Mr. L. W. C. KEUCHENIUS,
1890. No. 70.
Donderdag 13 Maart.
Vierde Jaargang.
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. DHUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTEYHEN
TWEEDRACHT.
nu ZEEUW.
elken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prjjs per drie maanden franco p. p. f 0.95.
Enkele nummers - 0,026.
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent. iedere regel
meer 10 cent.
Bij dit nummer behoort een bijvoegsel.
Voor de verkiezing van een lid der
Tweede kamer voor het kiesdistrict GOES
op Dinsdag 18 Maart bevelen wij den
kiezers ten dringendste aan den heer
die na tien jaren onafgebroken als lid der
Kamer verschillende kiesdistricten (Gor-
cum, Middelburg, Amersfoort en Ede) te
hebuen vertegenwoordigd en ruim ander
half jaar als Minister te zijn werkzaam
geweest, kan verondersteld worden als
gewaardeerd christen-staatsman genoeg
zaam bekend te zijn.
Zooals men weet hebben 35 liberale leden
der eerste kamer en tweede kamer zich voor
de nieuwe schoolwet verklaard en daarmede
erkend dat aan de voorstanders van vrij
onderwijs tot heden door hunne partij on
recht was aangedaan. De Liberale Unie,
opgericht om de liberalen in Nederland in
het goede spoor te leiden, had zelf het denk
beeld van verzoening aan de hand gedaan,
en daarmede de handschoen toegeworpen
aan alle palstaanders en «onverzoenlijke))»
op schoolgebied. Enkelen van deze laatsten
wonen te Amsterdam, waar zij lid zijn van
de groote vrijzinnige kiesvereeniging Bur
gerplicht. Daar stelden zij voor, dewijl de
Liberale Unie nu geen vertrouwen meer had,
dat de liberale kiesvereeniging zich van haar
zou losmaken. Gelukkig was hun getal niet
groot. Er waren slechts zeven, welk getal
met hen die zich van stemming onthielden,
tot elf klom. Toch waren deze elf bjj
machte de gemoederen van meer dan hon
derd liberalen in de war te brengenja
bjj enkelen de hartstócht tot het kookpunt
te doen stijgen. Daar was mr. Levy, de
peetvader van de Unie-, met Sassen, die
voor het openbaar onderwijs «gestreden en
geleden» haden Wertheim die een daad
van handhaving van het liberale beginsel
bij de wegjaging van minister Keuchenius
door de le Kamer meende te herkennen
en Voute, die dit geheel met hem oneens
was, en beweerde dat minister Keuchenius
op zij was \gezet door de nurkschheid
van twintig heeren, die hebben willen
toonen, dat zij wat durfden en ons nu een
Minister als Lohman hebben bezorgd
Daar werd geschreeuwd, gejouwd, geke
ven daar werden nijdige blikken gewisseld,
daar werden dikke woorden gesproken, daar
werd gestampt en geraasd en amok ge
maakt net zoolang tot de heer Sassen drie
maal tmijnheer de voorzitten geschreeuwd
en ten slotte het weord genomen had.
Het was éen «Groot is de Diana der Efezen!»
Die er meer van weten wil, zie er de
liberale bladen op na. Wij kunnen onze
plaatsruimte niet missen om al de onbe
kooktheden weer te geven, door deze deftige
heeren liberalisten in Amsterdams Burger
plicht in deze achtbare vergadering elkander
naar het hoofd geworpen.
Neen, zoo sprak mr. Levy diep geroerd
en zeer verontwaardigd, die Unie is geen
Unie meer, daar zij niet alleen een steen,
maar de geheele vesting der openbare school,
onze liberale vesting bij uitnemendheid heeft
overgegeven aan de gehate en verbonden
«clericale» partijen. Zijn belangstelling voor
haar was daarom tot het vriespunt gedaald.
Wanneer ooit een instelling spaak is ge-
loepen op wankelmoedigheid, kleurloosheid
en gemis aan energie, dan is, volgens den
heer Levy, dit nu met de Liberale Unie
het geval. Haar kenmerkend karakter is
lichtschuwheid. Van de Liberale Unie ging
de tweedracht uit, die een onheelbare breuk
in de liberale partij heeft veroorzaakt.
Wel werd hun voorstel om zich van de
Liberale Unie af te scheiden, verworpen
doch de band is weer heel wat losser ge
worden en het kleurloos lichtschuw bijeen-
blijven onder den grooten anticlericalen hoed,
voor de toekomst weer een weinigje minder
mogelijk gemaakt.
Helaas, dat het juist deze heeren zijn,
die altoos weer den volke trachten te wijzen
op den slappen band die de beide partijen
der rechterzijde omstrengelt.
V Goes.
Reeds heden over zes dagen moet het
in Goes rondstaan.
Kort dag dus.
Eigenljjk geen week meer.
Worde die week dan terdege gebruikt,
om het politiek besef op Zuid-Beveland en
in Tholen op te wakkeren, en wake men
met alle ten dienste staande middelen, dat
aan den wederpartijder het genot niet
worde gegund, om met leedvermaak in
Keuchenius' val te roemen.
Temeer dient hierop aangedrongen, nu
de Antirevolutionaire partjj den strijd alleen
heeft te voeren.
Men zag toch, dat de Roomsche partij
in Goes remplaganten-partjj is geworden.
Niet toch bjj tweede, maar reeds bij
eerste stemming schreef ze én aan den
Antirevolutionairen én aan den Liberalen
candidaat over hun opinie in zake de rem
plaganten, en wie op dat punt maar goed
was, zou ze steunen en was er geen één
goed voor de remplafanten, dan bleef ze
thuis.
Dit mag heeten, alles op éen worp zetten.
Al het overige hetzelfde, of een Liberaal
of Antirevolutionair regeert, mits de rem-
plapanten er maar bljjven.
En dat heet politieke wijsheid
Men ziet dus nu reeds uitkomen, wat
we zoo duidelijk mogelijk uitspraken Ter
wille van de remplacanten is de saóm werking
feitelijk verbroken.
(Standaard.)
Y Parnell.
Laaghartige en laatdunkende politiek was
er steeds op uit om een bekwaam tegen
stander onschadelijk te maken door hem te
achtervolgen met achterklap, verdachtma
king en hoongelach.
Parnell strekt in Engeland ten voorbeeld
van de schandelijke wijze, waarop deze
politieke sluipmoordenaars te werk gaan.
Te onmanlijk om hun tegenstander in
het ridderlijk tournooi te ontmoeten, schie
ten ze, als hjj voorbij gaat, van achter uit
een hinderlaag hem na.
Toch is het in Enheland gelukt deze
laaghartige tactiek te ontwapenen. De
Times boette er haar eere mee iu. En het
gouvernement van Lord Salisbury verliest
er een aanmerkelijk deel door van zjjn in
vloed.
Jammer slechts dat ook ten onzent dezelf
de onheilige tactiek wordt toegepast.
Thans is Minister Lohman er weer het
mikpunt van.
Men koestert voor dezen kraehtigen man
vreeze, en nu komen de helden van de
hinderlaag van alle kanten opdagen en
schieten hem hun giftige pijltjes na.
Niet dat men zijne beginselen bestrijdt,
of argument tegen argument stelt.
Neen, zijn persoon moet geknakt, ge
krenkt, gedeukt.
Een man als Mr. Var Houten, die de
Commune prees, zonderlinge theorieën over
het huwelijk uitstalde, en zoo fel mogelijk
als atheïst positie nam, zou men als Minis
ter een zeer gewone en natuurlijke ver
schijning hebben gekeurd.
Daar zou niets vreemds in zijn geweest.
Maar De Savornin Lohman Als ze
dien naam maar hooren, steken deze egels
hun borstels reeds op, en zoeken heil in
commérage.
Dit is laf!
Dit is in den diepsten zin onzedelijk.
En schande roepen we uit over een partij
als de Liberale, die in een leugenachtig
praatje als dat over paneelzagerij een wapen
zoekt om dezen Minister onschadelijk te
maken.
Schande omdat heel dit praatje niets dan
een leugenachtig verzinsel is, en De Savor
nin Lohman veeleer eere dan smaad toe
komt, dat hij liever met het volk van God
smaadheid leed, dan de eere der wereld te
zoeken.
Een berekenend man zou zjjn vrienden
in den steek hebben gelaten.
Dat Lohman dit niet deed, toont zjjn
karakter.
En is er nu één fatsoenlijk liberaal orgaan,
dat onze sommatie opneemt, welnu dan
sommeeren wij zijn redactie hiermede om
te bewjjzen, dat de heer Lohman in Januari
1886 ook maar iets onwettigs heeft ge
daan.
Of beter nog, als de liberale partjj er
den moed toe heeft, Iaat ze dan in de
Tweede Kamer deze grief inbrengen.
Dan zal men eens zien, hoe de heeren
met de kous op den kop naar huis gaan.
Maar dat durven ze niet
St.
y Administratie of Rechtspraak.
fat aanvulling van wat wjj Maandag
schreven diene het volgende uit de Stan
daard
«Gedwongen revisie als rechtsinstantie
paste dus in het stelsel niet; en er bleef
weinig anders over dan vrijwillige revisie,
den Raad van State gehoord. Maar in geen
geval mocht toegelaten dat de heer Roëll,
onder den vorm van een schjjnbaar on
schuldig amendement, de constitutioneele
ketterjj binnenloodste, alsof de ministers een
zelfstandige positie tegenover de Kroon in
namen. Daartegen gewaakt te hebben is
de beteekenis van hot advies van den Minister.
Toch is daarmede de moeieljjkheid de
wereld nog niet uit. Het recht van den
belanghebbende is niet voldoende verzekerd.
Hierin had de heer Roëll volkomen gelijk.
Dat kan eerst door de wet op de admini
stratieve rechtspraak geschieden. En het zou
ons een oorzaak van vreugde zijn als de
Minister, die zoo juist de moeilijkheid toonde
in te zien, door zjjn invloed in het Kabinet,
ons vaderland hoe eer hoe beter met deze
administratieve rechtspraak begiftigen kon.
Toch onthief de aanvankelijke ontstentenis
van deze wet den Antirevolutionairen Mi
nister niet, om voor de zuiverheid van het
constitutioneele stelsel op te komen. En dat
te minder daar mr. Roëll het echt revolu
tionaire karakter van het liberalistisch sy
steem niet beter kon doen uitkomen, dan
door zich uitsluitend, als autoriteiten, op de
staatsgeleerden te beroeper, wier school uit
de Revolutie van 1830 was opgekomen.»
12 Maart 1890.
Goes, De motie van de R. K. kiesver
eeniging luidt als volgt
„De Katholieke kiesvereeniging te Goes in
haar vergadering, op 8 Maart gehouden:
„Overwegende dat in een vacature voor
het lidmaatschap der Tweede Kamer in haar
district moet worden voorzien;
„overwegende dat door de Katholieken
volgens het program der katholieke partjj
in Nederland geen candidaat kan en mag
worden gesteund, die tot de invoering van
den verplichten persoonlijken dienstplicht
zou medewerken;
„gelezen de verklaring te dier zake van
den Zuid- en Noordhollandschen
Bond van Kiesvereenigingen in de
dagbladen
„machtigt het best-uur der Katholieke
Kiesvereeniging, den eventueelen candidaten
schriftelijk af te vragen of zjj zich vóór of
tegen de invoering van den verplichten per
soonlijken dienstplicht verklaren;
„betuigt haren dank aan het bestuur van
den Zuid- en Noordhollandschen
Bond voor haar krachtig optreden en de
gegeven inlichtingen,
„noodigt dringend al haar katholieke
zuster-vereenigingen in den lande uit haar
voorbeeld bij voorkomen te volgen;
„besluit zich eerder bjj de aanstaande
verkiezing van stemming te onthouden dan
stemmen te bezorgen aan voorstanders van
den verplichten persoonlijken dienstplicht."
Nu is zeker wel het zonderlingste in
deze zaak, dat bedoelde kiesvereeniging (er
schijnen slechts elf leden tegenwoordig te
zjjn geweest) een besluit genomen heeft
op ten manifest dat waarschjjnljjk niet eens
van bovengenoemden bond, maar van een
enkel persoon den heer Op de Laak te
Noordwijk is uitgegaan. De kennisgeving
daarvan in De Tijd, is zeker Zarerdagavond
te Goes nog niet bekend geweest
Het Centrum schrjjft er van
In het eerste geval breekt de Goessche
kiesvereeniging met de traditie, die aan de
christelijke partjj en d» meerderheid in den
lande heeft bezorgd, op aansporing van den
Zuid-Noord Hollandschen Bond", die daar
door een groote verantwoordelijkheid op
zich heeft geladen.
Is de verklaring echter niet van den
Bond uitgegaan, dan is er nog met eere
redres mogelijk, en hopen wjj met goed ver
trouwen dat de kiesvereeniging te Goes zal
inzien, dat een besluit, genomen op valsch
gebleken overwegingen, logisch vervallen is.
De heer Keuchenius heeft aan de R. C.
Kiesvereeniging geantwoord dat hjj bereid
zou zjjn een wetsontwerp te ondersteunen,
dat het beginsel van persoonlijken dienst
plicht, behoudens de noodig of billjjk gebleken
vrijstellingen huldigde.
In de vergadering der liberale kies
vereeniging te Goes, waar de heer Hejjse
werd gecandidateerdis volgens de IV. R. Cf.
tot deze candidatuur besloten «nadat men
had bepaald, dat men het beneden de
waardigheid der vereeniging achtte, om te
wachten met welken candidaat de Katho
lieken den strijd zouden aanvaarden.»
Indien dan ook al door een enkelen libe
raal met een enkelen katholiek over moge
lijke plannen gepraat is, dan is daarvoor
deze vergadering niet aansprakelijk.
De Goesche Courant is gewoon, in
verkiezingstijd de eene of andere uitdrukking
uit een rede van een candidaat met vette
letter te doen afdrukken, en dan te zeggen
zie dat is nu jullie candidaatDie vette
letter tactiek zoo beweert zij heeft
zij geleerd van de Zeeuw.
De onjuistheid der bewering is gemakke
lijk aan te toonen. Voor ons ligt namelijk
een verkiezingsnommer der Goesche Courant
van 5 Juni 1886, vol vette letters.
De Zeeuw werd eerst vier maanden
daarna opgericht. Haar le nommer ver
scheen 1 October 1886. Hoe kan de Goesche
Courant nu beweren, dat zij deze tactiek
van ons heeft geleerd
De Liberale Unie zal haar naam dienen
te veranderen in Radicale Unie. Lang
hebben de heeren het met hun ljjf tegen
gehouden, dat radicalisme dat door Levy
met talent en taai geduld al sinds jaren
was verdedigd. Met de oog<n dicht zullen
zeker velen de bittere, onvergulde pil hebben
geslikt. Thans is zelfs de Liberale Unie
voor de socialistische leernoodzakeljjkheid
eener progressieve inkomstenbelasting, ge
wonnen. Met algemeene stemmen nam zjj
de volgende motie aan door mr Levy voor
gesteld
«De vergadering, kennisgenomen hebbende
van de aanhangige wetsvoorstellen van den
heer Goeman Borgesius, betuigt haar inge
nomenheid met het initiatief der voorstellers,
geljjk met het grondbeginsel in de ontwer
pen vervat: invoering eener rjjks-inkomsten-
belasting met progressie.»