, aan den weg van het Catsche veer en
van de graanzuiveringswerktuigen op het
tentoonstellingsterrein, waarbij, behalve de
veiligheid mijner grenzen en het welbegre
pen belang der beide landen gebieden het.»
Tegeri Lodewijk zeide hij«Holland is
een Engelsche kolonie en meer nog dan
Engeland aan Frankrijk vijandig; ik wil
en zal Holland verslinden er is voor u
geen andere keus dan formeele oorlogsver
klaring of vrijwilligen afstand. Vroeg of
laat wil ik de inljjving; ik zou u niet in
rust kunnen laten en heb een uitgestrekte
kust noodig om Engeland te bestrijden.»
Eenige dagen later stond in den Moniteur,
een in Holland verschonend door Napoleon
en zijne vrienden ingegeven blad Holland
is een deel van Frankrijk; een aanspoeling
van Rijn, Maas, en Schelde, de hoofdaderen
zij ris rijks. De nietigheid zijner tollinie, de
stemming zijner ambtenaren en de geest
zijner ingezetenen, die gestadig op een sluik
handel met Engeland uit zijn alles toont
de noodzakelijkheid aan dat land, allen han
del op Rijn en Wezer te ontzeggen, 'tls
tijd dat alles tot zijn natuurlijken stand te
rugkeere».
«Ja zelfs, zoo ernstig stonden op een oogen
blik de zaken, dat Napoleon zijn broeder
verbood Parijs te verlaten. Lodewijk bood
Walcheren aanonderhandeling met zijn
ministers. Vergeefs. «Wat zoudt ge nog
in Holland doen beet de keizer hem
toe, «niets dan rebellie tegen mij plegen.»
Gok Roell moest het ontgelden.
«Hij wil liever sterren, vervolgde hjj, «dan
met mij in onderhandeling te treden. Maal
laat hjj oppassen.»
Wordt vervolgd