Mr. L. W. C. KEUGHENIUS, 1890. No. 72. Dinsdag 18 Maart. Vierde Jaargang. VERSCHIJNT G. M. KLEMKERK, te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIES LANDBOUW. ZEEUW. elken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND. Prijs per drie maanden franco p. p. 0.95. Enkele nummers -0,025. UITGAVE VAN EN van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent. Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Zij die zich met 1 April op ons blad abonneeren, ontvangen de voor April nog verschijnende nummers GRATIS. Voor de verkiezing van een lid der Tweede kamer voor het kiesdistrict GOES op Dinsdag 18 Maait bevelen wij den kiezers ten dringendste aan den heer die na tien jaren onafgebroken als lid der Kamer verschillende kiesdistricten (Gor- cum, Middelburg, Amersfoort en Ede) te heboen vertegenwoordigd en ruim ander half jaar als Minister te zijn werkzaam geweest, kan verondersteld worden als gewaardeerd christen-staatsman genoeg zaam bekend te zijn. De Stembus is geopend van 9 tot 4 uur. Keuchenius' eigenlijk misdrijf. Herinnert men zich wat Multatuli bij wijze van motto schreef op het schutblad van zijn Max Havelaarl Lothario was aangeklaagd van Barbertje te hebben vermoord, in kleine stukjes ge sneden en ingezouten. De rechter besluit dat hij hangen moet. Gelukkig is Barbertje in levenden lijve ter terechtzitting verschenen, en verklaart dat Lothario haar niet heeft vermoord, noch haar ingezouten. Integendeel Hij heeft mij veel goeds gedaan, zegt ze tot den rechter. Hij is een edel mensch. Ongelukkig heeft Lothario zelf ook ge zegd, dat hij een goed mensch is en geen moordenaar. De rechter heeft er hem toen opmerkzaam op gemaakt dat dit eigenwaan is, en dat hjj zijn misdaad verzwaarde door zoo van zichzelf te spreken. lntus«chen is nu bewezen dat van het stuksnijden en inzouten niets aan is en dat de man dus vrijgesproken kan worden. Maar daar schiet het den rechter te binnen, dat het derde punt nu nog bljjft bestaan. Lothario is schuldig aan eigenwaan] En daarom«Gerechtsdienaar voer dien man weg, hij moet hangen 1» De te fabula narratur, kan de heer Keuchenius tot zichzelf zeggen. «Verander den naam, en het geval slaat op u.s Keuchenius speelt met vuur, door de Mohamedanen met geweld tot het Chris tendom te willen bekeeren. Keuchenius kan niet regeeren, en meent dat met het schrijven van brieven en cir culaires en ordonnanties onze heerlijke Oost kan gered worden Keuchenius moet weg 1 Rechter gij hoort het, hij vermoordt onze Koloniën; straks ontrolt de dweepzieke Muzelman de heilige vlag en wij zijn onze rijke bezittingen kwjjt.... Zoo roepen de aanklagers. Maar het Oost-Indisch vrouwtje dat we Barbertje zullen noemen, verschijnt zwijgend in de pleitzaal; geeft te kennen dat Keu- chenis sinds hij minister werd geen enkel Mohamedaan gedwongen heeft zich te laten doopen: dat niemand één roekelooze daad van hem kan aanvoeren tot ondermijning van ons prestigedat integendeel door zijn beleid het onrustwekkende van zijns voor gangers maatregelen aanvar.keljjk is wegge nomen Neen, rechter, zoo besluit het vrouwtje haar pleidooi, de Minister heeft me niet inge zouten, ook niet vermoord. Hij heeft mjj integendeel veel goeds gedaan; hij is een edel mensch. Hmja, zegt nu de rechter dat blijkt. Maar het derde punt, zijn «godsdienst waanzin», dat is niet opgehelderd, dat blijft dus bestaan. «Gerechtsdienaar, voer dien taan weg, hij moet hangen aan de mi nisteri- eele galg.' Hij is schuldig nan godsdienst- Waanzin, Zoo werd Lothario-Keuchenis gevonnisd om een misdrijf tegen Insulinde, waarvan Insulinde zelf op dat eigen oogenblik hem vrijsprak. N. P. G. Nonsens. In de Bredasche Öourant staat het vol gende bericht te lezeu Met het oog op en uit vrees voor den persoonlijken of algemeenen dienstplicht hebben te Tilburg verschillende personen plaatsvervangers gesteld voor hun zonen, die toch vrij van dienst zouden zjjn, en dit in de hoop, dat hun jongere zonen daardoor vrijstelling zullen bekomen, als de persoonlijke dienstplicht wordt inge voerd. Nonsens 1 zeggen wij van dit berichtje. De schrijver er van toont dat hjj van de quaestie persoonlijke dienstplicht het minste begrip heeft. Persoonlijke dienstplicht wil eenvoudig zeggen dat iemand die er aan loot, persoonlijk, voor zijn eigen persoon, zelf, in dienst gaat, en niet zooals thans geschiedt een ander voor hem kan laten dienen tegen betaling. Wierd dus morgen aan den dag de persoonlijke dienst plicht door enzen katholieken minister in gevoerd, dan zouden de vrijstellingen voor broederdienst, eenige zoon, studenten en geestelijken toch blijven bestaan. Daartoe behoeft men waarlijk nu al geen kunst middeltjes in te voeren. Vele menschen, ook katholieken, ook Goosche katholieken, men onderzoeke het maar toonen dat zjj van 't verschil tusschen persoonlijken en algemeenen dienst plicht weinig begrijpen. Ook onder onze vrienden, spijt onze in lichtingen, is 't onderscheid niet helder. Algemeene dienstplicht wil «Hes laten dienen dus geen vrijstellingen meer voor broeder- dienst of anderszinspersoonlijke dientsplicht wil afschaffing der plaatsvervanging doch handhaaft de vrijstellingen. En nu is het 't zij ter loops hieraan toegevoegd van de tien roomsche vrienden te Goes die in zake de houding van het district zulk een eigenwijzen raad gaven, zeer onstaatkundig gehandeld, de samen werking tusschen de antiliberale partijen in gansch Nederland voor langen tjjd op het spel te zetten. Toen wij in 1888 samen optrokken stond op ons Program persoonlijke dienstplicht met inachtneming van noodige en billijke en van zelfsprekende vrijstellingen. Op het Katholiek program stond echter niets over deze zaak. En nu onverwacht, nu Keuchenius uit de regeering geworpen werd, door onze gemeenschappe lijke tegenstanders, om een belijdenis, die zelts roomschen en orthodoxe protestanten verbindt, een scheidsmuur te gaan optrekken, die bij deze verkiezing het uitzicht belem mert, het is een onvoorzichtigheid die ver strekkende gevolgen zal hebben. Het Goesche, mogelijk ook het Neder- landsche liberalisme zal Donderdag ook zelfs al wordt Keuchenius gekozen, wat bij goede opkomst der antirevolutionairen zeker is ruime stof tot juichen hebben. Het gaat niet ook na wat de Mid- delburgsche katholieken ons verleden jaar bij de provinciale stembus berokkenden, ons vertrouwen in onze bondgenooten te bestendigen; en de antirevolutionaire partij in Nederland zal er wel voor passen, duor de ontrouw van een der Verbondenen, tel kens een man uit hare gelederen te doen wegschieten. Wat men ons heden te Goes doet, doet men morgen te Middelburg, kan men overmorgen te Delft en te Schiedam, te Zutfen en te Lochem doen. Wie waagt een kamp met zijn tegenstander, wanneer hjj in gedurige vreeze is, dat zjjn strijd makker naast hem, hem te avond of morgen in het zand doet bijten Wij hebben opzettelijk met dit schrijven ge wacht, of dat men ons niet verdenke van room sche kiezers stemmen af te dwingen. Zjj moe ten weten wat zij doen; en over hun stemmen hebben wij geen zeggen. Waar zelfs hun eigene pers zoo weinig invloed op hen schijnt te oefenen, dat zij het erger dan liberalistisch palstaan van tien heeren (of van een niet onschadelijk maakt, daar zou zelfs onze vrien delijkste aanmaning vruchteloos zjjn; en de schjjn, als zouden wij voor Keuchenius stem men van andersdenkenden bedelen, zich tegen ons keeren. Want Keuchenius komt er toch, is het hier niet dan elders. Maar hij kan het hier halen, mits in alle dorpen van ons district zelfs de laatste onzer mannen opkome. Onjuistheden. De Goesche Courant heeft in haar hoofd artikel van Zaterdag eenige onjuistheden gezegd die wjj, op gevaar af van te laat te komen, nog even weerleggen. Ie. Zij zegtdat de minister niet van plan is de accijnsen af te schaffen. Integen deel, hij is voor vermindering onder anderen van den zoutaccijns. 2e. Zij zegtDe schoolwet zal jaarlijks 2 miljoen gulden meer kosten. Het is minder; doch mogen wjj haar herinneren, dat 't oorspronkelijk ontwerp dat subsidie aan alle scholen toestaat, slechts vijf ton meer kosten zou, doch dat dit op ruim iV» miljoen is gestegen door de wijzigir- gen door liberalen voorgesteld. Trouwens 35 liberale kamerleden hielpen de wet aannemen met instemming van de Goesche Courant. 3e. Zjj zegtVolgens een mededeeling van dr. Kuyper zullen de miliciens 15 jaren moeten dienen. Natuurljjk moet de naam Kuyper er weer bjj. Waarheid is echter dat een dergelijke regeling in de adviezen der Staatscommissie voorkomt. 4e. Zjj zegt Regeling van het opium- vraagstuk is zelfs nog niet ter hand genomen Minister Keuchenius heeft 't wel ter hand genomen, de heer v. Gennep die ZExc. be lijdenis gaarne over het hoofd zag, heeft hem doen vallen juist daarom dat de ter hand genomen regeling te weinig in de schatkist bracht. 5e. Zij zegt: Het godsdienstdrjjven van Keuchenius bracht de rust op Java en het vreedzame werk der zending in groot gevaar. Deze leugen is al zoovele malen door ons weerlegd, dat wij beter doen er thans op te zwijgen. 0e. Zij zegt: Het gaat zoover dat op sommige punten een ruil wordt voorgesla gen. De Goesche Courant verzuimt er bij te voegen dat in dezen ongerechtigen ruil, die eigen eer of voordeel boven 's lands belang stelt, nooit een enkel antirevolutionair treden zal. 7o. Zij zegtWat is voor onze maat- schappeljjke belangen van de verkiezing van mr. Keuchenius te wachten? Wij ant woorden wat bracht Brediuswat Buteux Bovendien had mr. Keuchenius zjjn sporen als man van ongemeene praetische kennis reeds lang verdiend, toen de heer Hejjse en zijn onhandige vrienden Nieuwsbode en Goesche Courant nog op de schoolbankjes zaten met hun kieltjen aan. -17 Maart 4890. Door den minister van Binr.enlandsche Zaken is aan den inspecteur van heilager onderwijs in de 2de inspectie als woonplaats aangewezen de gemeente Delft en aan den inspecteur in de 3de inspectie de gemeente Zwolle. Z. M. heeft benoemd tot raadsheer in den Hoogen Raad der Nederlanden mr. P. v. Bemmelen, thans raadsheer in het gerechtshof te Arnhem. "Verplaatst van Hansweert naar Zwolle de verificateur bij 's rijks belastingen W. M. de Wilde en van Roermond naar Hans- weert J. H. Derecx. Wolfertsdijk. Een belangrjjke vergade ring werd Vrijdag hier gehouden. Het gold eene samenspreking over de wenscheljjkheid tot oprichting eener coöperatieve vereeni- ging tot het ir.standbrengen eener zuivel fabriek. De oproeping was uitgegaan van de heeren G. de Jager, Leo v. Weel, C. Zuydweg en W. J. v. d. Bosch. De verga dering was vrij goed bezocht. De heer G. de Jager sprak een kort openingswoord. Daarna trad de heer v. Weel op om aan te toonen dat Wolfertsdjjk veel geschikter gelegenheid voor de oprichting eener zui velfabriek biedt dan Goes of eenige andere plaats op Zuid-Beveland. De reden is dat om deze plaatsen kleinere landbouwers wonen, die de melk verkoopen; terwijl de meesten alhier de melk gebruiken tot boterbereiding. Spreker wees op de taak der boerin, en gaf een berekening der onkosten, indien deze zelf karnt. Het resultaat daarvan was dat de boerin 1 cent op de liter melk on kosten heeft en dus nog geen 3V2 cent onzuiver van de liter maakt. Spreker gaf nog enkele wenken ten beste uit zijn rijke ervaring, en toonde, dank zij een tweejarig verblijf in Denemarken, goed op de hoogte te zjjn van de zuivelbereiding. Hjj wees ook op de hooge waarde der afgeroomde melk en beloofde zijn harteljjke medewer king, wanneer het doel met de oproeping dezer vergadering beoogd, zooals hij hoopte, zal slagen. Daarna trad de heer W. J. v. d. Bosch op. Hjj zeide onder meerWanneer men ziet hoe in ons land de roomboterfabrieken met tientallen verrazen, dan rjjst onwille keurig de vraag of ook op ons dorp zulk eene inrichting r.iet zou kunnen tot stand komen en winstgevend zjjn. Zeelands landbouw kwijnt. Daarom moeten alle handen ineen geslagen om te beproeven door verbetering der melkerij, verdere kwijning te voorkomenen energie en wilskracht te baat te nemen om het plan dat ons samenriep, onder de oogen te zien. Alle begin is moeilijk. Maar dit geeft geen recht -om te zeggen«'t is nieuw en daarom niet goed.» Laat ons veel liever de zaak van alle karten bezien, daar bjj coöperatieve bewer king groote voordeelen voor de boerin te behalen zjjn, welke zij op dit oogenblik niet weet, en die men haar dus zoo duideljjk mogelijk onder het oog dient te brengen. Allereerst is de vraagWat zijn over 't algemeen de voordeelen als men er toe overgaat de melk gemeenschappelijk te laten verwerken In de le plaats maakt men een fijner product, omdat in een fabriek meer zorg aan het maken van boter kan besteed wor den, wijl dit geschiedt door personen die zich daarmede uitsluitend bezighouden. Betere machines kunnen worden aange schaft de boter kan dus op de nieuwste wijze bewerkt worden. In de 2e plaais heeft men besparing van arbeid. Neemt men bijv. aan dat rondom een dorp 20 landbouwers zjjn, en bjj ieder 100 Liter melk per dag worden verwerkt, dan is het duidelijk dat het meer moeite en zorg zal kosten, om die 2000 L. melk per dag op 20 verschillende plaatsen te bewer ken, dan wanneer diezelfde hoeveelheid op ééne plaats, in een fabriek tot boter kon den bereid worden. 3o. De hoedanigheid der beter zal een betere zijn. Daar nu iedere boerin boter maakt, is iedere boter dus van verschillende kwaliteit; komt nu deze boter op de Goesche markt, dan moet die boerin, welke goede boter maakt, voor een andere die mindere kwaliteit levert, lijden; dat wil zeggen, wanneer de boterprijs 50 cent is, moeten de goeden voor de kwaden Ijjden. 4o. Bjj fabriekmatige bewerking krijgt men egaal of goljjk product voor de Lon-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1890 | | pagina 1