IIN ES.
CMRISTELIJK-
NIEUWS BLAD
HISTORISCH
VOOR ZEELAxNl).
a 7 ct. per ons.
TFABRIEK.
)or-, Copiëer-,
ol-,
Stempelinkten,
esschenlak.
nd als het merk
or namaak.
RTIKELEN.
4SE, Goes.
1889, No. 134.
Donderdag 15 Augustus.
Derde Jaargang.
]EP.
idsclie
AÏÏTLIJM.
3KHANDEN:
N ZWEDEN,
rELEGRAAF."
VERSCHIJNT
G. M. Klemkerk, te Goes
F. P. IThuy, te Middelburg.
l'RIJS DER ADVERTENTIES;
Rustige, en woelachtige
Orthodoxie.
BUITENLAND.
samengesteld naar
len Prof. Dr. G. J.
\n de Scheikunde te
makkelijk uit de pen,
him melt niet, wordt
wit, en onderscheidt
er snel drogen,
•sonen, die veel schrjj-
tte is.
iij de soliede boekh
de proef
t, Theebanket,
gtons, Moscovisch ge-
Best Kleingoed
lemsche Meisjesenz.
EDE:
P 34 GOES.
Dond. 15'smorg. 6
Vrjjd. 16
Zat. 17
Zond. 18
Maan. 19
Dins. 20
7.3,
.S
JGE, GERST, KIPPEN-
EM EN RIJSTMEEL
irreerende prijzen, bjj
ELB.-ROTTERDAM.
istus.
Donderdag, Zaterdag
Van Middelburg 9.45.
Dinsd. 20 v, Vlissing.
5. Van Rotterd. 9.45.
IOTDIENST
urg en Zierikzee.
tzee Spoorweg Goes,
stus.
Van Zierikzee
Dinsd. 13'smidd. 3,30
Woen. 14 12,
7.30
"7,
8,~
7.30
0
stus.
van Antwerpen
Dinsd. 13'smorg. 8.
Dond. 15 9.
Zat. 17 9.—
Dinsd. 20 2,30
ZEE li
elken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
f 0,95
- 0,025
Prjji per drie maanden franco p. p.
Enkele nommers
UITGAVE VAN
es
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel,
meer 10 cent.
GOES. Ook .voor Kattendijke, Kloetinge,
's Heer Hendrikskinderen en Wissenkerke
Woensdag, Donderdag, Vrijdag, Zaterdag,
Maandag, Dinsdag, enz. 14 tot 26 Augustus.
"Wolfertsdijk Dinsdag 27 Aug. Heinkens-
zand ook voor 's Heer Arendskerke 28 en
29 Aug.
In zijne onderhoudende brieven «Aan
een vriend te Jeruzalem» schreef Ds Gispen
over rustige en woelachtige orthodoxie. Mr.
N. G. Pierson prees de rustige orthodoxie
uit de dagen zijner jeugd boven de tegen
woordige, die hem te rumoerig is.
Inderdaad het zou ons meêvallen. indien
een liberaal een woord van lof over had
voor de tegenwoordige anti-revolutionaire
partjj. Het kan den liberaal niet aange
naam zijn, dat die verachte antirevoiutionair
hem zoo dicht op de hielen zit. De anti
revolutionair i is voor den zachtzinnigen
liberaal een onruststoker, die met den
socialist in éen schuitje vaart.
En Mr. Pierson is de eenige niet, die het
vroegere geslacht der orthodoxen verheit
boven dat van den huidigen dag. De liberale
pers en de liberale redenaars gaan in de
tijden der verkiezingen beslist met den heer
Pierson mede. Niet zoo heel lang geleden be
vond ondergeteekende zich or.der een poli
tieke rede van een liberalen Jonkheer. De
spreker was zeer gematigd in zijne voor
stelling, tot hij genaderd was aan de
beschrijving der antirevolutionaire partij.
Toen heette hetde antirevolutionaire partij,
vroeger aangevoerd door mannen met edele
bedoelingen en ernstigen zin, wordt thans
geleid door eer- en heerschzuchtigen, die
O, gij huichelachtige liberalen, wien van
de proleten heïfben uwe vaders niet vervolgd?
Bilderdijk, Da Costa, Groen van Pri nsterer.
Bilderwjjk en Da Co«ta, nu ja, maai
grooter drijvers zijn ook moeilijk te vinden,
doch Groen van Prinsterer, de edele Groen
van Prinsterer, waterwaterom onze
handen in onschuld te wasschen 1
Laat uw eigen geestverwant Busken Huet
u terecht wijzen.
Al die mannen, welke thans door het
liberalisme op een voetstuk werden ge
plaatst, een Groen, een Heldring een De
Liefde, waarin bestond de achting,
die zij tijdens hun leven genoten, hoe
veel notitie werd er van hen genomen
In April 1870, als Groen nog leefde en
werkte, schreef Busken HuetEr zijn in
Holland groote kringen, waar men zich vrij
wat op ontwikkeling en be'ezenheid laat
voorstaan, en waar desniettemin de litteratuur
bij welke de heer Groen kracht zoekt en
medewerking vindt, of geheel en al onbekend
is, of alleen als bron van vermaak beschouwd
of hoogstens ter wille der kuriositeit bij
gehouden wordt. Wie neemt daar in vollen
ernst notitie van tijdschriften of weekbladen
als de Herautde Wekstem, de Hoop des
vaderlands, Christelijke stemmen, Stemmen
voor Waarheid en Vrede Wie gelooft er
dat de afgescheiden predikant De Liefde
een merkwaardig man geweest is, of de
afgescheiden predikant Donner talent heeft
Wte dat een ongenoemde, op aansporing
van Ds. Heldring, belangwekkende politieke
overzichten schrijft?
«Ware de redacteur van den Nederlander
een gewoon dagbladschrijver geweest, iemand
om niets van te zeggen, een goed echtgenoot
en een goed burger niet onbedreven in de
kennis der gebeurtenissen van den dag,
niet onbekwaam in het voeren van de pen,
niet schraapzuchtig of inhalig, maar van
zijne spaarpenningen gaarne iets afzonde
rend om anderen voort te helpen, reeds
dan zou het pijn hebben gedaan, te worden
uitgemaakt voor een gevaarlijk sujet, een
schadelijk bestanddeel der maatschappij,
een bedrieger der boeren en een bederver
der jeugd. Doch Mr. Groen van Prinsterer
te heeten, een der beschaafdste mannen van
zijn land en van zijn tijd te zijn, een denk
beeld te verdedigen voor hetwelk men reeds
sedert het vierde eener eeuw goed en rust
heeft veil gehad, voor die verdediging in
het strijdperk te treden, toegerust met al de
kundigheden en al de kunstvaardighei 1,
wefke daarvoor noodig zijn, zich overtuigd
te houden dat men eene zuivere en heilige
zaak voor heeft, een pleit met hetwelk
men elk oogenblik voor den rechterstoel
van een alwetend God zou durven verschijnen
en in zulke omstandigheden door tegenstan
ders te worden nagewezen als een
protestantschen jezuietziedaar eene be
proeving van welke niemand beweren zal,
dat zij tot de alledaagsche behoort.»
Uit de Politieke Beschouwingen van Hel-
drings tijdschrift De Vereeniging kan
men ook geen hoogen dunk opvangen van
het edele der wapenen, waarmee de anti
revolutionaire partij bestreden werd. In hei
nummer van 1854 lezen wijHet is waar.
dat het bekladden, verachttn en verguizen
der anti-revolutionaire party vrucht zal
kunnen dragen, dat men haar als impopu
lair voorsteltvan allerlei geheime bedoe
lingen verdenkt, en zoodoende op de keuze
werkt; maar wanneer dit middel niet ge
lukt, dan zal de natie hoe lang zoo meer inzien,
dat etc.
«Na de grieven uiteengezet te hebben,
waarop de meening der tegenpartij rust.
dat de anti-revolutionaire partij niet kan
regeeren, moeten; wij bjj eene juist tegen
overgestelde beschuldiging stilstaan hjj wil
heerschen.
Alleen die rustige orthodoxie zal in den
smaak der liberalen vallen, die met dooper-
sohe wereldverachting het terrein van den
staat te onheilig beschouwt om er den voet
op te zetten, of die orthodoxie welke met
zekere zelfgenoegzaamheid zich opsluit in
eigen klein kringetje en daar geniet in het
bewonderen van zich zelve.
Wie zijn roeping als Christen-burger
verzaakt, en Gods water over Gods akker
laat loopen, krijgt een prijsje van de liberale
heeren.
Zou zulk eene rustige orthodoxie het bij
het rechte eind hebben?
Woelachtige orthodoxie kan de Heere
niet willen wij hebben niet als een razende
Roland om ons heen te slaan. Maar ook
kan het Gods wil niet zijn, dat, terwijl
een stroom van .ongerechtigheid daarbuiten
kookt en bruischt, wij, rustigjes in onzen
armstoel bljjven zitten, slechts even een
blik door de ruiten werpen en dan het
versje van Poot aanheffen, gevarieerd
Hoe genoegljjk rolt het leven
Des gerusten Christens heen,
Die zjjn zalig lot hoe kleen
Voor geen Koningskroon zou geven.
De Heere eischt, dat wij mannen des
geloofs en des gebeds zullen zijn. Hoe meer
gebed, hoe meer krachtsontwikkeling. Wij
moeten niet uitgaan van onze waarde,
maar van onze onwaardeniet van onze
kracht, maar van onze zwakheid. Doen
wjj alzoo, dan willen wjj niet als dwazen
woelen, maar ons neerwerpen voor Hem,
die gezegd heeft: Mjj is gegeven alle
macht in hemel en op aarde. Gods kracht
wordt in zwakheid volbracht, en de hoogste
werkzaamheid zal volgen op het kinder
lijke en ootmoelige gebed.
Wjj zijn een Christen-partjj, en hebben
dies te bewijzen, dat bidden en werken
niet gescheiden kunnen worden, en voorts
de Heer zal voorzien.
Brouwershaven. J. W. GUNST.
Van Oosterzee over school en Ca
techisatie.
Bjj velen, die vroeger jjverden voor Chris
telijk onderwijs, maar thans riietmeer, be
staat een neiging om zich met de neutrale
school te behelpen en te zeggen«De
huiselijke opvoeding en de Catechisatie
moeten toch eigenlijk het Christeljjke geven.»
Tegenover deze bewering zjj het ons ver
gund enkele regels aan te halen uit wijlen
Prof. van Ooaterzee's Practische Theologie,
die op bl. 109 dl. II aldus spreekt aangaande
den Catecheet:
«Even hoogen prijs mag hij stellen op de
helpende hand, die een weliDgericht christe
lijk schoolonderwijs aan zijce rustelooze be
moeiingen biedt. Kerk en school kunnen
toch onmogelijk van elkander gescheiden
blijven, zonder wezenlijke, ja onafzienbare
schade voor het opkomend deel der ge
meente. Geen Christelijk Catecheet, di«
weet wat hjj wil, kan daarom in zijn hart
vrede hebben met een godsdienstloos school
stelsel veeleer moet hij wenschen en wel
ken, dat geheel het lager onderwijs mei
den louterenden, levenwekkenden adem van
het Evangelie doortrokken zij, opdat het
zijne zich daaraan te gemakkeljjker en zonder
voorbehoud aanknoope. Catechiseeren met
een geslacht, dat dagelijks stelselmatig ont
kerstend wordt, is een even ondankbare
arbeid, als hei beploegen van eer, rotsgrond,
die een deel van ons akkerveld uitmaakt.»
Is dat geen woord voor dezen tjjd juist
geschikt? Wat zouden de liberale school
meesters daarvan zeggen
Of wist van Oosterzee het ook niet
Het bezoek van Koning Humbert te Berlijn
en van keizer Wilhelm te Londen moge van
wjjde staatkundige strekking zjjn, dat van
Frans Jozef te Berlijn heeft geen andere
aanleiding, dan om den vriendschapsband
die de keizers van Duitschland eu Oostenrijk
verbindt nauwer aan te halen. Ongekunsteld
en verdiend was dan ook de hulde van
het Berlijnsche volk, die den Oostenrijk-
schen Keizer Maandag ten deel viel bij zjjn
aankomst aldaar. Hjj werd aan het. station
verwelkomd door keizer Wilhelm, de ge-
zamenljjke prinsen, de beide Bismarcken,
Von Moltke, Blumenthal, Von Waldersee
en verscheidene andere hooge militairen.
Op het perron was een eerewacht opgesteld
en speelde de muziek het Oostenrijksche
volkslied. Na elkaar hartelijk begroet te
hebben de beide vorsten waren zichtbaar
aangedaan namen de keizers plaats in
een met vier paarden bespannen opeh rijtuig,
dat geflankeerd werd door troepen van de
garde. In het tweede rijtuig waren de aarts
hertog Frans Ferdinand en prins Hendrik
van Pruisen gezeten, in de verdere rijtuigen
Kalnoky, prins Von Bismarck, diens zoon,
Von Moltke, Von Beek, enz. Langs de straten,
welke de stoet nam, stond een talrjjke me
nigte geschaard, die daverende juichkreten
deed hoorén. Wat de versiering betreft,
deze was ingevolge van het bekende verzoek
van Frans Jozef gering, men had alle groot-
sche plannen daartoe achterwege gelaten
slechts de particuliere huizen waren met
groen en vlaggen getooid, terwijl het paleis
niets dan de beide wapens der verbonden
vorsten vertoonde.
In de keizerlijke woning gekomen, werden
de hooge gasten begroet door de Duitsche
keizerin, de keizerin grootmoeder en de prin-
cessen. Om 7 uur had daarop ten paleize
een groot diner plaats, terwijl bij Bismarck
een feestmaal was aangericht ter eere van
graaf Kalnoky, Oostenrijks eersten minister.
De parade voor den keizer van Oostenrjjk
werd door de keizerin van Duitschland te
paard bijgewoond. Keizer Wilhelm komman
deerde de parade. Hjj voerde eerst het
geheele corps, en later het eerste regiment
voorbij zjjnen gast; die zich later aan het
hoofd van zjjn eigen regiment stelde en
dit voor Keizer Wilhelm liet defileeren.
Gaat men de verzoenende en hartelijke
woorden na, die des avonds op het feest-
maal gesproken werden, dan is de band
tusschen beide keizers allerinnigst en het
vredeverbond der beide natiën zoo vast als
ooit. Een buitengewone onderscheiding viel
von Moltke, den grjjzen leger-opperbevel-
hebber te beurt. Keizer Frans Joseph be
noemde hem tot commandant van een Oos-
tenrjjksch regiment. Het is niet te denken
dat de 90 jarige veldheer ooit zjjn regiment
zien zaldoch bijzondere waarde en betee-
kenis heeft zijne benoeming ongetwijfeld
voor wie weet dat von Moltke menschelijk
gesproken de man is geweest die in 1866
bij Sadowa de Oostenrijkers verpletterde en
Oostenrijk smadelijk buiten den Duitschen
Bond wierp.
Omtrent Boulanger kan gemeld worden,
dat de Raad van State zijne verkiezingen
;ot lid der Algemeene Raden heeft ver- J
nietigd. Het Hoog Gerechtshof heeft met
algemeene stemmen, op 6 na, die zich buiten
stemming hielden, den generaal schuldig
verklaard aan samenspanning en aanslag
op de veiligheid van den staat.
Wat het laatste punt betreft, ook Roche-
fort en Dillon zjjn daaraan schuldig bevonden.
Men vreest dat Boulanger tien jaren ves
tingstraf zal oploopen. Zooals men weet
werd ook zjjn voorganger in het kuipen en
plegen van aanslagen, Napoleon (III) Bona
parte tot een dergelijke straf veroordeeld.
En nog vond hjj den weg naar den troon
Wie weet of de man, dit bedenkende, 'I
zich niet op 't rechte spoor waant
12 Augustus '89.
Z. M. heeft herbenoemd tot burge
meester van Heinkenszand B. Vermande.
De regeering wil de militaire strafge
vangenis te Leiden opheffen.