CHRISTELIJK- IHEUWSBLAD HISTORISCH VOOR ZEELAxNl). 1889. No. 110. Donderdag 20 Juni. Derde Jaargang. VERSCHIJNT elken MAANDAG- WOENSDAG- EN VRIJDAGAVOND. G. M. Kleiitkerk, te Goes EN F. P. D'huy, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIES: DOORTASTEN. KERK- EN SCHOOLNIEEWS, Z Prijs per drie maanden franco p. p. f0,95 Enkele nommers. -0,025 UITGAVE VAN van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent. Familieberichten van 1 5 regeh 50 cent, iedere regel, meer iü cent. Indien minister Mackay ooit gedroomd heeft, dat hij door gematigd te zijn, en veel liberale ambtenaren te benoemen, de harten der liberalen stelen zou, dan heelt hij zich zeker bij de jongste herstemmingen kunnen overtuigen, hoe weinig waars er in dien schoonen droom gelegen was. De antirevolutionaire party heeft steeds beweerd en getoond dat het er haar niet om te doen was ministeries weg te kegelen. De heer Lohman wees daar nog op bij de beraadslagingen over de grondwetsherziening en kon zijn bewering met bewijzen staven. Geheel anders echter denkt de liberalist. Sinds zoo vele jaren gewoon geraakt aan eene regeering van zijn kleur, is allengs met hem het denkbeeld saamgegroeid dat niemand het goed voor heeft dan hij en zijne vrienden dat het belang zijner partij het belang der geheele natie isen dat eigenlijk van hem en zijne partij alleen de zegen afdaalt, waarin zich het Nederlandsche volk mag verlustigen. Alle liberalen hebben het bij de jongste stembus bewezen; ook zij die in hun ziel overtuigd waren dat dit ministerie toch nog zoo kwaad niet is. Ook bij de voorbereidende besprekingen over de schoolwetwijziging hebben zij het onverholen uitgesproken, dat van rechtsgelijkheid voor openbare en bijzon dere scholen geen sprake mag zijn. Een aalmoes willen zij den voorstanders der vrije school toewerpenerkennen dat hun al dien tyd onrecht geschiedde, zullen zij nooit. Daarin staan zij pal. Het wordt dan ook tijd dat de regeering: en met name minister Mackay, beginne met tegenover deze heeren zoo beslist mogelijk op te treden. Op te treden bij de school wetsherziening, bij de afschaffing van den gehaten vaccinedwang; bij de opruiming van overtollige staats-ambtenarenen bij de benoemingen tot staatsambten. Op dit laatste wezen wij reeds vroeger, en kwamen er, misschien meer dan den vrienden lief was, op terug. In de examen- commissiën zijn zelfs nu nog, onder dit ministerie, de hoofden van scholen met den bijbel den witten raven gelijk. Op een enkele uilzondering na geschiedden de benoemingen voor Zeelands school- en gemeentebesturen, in beslist liberalen geest. En de Oranjevaan wees er laatst teiecht op onder de benoemden waren niet altijd mannen van algemeen erkende be kwaamheid. Wie niet blind is, kan zien dat onder de ambtenaren, vroeger door liberale re geeringen aangesteld, evengoed sukkels zijn, als nu misschien wel eens op de lijsten van antirevolutionaire sollicitanten voorkomen. Mocht minister Mackay nu eens kunnen goedvinden, om zoolang de regeering uit de rechterzijde leeft, geen benoemingen meer te doen, dan ia beslist antiliberalen geest. Werkelijk, al leeft dit ministerie nog tien jaar, dan nog is de evenaar niet tn 't huisje. Neem alleen de burgemeesters; van dezen zijn 95 percent liberalen en onder hen zijn mannen, die zich veel meer met verkiezingen inlaten, dan met de waardig- vr Van 'lun ambt strookt. Meerdere doortastendheid op dit gebied zou dus niet kwaad zijn. Maar dan zij ook van heden af aan doortastendheid het parool ook onzer kiesver- eenigingen. Nauwer aaneensluiting, betere bewerking, flinker uitkomen voor hare be ginselen, meer steun aan de antirevolutionaire pers, in één woord degelijker arbeid ter verbreiding onzer beginselen is daartoe noodig. Meerdere y ver voor den naam des Heeren, niet in ijdele twistingen of samen- sprekingen, maar door flink te getuigen; zich zijn beginsel niet te schamen er overal door woord en wandel voor uit te komen, dat men de komst van het Godsrijk ook in de staatkunde wenscht; en door be vordering van het Christelijk onderwijs, zoo lager als hooger en middelbaar, mede te werken dat in de harten onzer kinderen het goede zaad worde gestrooid, dat eens ontkiemd en vruchten dragend, ons toekom stig Nederland ten zegen kan zijn. Bovenal verdubbeling van het gebed voor onze Overheid, voor welke ook. Maar in zonderheid voor den Koning en zijne Raads lieden, die hem als zijne Ministers, als zijne dienaren ter zijde staan. Dat in hen de Godsvrucht (dat is de vreeze Gods) alle menschenvrees verbanne, en zij met wijs- heid en geestkracht ons goede volk mogen voorgaan op den weg des rechts en der waarheid. V Landsverdediging. Behartigingswaardig is wat Be Standaard schrijft in verband tot de defensie en het bezoek van den Schah aan onze werf. „De geruchten van oorlogen nemen weer toe. Er schoot nog wel geen schicht uit de wolken, maar dat er onweerskoppen in het zwerk staan, ziet ieder toch. En ook al kwa men we er dezen zomer nog heelhuids af; en al is tyd gewonnen veel gewonnen; eens komt de lang voorspelde, de lang geduchte, de zoo vreeselyke oorlog in het Oosten en Westen van Europa toch. En hoe staat Nederland er nu bij o, Het bezit nog een prachtige Marine, om den Shach van Perzië een eeresaluut te geven. De koningssloep maakt vertoon. Het para deeren in het want is schitterend. Met alle schepen saam worden nog 101 schoten gelost. Maar de Shach is zoo dom niet, of hij heeft ook wel hogrepen, wat het wachtschip en de Wassenaar en de Anna Paulowna en de Castor en de Pollux en Uraniain kas van oorlog te beduiden hadden, en heel verstan dig heeft hij daarom het scherpst toegekeken bfj den Torped o-dionat. En zooals het met den Shach op 's Rijks werf was, zoo is hot met heel onze Defensie, als het militaire Europa ons van over de grenzen begluurt. Heel aardig. Sommige dingen zelfs uitste kend ingericht. Veel zelfs met weinig gedaan. In zijn details bij menig ander land niet ach terstaande. Maarvoor wat het algemeene weer standsvermogen betreftdrie kwart schijn en éen kwart wezen. Ja, als caso quo (')deman die ons land be zetten wil, aanviel, zoo als de heeren meenen dat hfj eigenlijk moest aanvallen, dan zouden we hem kranig in de wielen rijden. Maar natuurlijk dat begrijpt „Ook-nietdom" van over de grenzen ook. En daarom zal hij het juist zóó aanleggen, dat al het gebrek van uw onvoltooide Defensie op u w, en niet op z ij n kop neerkomt. En al is nu Defensie, een heet hangijzer, toch hopen we dat minister Bergansius het eind van de Memorie van Toelichting op zijn ontwerp spoedig zien moge. P) In dit geval. I Een „te laat", zou eerder dan men het vermoedt, noodlottig voor onze nationale toe komst zijn. 19 Juni 1889. De Zeeuwsche Tentoonstelling. Hetgeen de ambachtsscholen te zien geven pleit voor deze nuttige instellingen. Er is jongenswerk bij, voor hetwelk meoig werk man zich niet zou behoeven te schamen. Het ijzerwerk der Goesche school trekt bepaald de aandacht. Eene duiventil inden tuin geplaatst, behoort mede onder de net uitgevoerde werkstukken; de maker C.M. Melis Pz. van Middelburg heeft er meer eer van dan de kooper er genot van zal hebbenzulke moeilijk te reinigen tillen leenen zich al te licht voor hetgeen men in Egypte onder de plagen rekende. Behalve deze td is er in Amerikaansch greinenhout meer te zien dat heel net is afgewerkt. Daar de bosschen der Oostzee-landen wei nig best greinenhout meer opleveren, moet men wel de toevlucht nemen tot het Ame- rikaansche, dat niet gemakkelijk te beschil deren en niet lang olank te houden is, maar zoolang het zijn nieuw voorkomen kan behouden, is het mooi. Er zijn drie schoorsteenmantels van deze houtsoort; die van Balkenstein en van Stoffels uit Terneu- zen zijn Peel goed gemaakt. M. van Duijn te Middelburg geelt te zien hoeveel verschillende ornamenten men met fijn gereedschap en veel geduld op eene Amerikaansch greinen huisdeur kan aan brengen; in den gildentijd zou men zulk eene dour een meesterstuk genoemd heb ben. De eikenhouten deuren van C. A. Goethals en van H. P. van de Ree Zn., beiden ook uit Middelburg, munten uit door eenvoud en uiterst nette bewerking. Onder bet overige timmerwerk trekken nog twee ramen de aandacht, een voor een ronden hoek, gemaakt door P. J. van Pufielen PJz. van Middelburg en een van D. de Smit uit Sluishet Middelburgsche raam spreekt Hollandsch, het Sluissche zuiver Vlaamsch. Uit de fabriek van den heer L. Vogel te Middelburg is heel wat te zien, keur van brandkasten, sierlijke haarden en een kolos »aal, keukenfornuis, bijkans al te mooi voor het doel, en toch praktisch wegens al zijne geriefelijkheden. Bescheidener zijn de beide keukenkachels van F. J. H. Villeé doch zij zullen eerder eene plaats vinden, en voor de plattebuis-kachels van C. F. van Fraeijenhoven is in elke boerenwoning, waar men eenvoudig en dege lijk op prijs stelt, dadelijk gebruik. De gebrs. Peek van Middelburg zonden een brandspuit in, welke volgens genomen proef vele goede eigenschappen heeft: geringen omvang, gemakkelijke vervoerbaarheid, vlug ge werking; zij is dus voor eene kleine gemeente ot voor eene buitenplaats bijzonder geschikt. Het voornaamste sieraad der groote zaal is de gelukkige samenvoeging der inzendin gen van de heeren W. Heijboer, M. K. Jeras Zonen en F. M. Beunke Zoon. Eerstgenoemde schilderde eene smaakvolle wandversiering voor eene eetzaal, laatstge noemde leverde een gedeelte van het ameu blement voor zulk eene zaal, en de tweede bevloerde de zaal met eene nieuwe stof, welker naam den niet grieksch sprekende barbaarsch klinkt, doch zooveel als houtsteen beteekent. Zij belooft eene goede bevloering te «ijn en maakt tapijten en vloerzeilen overbodig. De heer Heijboer zond oovendien stalen van hout- en marmerschildering inop dit ge bied is hij ongetwijfeld nummer éen in Zeeland en veler leermeester. Dit toonen de talrijke stalen van dergelijk werk uit allerlei oorden onzer provincie, vooral uit Zeeuwsch- Vlaanderen. Jaren lang leverden vele dorpsschilders, als zij eens iets heel moois wilden maken, afschuwelijk werk, dat vol strekt geen nabootsing van eenig bestaand hout of marmer was; er schijnt thans een betere tyd aan te breken, althans de man nen van de kwast laten de eigendunkelijke fantaisie varen, en beginnen zich op natuur en waarheid toe te leggen. Maar dat alle fantaisie niet behoeft verbannen te worden, leeren ons de heeren F. Machenaud Zoon, wier werk hen voor plafondschildering aanbeveelt. Het eenvoudigste dat door menschenhan- deu gemaakt wordt, al kan ieder 't niet, is een houten klomp, en toch toonen zeven inzendingen uit Zeeuwsch-Vlaanderen dat er ook op dit gebied weelde kan bestaan, en dat er zoowel renteniersters-klompjes als arbeiders holsblokken kunnen bestaan. In ander houtsnijwerkscheppers, schoppen, spa-boomen enz. spant Hontenisse de kroon. Zeer belangrijk is deiDzending der ijzer gieterij van de firma Boddaert Co te Middelburg, Tal van nuttige voorwerpen van gegoten ijzer liggen daar om zichzelven aan te bevelen, te midden van vormen en gereedschappen, die de bewijzen zijn hunner herkomst. Maar niet minder belangrijk is hetgeen de Gebr. Picha-Stevens uit Sas van Gent tentoonstellen, namelijk zeer verschillende voorwerpeno. a. een regenbak uit één stuk, goten, dakpannen, riolen, buizen, kuipen enz.alles vervaardigd van cement en ijzer. Wekt de vermenging van ijzer met modderig leem aanvankelijk eenigen tegenzin, althans wantrouwen, men weet dat die beide aan boord van ijzeren schepen elkander goed verdragen, ja, in stand houden. De nieuwe toepassing van ijzeren weefsel door cement omgeven belooft veel gerief. Genomen proeven bewezen de sterkte van het ongelijksoortig materiaal. De steenbakkerijen der Nijverheidsver- eenigingen van den heer Fak Brouwer uit Middelburg zijn waardiglijk vertegen woordigd; ook die van dec heer Kense by Nieuwvliet en de firma W. van Ulje Zonen toont een niet alledaagsch stuk werk namelijk een kolossalen schoorsteenwelke eerlang in de abdij den bekenden roem dezer steenhouwersfirma mogelijk voor eeuwen zal gaan handhaven. Z. M. heeft benoemd tot gezworen van den Schengepolder A. Louwerse; van het waterschap Waarde C. Dijl; tot voor zitter van het bestuur der waterkeering van den calamiteuzen Leendert Abrahampolder G. J. v. d. Lindetot dijkgraaf van den Philippinepolder E. Cuelenaere. Ned. Herv. Kerk. Beroepen te Dordrecht D. J. Karres te Bruinisae.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1889 | | pagina 1