1LS
:R,
CHRISTELIJK-
NIEUWSBL AD
HISTORISCH
VOOR Z E E L A N
1
ïers
TEVENS
oed a 7 ct. per ons,
lesche Boot
Schelde.
1689. No. 13?.
Dinsdag 29 Augustus.
Derde Jaargang.
ruime keuze:
te Middelburg.
ZER,
VOORHANDEN:
VAN ZWEEDEN,
GOES naar ROTTERDAM
ROTTERDAM naar GOES
bij M. BOUWMAN,
bij J. BOS,
le Directie.
te Rotterdam Nieuwe
Pakkenbrug.
VERSCHIJNT
elken MAANDAG- WOENSDAG- EN VRIJDAGAVOND.
G. M. Klemkerk, te Goes
EN
F. P. D'huy, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES:
De vissckerijen in de Schelde
en Zeeuvvsche strooinen.
BUITENLAND.
iokte Hammen 75, Ongerookte
witte Suiker 31, lichte
•te Boter 30 en 40, stukken
.as 15, geld. Worst 50, bei
uimen 10, Grove Rijst 7,1
ons. Koudwaterzeep 30 en
npzaad 10, Meel en Grutte
•ingen 10 ct. Aardappelmeel
arcifers 5 ct. per patje, 12
71/2 ets. 12 houten doozen
ct. 12 doozen Poetspomade
len 121/2 ct. groote voorraad
uitjes tot dooding van Wand'
u's. Mack's Stijfsel. Pakjes
ct. Poeder Chocolaad 20, 25
ekjes Chocolaad van af 50 ct,
per kan. Busjes Mosterd
ets.
>ermunt en flesschen
icurreerende prezen.
Drops,
MIDDELBURG,
id en kunnen wegens hunne
t) met de V. Z. Medaille.)
mbanket, Theebanket
Wellingtons, Moscovisch g*
mhagel, Best Kleingoed
Haarlemsche Meisjeseni-
ISME DE:
traat C 34 GOES.
Aug. 's morg. 10.30 u.
28 Aug 's morg. 6.u,
nte Rotterdam bij dee
F. DE LANGE, op 'tHa-
n.
nm
10
Jinsdag,
Vrijd.
6,30
6,50
4,30
4,50
6,30
u. m. u. m.
-12,30 3,45
1,4,15 7.
Woensd.
7,30 2,20 6,f>
7,50 2,40 6,.
'10,30
11,r- ~7<
6,- 12,30 fc
6,20 12,50 V1
Z E15 li W,
Prijs per drie maanden franco p. p. f 0,95
Enkele nommers-0,025
UITGAVE VAN
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 6 cent
Familieberichten van 1 5 regeh 50 cent, ie lere regel
meer lO cent.
Wolfertsdijk Dinsdag 27 Aug. Heinkens-
zand ook voor 's Heer Arendskerke 28 en
29 Aug. voormiddags'sHeerenhoek ook
voor Borsele en Nieuwdorp 29 Aug. namid
dag en 30 Aug, Orezand, ook voor Ni; se
31 Aug.
{Slot.)
Omtrent de oestervisscherij lezen
wij in het verslag
De Grevelingen voor het dijkwaier was
dit jaar de eenige plaats, waar de oester
visscherij als publieke visscherij werd uitge
oefend. Men heeft er slechts een paar tijen
gevischt en bedroeg de vangst slechts 45
stuks per lij. Deze werden voor f 4 per 100
verkocht.
In de Vlei voor den Dreischor-polder waren
110.000 panneu gelegd, waarop gemiddeld 3
a 4 broedjes aansloegen. Enkele waren er
bij, waar 13 a 15 broedjes op zaten. Ook op
de schelpen was de aanslag van geene betee-
kenis, terwijl de boorspons hier veel voor
kwam. Ook had men hier een partijtje in
Amerikaansche oesters gezaaid, die zeer goed
van visch, maar slecht van smaak werden.
Op de slikken van Bruinisse waren 75.000
pannen gelegd, de aanslag beteekende ech
ter niets.
Op de Wester-Schelde, beneden Terneu-
tzen, wordt steeds aan de verdedingswerken
der ijken aanslag gevonden, doch was dit
.jaar beduidend minder dan in de 3 vorige
jaren.
In den put boven Terneuzen, werden
ook weder kleine en groote oesters gebracht.
Eerstgenoemden groeiden goed en de andere
-werden vetonder de kleine was de sterfte
echt ar zeer groot en de groote hebben een
«liet gewilden smaak, waardoor deze niet
veel aftrek yinden.
Op de verpachte perceelen werden dit
jaar in het district Zierikzee niet meer dan
108.000 pannen gelegd et, in het district
Tholen een 70.000 stuks. Ongeveer 1/3
van die pannen was gemiddeld met 5 a 6
broedjes bezetde rest had er zoo weinig,
dat men ze in de klas zette, d. w. z. aan
den wal opstapelde om het volgende jaar
na schoongemaakt en opnieuw geka'kt te
■zijn, opnieuw te gebruiken. In de Eendracht
.en in de Vleij van Ouwerkerk was de
aanslag op de schelpen dit jaar ook gering
In de Eendracht, waren de oesters, hoewel
niet vet, toch veel beter dan het vorige jaar,
verwijl ze in de Vleij van Ouwerkerk bepaald
vet te noemen waren.
Op de beide plaatsen stierven gedurende
'den winter 1887/88, veel oesters door de
vorst. In den mond van de Zand kreek werd
een partij van 80.ü00pannen, die met broed
van 1887 bezet waren, gebracht, waarvan
de oesters, toen zij teruggehaald werden,
de grootte van een gulden en een .rijks
daalder bereikt hadden. Leze waren dus
goed gegroeid, terwijl overigens in de Zand-
kreek de groei veel te wenschen overliet.
Het laat zich aanzien, dat de oestercultuur,
die aldaar naast de mosselcultuur gedreven
wordt, eindigen zal met in mosselcultuur
over te gaan.
Ook dit jaar werd.de lersche bank weder
door een val van mosselzaad bezochtdeze
ramp had nog grootere uitgebreidheid dan
in 1887 en ook de schade, die zij aanrichtte
was grooter. Doordat in het vorige jaar
veel mosselzaad was gestorven, rekende men
ook nu weer daarop, en liet men, niettegen
staande de waarschuwing er tegen, het
zaad te lang liggen in tegenstelling van
liet vorige jaar groeide het mosselzaad goed,
maar de oesters er onder stikten. Die niet
stierven, leden zooveel door het laten op-
korren, dat er geen groei meer van eenige
beteekenis in kwam terwijl anderen, die
vroeger opgekord warc-n, nog veel bijgekomen
zijn voor zoover de visch betreft; de schelp
is ook klein gebleven.
Het is natuurlijk in het belang van de
ontwikkeling der oesters, ze zoo min mogelijk
te storen, als de groei er in is, waarom
men op de gedachte is gekomen een werk
tuig te maken, waarmede men liet vuil en
eventueel het zeer jonge mosselzaad van de
oesters kan verwijderen, zonder de oesters
te storen of op ruggen te sleepen. Het
werktuig, dat daarvoor bedacht is, bestaat
uit een kor zonder mes of net, doch in
plaats daarvan heeft zij een stel veerkrachtige
borstels, stijf genoeg om het vuil los te
maken en toch niet zoo stijf dat de oesters
worden medegevoerd. Proefnemingen in
het klein met dit werktuig voldeden zeer
goed. Meer oudervinding op grooter schaal
is echter nog noodig om er een beslist oor
deel over te kunnen uitspreken. De hoofd
voorwaarde zal wel zijn, dat men er een
vroegtijdig gebruik van make en dit van
tijd tot tijd herhale.
Tengevolge van den strengen en laten
winter, den val van mosselzaad, het vele
vuil en het te lang in de putten houden
der oesters, was de sterlte onder de oesters
dit jaar groot.
De markt opende dit jaar reeds in Augustus
met prijzen van f50, f57 en f45, naar
gelang van het gewicht per 1000, terwijl
de greote le soort, die men nu Imperialen
noemde, voor f6Cen f 70 vei kocht werden
zelfs wil men, dat er nog een partijtje voor
1125 per 1000 is verkocht. De voorraad
van deze soort was evenwel niet groot en
over het algemeen was was van alle soorten
de visch maar slecht. Werkelijk mooie
oesters kwamen er weinig voor. Hoewel
de prijzen later nog terugliepen, zijn ze
echter over 't geheel beter gebleven, dan
in liet vorige jaar, wat waarschijnlijk wel
te danken zal zijn aan het optreden van
de coöperatieve vereeniging.(?) De markt was
tevens onwillig de inferieure 2e soort af
le nemen.
Het gevolg hiervan is, dat er veel van
deze soort naar de perceelen zijn terugge
bracht, zoodat, als het weer in 1889 wat
wil meêwerken, er kans bestaat, dat in het
volgende seizoen weder eene behoorlijke
partij groote en goed gevischte oesters zal
zijn. Mocht dit het geval wezen, dan meenen
wij, in het a. s. najaar, spoedig aan de
prijzen en aan de afname, die dit najaar
zeer traag ging, te bemerken zal wezen.
Voor behoorlijke groote vette oesters, is er
nog altijd eene grage markt tegen voldoende
prijzen te vinden geweest. Zooals het de
laatste jaren ging, nl. dat velen alles ver
kochten, waar slechts geld voor te krijgen
was, en zoodoende in het voorjaar bijna
uitsluitend zeer min goed onderhielden, was
het toch onzinnig te vergen, dat dit minne
goedje in een tjjd van 8 maanden puike
oesters zouden geworden zjjn.
Tengevolge van den slechten aanslag van
dezen zomer, was er in het najaar nog al
handel in aangeslagen panuen en zaaigoed
de prijzen bleven echter billijk. In Sep-
tembei werd zaaigoed van een rijktdaalder
groote voor f 3,75, in October, goedje van
een gulden grootte, voor f 2,50 per 1000
verkocht.
Langs den oever van Noord-Beveland, had
men op een paar perceelen oesters gezaaid.
Deze geraakten onder het mosselzaad, waar
door zij niet veel hebben geleden, ofschoon
men veel te laat met het opruimen van het
zaad begon. Zij groeiden nog 6 a 8 milli
meters.
Op de Yersehe bank begon men met het
pannenleggen in 't begin van Juli en op 8
Juli was men algemeen er mede bezig. Het
uitleggen werd door het buiige weer en het
hoog blijven van het water zeer bemoeilijkt,
welke omstrdigheden ook zeer nadealig voor
den broedaanslag waren. Met het einde van
lu i waren de pannen op de beste perceelen
nog slechts zeer zwak bezet; de best aange-
slagenen bevatten slechts 6 zeer kleine broe i
jes. In de lage vloeiputten kon men eerst van
'10 tot 20 van die kleine broedjes op een-
pan tellen waarvan er later weer verdwe
nen zijn.
Langs den oever van Zuid-Beveland was
de aanslag ook gering. Enkele partijen
waren er, die gemiddeld 13 stuks per pan
hieldendit waren evenwel de beste, er
waren er ook van 6 en van niets.
Door elkander genomen kan men nauwe
lijks 2 broedjes per pan rekenen. Het totaal
der uitgebrachte pannen op de Yersehe bank
kan men dit jaar niet hooger dan op 5 a 6
rnillioen schatten.
Ook op de schelpen was dit jaar, zcowel
op de Yerseke bank als in de Oostersehelde
ile aanslag zeer gering. Het kostte veel
moeite een schelp met een oesterbroedje te
vinden. Een groot aantal doode kleine en
groote oesters kwam, zoowel op de diepe
als hooge perceelen voor, waaruit blijkt, dat
in den winter van 1887/88 het evengoed
onder als boven water gevroren (zoogenaamd
gebeusd) heett.
Op de perceelen, gelegen boven de lage
vloeiputten, alhoewel vrijwel waardeloos,
kwam gedurende den winter een laagje
zand. door den N. O. wind ijsgang en voor
namelijk door het steeds meer uitschuren
van de Boomkilsedert het ondieper werd
voor lerseketidam en den Btrenpolder, komt
de vloed met meer kracht door de Boomkil,
waardoor uitschuring ontstaat. De hierdoor
aangebrachte schade is evenwel nog van
geeii groote beteekenis. Van meer belang
is de schade, die de pachters elkander onder
ling met het zoogenaamde schoonkorren kun
nen toebrengen en soms ook toebrengen.
Immers, heeft men ee.i perceel, dat ge
deeltelijk door het zand of slijk onbruikbaar
is, dan wordt fluks een stoomboot daarop
aan 't werk gezet met zware, bijzonder voor
dat doel vervaardgde korren zonder net en
in korten tijd is dit gedeelte van het perceel
weer bruikbaar. De schaduwzijde van deze
handeling is, dat de stroom, den losgewoelden
grond of het vuil minder of meer ver mede-
voert, naar gelang van de meerdere of min
dere zwaarte van dien grond of dat vuil en
van de mindere of meerdere kracht van den
stroom. Daardoor geraken op de naburige
perceelen de oesters onder dal slijk, zand
0f vuil bedolven, waardoor soms nog al
schade gelegen is. Misschien was dit te
voorkomen, door bjj verordening vast te
stellen, dat geene korren zwaarder mogen zijn
dan de gewone oesterkor, dat zij steeds van een
net moeten voorzien zijn en dat het vuil aan
boord moet gehouden worden.
Geen beter middel om zich bij het volk
bemind te maken dan op reis te gaan. Zoo
dacht ook keizer Wilhelm er over, die met
zijne gemalin eenige steden van Zuid-Duitsch-
land bezocht en de gast was van den prins
regent van Beijeren en andere Zuid-Duitsche
vorsten. Ook in het in 1871 ingelijfde rijks-
land (Elzas Lotharingen) liet het keizerlijk
paar zich zien. Straatsburg en Metz werden
bezocht, en de bevolking was hierover in de
wolken. Vooral te Metz heerschte veel geest
drift. Thans zijn zij naar Berlijn teruggekeerd
de liefelijkste herinneringen achterlatende.
Zooals men weet heeft ook de president
der Fransche Republiek, Sadi Carnot, de
voornaamste plaatsen van Frankrijk bezocht
en verscheidene bewijzen van hartelijke ver
knochtheid ontvangen. Te Parijs terugge
keerd, ontving hij dezer dagen 13 duizend
maires (burgemeesters) te zijnen paleize.
Ook de koningin van Engeland, de zeven
tigjarige Victoria begint er zoo over te denken.
Weldra hoopt zij haar prinsdom Wales
(spreek uit Weels) te bezoeken, waar zij
sinds 1852 geen voet meer zette.
Gelukkig volk, welks vorst of vorstin zich
zulke lange tochten nog kan veroorloven
Op Kreta (Kandia) is het nog r.iet pluis.
De Sultan weigerde de eischen van de Kre-
taansche gezanten in te willigen. De aanvoer
van Turksche soldaten naar dit eiland houdt
aan. Te vergeefs hopen de Kretenzen op
Griekenland. Dit land vermag niets in hun
belangwijl alle mogendheden in deze quaestie
partij kiezen voor Turkije.
Rusland zit ook niet stil. Het Russische
leger zet zijn krijgstoerusi ingen in den Kau-
kasus voort. Het is thans reeds 140 duizend
man sterk.
De beruchte mevrouw Maybrick die haar
man vergiftigde, zal hare straf, de doodstraf,
niet ondergaan. De straf is veranderd in
levenslange tuchthuisstraf'. Het is een vree-
selijke geschiedenis, te afgrijselijker, dewijl
een groot publiek te Londen en elders, zoo
rijken als armen, de misdadigster bewie
rookte en op hare in vrijheid stelling aan
drong.
26 Augustus '89.
In de Goesche Courant lazen wij
onlangs een waar woord, aan het Venloosch
Weekblad ontleend. Namelijk dat eene
meerderheid uit de rechterzijde een teer
ding is en dat deze meerderheid, en vooral
het optreden der tegenwoordige regeering
uit de meerderheid, grootendeels gevolg was
van de opeenstapeling van fouten endwaas-
heden der vorige liberale regeeringen.
Wij lazen dat woord met instemming.
Het is zoo had de liberale partij het vraag
stuk der rechtsgelijkheid voor openbare en
bijzondere scholen aangedurfd, hoeveel ver
deeldheid zou daardoor niet voorkomen zjjn
Ware er niet zooveel onnoodig geld aan
dure paleizen voor scholen en gevangenissen
en verknoeide waterwerken uitgegeven, de
belastingen zouden niet zoo hoog gestegen zijn
Had de toenmalige «liberale» regeering
minder luchthartig met onze schoone kolonie