1890. No. 88.
Zaterdag 26 April.
Vierde Jaargang.
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goés
F. P. DHUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADV E RT E Tl EN
PERSOONLIJKE DIENST
PLICHT.
Verbetering van het leven in de
kazerne zoo in Nederland als in de
.Koloniën afschaffing van de plaatsver
vanging, mits onder behoud van de
noodige vrijstellingen; en betere
regeling van de militaire rechtsver
houdingen.
14 ER li- EN SCHOOLNIEUWS.
DE ZEEIIW.
elken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
Prijs per drie maanden franco p. p. /0.95.
Enkele nummersf 0.025.':
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent. iedere regel
meer 10 cent.
Bij dit nummer behoort een bijvoegsel.
Heinkenszand ook voor 's Heer Arends-
kerke28 April, en 29 April voorm., 's Heeren-
hoek ook voor Borsele en Nieuwdorp 29 April
namiddag er. 30 April. Ovezande, ook voor
Nisse 1 Mei. Ellewoutsdijk, ook voor Drie
wegen, 2 Mei. Baarland ook voor Oudelande
3 Mei.
Het is te begrijpen, dat wij na de nog
niet uitgeputte reeks artikelen over dit
onderwerp ten vorigen jare geschreven, den
weerstand van een deel der Roomsohe pers
tegen het beginsel van den persoonlijken
dienstplicht, met leedwezen hebben gezien.
Te meer dewijl maar al te zeer bekend
is, hoe deze oppositie niet uit den boezem
des volks opgekomen, doch door een paar
heeren in het leven geroepen was.
Niet dat er onder onze Roomsche land-
genooten uit de lagere klasse en den bur
gerstand niet zouden zqn, die met bewust
heid, uit beginsel zich vóór de plaatsver
vangers zouden verklaren. Maar dat de massa,
anders dan krachtens overreding door ker
kelijke of staatkundige voorlichters zich tegen
den persoonlijken dienstplicht zou verklaard
hebben, is een waarheid die trouwens alleen
reeds aan de bekende volgzaamhei i van een
deel onzer landgenooten haar bewijs ontleent.
Het is niet ODze taak hen te overtuigen.
Roomsche staatslieden van erkende be
kwaamheid hebben het beproefden 't
voorbeeld van Roomsche staats- en krijgs
lieden in België, Frankrijk en Duitschland
kwam hen daarbij te stade.
Een andere vraag is echterZullen wij
niet nog een poging wagen om onze anti
revolutionaire vrienden in Zeeland voor zoo
ver zij ons gevoelen niet deelen, voor het
beginsel van den persoonlijken dienstplicht
te winnen
Wij hebben onze kolommen ter bestrijding
van ons standpunt in deze gaarne afgestaan
en wij zullen 't blijven doen. Ja zelfs de
zijdelingsche besehuldiging en uit O., en uit
Middelburg tot ons gekomen, als zouden wij
tyj de aanprijzing van ons gevoelen het
spoor van Ons Program hebben verlaten,
hebben wij niet willen weren. Ook zjjn wij
er niet blind voor dat een deel onzer anti
revolutionaire kiezers in Zeeland aan het
standpunt der Roomsche opposanten de voor
keur geeft. Toch handhaven wij onze reeds
vroeger uitgesproken meening dat persoon
lijke dienstplicht door onze niet-liberale re
geering moet worden ingevoerd ja dat het
een beleediging voor haar beleid zou zijn,
zoo zij deze taak aan eer.e toekomstige
liberale regeering wilde overdragen.
Wq behoeven er niet veel woorden om
,e verspillen met voor te rekenen, dat wij
van een «liberalistisch» bestuur geen on-
beperkten eerbied voor de persoonlijke
vrijheid behoeven te verwachten. De bewij
zen liggen voor het grijpen.
De vrijstellingen, waarop het program
van actie, en in overeenstemming daarmee de
ondubbelzinnige verklaring van den oud-
minister, thans kamerlid Keuchenius, in zijn
schrijven aan de Goesche R. K. Kiesver-
eeniging is gericht, kan niet beter en bil
lijker geregeld worden dan door een anti
liberale regeering, in overeenstemming met
eene meerderheid, die voor nagenoeg de helft
door Roomsche Staatslieden wordt gestul.
Bovendien het Program van Actie eischt
duidelijk aansturing op
Verbetering van het kazernelevenIn
de hoop dat de antirevolutionaire kamer
club dit punt in het oog hielden in de
wetenschap dat de Regeering in deze richting
reeds veel verbeterd had, drongen wij op
afschaffing der plaatsvervanging aan, ter
wille der vrijheid, der zedelijkheid der ge
lijkheid voor de wet, ter wille van het
vaderland, van onze jongelingen zeiven,van
de verbetering van 't kazerneleventer wille
ook van de deugdelijkheid onzer landsver
dediging met het oog op voorbeelden aan
andere landen, ook aan ae Mozaïsche voor
schriften ontleend; met verwijzing ook naar
wat door de Regeering reeds was gedaan,
om den last van den persoonlijken dienst
plicht dragelijk te maken.
Doch voornamelijk was het ons om het-
beginsel te doen.
Het spreekt van zelf dat wij van ons
vaderland niet verwachten, dat het te avond
of morgen een veroveringsoorlog zal beginnen.
Dien tijd heeft het gehad. Ook geen aan
vallen heeft eenige natie van onze zijde te
vreezen. Het eenige wat wij te vreezen
hebben is, dat wij ons zullen hebben te ver
dedigen tegen een aanvallenden of indringen
den vijand, of dat wij onze onzijdigheid
in een oorlog tusschen twee rijken, zullen
hebben te bewaren.
Nederland ligt tusschen drie der machtigste
rijken van Europa in. Engeland, Duitsch
land en Frankrijk zouden, zoo het eens
tot oorlog kwam, Nederland [goed kunnen
gebruiken en weinig been zien in schending
onzer neutraliteit. Een ongelukkige staat
kunde der Nederlandsche Regeering zou
ons eer wij 't wisten in een oorlog kunnen
wikkelen en Tindal heeft 't onweder-
legbaar 'aangetoond eer wij 't beletten
konden, staan voor onze poorten. Een
bombardement van Den Haag, «het dorp
der dorpen geen», zou geen schending van
het Volkenrecht zijn.
't Is dus de vraagMoet dan het
vaderland verdedigd worden, ja dan neen
Zoo neen, dan kunnen wij ons leger en
onze vloot wel afschaffen, en onze nationale
veiligheid aan den meestbiedende verkoopen.
Maar zoo ja en zoo oordeelen wij er
immers allen over dan is de vraag
maarWie zullen het vaderland verdedigen
De tjjd der huurtroepen is voorbij en
elke vorm van menschenhandel walgt ons,
vooral wanneer het leven, jde vrijheid, de
gezondheid de toekomst der levende koop
waar er bjj betrokken zijn.
Doch dit nog daargelaten. Zeg slechts,
wie ons land dan verdedigen moeten, en
dus wie nu alvast moeten geoefend worden.
"Wij, onze zonen, onze weerbare mannen
of onze bedienden, de plaatsvervangers
onzer weerbare mannen. De weerbare
natie of van die weerbare natie slechts de
armen en minvermogenden? Al naar nu
uw antwoord op deze vraag bevestigend
of ontkennend luidt, zjjt gij vóór den per
soonlijken dienstplicht of voor het rempla-
gantenstelsel van tegenwoordig
In het laatste geval onttrekt gij een
zeker weerbaar deel aan het leger om er
misschien een minder weerbaar deel, dat
het althans in de eerste plaats om den
broode doet, voor in de plaats te stellen.
De landsverdediging van al hare poëzie
ontdaan, gereduceerd tot een geldquaestie.
Huurtroepen laten doen, wat de kern van
't volk niet behoorde na te laten.
Welk huisgezin is er, waar men de
kritiekste beslissingen in plaats van door
de kern des gézins, door een knecht of
meid laat doen En tot die soort beslissingen
behoort nu de landsverdediging.
En zegt gij nu toegegeven; in oor
logstijd moeten de weerbaren opdan
spreekt het ook van zelf dat die weerbaren
in vredestijd weerbaar moeten gemaakt
worden. Dan is een tijd van persoonlijke
oefening in den wapenhandel noodzakelijk.
En in een dergelijk stelsel van volks
wapening is voor de plaatsvervanging geen
plaats. De beide denkbeelden sluiten el
kander uit,
Een weerbaar volk, een volk dat zijn
leger niet wenscht af te schaffen, kan met
niet minder dan met persoonlijken dienst
plicht toe.
Voor den aandachtigen lezer is dit geen
nieuws. Wij hebben deze denkbeelden
reeds meermalen ontwikkeld.
Of wij dan de bezwaren van hen die
aan hunne ingenomenheid met ons stand
punt eene voorwaarde verbinden, licht
achten
Wij wenschen hierop een volgende maal
te antwoorden.
V Schoolwet.
B;j Koninkl. besluit van 18 dezer is, ter
geleidelijke uitvoering van art. 24 der
wet tot regeling van het lager onderwijs,
op voordracht van den Minister van Bin-
nenl. Zaken bepaald, dat, wat openbare
scholen betreft, op 1 Jan. 1891 behooren
in dienst te zijn gesteld aan scholen met
41—90 leerlingen, 1 onderwijzer; 91—199
leerlingen, 2 onderwijzers; 200-254 leer
lingen, 3 onderwijzers; 255 309 leerlingen,
4 onderwijzers; 310—419 leerlingen 5 on
derwijzers, en verder voor elk zeventigtal
leerlingen boven de 419 een onderwijzer
meer. Onder deze onderwijzers zijn de
hoofden van scholen niet begrepen. Op 1
Jan. 1892 behoort aan alle openb. lagere
scholen het volle getal der bij het eerste en
tweede lid van artikel 24 der wet tot
regeling van het lager onderwijs gevor
derde onderwijzers verbonden te zijn. Aan
de bijz. scholen, die voor rijksbijdrage in
aanmerking komen, het volgende aantal
onderwijzers, voor:
Aantal leerl. 1 Jan. 1 Jan. 1 Jan. 1 Jan.
'94. '95." '97. '99.
41- 90 1 1 11
91-144 1 2 2 2
145-199 2 2 3 3
200-254 2 3 4 4
255- 309 3 3 4 5
310-364 3 4 5 6
365-419 4 5 6 7
420 - 474 5 6 7 8
475-529 6 7 8 9
Aan de scholen met meer dan 529 leer
lingen wordt op 1 Januari 1894 voor elk
tachtigtal, op 1 Januari 1895 voor elk
zeventigtal, op 1 Januari 1897 voor elk
zestigtal en op 1 Januari 1899 voor elk vijf-
en-vijftigtal leerlingen boven de 475 een
onderwijzer meer vereischt.
Onder de onderwijzers, in dit artikel
bedoeld, zijn de hoofden van scholen niet
begrepen.
25 April '90.
Middelburg. In de raadsvergadering van
Woensdag werden de volgende op 2 Juli
4890 aflosbare aandeelen in gemeentegeld-
leeningen uitgeloot
a. van de 5% obligatiën geconverteerde
oude schuld no. 45, 177, 298, 442, 449
en 459.
b. 4'/,% leening 1876 no. 16.
c. 4% 1881 no. 2, 4, 8, 11, 12, 18,
20, 25, 26, 30 en 51.
Werd heloten tot verkoop van een stuk
zijkant aan den Veerschen singel'aan W.
Polderman. En van grond in het Bagijnhof
aan J. Dane en Wed. v. d. Poel voor
f 198.75 en f291,25.
Zolder en annex gebouw van de waag
werden weder voor f 50 verhuurd tot oefe
ning van militairenen B. en W. gemach
tigd die huur ieder jaar te doen. De uit
gaven herstellingen aan de brandspuit der
kazerne f 15,88 werden vergoed. Met het
besluit daartoe kon echter de heer Den
Bouwmeester niet meegaan. De heeren
E. P. Schorer en jhr. W. H. Snouck Hur-
gronje waren voor gedurige onvoorwaarde
lijke vergoeding wijl deze spuit geheel vrij
willig steeds hare diensten presteert. De
uitgaven voor bestrating Nieuwe poortstraat,
voor de woningen van den heer Goote, die
voor Eigen Haard en Londensche Kaaien
Turfkaai werden toegestaan Het Kohier
der plaatsel. directe belasting op de [inkom
sten voor 1890 werd op f 72151,40 vast
gesteld.
Werd medegedeeld dat W. v. d. Putte
afstand gedaan had van den grond b:j het
Veersche bolwerk en aan alle verplichtingen
heeft voldaan. Een voorstel om B, en W.
te machtigen den grond weder te verpach
ten, werd op voorstel van den heer Tak
aangehouden.
Een dubbeltal werd gemaakt voor de
vacature De Lignv in het bestuur der
Ambachtschool, de heeren Den Bouwmees
ter en van der Swalme.
Dhr. Sprenger deelde mede dat de wer
ken aan de gasfabriek voltooid en maandag
voor de raadsleden ter bezichtiging gesteld
zijn.
Er worden vreemde dingen gezegd van
den heer Du Tolt, die nog al op reis heet te
zjjn om voor de belangen van de Transvaal
te ijveren.
Uit Londen wordt n. 1. aan de Trans-
vaalsche Volksstem gemeld, dai genoemde
heer, die thans druk speculeert in mijnen,
zijne verwachting heeft uitgesproken, dat
binnen twee jaren een Engelschman Presi
dent der Zuid-Afrikaansche Republiek wezen
zou en verklaarde hjj zich verder voor
Vereenigd Zuid-Afrika onder Britsche be
scherming der kusten.
Niettegenstaande de heer Du Toit, zegt
de Volkstem, ons vele malen verrassingen
bereidde waar wij hem als politiek man
zagen optreden, en wjj reeds lang geleerd
hebben dat het aan eenvoudige menschen
als wij zijn niet gegeven is, de bedoelingen
van den heer Du Toit dadelijk te begrqpen,
weigeren wij toch aan dit bericht geloot
te slaan. Wij vertrouwen echter dat de
regeering onmiddellijk een onderzoek in
deze zaak gelasten zal, opdat wij het bericht
spoedig voor een grove onwaarheid kunnen
verklaren of wel kunnen melden dat de
man die zulke schoone verwachtingen van
onze republiek durft koesteren en uiten,
die durft voorspellen dat de wetten des lands
met voeten zullen worden getreden, opge
houden heeft in eenerlei betrekking tot dezen
staat te staan, lenzjj om verantwoording af
te leggen voor den rechter.
Bij beschikking van den minister van
waterstaat, handel en nijverheid, is C. Wel-
leman te Krabbendijke, met ingang van 1
Mei, benoemd tot adsistent bij het rijks-
landbouw-proefstation te Breda. M. C.
Door Ged. staten van Zeeland is af
wijzend beschikt op het adres van kerke-
raad en leden der Herv. gemeente te Borssele,
houdende verzoek tot vernietiging van het
besluit van burgemeester en wethouders van
9 Nov. 1889 waarbij aan de Oud-Gerefor
meerde gemeente aldaar vergunning is ver
leend tot het bouwen van een steenen kerk
op een afstand van 120 M. (linia recta)
van het kerkgebouw der Herv. gemeente.
ColijRsplant. De gemeenteraad benoemde
met algemeene [stemmen tot gemeentege
neesheer dr. J. L. Hage, geboren te St. Maar
tensdijk.
De Minister van Waterstaat benoemde
tot brievengaarder te Hoek G. J. Buter.
Goes. Op de voordracht voor directeur
der gemeente-gasfabriek te Zaandam staat
no. 1 de heer G. J. Woltors, directeur der
gasfabriek alhier. Met hem staan op de
voordracht C. O. Heuvelink te Leiden en
A. Daems te Zwolle.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Middelburg N. C. J. de
Minjer te Leerdam.
Het Nederlandsch Jongelingsverbond
zal zijn algemeene vergadering dit jaar
houden op Hemelvaartsdag, in de «Prins
van Orauje», te Goes. In behandeling komt
