lesche Boot
CHRISTELIJK-
NIEUW SBLAD
HISTORISCH
VOOR ZEELAx^D.
irwijs aan
Ambachtslieden,
SKNECHT
Schelde.
'ETENS
1889. No. 145.
Dinsdag 10 September.
Derde Jaargang.
te Middelburg,
IROBBE,
'EMOCK.
Paul Rabaut
HEF aan den RirecteurI
(ormaalscliool voor tee
)rs, den heer W. B. O.
IR te Amsterdam door
CHAERT, Leeraar aan
Hidschool en de H. B, S,
Prijs 30 Cts.
i Kwikbarometers,
IEN MATRASSEH
HOES naar ROTTERDAM
I ROTTERDAM naar GOES
)ij M. BOUWMAN.
3ijJ. BOS,
Directie,
(e Rotterdam Nieuwe
Pakkenbrug.
u. m. u. m.
VERSCHIJNT
G. M. Klemkerk, te Goes
F. P. D'liuy, Ie Middelburg.
PRIJS DER ADVERTExNTIEN
HET VOORDEEL.
BUITENLAND.
PAUL RABAUT
«ER;
en kunnen wegens hunn
met de Y. Z. Medaille,);
.EMKERK te Goes, is ver-!
|boekhandelaren verkrijgbaar
t l 97Bergen op Zoom.
aan tot het leveren van
en Kamer-Thermometers,
Ihillende soorten
DOR-, POEDER-
[EN LAVEMENTSPUITEN.
it- en Spirituswegers.
OOGDOUZEN, WIND.
ELASTIEKE KOUSEN,
n'ten van artikelen voor
ïNVERPLEGING,
I dubbele en Kinder
153 WiRRïÊKMKSIftS..
Gouden-, Zilveren-, Stalen-
en Schildpadden
en PINCE-NEZ.
Brillen op voorschrift
role van H.H. Doctoren.
\iiemand voor zich reizen.
ISTOND EEN
die een paard kan beslaan,
1SE, Nieuwstraat Goes.
CLIJKE FABRIEK
van
neer dan een halve eeuw van
llDDELBÜRG.
Bedden, Paardenhaar,
natrassen, Ledikanten,
/iegen enz.
Sept. 'e morg. 11,— u.
I Sept. 's morg. 6, - u.
te Rotterdam bij den
p'. DE LANGE,op 'tHa-
fnsdag,
frijd.
6,30
6,50
4,30
4,50
12,30 3,45
1_ 4,15
6,30
Woensd. en
7,30 2,20 G,3U
7,50 2,40 di°
10,30 -~C
6,20 12,50 W
ZEEUW,
elken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
f0,95
- 0,025
Prijs per drie maanden franco p. p.
Enkele nommers
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 een
Familieberichten van 1 5 regeh 50 cent, iedere rege
meer 10 cent.
Indien het niet om het beginsel der rechts
gelijkheid ging, dan zouden wij niet veel
op hebben met het geringe stoffelijk voordeel,
dat de nieuwe schoolwet voor het bijzonder on
derwijs oplevert. Immers, wordt het nu
reeds zoo geplukhaarde wetsontwerp van
Minister Mackay aangenomen, dan zullen
de bijzondere scholen in ons land aan rijks-
uitkeeringen ontvangen f 862,200.
Volgens het nieuwe artikel 24, zullen de
bijzondere scholen echter nog 840 onder
wijzers en onderwijzeressen aan te stellen
hebben. Aangezien daaronder ook onder
wijzers met hoofdakte begrepen zijn, kan
het tractemenl per hoofd gerekend worden
op f500; zoodat daarnaar gerekend
de helft van de rijksuitkeeringen heen zou
gaan aan verhooging van uitgaven voor het
onderwijzend personeel. En stellig niet
minder, daar liet getal onderwijzers (dank
zij de aanneming van het amendement v.
d. Feltz) geregeld wordt naar het getal
kinderen, dat in Januari, den tijd van het
drukste schoolbezoek, ter schole gaat, - in
plaats van, wat het wetsvoorstel eerst wilde,
naar het gemiddeld aantal kinderen, dat op
den laatsten dag der vier kwartalen als
werkelijk schoolgaand bekend stond. Dus
zullen daardoor de bijzondere scholen nog
De prediker der Woestijn, of getrouw
tot in den dood.
XXXI.
(Slot.)
Het slot van baron van Clamière zoo
las Etienne Rabaut verder een edelman
uit een der oudste en edelste protestantsche
families van ons land, is dezer dagen door
een woelende bende aangevallen, geplunderd
en in brand gestokende bewoners zijn
bijna in de vlammen omgekomen. Zij
vluchtten naar het slot van de met hen
bevriende protestantsche freule deClevigny.
Ook daar heeft men ze vervolgd, en nauwe
lijks hebben zij het leven kunnen redden.
Fanatieke katholieken hebben ook dit toe
vluchtsoord der ketters verbrand, en het
slot der Clavignys is even als dat der Cla-
mieres een rookende puinhoop geworden.
Ik heb nu de ongelukkige familie in mijn
huis opgenomen.
Maar wat ik u allen predik is ditver
giffenis zoo voor de fanatieken van het
noorden aD voor die van het zuiden. Wat
ik indertijd, toen de vorsten ons vervolgden,
zoo menigmaal heb uitgesproken, herhaal
ik nu, hoezeer men ook het volk daartegen
hebbe opgezet, hoe het ook ga hetzij de
goddeloozen over ons, of wij over de godde-
loozen heerschen, een christen mag geen
sta^ van zijnen weg afwijken. Hij moet
wat goed is, goed; wat slecht is, slecht
noemen, en zich steeds het apostolische
woord herinneren dat men nimmer kwaad
mag doen opdat het goede er uit voortkom e.
Doch ik ga eindigen, mijn zoon. Frank
rijk zal nimmer gered worden, als het zich
n*el t.ot j^em wendt, die alleen redden kan
en Hij die redt Frankrijk bedenke het
welis evenmin Rousseau of Voltaire,
?!s, de Faus> en evenmin de Paus als
Voltaire of Rousseau I
Vaarwel 1 Verwacht niet langer van mij
dat ik trotsch zij op de eer, die u te beurt
840 onderwijzers noodig hebben.
Maar vergissen wij ons niet, dan hebben
de bijzondere scholen 8 jaren tijds om haar
personeel aan te vullen.
Doch met dit al is dit voordeel niet zoo
groot, als velen meenen.
De «subsidie» voor de bijzondere scholen
is nog maar een zeer kleine teruggave jvan
ouders en voorstanders, voor wat zjj telken
jare in de belastingen tot onderhoud aan
«openbare» scholen, die zij voo^ hun kroost
niet begeeren, ontvangen.
Als zoodanig worde het aanvaard. En
met welk doel? Wel met geen ander, dan
om 't in de eerste plaats te gebruiken om het
onderwijzend personeel 1e versterken want
dat is hier en daar zeer noodig.
De werkstakingen te Londen zijn een
nieuwe phase ingetreden. In een der laatste
vergaderingen werd besloten de dokbesturen
uit te noodigen het loon op zes stuivers
per uur te brengen van af 1 Januari. Burns
en de overige aanvoerders der werkstakers
verklaarden zich bereid den volke voor te
stellen het werk te hervatten en tot 31
December op den ouden voet te arbeiden.
Na dien tijd zou dan d2 loonsverhooging
intreden.
i
valt. Mijn hart, het vaderhart voelt zich
maar al te zeer er door gevleidhet hart
des Christens verootmoedigt en ontrust zich
en die dag, mijn innig geliefde zoon, zal
voor mjj een zeer vreugdevolle dag zijn,
als gfj mij zult kunnen melden dat gij in
de vergetelheid zijt teruggekeerd.»
Zoo schreef de oude Rabaut.
De dag, dat St. Etienne in vergetelheid
terug zou keeren, was evenwel niet verre
meer en de lijdensbeker kon den ouden
prediker nog niet van de lippen genomen
worden.
St. Etienne had zich aangesloten bij de
gematigde Republikeinen, de z. g. Girondij
nen. Ongetwijfeld heeft hij, in edel maar
bedriegelijk zelfvertrouwen, gemeend door
de kracht van zijn woord en medewerking
zijn vaderland nuttig te kunnen zijn door
zich met vele ernstige, zij het toch onge-
loovige mannen, te verbinden tot handhaving
en bevestiging van recht en gerechtigheid.
Hij zou ontnuchterd worden. De gematigde
Girondijnen moeten voor Robespierre niet
diens aanhang zwichten, en den 2 Juni 1793
worden 32 Girondijnen ge zangen genomen
doch hun wordt toegestaan, onder bescher
ming van twee gendarmes, vreedzaam in
hun eigen huizen te wonen. Toch ver
trouwden de meesten, en zeer terecht, de
zaken niet. De bescherming hield ras op.
Het: «dood aan de Girondijnen!» klonk
luider en luider. Velen vluchtten of kwamen
erbarmelijk om het leven. Etienne Rabaut
sluit zich op in een woning met dubbele
muren en leeft daar inderdaad in duisternis
en vergetelheid. Doch hij wordt verraden.
En nadat reeds onder de guillotine de
koningin, Maria Antoinette, was gedood,
werden de «gematigde republikeinen», die
niet konden vluchten, eveneens gevangen
genomen en den 5en December 1793 verloor
de oude beproefde Rabaut twee kinderen,
zijn zoon St. Etienne en diens broeder, door
het zwaard der guillotine.
En hij zelf? Hij ontkwam evenmin aan
Van een en ander werd aan de bestuur
ders der dokken kennis gegeven doch dezen
hadden er eerst geen ooren naar. Integen
deel noodigden zij de werkstakers uit tot
onvoorwaardelijke hervatting van den arbeid,
daar anders andere werklieden zul
len aangesteld worden. Deze handelwijze
wekte veel rechtmatige verontwaardiging.
Voornamelijk de Londensche graanhande
laars waren zeer ontevreden over den loop
der zaken, dien zij aan de dokbestuurders
wijten. Zij weigeren pakhuisgelden te be
talen voor de thans in de dokken liggende
hoopen graan.
Daar' de voorwaarden wederzijds zijn aan
genomen, kan men de werkstaking als ge
ëindigd beschouwenook al blijven nog
eenige honderden ontevredenen over, die
den arbeid heden niet zullen hervatten,
Burns, de leider der werkstakingen, heeft
zijn loon reeds ontvangen, Hij heeft name
lijk een candidatuur in den zak voor de aan
staande parlementsverkiezing te Dundee.
9 Sept. '89.
Bij kon. besluit zijn benoemdtot
dijkgraaf van den polder Karei J. Krijger
tot lid van het bestuur der waterkeerin van
ile calamiteuse Margaretha-, Kleine Huissen-
en Eendragtpolders W. de Klerk sr., tot
den jammer en de ellende, waarin het
fransche volk deelde, en werd op zijn ouden
dag uit zijn gezellige woning gefleurd en
in de citadel van Nimes geworpen, om daar
te ondergaan, wat hem in de dagen der
vervolging nimmer was overkomen, gevan
genis. En de gedenkschriften van hen die
veroordeeld werden in deze gevangenissen
verblijf te houden, melden ons een hart-
verscheurenden jammer, die alle beschrijving
te boven gaat.
Doch ook deze periode der revolutiedagen
ging voorbij. Robespierre viel, door het
vonnis der Nationale Conventie, en werd
27 Juli 1794 geguillotineerd. De dood van
dezen vreeselijken man bracht het land ver
ademing en den gevangenen vrijheid, en
onder dezen ook Paul Rabaut. En in het
volgende jaar 1795 werd weder door de
Nationale Conventie de godsdienst- en ge
wetensvrijheid ingevoerd en toegepast, die
onder het schrikbewind totaal was vernie
tigd. Het werd Rabaut nog gegeven deze
heugelijke verlossing te vieren door een
laatste predikatie, die eene groote schare van
tot tranen geroerde toehoorders bjj woonde.
Weinige dagen daarna ging de oude dienst
knecht in .tot de vreugde zijns Heeren. Hij
ontsliep in zjjn eigen huis in den hoogen
ouderdom van 84 jaren.
Frankrijk bloedt nog aan de wonden, die
het zichzelf in de laatste eeuwen heeft toe
gebracht. liet heeft zijn profeten gedood
en gesteenigd die tot het volk gezonden
werden, en heeft inderdaad geld uitgegeven
voor wat geen brood is, en arbeid voor wat
niet verzadigen kan. Het heeft gestreden
tegen zijn eigen zonen, en beurtelings den
paus en Rousseau en Voltaire gehuldigd.
Het heeft op de hoeken der straten
plechtiglijk de werken der Encyclopaedisten
verbrand, maar tegelijk met dezen ook
den Bijbel
En later, toen Rome's dwingelandij moest
plaats maken voor de nog verderfelijker
lid van het bestuur der waterkeering va.?
den calamiteusen polder Anna Friso D. d
Regt Mz.tot lid van het bestuur de
waterkeering vrn het calamiteuse waterscha
Ellewoutsdijk en den calamiteusen polde
Borssele G. Minderhoud Pz.tot lid va
het bestuur der waterkeering van het cak
miteuse waterschap Oud- en JongBresker
J. B. Becu sr.
Alvi rens de doorden heer Hasselman v»
Zoelen, in de Landbouw-courant, den land
bouwers gegeven raad, om hunne wakk
erwten machinaal te drogen welk stukj
in uwe courant van Vrijdag is overgenomë
op te volgen, mogen de landbouwei'j[
zich nog wel eens goed bedenken.
Wanneer men n.l, erwten machina:
droogt, verliezen zjj, wat men in beurssti
uitgedrukt noemt, de kook, en waar n
kook erwten guldens meer opbrengen da
niet-kokende erwten, meen ik het niet or
geraden landbouwers, die nog het voorde*
nebben dat hunne erwten koken, wat lan
niet met alle het geval is, er op te wgztf
niet dan in het alleruiterste geval tot mi
chinaal drogen ervan over te gaan.
l'ooral in onze provincie, waar zeer ve
erwten, juist op de kook, zooals men h<3
in den handel noemt, worden geleverd aa!
de departementen van koloniën, marine e
oorlog, en uitgevoerd naar het Zuiden va
Frankrijk getuige het vele werk dat i'
in Goes verschaft wordt door het uitzoekej
dier erwten acht ik het meer dan g?
raden den wenk van den heer Hasselmrt
in deze niet voetstoots op te volgen. M. f
- - "^i"
theorieën van Rousseau en Voltaire, liet me
den Bijbel onder de aschen, de rechte
van den mensch vaststellende, dacht me
er ook over, de rechten Gods te omschri
ven, en zou in afwachting daarvan toone
dat het loslaten van God en den bjjbel, e'
het spotten met den paus de gansche maa-
schappij zou wederbaren.
i De uitkomst heeft niet aan deze verwachting
beantwoord bij het fransche volk zelve evenmi
als bij de volken en personen, die van c j
giftige wateren der revolutie gedronke
hebben.
Toch heeft het Frankrijk onder dat alles do'
niet aan groote mannen ontbroken. Maar al
de roem van mannen als Pascal Bourdalovi
Bossuet, Fénélon onsterfelijk, boven die alle'
staat toch de heldengestalte van een Pai
Rabaut, als een krachtig en sierlijk werf
stuk des Heiligen Geestes, een bewijs waaf
toe Gjds genade in staat stelt; een bewi
dat zij die God vreezen geen kunstig ve?
dichte fabelen navolgen, en dat het gee'
hersenschimmen zijn, waarvoor zulke maij
nen hun leven veil hebbe.i. Wie heeft de1
moed er een Voltaire of Rousseau by f(
vergelijken
Bij de wolken der getuigen waarvan cf
Hebreëerbrief spreektbehoort ook des
godzalige prediker, die zich vastgeklem'
heeft aan des Heilands woord»Zijt g<~
trouw tot den dood en ik zal u geven de kroo'
des levens.» En wanneer wij lezen in Dinië'
profetie dat de leeraren zullen blinken als C
glans des uitspansels, dan zal ook in c.
toekomst van den Heere Jezus blijken dd
deze profetie vervuld is in
DEN PREDIKER DER WOESTIJN, j
J. J. VISSER.
Goes, Sept. '89,
