CHRISTELIJK-
NIEUWSBLAD
HISTORISCH
VOOR ZEELAND.
werkte Portretten
proef voor f 2.
ie-kaartjes,
IANSWINKEL,
1
1889. No. 8.
chel-
Stoomkolen,
Donderdag 17 October.
Vierde Jaargang.
f
ELZÏNGA,
and te koop:
e HONDEKAR
AU GEN:
TELEGRAAF.1'
VERSCHIJNT
sr
8
l
f
ff
E S?
G. M. Klemkerk, te Goes
F. P. D'liuy, le Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES
BUITENLAND
TRANSVAAL.
VI
'EL H zij voor Salon,
alvorens onze groote
R ORGANS gezien
'leerlijken toenreeds
Generaal Agentuur
prijzen het billijkst.
nd ruim 100 stuks in
italogi mede te bekomen
EIJN A7n. te Breskens.
an de Photograph isclie
Inrichting van S. R. EL-
en
TWEE proeven, voor
GULDEN.
>terc portretten naar even-
ijk.
etschilder en
IGLCLV
Sc BERGEN OP ZOOM.
ilIACEX.
RACTEN voor levering van
p. Rechtstreeksche aan
nd, aan laagst concurree
ipek 52 ct. per K. G.
30 cent de 5 ons.
L. J. P. MAAS,
Middelburg.
KOOP:
met 2 honden en toe-
25,00.
ten franco J. MOENS
Kolijnsplaat.
iooi collectie
urrerende prijzen, bij
LEMKERK, Goes.
1DELB.-ROTTERDAM.
Ictober.
Maandag en Dinsdag
0. Van Middelburg 8.45.
t. alleen v. Rotterd. 8.15.
t. v. Fotterd. geen dienst.
100TDIENST
Iburg en Zierikzee.
rikzee Spoorweg Goes,
tober.
Van Zierikzee
Dinsd. 15'smorg. 7,30
Woen.16
Dond. 17
Vrijd. 18
Zat. 19
Zondag20
Maan. 21
7,30
6,-
(5.30
7-
7, -
7.-
Maan. 21 'smidd. 3,
-| Dinsd. 22 3,—
ober.
van Antwerpen
Dinsd. 15's morg. 6.30
10 Dond. 17 3.
- Zon. 20 4.
Dinsd. 22 5.-
ZEEUW,
elken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prtj3 per drie maanden franco p. p.
Enkele nommers.
.entarp, up een der dor-
ind.
etter X aan het Bureau
te Goes.
V Tweeerlei budget.
Tegen het onderstaande uit de «Standaard»
zal wel niet veel in te brengen zijn.
«Een der drie banen in de vlag der
Fransche Revolutie, die ook onze Liberalis
tische vloot aan de steng van haar admi
raalschip voert, heetOnder burgers van
hetzelfde land, voorzooveel de wet aangaat,
gelijkheid.
Se hier nu hoe dit beginsel wordt toe
gepast.
Het blijkt het best, indien men een stuk
van het budget, eenerzjjds van een Libe
ral^, die meêdoet, en anderzijds b. v. van
een Christeljjken gereformeerde, die meedoet,
'naast elka&r plaatst.
O
O
8. O
a
S3
ff
O-
<D
e*-
P
P
I
a e»
OQ
CD 3
a
o 80
s»
S" O
g.
J- I*
•b: "-J
- 3
aS:
cc
8 8
•"3 "-s «n -i
3 P
w 3?
9
cr 8,
<5 SS*
CD
cc
"8
CD
£- p?
PT
50 CD
g. O
CD ff
P
CD
a
CD
S 3 3 S 3
<s». 5». S. «f*
CD CD CD J! CD >D
J* rs»
co co cc 5» co
s:
3
Oq
*3
►n
8
-S
«J
8 8 1
-s n 3
3
o-
ff
CD
3
aq
CD
CD
pr
CD
P
ff-
3*
O
O
et
er
CD
OQ
P
N
cn
CD
-i
O
P
Q-
CD
O
«ff: s
co
CD
o £3;
CD -g:
3 3
8 *3
N
CD h<
CD
3
2 cc
3
CL.
CD CL.
5 CD
S 3-
PT CD
P
3
e-»-
CD
3
8"
S
CD
Oï
o *8
aq
CD
O
3
3
18
C*s
55*
*3:
?r
1
„CD
O
-O
KI tO 03
O O O
Dit is gerekend voor een gewoon burger
van f 2000jaarlijksch inkomen en maakt
dan voor èén jaar een verschil van f 200.
Gaat de Schoolwet door, dan zal dit op
het Lager onderwjjs door het nu te heften
schoolgeld een klein verschil, doch stellig
niet meer dan van f 10, voor den Liberalist
maken.
Al de overige ongelijkheid blijft.
Dat desniettemin beide budgetten toch
gelijk uitkomen, ligt meest aan den post
publieke vermakelijkheden, die bij deLibe-
ralisten veilig op f200 per gezin kan ge
steld, en bij de Christelijke Gereformeerden
niet eens pro memorie is uitgetrokken.
Resultaat is derhalve, dat de landswet
den Liberalist juist zooveel boven den Chris-
telijken Gereformeerde financieel begunstigt,
als noodig is voor zijn eenigszins ruime
deelneming Aan publieke vermakelijkheden!))
f0,95
- 0,625
UITGAVE VAN
EN
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel,
meer 40 cent.
Bij de verkiezingen in Baden hebben de
liberalen zetels verloren. Zij behouden hunne
meerderheid, doch die is aanmerkelijk kleiner
geworden. In Engeland daarentegen behaal
den de liberale candidaten herhaaldelijk bij
tusschentijdsche verkiezingen de overwinning
op hunne (conservatieve) regeerings-tegen-
candilaten. Dit is van veel belang. Immers
de liberalen onder hunnen grooten ouden
man, den onvermoeiden, nooit ontmoedigden
oud-minister, Gladstone, strijden reeds sinds
jaren voor een beginsel, dat aanspraak op
instemming heeft Jvan alle weidenkenden.
Zij willen namelijk voor Ierland, dat nog
altjjd als een wingewesi geregeerd wordt,
een soort eigen regeering gekozen zien,
die Ierland, mits [onder de koningin zich
stellende, zelfstandig zal regeeren. De meer
derheid der kiezers, niet van het volk, in
Engeland en Schotland, was daartegen. Zoo
gebeurde het dat Gladstone viel en de con
servatief Salisbury en de zijnen aan het
bewind kwamen. Gesteund door unionisten,
dat zijn de oud-liberalen die onder Hartington
zich van de liberale partij afscheidden en
zich met hunn; naaste verwanten, de con
servatieven vereenigden, hielden deze laatsten
't tot nog toe op de been. Doch de kentering
wordt thans ook onder de kiezers waar
genomen, en zoo kon het wel eens gebeuren,
dat de regeering met hare dwangwetten
voor Ierland, zich daaraan den dood at en
recht en billijkheid tegenover dit door En-
gelsch kapitaal en Engelsche tyrannie uit
gezogen volk hare triomfen vierden. Wij
wenschen den vromen moedigen lijder voor
deze zaak, den 80 jarigen Gladstone, den
Zondagsschoolonderwjjzer toe, datditgebeure,
en zoo de kroon op zijn werk gezet worde. Van
hem en van alle Engelsche liberalen kunnen
de liberalen van het vasteland, ook de
Nederlanders leeren wat het zegt niet alleen
hoorders maar ook daders des woords te
zijn. De ir. vele opzichten nog niet ontaarde
liberaliteit, de echte, wordt daar gevonden.
In Duitschland is een christelijk sociale
partij, waarvan het middelpunt zich te
Berlijn bevindt, en welker ziel en leider is
de hofprediker Stöcker, de gelasterde, de
fel bestookte pleiter der werklieden in het
pruisische heerenhuis. Reeds bij 's Keizers
komst aan de regeering, had deze, brekende
met vroegere sympathieën voor dezen man
uit één stuk, hem alle recht van opereeren
in den regeeringskring ontzegd, en hem
gedreigd met ontslag uit zijn kerkelijke
betrekking. Ook in Duitschland als bij ons
is de orthodoxie de secte die overal weer
sproken wordten heeft men in hoogere
en lagere kringen voor niets meer ontzag
dan voor de partij der halfmannen. 'tls
dan ook aan Bismarck, den man van den
zeer gematigden vooruitgang, te darken,
dat het optreden van Stöcker onmogelijk
is gemaakt. De 'er dagen hield de christelijke
werkliedenpartij onder Stöckers leiding haar
laatste vergadering.
Iets van hetgeen daar gezegd werd, ont-
leenen wij aan de N. R. C.
Alleen de volle kracht van het christelijk
geloof en van een onbuigzame overtuiging
is bestand tegen de volle kracht der de
monische machten.
Halfheid in een gevaarlijken tijd is i.ijna
nog verderfelijker dan het kwad» zelf. De
geschieden's der christelijke sociale partij
strekt ten bewijze, dat het denkbeeld waarop
zij gegrond was, een onoverwinnelijk ge-
achten vijat.d had kunnen bedwingen en
de zege op het radicalisme had kunnen
behalen.
Net als bij on«, zal men zeggen
ook als men het volgende leest
De zoogenaamde Berlijnsche beweging
zou dus in staat zijn geweest, een nationaal
gezinde, den Koning getrouwe meerderheid
tot stand te brengen. Nog op dit oogen-
blik zou dit misschien het geval geweest
zijn, wanneer alle aan de beweging deel-
nemenden eendrachtig waren blijven saam-
werken.
Dit heeft echter zoo niet mogen zijn
maar dat het nu eenmaal zoo is, ligt niet
aan de christelijke sociale partij. Ter be
vordering der vereischte eendracht heeft zij
genoeg het hare gedaan maar juist dege
nen die met haar hadden kunnen en moe
ten medewerken hebben haar fel bestreden.
Daardoor is hare openbare werkzaamheid
onmogelijk gemaakt.
Bij het scheiden ontving dr. Stöcker aller
dank, terwijl deze zijn vereeniging een
hartelijken heilwensch op haar weg meegaf.
Wel is nu deze partij den mond ge
snoerd doch de christelijke sociale partij
sterft nooit. Ook van haar zal eens blijken,
wat Waldecks vorsten eens schreven in
hun wapenschild, dat de palmboom groeit
onder den druk.
In de laatste periode van den Fransch-
Duitschen oorlog in 1870 den 7 October
stegen Gambetta, de tegenwoordige Fransche
minister van buitenlandsche zaken Spuller
en de luchtreiziger Truchet in het belegerde
Parijs per luchtballon op, teneinde de ver
dediging in de provinciën te gaan organi-
seeren en zoo mogelijk den vijand het hoofd
te bieden. Eenige mistige dagen hadden de
opstijging tot dien datum doen uitstellen.
Toen de ballon boven de Duitsche liniën
kwam werd zij echter met kogels be
groet. Zij daalden neer bij Chantilly, van
waar zij echter terstond weder opstegen,
dewijl de Duitschers in de nabijheid bleken.
Toen zij daarna te Epineuse weer daalden,
te midden van Fransche soldaten zoo zij
meenden, werden zij met geweervuur ont
vangen. Het waren namelijk Duitsche sol
daten bij wie zij een schuilplaats zochten.
Weer stegen zij op, balla^, zelfs hun man
tels wegwerpende, en ontkwamen met een
doorboorde ballon tot zij niet ver vandaar
door boeren werden opgenomen.
In deze geheele scène ligt zoo weinig
heldhaftigs, dat wij ons bijna schamen er
melding van te maken. Wij doen het dan
ook alleen, dewijl echt op zijn Fransch, de
zer dagen te dier plaatse een gedenkleeken
werd gesticht en ingewijd, onder de meest
schetterende redevoeringen en toejuichingen.
Waarlijk het heil der Fransche helden
daaltde roem begint er goedkoop te wor
den en het volk zelf verliest al meer het
besef voor ware grootheid.
Dit deed de revolutie!
Uit Berlijn wordt nader gemeld, dat de
czaar, in gezelschap van grootvorst George,
Zondagmorgen een fraaien krans heeft neer
gelegd, niet op het graf van keizer Frederik,
maar op dat van [keizer Wilhelm I. On
middellijk daarop woonde de Russische
monarch de godsdienstoefening in de kapel
der Russische ambassade l ij.
De gebruikelijke beleefdheden in den vorm
van geschenken en onderscheidingen, over
en weer, zijn niet uitgebleven. De czaar liet
namelijk door den minister van zijn .huis
aan den rijkskanselier en graaf [Herbert von
Bismarck zijn miniatuurportret in den vorm
van een smaakvol bewerkte doos aanbieden,
en keizer Wilhelm verleende aan graat
Woronzoff de orde van don zwarten adelaar.
Stemming en verstandhouding zijn er heel
wat beter op geworden. Bij den Czaar
zoowel als bij de Berlijners. Van een ont
moeting met vorst Ferdinand van Bulgarije
wil hij overigens niets weten. Men zegt
dat Ferdinand niet naar zijn vorstendom
terugkeert. Hij verkiest zijn oude positie,
boven de schitterende armoede aanzijn hof
bij de ledige schatki t van het met schulden
bezwaarde Bulgarije.
Gisterenavond is de Czaar met zijn oud
sten zoon, grootvorst Georg, met den
keizerlijken trein afgereisd.
De Koning van Portugal is stervende.
Hem werd reeds het laatste sacrament toe
gediend. Hij is nog geen 51 jaar oud.
Geboren 31 Oct. 1838 huwde hij in 1862
met Maria Pia, dochter van Victor Emanuel
koning van Italië. Hij heeft twee zonen
Karei, geboren 1863, en Alphonsus, ge
boren 1865.
«AFRIKAANS VOLKSLIED»
Wysie van Wij leven blij, wij leven vrij!»
Jan Boel het diTransvaal ge-
j°mP O.
Ons raak dit nou gewend.
Als hij iets neem kan sonder straf,
Neem hij een anders goed mar af
Di vent is mar so lomp.
Daar kom 'n tijd, o ja, o ja,
Di tijd is ni meer ver
Daar kom ver ons dan oek 'n dag,
Dan waai di Afrikaanse vlag,
O'er heel Suid Afrika.
Amerika is nou al vrij,
Hul was eers oek verdruk;
Hul het Jan Boel toen weggeja,
En vrij is nou Amerika,
Hul is nou vrij en blij.
Eers het Jan Boel hom sogedra,
Die Boere moest toen trek, (4)
Hul neem Natal en di Transvaal,
Verjaagd di Kaffers heelemaal
(Di pes van Afrika.)
Di Boere trek o'er Grootrivier,
Waar nou di Vrijstaat is.
Jan Boel neem hul di land weer af;
Maar kijk op Boomplaats na dit graf
Van menig officier.
Toen skrjjf 'n lansriem London toe
(1) John Builde Engelschman.
(2) De Transvaler zegt d i in plaats van d e
o n s in plaats van w ijn i voor niet
o'er voor over.
(3) Ingepakt.
(4) Zooals men weet hebben de Engel-
schen telkens wederrechtelijk het gebied
der Boeren bezet, waarop dezen gezamen
lijk wegtrokken en zich telkens meer
noordwaarts neerzetten steeds gevolgd door
den inhaligen Engelschman, „onzen na
tuurlijken bondgenoot"! De oorlog van
1881 was er het gevolg van.