lodes,
lofstede
|n van Holloway.
vuur zeven jaar
ELLE,
UCHTMANN.
VAN MELLE.
UCHTMANN.
L no. 6 7.
Gr*
BRIQUETTEN,
het woord
SSUM
Briquet geperst is.
M. van der Reit,
BOUWLAND,
4ZIP-
kV'ACHT
Lading
liihrkoleu,
Duvekot,
venhaagsche
beekbank
1890. No. 59.
Zaterdag 15 Februari.
Vierde Jaargang.
VERSCHIJNT
F. P. IF HUI J, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES
J)e Regeering en de Zending.
en neuz?l, enz.
J. ROBBE,
Magazijn van Barometers,
Koorts Bad- en Kamer-Thermometei
KERK- EN M IIOOIMKI WS.
RECHTSZAKEN.
geachte STAD- en
bben OVERGENOMEN,
izelfden voet zullen
elige bediening het
ele jaren geschonken
s. Dn.
Prijscourant gratis.]
(zich voor namaak
W de
te GOES.
Mcnschen, die door
eder lyden, zoodat de
£,e,n d,es 'evens een zware
lykheid van te denken
.t. Indien eenmaal de
r »jn, veroorzaakt elke
n werkelijke of ingebeelde
dle Pijnigingen te ont-
|n noodzakelijk om Hol-
gebruiken, welke een
gestel meer dan eenige
wereld zuiveren en ver
gen bet lichaam van alle
ven veerkracht aan de
aan de hersenen, werk-
nieren, de blaas en de
drijven neerslachtigheid,
rmoeidheid, en geven den
oohjkheid weder.
61 A. 85 C.
niet oude maat), onder
buis en op den wagen
GOES.
r leen onder eerste 'hy-
°P Landerijen en Huizen
te betalen in eens, in
inuïteiten.
inlichtingen te bekomen
E. GERLACH te Mid-
ZEEIIW.
elken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p. f 0.95.
Enkele nummers - 0,G2'.
UITGAVE VAN
G. M. KLEM KERK, te Goes
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Bij dit nummer behoort een bijvoegsel.
rn
Nimmer wellicht als in de laatste weken
is de roeping der Regeering tegenover de
Zending zóóveel besproken en overdacht,
ook door de kiezers, de burgers. Want
slechts veel te weinig zjjr. de meesten ge
woon zich aangaande dergelijke toch hoogst
gewichtige dingen een helder en met goede
bewijsredenen te staven oordeel te vormen.
Maar de onverwachte tijding «Keuche-
nius gevallen» heeft alom de pennen in
beweging gebracht en demonden ontsloten.
En met reden. Mr, Keuchenius is buiten
de deur gezet door de bekende 20 heeren, jgr
om zijn gedragingen tegenover de Zending
en den Islam, als Minister des Konings.
Dat de persoon van Mr K. aan zendings-
liefhebberij deed, a la bonheurmaar de Mi- °r
nister Keucheunius, dat was gevaarlijk, on-
staatkundig, waanzinnig en wat voor fraais
meer.
Dit past zoo roept men allerwegen "J
de Regeering niet.
Oordeelen zoo de antirevolutionairen 'l1
Neen. Deze gedenken aan het- woord van
den Heiland vóór zjjn hemelvaart: «Gaat
dan henen, onderwijst alle volken, en pre-
dikt het Evangelie allen creaturen.»
Dit is het bevel van den Koning van het
Godsrijk, niet gegeven om in den wind"
geslagen maar om gehoorzaamd te worden. 'en
En nu is maar de groote vraag, hoe iemand ai
tegenover dit bevel staat, en tegenover Hem,
die het gaf. Een Christen kan niet denken e
dat van gehoorzaamheid aan dit bevel na- 8
deel te duchten zij, maar mag niet anders
dan zegen verwachten.
Maar velen denken zoo niet, dat hooren
we dezer dagen genoegen uit het kamp
der tegenstanders klinken ons verschillende
stemmen tegen. Er zjjn mannen van ernst,
en der zake kundig, ook al staan zjj niet
op den grondslag van het christelijk ge
loof, die de zending achten niet om haar's
zelfs wil zoo zeer, maar om haar vruchten.
We zagen dit de vorige maal uit getui
genissen van Poensen en Kielstra en an
deren die met talrijke zouden te vermeer
deren zijn.
Mannen van verdachten ernst, ook al zijn
ze van hooge wetenschappelijke ontwikke
ling, spotten met de Zending en wat zjj
te weeg brengt. De beroemde reiziger
Dumont Durville verwjjt den zendelingen,
dat zjj aan de bewoners van Tahiti hun
oorspronkelijke zeden die zoo poëtisch waren,
hebben ontnomen, en hun daarvoor be
lachelijke en vreemde manieren in de plaats
hebben gegeven.
Wat waren die «vreemde manieren
Men liep daar vroeger naakt, en was toen
gekleed, maar wat methodistisch, wat
«orthodox»De beroemde geleerde, van
Hellwald, vindt het kannibalisme, (menschen
eten) en het dooden der kinderen wel
flink. Hij vindt het dwaas dat de zende
lingen deze dingen tegengaan«veel beter
is het de heidenen hhrin te laten begaan.
Welk een veredeling van het menschenras
vindt daar plaats, welk een schoon, en
krachtig en gezond menschensoort ontwik
kelt zich daar, waar de misvormde kinderen
worden terzijde gezet, en waar het te veel
der kinderen wordt tegengegaan door er
eenige te dooden. Wat een uitnemend
voorbeeld van kunstmatige veredeling
onzer diersoort
En een reisbeschrijver, Büchner, betuigt
openlijk zijn welgevallen aan de puris
naturalibus, en beschuldigt de inlandsche
vrouwen van veel te veel zedigheid, zoo
slecht afstekende by hare natuurlijke li
beraliteit in de oude dagen, vóór de komst
der zendelingen.
Dat is van het hart geen moordkuil ge
maakt. En de red. van een zeker Zeeuwsch
blad, dat de «heidenen in hun eigen geloof
wil laten zalig worden,» heeft dit cynisme
zeker van dergelijke «geleerdeu» geleerd.
Er is dan ook veel «zaligheid» in kanniba
lisme, en in de «puris naturalibus.»
Maar een christen oordeelt anders. Een
Christen kan ook niet instemmen met het
oordeel van een ander liberaal blad, dat
beweert de zending geen kwaad hart toe
te dragenmaar toch verklaart«onze
TOT LAGEN PRIJS VOORHANDEN-
JOH.
GEENSEN,
GOES.
Hoogstraat No. 197Bergen op Zooi
Verschillende soorten
OOG-, NEUS-, OOR-, POEDER
EN LAVEMENTSPUITEI
Melk-, Vocht- en Spirituswegers.
OOGBADJES, OOGDOUZEN, WIND-
KUSSENS, ELASTIEKE KOUSEN, j
Diverse soorten enkele, dubbele en Kinda
N. Muller, jhr.
van Wjjcktot
en
vo
Deze bijzonderheden vindt men in
Ds. Ulfers' werkje: De kracht der Zending,
met voorrede van T. M. Looman.
verder soorten artikelen
ZIEKENVERPLEGING.
Eerste kwaliteit Passerdoozeii, losse Passtl
en Trekpennen,
Het is de zaak uws konirTgir»
Een christen kan niet anders spreken.
Uws konings, Wiens koning Wien gold
het bevel van Christus een Staat, de Staten,
of de Gemeente Zonder twijfel de Gemeente
en niet de eene of andere wereldlijke
regeering. Ziet ge nu wel zoo antwoordt
wellicht deze of gene nu stefnt ge het
zelf toe dat de Regeering zich niet met de
Zending moet bemoeien, maar enkel de
Gemeente? Zacht wat! Wacht even!
De gemeente is ann haar Hoofd en elke
regeering is aan haren gebiader verant
woording schuldig. Beiden hebben hunne
roeping in zekeren zin niet gescheiden, maar
onderscheiden. De Gemeente heeft leden,
en de Regeering onderdanen. De gemeente
heelt hare roeping om ten zegen te zijn,
om zout en licht te wezen, doch Regeeringen
hebben een van de Gemeente onderscheiden
taak. Ook onze Regeering, die toch zeker
als een christelijke, als een gekerstende is
te beschouwen.'
Dit ware alleen, des vereischt, uit de
jaartelling te bewijzen. De Regeering, onze
koning, met wie hem terzijde staan, gebiedt
over Nederland en zijne hem toebehoorende
koloniën. Deze koloniën zijn bevolkt door
25 millioen bewoners, bestaande uit de Ma
leiers, bewoners der Soenda-eilandende
Battas die Sumatra hoofdzakelijk bevolken;
de JSiassers en Dajakkers, ten westen van
Sumatra en op Borneoverder uit de be
woners der Molukken en van Nieuw Guinea,
en eindelijk uit de Javanen, inboorlingen
van het voor onze koloniën belangrijkste
eiland Java.
Deze allen behooren tot Nederland. Deze
volken zijn onbeschaafd, en leven in duis
ternis en schaduwen des doods, in kanniba
lisme, onzedelijkheid en slavernij, en zjjn
grootendeels traag, vadsig en zonder eenige
zelfstandigheid.
Deze volken zijn nu aan Nederland toe-
betrouwd, toch niet om ze in onkunde en
nacht te doen wegzinken
En na staan daar tegenover ter eene zijde
de reeds onder hen levende volgelingen van
Mohammed, die trachten uit de heidenen
discipelen van Mohammed te maken, om ze
overigens te laten als ze zijn, en anderzijds
de Christelijke Zending die het Evangelie
brengen wil en de volken in de zegeningen
van het Evangelie wil doen deelen.
Wat is nu de roeping der Nederlandsche
regeering tegenover deze twee stroomingen
en tegenover de Inboorlingen zeiven
Dit zien we een volgende maal.
14 Febr. '90.
De Staatscourant van 13 Febr. bevat
de statuten van de naamlooze vennootschap
Transvaalsche Landexplota tie-
Maatschappij te Amsterdam. Zij heeft
ten doel in Zuid-Afrika, in de eerste plaats
in de Zuid-Afrikaamche Republiek, gronden
aan te koopen, die door gunstige ligging en
vennoedel jj ken rijkdom aan metalen of mi
neralen voor ontginning geschikt zijn, die
gronden geheel of gedeelteljjk te verkoopen,
of bij anderen in exploitatie te geven. Haar
kapitaal bedraagt f 720,000 in 1200 aan-
deelen van f600, verdeeld in acht seriën van
150 aandeelen. Voorloopig zyn de eerste
twee seriën uitgegeven en geplaatst. Be
noemd zijn tot commissarissen de heeren
C. E. G. Bunge, H. P.
mr. T. A J. van Asch
directeur de heer mr. W. F. Schimmel
Over het gedrag van vele Europeanen
in de oost schrijft zendeling Timmeismate
Tangeran in de Macedoniër.
„Terwy'l men als belijder van Christus zijn
bruine medemenschen tot zich op moest hef
fen, en hen voor het Christendom winnen,
zyn velen, zoo niet de meeste Europeanen tot
hèn afgedaald en bezoeken met hen dezelfde
graven, en om booze geesten te verdrijven of
zegen te erlangen, offeren zij of geven sidokah
op de plaatsen die door hen voor heilig wor
den gehouden; en ontwijken met dezelfde
vrees de plekken, die dezen voor angker2)
hebben verklaard.
En terwijl zij de wonderen en mysteriën
van den Christelijken godsdienst loochenen
en bespotten, zijn zij waarde gaan hechten
aan de dwaaste bygeloovigheden. Ja, terwij)
zij zich beroemen te behooren tot de verlichte
negentiende eeuw, zijn zij teruggevallen tot
den donkeren tijd des heidendoms.
Als christen, als belijder des Heeren, staat
men op een hoogte, waar men achting en
eerbied aan zijne mohamedaansche mede
menschen kan afdwingen, maar zij heben die
hoogte verlaten en daarmede het prestig
(zedelijk overwicht) tegenover den Inlander
verloren.
Wat zouden de Europeanen hier gemakke
lijk Zendingswerk kunnen verrichten. Hunne
inlandsche bedienden zien dadelijk om zich
heen, en niet ver van hunne woningen zijn
sterk bevolkte kampongs. Maar deze laatste
naderen zij byna uitsluitend met onzedelijke
bedoelingen zoodat meer dan èén zendeling
daar is begroet met de woorden„Toewan
maoe piara njai (Wil meneer een liefje
zoeken
Offerfeesten.
2) Verblijfplaats van spoken of booze geesten
Onderscheidene (75j antirevolutionaire
kiesvereenigingen hebben nog hunne instem
ming betuigd met de motie van Nederland
en Oranje» te Amsterdam, in zake minister
Keuchenius. Onder anderen Bruinisse. Van
wege het bestuur der a. r, kiesvereeniging
«Nederland en Oranje» te Zierikzee werd
een telegram van instemming met genoemde
motie aan den minister gezonden. Het
bestuur der a. r. kiesvereeniging van den
zelfden naam te Goes zond mede een schrij
ven van adhaesie In een vergadering van
«Nederland en Oranje» te Utrecht verklaarde
de Voorzitter, het kamerlid prof. De Geer
in zijn inleidend woord dat dit ministerie
den heer Keuehenius niet mag loslaten.
Door in hem het beginsel, in den gevallene
als verpersoonlijkt, te, vei laten, zou het
worden een conservatief ministerie, dat de
rntirev. party niet meer zou kunnen steunen.
De heer mr. Kalff lid van liet hof
van justitie in Suriname, door den gouver
neur hierheen gezonden om den minister
ia te lichten omtrent ht t voorgevallene tus-
schen den gouverneur en de koloniale staten,
is gisteren aangekomen.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Heinkenszand J. D. van
Spankeren te Vollenhove.
Drietal te Amsterdam C. J. Lamme-
rink te Scheveningen, J. Vermeer te Zwolle
en dr. J. H. Gunning te Gouda.
Ned. Ger. Kerk.
Viertal te Grijpskerke J. Brouwer cand.
a. d. V. U. te Amsterdam, ds. J. v. d.
Meuten te Winsum en Baard, J. J. A.
Ploos v. Amstel te Reitzum, en F. W. J.
Wolff E.F.Hzn. te Axel.
Als inspecteur van het lager onder
wijs wordt, volgens het L. Dbl., genoemd
de heer J. C. Fabius, lid der Tweede Kamer.
Goes. De lijst der kin leren tusschen 6
en 12 jaar die geen lager onderwjjs ont
vangen bevat 63 namen; hiervan zyn er
2, die reeds de hoogere burgerschool bezoe
ken 27 zijn er nog op bewaarscholen 12
hebben reeds de school verlaten4 zjjn na
'1 Januari op bjjzondere scholen aangeno
men 4 zij n wegens ziekten en gebreken
niet tot schoolgaan in staat2 zjjn schip
perskinderen 2 zjjn vreemdelingendie
eerst kort geleden zich te Goes gevestigd
hebben 1' is nog niet gevaccineerd1 is
wegens wangedrag van school gezonden,
en 3 zijn door ongeregeld schoolkoinen van
de ljjst der schoolgaande kinderen geschrapt.
(N. R. C.)
Omtrent het program voor de toe
komstige onderwjjzers-examens, dat, zooals
wij gisteren in 't kort melden, het hoofdbe
stuur van het Nederlandsch onderwijzers
genootschap by de regeering wil indienen,
na ingewonnen advies bjj de afdeelingen
van het genootschap, kan nog het volgende
gemeld worden
Het hoofdbestuur acht het wenscheljjk,
dat de onderscheiding in hoofd- en bijvakken
zal ophouden, maar na afloop van het
examen in alle vakken door de commissie
bjj eenvoudige meerderheid van stemmen
over afwijzing of toelating zal beslist wor
den. Voor de hoofdakte wordt o. a. ge-
eischt voor teekenenbedrevenheid in het
teekenen van eene eenvoudige groep van
meetkundige lichamen en in het teekenen
van een eenvoudig voorwerp op het bord
eenige bedrevenheid in het teekenen naar
eene plaateenige kennis van de beginselen
der perspectief.
Voor de paedagogiek duidelijke begrippen
var. de wijze waarop het schoolonderwijs
'lienstbaar kan gemaakt worden aan de
verstandeljjke en zedeljjke vorming der leer
lingen. Kennis van de algemeene inrichting
der lagere school, van de classicale indeeling
en van het classicaal onderwijs. Bekendheid
met de gronden der bewjjzen in het alge
meen en met de meest gebruikelijke be
wjjzen in het bjjzonder. Eenige bekendheid
met de geschiedenis van de opvoeding en
het onderwjjs, vooral in ons vaderland, en
met die van het Nederlandsche schoolwezen
sedert het laatst der vorige eeuw.
Voor gymnastiek bedrevenheid in nuttige
lichaamsoefeningen zonder toestellen en de
leiding daarvan bjj jongens en meisjes. De
candidaat moet toonen te weten, welke oefe
ningen voor de verschillende klassen ge
schikt zjjn.
Voor de andere vakken zjjn de eischen
weinig veranderd.
Het hoofdbestuur stelt verder veel prijs
op een beredeneerd verslag van de examen-
commissiën na afloop der examens waarin
niet slecht» het schriftelijk werk wordt
opgenomen, maar ook zooveel mogelijk hoe
ver men gegaan is bij liet mondeling examen.
Arrondissements Rechtbank te Middelburg.
Heden, Vrijdag, zjjn veroordeeld wegens:
meineedM. R., 19 jkoopman, IJerseke,
