gadeslaat, krijgt men niet den indruk, dat
zij plezier in hun leven hebben of zich tehuis
gevoelen in hunne positie. Zij nemen veeleer
de houding aan van bedeesde lieden, die on
der een hoedje zijn te vangen, gelijk de duiven,
die een liavik hebben ontwaard, ofhet hoorn
vee dat een onweersbui voelt naderen. Het
is alsof de een tot den ander zegt: toe,
spreek uwe maar, ik zwijg liever; en heel
de verzoenlijke partij verschuilt zich achter
Buys en Fruin.
Hadden de onverzoenlijken Buys'houding
als vrucht van den «ouden dag» aangezien,
de Amsterdammer weet een andere oorzaak,
en die zal het dunkt ons wel zijn.
Wat is liet geval? Zoolang al deze ver
zoenende liberalen hun wijsheid den volke
hebben verkondigd, leerden zij precies het
zelfde als hetgeen nu de heeren Levy, c. s.
voor de hoogste waarheid uitgeven.
Buys en anderen hebben hét tegenwoor
dig geslacht opgevoed in de liefde voor de
neutrale school niet alleen, maar ook in de
politiek, die den liberalen staat boven de
rechtvaardigheid ^stelde; het gedachteding
van Levy is eigenlijk ook het gedachteding
van professor Buys. Het eenige verschil
tusschen deze heeren is dat mr. Levy zegt:
ik houd het er voor dat ik de maatschappij
nog wel zal dwingen naar de pijpen van
mijn staatsbegrip te dansen als wij maar
volhouden; terwijl mr. Buys den moed op
geeft, hoewel hem de lust, indien hij een
kansje zag zijn doel te bereiken, nog geens
zins zou zijn vergaan. Vandaar dat Buys
akelig veel last krijgt van zijn koppige
leerlingen en dat is hem te onaangenamer,
naarmate hij zelf moet gevoelen dat in al
zijn verzoenende betoogen het principieel
element, dat is het eenig overtuigende, ont
breekt. Daar is maar één standpunt, waar
op men tegen mr. Levy, c. s. zich rustig
en sterk kan gevoelen, dat is dat der recht
vaardigheid.
Dit standpunt nam het liberale blad,
alleen staande onder de broederen, reeds
tien jaren lang in. Het mag er trotsch
op zijn, doch des te meer reden tot schaamte
hebben de overigen, Buys incluis, als zij
dit wel verdiende verwijt lezen
„Tien jaar lang hebben wij der liberale
partij gezegd dat de maatschappij zich niet
zou blijven schikken naar hare doctrine,die
geen rekening hield met rechtvaardigheid,
maar een deel der natie voogdijschap toeken
de over de kerkdijken en over de lagere
volksklassen, als ware het liberalisme gelijk
manna uit den hemel geregend, waarna
geen andere, zeker geen betere spijs te kiezen
viel. Wij hebben telkens den heeren, die
nu „verzoening" willen, betoogd dat zij hun
stelsel moesten herzien. En waar bleven
Buys en de liberale dagbladen, die nu bij
draaien, na ons eerst steeds bestreden te
hebben, omdat wij uit overtuiging en
vrijwillig wenschten te geven, wat zij
thans uit gebrek aan moed en weer
standsvermogen zullen schenken?"
11 November '89.
Middelburg. In de raadsvergadei ing
Woensdag, 13 November 2 uren, zullen
onderstaande zaken worden behandeld:
Ingekomen stukken, lo. Voorstel Burg.
en Weth. betreffende adres D. J. Vos wed.
P. J. Reijnhoudt om grond bij de achter
gracht, thans door baar in erfpacht bezeten,
te mogen koopen. 2o. Adres J. P. Pieterse
om een stukje grond en openbare straat bij
den Stationsweg te mogen koopen. Voorstel
van Burg. en Weth. en advies van de
Commissie van financiën dienaangaande.
3o. Voorstel van Burg: en Weth. om hen
te machtigen tot het auigaan van een
contract tot aankoop van de duinen in het
noorden van Walcheren ten dienste dei-
duinwaterleiding. 4o. Voorstel van (Burg.
en Weth. betreffende een verzoek van mej.
Slottje (hoofd der bewaarschool) om een
gedeelte der bij de scliool behoorr nde woning
door een ander te inogen doen bewonen.
5o. Suppetoir cohier no. 1 inkomsten
belasting 1889. 6o. Staat oninbare posten
inkomstenbelasting 1885. 7o. Suppletoir
kohier no. 1 hondenbelasting. 8. Wijziging
gemeente-begrooting 1889. 9o. Beschikking
uit den post voor onvoorziene uitgaven be
grooting 1889. lOo. Beschikking uit den
post voor onvoorziene uitgaven begrooting
1889. llo. Adres W. A. van der Harst
om vrijstelling boete wegens te late opleve
ring van de door hem aangenomen ver
bouwing der bewaarschool met voorstel van
Burg. en Weth. dienaangaande. '12o. Voorstel
van B. en W. betreffende het adres van C.
S. Schout en P. Bugs aangaande uitloozing
van hunne bjj de achtergracht gelegen per-
ceelen.
13o. Voorstel van B. en W. tot aanhouding
van het voorstel van den heer Jeras aangaan
de vaststelling van de plannen en voorwaar
den van aanbesteding gemeente-werken en
leveranciën. 14o. Behandeling van hel laat
stelijk in de vergadering van den 7 Oct.
1889 aangehouden vraagpunt betreffende de
vaststelling der voorwaarden van aanbeste
ding van het vervoer van vrachten ten
beboete der gemeente. 15. Voorste! van
B. en VV. betreffende het verzoek van het
Departement Middelburg der maatschappij
«tot nut van hel algemeen» om subsidie
voor hare bewaarscholen.
Krabbendijke. De gemeenteraad benoemde
tot secretaris en ontvanger dhr. J. Elenbaas
onderwijzer te Kruininge met 5 van de
6 stemmen. Een lid was afwezig.
De volgende kantoren zullen op werk
dagen open zijn. Post en telegraatkantoor
te Breskens tot 31 Maart 5Vs61/2 (alleen
voor post), 8V2—12; 12Va—2 en 3i/2—6V2
uur. En 1 April30 Sept. 572—6V2 (alleen
voor post) 8V2—12; 12%2; 3%— 5 en
6V2— 8 uur.
Telefoon en hulppostkanto<>r te Groe.le
'1 April30 Sept. 8V212 12Vs2 en
3V25 uur. Van 1 Oct31 Maait 8V2 —12
127a—2 en 3Vs—6Vs uur.
Telefoon en hulpp. te Schoondjjke 872—12;
12722 en 3725 uur.
De opkomst op de meeting van Vrij
dag te Ierseke ter verbetering der oester-
prijzen was minder druk dan te voren. Er
werd besloten een circulaire aan belang
hebbenden ter teekening rond te zemlen,
waarbij inen zich verbindt tot eenige mini
mumprjjzen naar soort. Het welslagen der
pogingen z.d voornamelijk afhangen van de
medewerking van een der voornaamste
oesterk weekers alhier. Den volgenden Vrij
dag zal men opnieuw vergaderen. M. C.
JOHANNESBURG.
Aan het Dagblad schrijft de T'ransvaalsche
briefschrijver van daar onder anderen het
volgende
Daar was dan eindelijk Johannesburg,
het wonder van Zuid-Afrika, de hoofdplaats
van Witwatersrand, het middelpunt der
goudnijverheid van het zuid-oostelijk ge
deelte der Transvaal, de plaats waar mil
joenen dagelijks verhandeld worden, en
waarop thans de blikken der speeuleerende
menschheid vol verwachting onophoudelijk
gericht zijn! Ik rees op van mijn zitplaats
om die stad vol beloften te aanschouwen
en ontwaarde in het door lage heuvels in
gesloten terreineen oceaan van slof,
eene gele zee van met zanddeeltjes be
zwangerde huizenhooge wolken en toren-
hooge windhozen, in welke men met moeite
een net van rechte, elkander regelmatig
kruisende, straten en een breed vlak van
dofgrijze platte metalen daken vermocht
te onderscheiden.
Die lucht van fijne, droge, steeds beweeg
lijke stof is voor Johannesburg een even
gewoon verschijnsel als voor Napels de
heldere blauwe lucht, voor Londen demist,
voor E'linburg de regen. De inwoners
leeren zich daarin schikken als in het 011
verinjjdeljjkewant ze weten dat voor-
loopig althans wegens de afwezigheid
eener straatbevloering tegen de stol even
weinig te doen is als tegen de muskieten
in het zomersche Amsterdam. Sommigen
beschutten hunne gezichtsorganen met
brillen van gaasenkelen beschermen hunne
adeinhalingswerktuigen mei een stukje gaa-
voor den mond (respirator) of met een
sluierde groote menigte evenwel wandelt,
onverschillig voor de mogelijke gevolgen,
door de immer meteen laag fijn roskleurig
poeder bedekie, ongeplaveide straten; ter
wijl iedere voetstap, iedere tred van paard,
ezel of os, iedere wenteling van een wagen
rad, iedere Hauwe zucht van den wiüd
bijdragen tot instandhouding van den stof
nevel, welke zich vasthecht op uw kleederen,
aangezicht en handen, en doordringt in
uw neus, mond en longen.
Doch niettegenstaande deze schadelijke en
kwaadaardige atmosfeer en de betrekkelijke
schaarschte en onbetrouwbaarheid van hel
drinkwater Johannesburg tot een zeer on
gezonde stad doen zijn en de dood er met
verrassende snelheid menigvuldige slacht
offers, meest longzieken, pleegt te maken,
zoo schijnt niettemin de aantrekkingskracht
van het goud zóó onweerstaanbaar te wezen
voor het onderneming» volle, winzuchtige,
blanke ra», dat niets den nooit rustenden
stroom van Afrikaanders, Engelscheu en
Duitschers vermag te temperen. En hoewel
Johannesburg voorden verwenden westeiling
niet.de minste bekoorlijkheid bezit, integen
deel schier niets dan stuitende eigenschappen
vertoont, toch breidt zij zich uit met on-
gelootelijke snelheid, en verrijzen er de
huizen en paleizen uit den grond met een
van buitengewone (geestkracht getuigende,
bewondering afdwingende vaardigheid.
Inderdaad mag Johannesburg «het won
der van Zuid-Afrika» genoemd worden. Nog
pas drie jaar geleden was de plek, waar
thans de stad staat, slechts kaal veld, met
het eigenaardige ruige karakter, hetwelk
de goudvormingen van den bodem plegen
mee te deelen. In den zomer placht het
vee van eenige weinige, ver uiteengelegen
boerenplaatsen rustig te grazen boven slui
merende goudriffen. Op eens weerklonk
de mare dat aan den Witwatersrand edel
metaal was gevonden Spoedig daarna
Juni 1886 werd de streek als goud
veld geproclameerd. Thans leveren de
goudmijnen om Johannesburg maandelijks
40 a 50 duizend onsen goud opat'45 per
onsom tot 100 duizend aan te groeien,
zoodra de ontbrekende machinerieën zullen
zijn aangevoerd en de ontginning in vollen
gar.g zal gebracht wezen. De stad zelve
verliest allengs haar uiterlijk van schamele
nederzetting eener oorspronkelijke en have-
looze bevolking van delvers. Geleidelijk
maken de lage dikwijls onooglijke huisjes
van gebogen ijzeren of van blikken platen
plaats, voor hooge monumentale steenen
gebouwen, waarin weelderigs winkels en
magazijnen, dink bezochte kantoren,bureaux
en bars zicii vestigen. Geheele reeksen van
nieuwe en ruime woningen zijn in aanbouw,
en zoo groot is de behoefte aan een onder
komen dat, terwijl de metselaars en tim
merlieden nog bezig zijn met de bovenver
diepingen, de lagere reeds dienst doen als
toevluchtsoorden voor de hongerenden en
dorstigen, of tot andere nuttige doeleinden
op handelsgebied zijn ingericht. Ook is een
nieuw beursgebouw in wording; om niet
eens te spreken van de clubs en villa's
welke een sieraad beloven te worden voor
de zoo groeizame jeugdige stad. Een aantal
kerken en kapellen, twee schouwburgen
en een renbaan zullen binnenkort bij avond
electriseh verlicht worden.
Het merkwaardigste in den snellen groei
van Johannesburg is het feit dat bijna alles
wat men er ziet, menschen en zaken, er
per post- en ossenwagen heen gesleept is.
De naaste punten, die met het treinennet
verbonden zijn (Biggersberg van Natalsche,
Kimberley van Kaapsche z(jde) liggen ette
lijke dagreizen van de goudstad verwijderd.
De tusschenliggende opening wordt aange
vuld door een heirleger van ossenwagens
voor het goederen- en inmigrantenvervoer,
en een geregelden dienst van diligences voor
de meer gegoede reizigers. Niemand heelt
het aantal wagenvrachten geteld, dat noodig
is om een stad met thans 20 duizend in
woners te doen verrijzen en te onderhouden,
ze te vullen en gevuld te houden met alles
wat een veeleischende, met gou 1 spelende
en enkel goud voortbrengende menschen-
massa kan verslinden en verslijten.
Dit maakt er het leven ook duurder dan
in andere koloniale steden. Kopergeld is er
totaal onbekend; de kleinste munt (de
driestuiver) is schaarsch, beneden de sixpence
(zes stuiver) kan men er bijna niets koopen.
De loonen zijn wel hoog, doch de koopkracht
van bet geld is gering. Toch kunnen ijver
en onderneming er vooruitkomen.
Even rijk als Johannesburg is aan
geldkantoren, even arm is liet aan hoornen.
Men zoekt ze er te vergeefs. Het is een
belangrijke stad, doch ik gun zelfs mijn
vijand niet er lang te wonen.»
KURK- E\ SCHOBLXIELWS.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Vleuten (Gelderl dhr. K
Loggers cand. te Goes te Bahr en Latum
(toez.) dhr. E. Syperda, ca> d, te Sneek.
Rilland -Batli In eene gecombineerde ver
gadering van kerkvoogden en notabelen der
Ned. Herv. keik alhier is besloten andermaal
een onderzoek te doen instellen naar het
kapitaal, henoodigd zoor het verplaatsen der
kerk (thans zonder pastorie). Zooals men
zich herinneren zal was het oorspronkelijke
plan om zoowel de kerk als de p.istoiie te
verplaatsen, doch daar de Synode geweigerd
heeft subsidie te verleenen ziet men geen
kans om het vereischte kapitaal bijeen te
brengen.
Chr. Ger. Kerk.
Bedankt voor Middelburg door J. van
Haerengen te "Werkendam.
De theologische school te Kampen
hoopt den 6 December, a. haar 35sten
verjaardag te vieren.
Middelburg. Ds. M. Keulemans nam gis
teren afscheid van zijne gemeente naar
aanleiding van Hebr. 13 8. Afgevaardig
den der Oud-geref. en Ned. Ger. kerken
(doleerende) en verscheidene predikanten
van elders woonden de plechtigheid bij. Na
de godsdienstoefening dankte ds. Littooij den
scheidenden leeraar voor 20jarigen steun
en vriendschap en voor de vele aan kerk,
classis en gemeente bewezen diensten waarna
de gemeente hem toezong Ps. 121 4.
Zaterdag 23 November zal het 25 jaar
geleden zijn dat te Goes door den heer L.
Brouwer, toen hoofdonderwijzer aan de chr.
school, de vereeniging Samuel werd opgericht.
Naar wij vernemen zal het bestuur deze
herdenking niet onopgemerkt laten voorbij
gaan maar op Vrijdag 22 Nov. een
openbare vergadering houden waarin ook
de heer L. Brouwer thans hoofd der chr.
school te Giessendam wenscht op te treden
benevens ar.dere sprekers.
Goes Onder vele blijken van welverdiende
achting en belangstelling vierde heden de
heer A v. Schelven, hoofd der openbare
school B alhier, zijn zilveren ambtsfeest.
De heer v. Schelven was achtereenvolgens
als onderwijzer te Zierikzee, Oudbeijerland
en nogmaals Zierikzee werkzaam Sinds
1870 is ZEd. hoofdonderwijzer, eerst te
's Gravenpolder, later alhier. Onderwijzers
en oud-onderwijzers, leerlingen en oud-
leerlingen hebben dien dag tot een onver
getelijke» gemaakt. De school was prachtig
versierd onderwijzers en leerlingen hadden
zich beijverd om het inwendige van een
paar lokalen zoo «mooi» mogelijk te maken.
Onder de verschillende geschenken die
den jubilaris werden vereeid noemen wij
als hoofdgeschenk een prachtige driepits-
gaskroon, geschenk van onderwijzers en
leei lingen, welke onder een gepaste toespraak
door den onderwijzer Goedbloed werd over-
han ligd. De kinderen werden door den
jubilaiis onthaald.
Ds. J. v. Dijk te Deutichem meldt per
circulaire dat ofschoon de uitgaven dit jaar
1127,000 meer zullen bedragen, toch de jaar
rekening zonder tekort zal sluiten. Er zijn
reeds 60 zijner leerlingen als predikanten
op verschillende plaatsen werkzaam Over
een jaar zal dit getal minstens 80 worden.
Hij vraagt een jaarljjksche bijdrage om aan
jongelingen, die beurzen noodig hebben,
tijdig hulp te verschaffenDaartoe is
f75,000 noodig. Er zijn 65 studenten
en 156 gymnasiasten.
Vergadering van de Unie «een school
iret den bijbel" te Utrecht heden Maandag.
Na het zingen van psalm 909, het
lezen van Romeinen 12, en gebed door ds.
H. Pierson, werd de vergadering ruim 100
afgevaardigden sterk, door den voorzitter
dhr. Lobman geopend. Hij heette allen
welkom. Het minder bezoek vond zijn oor
zaak in de omstandigdheden het uitstellen
van de vergadering staat niet (zegt spreker)
in verband met de nieuwe wet maar met
de noodzakelijke afwezigheid van het bestuur
waan an het meerendeel der leden de zitting
der tweede kamer noodzakelijk moesten
bijwonen.
Liefst had men gewacht op de eerste
kamerdeze vergadering is dan ook maar
belegd om hangende zaken te behandelen
daar door de aanneming der wet groote
veranderingen voor de Unie, Christelijk
nationaal en gereformeerd schoolonderwijs
te wachten staan. Deze zaak eischt voor
bereiding. Het is moeilik nu reed» over
de werking der wet te oordeelen. Het on
derwijs is helaas in de wateren der politek
verzeild geraakt. Het behoort niet op poli
tiek maar op particulier terrein. De vraag
moet zijn een christelijke volksschool. Geene
Eugelsche vrije school wair de staatsin
menging groot is maar eene zuiver vrije.
Het is ook gevaarlijk de schoolzaak uit
sluitend aan onderwijzers toetevertrouweri.
Het volk moet ook meespreken. In de Unie
is dit beginsel bslichaamd de Unie wil dit
doel trachten te bereiken, door het bevorderen
van krachtige saamwerking tot bestrijding
van ongeloof en revolutie. Het be=tuur stelde
een motie voor waarmee de veegadering
zich vei eenigde. De verg. besluit r.a moti
veering geen stappen te doen om bij de
eerste Kamer op aanneming der wet aan
te dringen, In bet bestuur werden gekozen
de heeren ds. J. van Andel te Leeuwarden
en A. Baron van Dedem te Dalfsen en
met hen stonden op de dubbeltallen de hh.
A. C. W. Sclieffer te Harlingen en ds. H.
Feijkes te Hoogeveen.
RECHTSZAKEN.
Men meldt ons
Donderdag 14 Nov. zal de zaak Corvilain
De Lannoy voorde rechtbank te Antwer
pen (bekende buskruitfabriek) behandeld
worden. Men vermoedt dat de behandeling
een gansche week in beslag nemen zal.
GEMENGDE BEüRECHTEN.
De kadervereeniging Oefening kweekt
kennis te Goes hield Vrijdagavond in de
Prins van Oranje een huishoudelijken
schietwedstrijd.
De eerste prijs werd met 78 punten
behaald door sergeant L. Versé de tweede
met 73 punten door korporaal P. J. Bartelse
en de derde met 70 punten door den ser
