Mr. L. W. C. KEUGHENIUS,
1890. No. 72.
Dinsdag 18 Maart.
Vierde Jaargang.
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES
LANDBOUW.
ZEEUW.
elken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p. 0.95.
Enkele nummers -0,025.
UITGAVE VAN
EN
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Zij die zich met 1 April op ons
blad abonneeren, ontvangen de voor
April nog verschijnende nummers
GRATIS.
Voor de verkiezing van een lid der
Tweede kamer voor het kiesdistrict GOES
op Dinsdag 18 Maait bevelen wij den
kiezers ten dringendste aan den heer
die na tien jaren onafgebroken als lid der
Kamer verschillende kiesdistricten (Gor-
cum, Middelburg, Amersfoort en Ede) te
heboen vertegenwoordigd en ruim ander
half jaar als Minister te zijn werkzaam
geweest, kan verondersteld worden als
gewaardeerd christen-staatsman genoeg
zaam bekend te zijn.
De Stembus is geopend van 9 tot 4 uur.
Keuchenius' eigenlijk misdrijf.
Herinnert men zich wat Multatuli bij
wijze van motto schreef op het schutblad
van zijn Max Havelaarl
Lothario was aangeklaagd van Barbertje
te hebben vermoord, in kleine stukjes ge
sneden en ingezouten.
De rechter besluit dat hij hangen moet.
Gelukkig is Barbertje in levenden lijve
ter terechtzitting verschenen, en verklaart
dat Lothario haar niet heeft vermoord,
noch haar ingezouten. Integendeel Hij
heeft mij veel goeds gedaan, zegt ze tot
den rechter. Hij is een edel mensch.
Ongelukkig heeft Lothario zelf ook ge
zegd, dat hij een goed mensch is en geen
moordenaar. De rechter heeft er hem toen
opmerkzaam op gemaakt dat dit eigenwaan
is, en dat hjj zijn misdaad verzwaarde door
zoo van zichzelf te spreken.
lntus«chen is nu bewezen dat van het
stuksnijden en inzouten niets aan is
en dat de man dus vrijgesproken kan worden.
Maar daar schiet het den rechter te
binnen, dat het derde punt nu nog bljjft
bestaan. Lothario is schuldig aan eigenwaan]
En daarom«Gerechtsdienaar voer dien
man weg, hij moet hangen 1»
De te fabula narratur, kan de heer
Keuchenius tot zichzelf zeggen. «Verander
den naam, en het geval slaat op u.s
Keuchenius speelt met vuur, door de
Mohamedanen met geweld tot het Chris
tendom te willen bekeeren.
Keuchenius kan niet regeeren, en meent
dat met het schrijven van brieven en cir
culaires en ordonnanties onze heerlijke Oost
kan gered worden
Keuchenius moet weg 1 Rechter gij hoort
het, hij vermoordt onze Koloniën; straks
ontrolt de dweepzieke Muzelman de heilige
vlag en wij zijn onze rijke bezittingen kwjjt....
Zoo roepen de aanklagers.
Maar het Oost-Indisch vrouwtje dat we
Barbertje zullen noemen, verschijnt zwijgend
in de pleitzaal; geeft te kennen dat Keu-
chenis sinds hij minister werd geen enkel
Mohamedaan gedwongen heeft zich te laten
doopen: dat niemand één roekelooze daad
van hem kan aanvoeren tot ondermijning
van ons prestigedat integendeel door zijn
beleid het onrustwekkende van zijns voor
gangers maatregelen aanvar.keljjk is wegge
nomen
Neen, rechter, zoo besluit het vrouwtje
haar pleidooi, de Minister heeft me niet inge
zouten, ook niet vermoord. Hij heeft mjj
integendeel veel goeds gedaan; hij is een
edel mensch.
Hmja, zegt nu de rechter dat blijkt.
Maar het derde punt, zijn «godsdienst
waanzin», dat is niet opgehelderd, dat blijft
dus bestaan. «Gerechtsdienaar, voer dien
taan weg, hij moet hangen aan de mi nisteri-
eele galg.' Hij is schuldig nan godsdienst-
Waanzin,
Zoo werd Lothario-Keuchenis gevonnisd
om een misdrijf tegen Insulinde, waarvan
Insulinde zelf op dat eigen oogenblik hem
vrijsprak. N. P. G.
Nonsens.
In de Bredasche Öourant staat het vol
gende bericht te lezeu
Met het oog op en uit vrees voor den
persoonlijken of algemeenen dienstplicht
hebben te Tilburg verschillende personen
plaatsvervangers gesteld voor hun zonen,
die toch vrij van dienst zouden zjjn, en
dit in de hoop, dat hun jongere zonen
daardoor vrijstelling zullen bekomen, als
de persoonlijke dienstplicht wordt inge
voerd.
Nonsens 1 zeggen wij van dit berichtje.
De schrijver er van toont dat hjj van de
quaestie persoonlijke dienstplicht het minste
begrip heeft. Persoonlijke dienstplicht wil
eenvoudig zeggen dat iemand die er aan
loot, persoonlijk, voor zijn eigen persoon,
zelf, in dienst gaat, en niet zooals thans
geschiedt een ander voor hem kan
laten dienen tegen betaling. Wierd dus
morgen aan den dag de persoonlijke dienst
plicht door enzen katholieken minister in
gevoerd, dan zouden de vrijstellingen voor
broederdienst, eenige zoon, studenten en
geestelijken toch blijven bestaan. Daartoe
behoeft men waarlijk nu al geen kunst
middeltjes in te voeren.
Vele menschen, ook katholieken, ook
Goosche katholieken, men onderzoeke
het maar toonen dat zjj van 't verschil
tusschen persoonlijken en algemeenen dienst
plicht weinig begrijpen.
Ook onder onze vrienden, spijt onze in
lichtingen, is 't onderscheid niet helder.
Algemeene dienstplicht wil «Hes laten dienen
dus geen vrijstellingen meer voor broeder-
dienst of anderszinspersoonlijke dientsplicht
wil afschaffing der plaatsvervanging doch
handhaaft de vrijstellingen.
En nu is het 't zij ter loops hieraan
toegevoegd van de tien roomsche vrienden
te Goes die in zake de houding van het
district zulk een eigenwijzen raad gaven,
zeer onstaatkundig gehandeld, de samen
werking tusschen de antiliberale partijen
in gansch Nederland voor langen tjjd op
het spel te zetten. Toen wij in 1888
samen optrokken stond op ons Program
persoonlijke dienstplicht met inachtneming
van noodige en billijke en van zelfsprekende
vrijstellingen. Op het Katholiek program
stond echter niets over deze zaak. En nu
onverwacht, nu Keuchenius uit de regeering
geworpen werd, door onze gemeenschappe
lijke tegenstanders, om een belijdenis, die
zelts roomschen en orthodoxe protestanten
verbindt, een scheidsmuur te gaan optrekken,
die bij deze verkiezing het uitzicht belem
mert, het is een onvoorzichtigheid die ver
strekkende gevolgen zal hebben.
Het Goesche, mogelijk ook het Neder-
landsche liberalisme zal Donderdag ook
zelfs al wordt Keuchenius gekozen, wat
bij goede opkomst der antirevolutionairen
zeker is ruime stof tot juichen hebben.
Het gaat niet ook na wat de Mid-
delburgsche katholieken ons verleden jaar
bij de provinciale stembus berokkenden,
ons vertrouwen in onze bondgenooten te
bestendigen; en de antirevolutionaire partij
in Nederland zal er wel voor passen, duor
de ontrouw van een der Verbondenen, tel
kens een man uit hare gelederen te doen
wegschieten. Wat men ons heden te Goes
doet, doet men morgen te Middelburg, kan
men overmorgen te Delft en te Schiedam,
te Zutfen en te Lochem doen. Wie waagt
een kamp met zijn tegenstander, wanneer
hjj in gedurige vreeze is, dat zjjn strijd
makker naast hem, hem te avond of morgen
in het zand doet bijten
Wij hebben opzettelijk met dit schrijven ge
wacht, of dat men ons niet verdenke van room
sche kiezers stemmen af te dwingen. Zjj moe
ten weten wat zij doen; en over hun stemmen
hebben wij geen zeggen. Waar zelfs hun
eigene pers zoo weinig invloed op hen schijnt
te oefenen, dat zij het erger dan liberalistisch
palstaan van tien heeren (of van een niet
onschadelijk maakt, daar zou zelfs onze vrien
delijkste aanmaning vruchteloos zjjn; en de
schjjn, als zouden wij voor Keuchenius stem
men van andersdenkenden bedelen, zich tegen
ons keeren. Want Keuchenius komt er toch,
is het hier niet dan elders.
Maar hij kan het hier halen, mits in alle
dorpen van ons district zelfs de laatste onzer
mannen opkome.
Onjuistheden.
De Goesche Courant heeft in haar hoofd
artikel van Zaterdag eenige onjuistheden
gezegd die wjj, op gevaar af van te laat
te komen, nog even weerleggen.
Ie. Zij zegtdat de minister niet van
plan is de accijnsen af te schaffen. Integen
deel, hij is voor vermindering onder anderen
van den zoutaccijns.
2e. Zij zegtDe schoolwet zal jaarlijks
2 miljoen gulden meer kosten. Het is
minder; doch mogen wjj haar herinneren,
dat 't oorspronkelijk ontwerp dat subsidie
aan alle scholen toestaat, slechts vijf ton
meer kosten zou, doch dat dit op ruim
iV» miljoen is gestegen door de wijzigir-
gen door liberalen voorgesteld. Trouwens
35 liberale kamerleden hielpen de wet
aannemen met instemming van de Goesche
Courant.
3e. Zjj zegtVolgens een mededeeling
van dr. Kuyper zullen de miliciens 15 jaren
moeten dienen. Natuurljjk moet de naam
Kuyper er weer bjj. Waarheid is echter
dat een dergelijke regeling in de adviezen
der Staatscommissie voorkomt.
4e. Zjj zegt Regeling van het opium-
vraagstuk is zelfs nog niet ter hand genomen
Minister Keuchenius heeft 't wel ter hand
genomen, de heer v. Gennep die ZExc. be
lijdenis gaarne over het hoofd zag, heeft
hem doen vallen juist daarom dat de ter
hand genomen regeling te weinig in de
schatkist bracht.
5e. Zij zegt: Het godsdienstdrjjven van
Keuchenius bracht de rust op Java en het
vreedzame werk der zending in groot gevaar.
Deze leugen is al zoovele malen door
ons weerlegd, dat wij beter doen er thans
op te zwijgen.
0e. Zij zegt: Het gaat zoover dat op
sommige punten een ruil wordt voorgesla
gen. De Goesche Courant verzuimt er bij
te voegen dat in dezen ongerechtigen ruil,
die eigen eer of voordeel boven 's lands
belang stelt, nooit een enkel antirevolutionair
treden zal.
7o. Zij zegtWat is voor onze maat-
schappeljjke belangen van de verkiezing van
mr. Keuchenius te wachten? Wij ant
woorden wat bracht Brediuswat Buteux
Bovendien had mr. Keuchenius zjjn sporen
als man van ongemeene praetische kennis
reeds lang verdiend, toen de heer Hejjse
en zijn onhandige vrienden Nieuwsbode en
Goesche Courant nog op de schoolbankjes
zaten met hun kieltjen aan.
-17 Maart 4890.
Door den minister van Binr.enlandsche
Zaken is aan den inspecteur van heilager
onderwijs in de 2de inspectie als woonplaats
aangewezen de gemeente Delft en aan den
inspecteur in de 3de inspectie de gemeente
Zwolle.
Z. M. heeft benoemd tot raadsheer
in den Hoogen Raad der Nederlanden mr.
P. v. Bemmelen, thans raadsheer in het
gerechtshof te Arnhem.
"Verplaatst van Hansweert naar Zwolle
de verificateur bij 's rijks belastingen W.
M. de Wilde en van Roermond naar Hans-
weert J. H. Derecx.
Wolfertsdijk. Een belangrjjke vergade
ring werd Vrijdag hier gehouden. Het gold
eene samenspreking over de wenscheljjkheid
tot oprichting eener coöperatieve vereeni-
ging tot het ir.standbrengen eener zuivel
fabriek. De oproeping was uitgegaan van
de heeren G. de Jager, Leo v. Weel, C.
Zuydweg en W. J. v. d. Bosch. De verga
dering was vrij goed bezocht. De heer G.
de Jager sprak een kort openingswoord.
Daarna trad de heer v. Weel op om aan
te toonen dat Wolfertsdjjk veel geschikter
gelegenheid voor de oprichting eener zui
velfabriek biedt dan Goes of eenige andere
plaats op Zuid-Beveland. De reden is dat om
deze plaatsen kleinere landbouwers wonen,
die de melk verkoopen; terwijl de meesten
alhier de melk gebruiken tot boterbereiding.
Spreker wees op de taak der boerin, en
gaf een berekening der onkosten, indien
deze zelf karnt. Het resultaat daarvan was
dat de boerin 1 cent op de liter melk on
kosten heeft en dus nog geen 3V2 cent
onzuiver van de liter maakt. Spreker gaf
nog enkele wenken ten beste uit zijn rijke
ervaring, en toonde, dank zij een tweejarig
verblijf in Denemarken, goed op de hoogte
te zjjn van de zuivelbereiding. Hjj wees
ook op de hooge waarde der afgeroomde
melk en beloofde zijn harteljjke medewer
king, wanneer het doel met de oproeping
dezer vergadering beoogd, zooals hij hoopte,
zal slagen.
Daarna trad de heer W. J. v. d. Bosch
op. Hjj zeide onder meerWanneer men
ziet hoe in ons land de roomboterfabrieken
met tientallen verrazen, dan rjjst onwille
keurig de vraag of ook op ons dorp zulk
eene inrichting r.iet zou kunnen tot stand
komen en winstgevend zjjn.
Zeelands landbouw kwijnt. Daarom moeten
alle handen ineen geslagen om te beproeven
door verbetering der melkerij, verdere
kwijning te voorkomenen energie en
wilskracht te baat te nemen om het plan
dat ons samenriep, onder de oogen te zien.
Alle begin is moeilijk. Maar dit geeft geen
recht -om te zeggen«'t is nieuw en
daarom niet goed.»
Laat ons veel liever de zaak van alle
karten bezien, daar bjj coöperatieve bewer
king groote voordeelen voor de boerin te
behalen zjjn, welke zij op dit oogenblik niet
weet, en die men haar dus zoo duideljjk
mogelijk onder het oog dient te brengen.
Allereerst is de vraagWat zijn over 't
algemeen de voordeelen als men er toe
overgaat de melk gemeenschappelijk te laten
verwerken
In de le plaats maakt men een fijner
product, omdat in een fabriek meer zorg
aan het maken van boter kan besteed wor
den, wijl dit geschiedt door personen die
zich daarmede uitsluitend bezighouden.
Betere machines kunnen worden aange
schaft de boter kan dus op de nieuwste
wijze bewerkt worden.
In de 2e plaais heeft men besparing van
arbeid. Neemt men bijv. aan dat rondom
een dorp 20 landbouwers zjjn, en bjj ieder 100
Liter melk per dag worden verwerkt, dan
is het duidelijk dat het meer moeite en
zorg zal kosten, om die 2000 L. melk per
dag op 20 verschillende plaatsen te bewer
ken, dan wanneer diezelfde hoeveelheid op
ééne plaats, in een fabriek tot boter kon
den bereid worden.
3o. De hoedanigheid der beter zal een
betere zijn. Daar nu iedere boerin boter
maakt, is iedere boter dus van verschillende
kwaliteit; komt nu deze boter op de Goesche
markt, dan moet die boerin, welke goede
boter maakt, voor een andere die mindere
kwaliteit levert, lijden; dat wil zeggen,
wanneer de boterprijs 50 cent is, moeten
de goeden voor de kwaden Ijjden.
4o. Bjj fabriekmatige bewerking krijgt
men egaal of goljjk product voor de Lon-