CHRISTELIJK-
NIEUWSBLAD
HISTORISCH
VOOR ZEELAND.
donker Toolsch
ENORIKSE.
1889. No. 2.
Donderdag 3 October.
Vierde Jaargang.
RDEN--VLAKE.
Iielde.
[bootdienst
Jendienst.
11,-
6,— 12,30 -
6,20 12,50
VERSCHIJNT
G. M. Klemkerk, te Goes
F. P. D'huy, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES:
„ONNAUWKEURIG"?'
•y
IGEL 7 zij voorSalon
rkalvorens onze groote
'ER ORGANS gezien
heerlijken toonreezfo
an. Generaal Agentuur
prijzen het billijkst.
Ipend ruim 100 stuks in
"catalogi mede te bekomen
[TEUN Azn. te Breskens.
55, Geldersche Reuzel
per kilo, bij 10 kilo veel
Zoutevisch 20 en 12.
ct. per 5 ons.
[oordstraat Middelburg.
k
ct
Ie
25
tusscken Middelburg et.
'lissingen
inliggende plaatsen.
1 6.20-j-, 8,—9,15-j-, 10,
nm. l,40-j-,2,3U, 3,30-j-
.+8.-, 9,-+10,-,11.-,
f2.30, 3,30, f4,30,6,—,
reizen aan waarbij aan
hirg wordt aangelegd.
:n leggen aan de Keersluis
jlissingenMiddelburg.
trekuron
Rem. 4,55, Zeilm. 6.30,
nm. 12.30, 1,15, 2,
Y~5.45, 6.30, 7,15, 8,-
5,30, 7,15, 8,45, 10.11
2,45, 3,30, 4,15, 5,-
-8,45, 9,30,10,15,11
E L IJ K S
lake vm. 6 en 9. nam. 3, «u.
lm. 7.25, nm. 1, en 5,07 u.
omst van den correspon-
Iflen: vm. 7,15, nm. 1.15u.
lonmiddellijk na aankomst
feu. en 6,07 u. nam.
j van en naar het Spoor-
[t rijdeD.
.oming van oponthoud
reizigers van HANS-
KE en omgekeerd kos-
tervoerd worden,
)DELB.-ROTTERDAM.
tober.
ilag, Vrijdag, Zaterdag
lissingen 7.30. V. Mid-
d. 8.15.
fDinsdag 8 Oct. alleen
(and. 7 Oct. van Botterd.
OOTDIENST
burg en Zierikzee.
ikzee Spoorweg Goev.
lober.
Van
Dinsd.
Woen.
Bond.
Vrijd.
Zat.
Zond.
Maan.
Dinsd.
Dinsd.
Zierikzee
l'smorg. 7,30
7,30
6,-
6.30
7-
7.—
7.30
7,-
3,-
2
3
4
5
6
7
8
8 'smidd.
U. m. u. m.
12,30 3,45
1,— 4,15
|dag,
Woensd. en Zat,
7,30 2,45
7,50 3,05
10,30 -,
III,
Z EIEI W,
elken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
f0,95
-0,02»
Prjjs per drie maanden franco p. p.
Enkele nommers
UITGAVE VAN
EN
25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel,
meer 10 cent.
van 1 5 regels
Dr. Kuyper heeft in een verweerschrift
„«Onnauwkeurig»?" aan de redactie van
«Het Vaderland» gericht, de onnauwkeurig
heden aangetoond in het vlugschrift «Tegen
dr. Kuyper» van mr. de Beaufort.
Ook zonder dit verweerschrift zouden wij
mr. de Beautorts parlementair historische
mededeelingen op de rechte waarde
geschat hebben. Voor wie in 1876, zij
het ook van de bescheiden hoogte der pu
blieke tribune, de besprekingen over de wet
op het hooger onderwijs volgde, voor dien
moet het niet moeljjk zijn in het geschil
op dat punt althans partij te kiezen.
Wat had dr. K. beweerd
Dat de liberalen in 1876 op herstel
van de theologische faculteit hadden aange
drongen. In de koffiekamer hadden de
woordvoerders tegen hem (K) gezegd dat zij
dit deden om de wederopleving van het
Calvinisme tegen te houden. Maar ook in
openbare zitting schroomden zjj niet een
regeling van dit leervak door te drijven,
die het godgeleerd onderwijs wrong in
modern kader.
De heer de B. zei toenEi z#oDeden
de liberalen dat Welnuen ik zeg dat
een conservatief het voorstelde, en dat 3
antirevolutionairen het verdedigden, en dat
onder de tegenstemmers liberalen waren».
Ziedaar (zoo voegt hg er ten overvloede tot
goed verstand bij) «.ziedaar de geschiedenis
van het behoud der theologische faculteit
Nu moet een oppervlakkig lezer die de
geschiedenis van dit theologie-voorstel min
der goed kent en het Bjj blad van dien tijd
T. fëwllëtönT"
GROOTHEID en VAL.
{Schetsen uit het leven van Napoleon I.)
INLEIDING.
Het eiland Korsika, dat tot 1768 het
eigendom van eenige Genueezen geweest
was, werd in dit jaar aan de Fransche
regeering verkocht.
Een onbeduidend feit, zou men zoo zeggen,
maar dat niettemin voor Fraukrjjk ont
zaglijke gevolgen had. Door dezen koop
toch kon het gebeuren, dat een held, ofschoon
ver van Frankrijk geboren, toch tot ditzelfde
land in een nauwere betrekking kwam te
slaan, dan zonder dezen koop ware moge
lijk geweest.
In 1768 ging het Italiaansche eiland met
zijne avontuurlijke bevolking aan het ko
ninkrijk Frankrijk over. In het daarop
volgende jaar werd er de held geboren, die
in menig opzicht voor zijn nieuwe vader
land een zegen zou zijn, en de schrik van
Europa zou worden.
Die held is Napoleon Bonaparte, de jongste
Zoon van Carlo Bonaparte en Letitia Ro-
malina; geboren 1769 te Ajaccio op een
eiland van het noordelijk halfrondom in
1821 op St. Helena, een eiland van het
zuidelijk halfrond als balling te ,sterven.
1769 tot 1821. Welk een jlevensweg tus-
schen deze beide jaartallenWeik een leven
van zwoegen en slaven naar eer en roem
van heerschappij en vernederingvan be
wondering en teleurstellingvan lijden niet
het minst. Er iets van aan te stippen
voor de lezers van dit blad, is het doel van
den schrijver dezes, 'sloge bet voldoende
zjjn om het juiste licht te doen vallen op
niet bezit, na lezing van die «geschiedenis»
denken, dat mr. de Beaufort de geheele
geschiedenis mededeelde, de volle waarheid
zei en bedoelde te zeggen Gij o Kuyper,
zegt dat wij de theologische faculteit- hebben
doorgedreven; integendeel drie antirevoluti
onairen waren er voor, een conservatief
had het voorgesteld en wij liberalen
waren er tegen.'
En toch dit zijn onnauwkeurigheden.
Immers de «conservatief» die 't voorstelde
was de liberaal V. Naamen; de man door wien
de antiliberaal Gefken werd uitgeworpen
die steeds door liberalen gekandideerd
werd en in hunne rangen niet onverdien-
dienstelijk streed; de pleegvader der school
wet, thans voorzitter der eerste kamer;
in wiens benoeming door den Koning wij
om vele redenen een meesterlijken politie-
ken zet van sKonings minister meenen te
zien.
De 3 «antirevolutionairen» die hem steui
den, hadden in deze dagen slechts één
geestverwant oor. Een hunner (Messchert)
behoorde zelfs tot geen partijde beide
anderen hadden op enkele punten hunne
eigenaardige inzichten. Moesten zij nu nog
een oordeel uitspreken over de tegenwoor
dige theologische faculteit, zij zouden het wel
anders doen.
De tegenstanders daarentegen waren de
overige antirevolutionairen, roomschen enz.
en vijf liberalen. De overige 35 liberalen
waren voor de wettiging der moderne the
ologie, volgens v. Naamens voorstel.
En dit juist heelt mr. de Beaufort ver
zwegen.
den geprezen en gevloekten, den bewie
rookten en gehaten held, wien een Saksische
boer op een zijner veldtochten het «Beest
uit den Afgrond-» tegenbeet; en wiens
Aankomst in de onderwerelddoor de
fantasie van den grooten Brusselschen schil-
der-wjjsgeer Wirtz op doek gebracht, ge
noegzaam uitspreekt fioe de groote meerder
heid van tijdgenoot en nageslacht over
Frankrijke eersten Keizer denkt.
I. ZIJN JEUGD.
Reeds als knaap van vier jaren, toen hij
op de 'bewaarschool zjjn eerste opleiding
ontving, legde hij proeven van heersciizucht
af, en wist hij zijne jeugdige schoolmakkers
zish naar zijn wil te doen schikken. De
meisjes vreesden hem en zochten tegel jjk
zijne bescherming.
Een paar jaren later, op de jongensschool,
onderscheidde hij zich door een onverzadig-
baren lust voor de studie: bovenal omzijn
makkers voorbij te streven. De abt Recio,
zijn leermeester, had, om aan het schoollokaal
wat meer leven mee te deelen, aan weers
zoden daarvan een vlag opge hangen. De
Romein'che vlag hing boven de oudste
leerlingen, de Karthaagsche boven de jong-
sten. Zij hielden bjj de knapen de herin
nering levendig aan de drie Punische oor
logen tusschen Rome en Carthago (een
Phenicische volksplanting op de Noordkust
van Afrika waar nu Tunis ligt). In dezen
oorlog, ofschoon met afwisselend geluk ge
voerd, was Rome overwinnaar gebleven.
Carthago werd vernederd en verwoest.
Nu begon het Napoleon op het laatst te
verdrieten, dat hij altijd onder de Carthaagsche
vlag moest zitten. Onder dit leed ging hij
gebukt. Hij klaagde hierom zjjn nood aan
'yrv\ -.
1 Eigenlijk zjjn dan ook de liberale redac
teuren, die dezer dagen zoo happig dit huns
inziens alles aldoend citaat over die stemming
omtrent de theologische faculteit uit de B.'s
geschrift in hunne kolommen opnamen, er
danig mee ingeloopen.
Wij hebben ons gehaast op de vertrouw
baarheid van dit naar hunne meening onbe
taalbare stukje historie van mr. de B. ter
stond iets af te dingen.
Nu wij de geheele geschiedenis kennen,
doen wij er nog meer af.
Aan de liberale partij hebben wij de
moderne theologie te danken. En welke
verwoestingen deze moderne theologie heeft
aangericht, behoeven wij niet aan te toonen.
Dat weten al onze lezers, voorzoover zij
het willen weten.
2 October '89.
De heer mr. L. G. Greeve, lid der
Tweede Kamer voor Den Haag, is in
67jarigen leeftijd overleden.
De rjjkstelegraafkantoren te Oostburg
en Zuidzande zijn tot 31 Maart op werk
dagen open als volgt: Het eerstgenoemde
van 8 tot 12 van 2 tot 3V24V2 tot 6 en 7V2
tot 8 uur. Het laatstgenoemde van 9 tot
112 tot 3Vs en 5 tot 6 uur. De dienst
uren op Zon- en feestdagen blijven onver
anderd.
Dezer dagen(meldt het Dagblad)
werden de voorzitters der beide Kamers, de
hh. v. Naamen en Beelaerts door Z. M. ten
gehoore ontvangen. Een bewjjs dat de
gezondheidstoestand des konings bevredigend
schijnt.
zjjn broeder Jozef, die vjjf jaren ouder wa-
dan hjj en met wien hij steeds zeer vers
trouweljjk omging; een gewoonte die hem
tot aan zijn dood is bijgebleven.
Deze vraagde hem nameljjk wat hem
scheelde.
«Meu heeft mij beleedigd en ik heb dat
niet verdiend» was het antwoord van
Napoleon.
»U beleeligd Waarmede
«Door mij te laten zitten onder de vlag
der overwonnen Carthagers.»
Jozef begon hierop luid te lachen. «Malle
jongen», voegde hjj hem toe, «het is u
immers hetzelfde waar gjj zit? De vlag
van Rome geeft evenmin eer, als de vlag
van Carthago schande.»
Het eind van het gesprek was, dat zij
van plaats ruildenen zoo stapte de kleine
man den volgenden morgen vol trots naar
de plaats zjjns broeders onder de Rorr.einsche
vlag. Toch had hij er niet lang vrede mee,
zjjn broeders plaats op dis wjjs te hebben
ingenomen en toen zjjn moeder hem naar
de reden zijner neerslachtigheid vroeg, be
klaagde hjj zich zeer tegen haar over zijn
egoïsmeeen klacht die hjj zijn heele leven
wel had mogen onthouden. Want een
egoïst, een liefhebber van zichzelven was
hij in hooge mate. Reeds als kind ken
merkte hem die peinzende blik. die hem
altijd is bijgebleven. Hij kon soms uren
lang in een hoekje zitten mijmeren In
den tuin liep hjj altijd te denken, met het
hoofd naar beueden, zoodat hij nog al eens
j ergens tegenaan liep.
Toen hij zijn tiende jaar bereikt had
werd hjj naar Frankrijk gezonden, waar
hjj op de krijgsschool te Brieune zijne
Het Rijkstelegraafkantoorte Goes ver
zond gedurende de maand September 901
telegrammen ontving 872overgenomen
en verder geseind werden 795; totaal 2568.
Het telefoonkantoor te Wolfertsdijk ont
ving 47, verzond 32samen 79 telegrammen.
Dat te 's Gravenpolder ontving 19 verzond
22samen 41. Dat te Hoedekenskerke
ontving 19, verzond 16, samen 35.
Ter openbare terechtzitting der Ar-
rondissements-Rechtbank te Middelburg van
heden is de heer M. Noordijke te Krabben-
dijke, benoemd notaris te Colijnsplaat als
zoodanig beëedigd.
ROTTERDAMSCHE WERKSTAKING.
De toestand is iets verbeterd. Een com
missie uit de reeders en cargadoors bespreekt
met een commissie uit de werkstakers de
belangen der sjouwerlieden enz. Maandag
avond vergaderden weder ongeveer 120ür
werklieden ïri het verkooploKaal. Men be
sloot bjj de gestelde indien te volharden.
Op de Maas zijn thans twee oorlogsschepen,
drie kanoneer booten en twee gewapende
sloepen om bjj geweldpleging terstond
krachtig te kunnen optreden.
Het te betalen werkloon van Donderdag
tot Zaterdag zou, eischen het als naar ge
woonte berekend was ruim f'61000 hebben
bedragen. Vele goederen, die anders te
Rotterdam kwamen, werden nu naar
Amsterdam vervoerd om vandaar naar En
geland ingescheept te worden.
De Engelsche socialist Tillet, die bij de
Londensche werkstaking een grotte rol
speelde is, naar men zegt naar Rotierdam
studiën voortzette. Ook daar werd hj spoe
dig de meerdere zijner somwijlen veel
oudere makters. Hjj speelde- nooit pet
hen. Hij las maareen gewoonte wcaitoe
ook de nood hem drong, dewjjl hij zelden
zakgeld bij zich had en zjjn vader te on
bemiddeld was, om het hem te verschiffen.
Een staaltje zijner onverzettelijkheid en
van het overwicht dat hij over zjjn mede
leerlingen bezat, deelen wjj uit zijn school
jaren te Brienne mede.
De directeur had op zekereu dag :ijnen
leerlingen verboden de deur uit te gaan,
om de kermis op een der naaste dtrpen
te bezoeken. Om zijn verbod kracht bij te
zetten, liet hij de poort van 't gebouw, die
naar de straat leidde, sluiten.
Dit verbod verdroot Napoleon, die zonder
het verbod zeker wel tehuis zou gebleven
zijn. Hij riep terstond de overige jongens
bjj elkaar en hield een toespraak tot hen,
ongeveer van den volgenden inhoud
«Indien de wet ©ns verbood uit te gaan,
zouden wij moeten gehoorzamen, want de
eer vordert dat wjj de wetten opvolgen.
Maar nu er geen wet is die ons bindt, eu
de directeur ons als slaven wil behandelen,
nu vordert de eer ook, dat wjj hem tohpen
vrjje menschen te zjjn, die zich ni lat i
dwingen. Men behandelt ons alskrijgs'-
gevangenen, die men achter sloten 1 gren- y
dels sluit, in plaats van ons op
woord hier te doen blijven. KonUn,
moed heeft en ambitie, die volgdij I»
En allen volgden hem, toen hij >or den
tuin stapte, naai den muurwauiiemand
durfde zicli tegen den elfjarigen apoieon
verzetten.
(Wordt verifd.)
llSJUiJgS-
i I gren- >y
d eere-
dan, wie
—V-
I
