CH RIST ELI JK-
NIEUWSJ8LAD
HISTORISCH
VOOR ZEELA xN O,
1889. No. 106.
Zaterdag 8 Juni.
VERSCHIJNT
G.
F. P. Dluiy. te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIE*
3I.KEN MAANDAG- WOENSDAG- EN VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p. f0,95
Enkele nommers- 0,02s
UITGAVE VAN
M. Klemkerk. fe Goes
ENT
van 1 5 rebels 25 cent, iedere regel meer cent.
familieberichten van 1 5 regeb 50 cent, iedere regel,
meer 10 cent.
Wegens PINKSTEREN verschijnt
Maandag geen nommer van ons blad.
De Eerste Kauier.
De eerste kamer heeft zich nooit in de
gunst des volks mogen verheugen.
In Thorbecke's lijd was zij een voorwerp
van der liberalen weerzin, gelijk zij 't thans
is voor antirevolutionairen en roomschen.
Evenals wij nu, heeft dan ook de liberale
pers in 1862 hard gewerkt om de provin
ciale Staten om te krijgen en zoodoende
de conservatieve mannen uit de eerste
kamer te weren. Zij deed dat met goeden
uitslag. De eerste kamer werd liberaal en
deed sinds dien tijd zoo weinig kwaad, dat
de liberale regeeringen het best met haar
konden stellen.
De eerste kamer was in die dagen
hoogstens een oude mannenhuis. Gelijk de
tweede kamer aan fiere geharnaste ridders
denken deed, op hunne even strijdvaardige
rossen gezeten, zoo wekte de eerste kamer
het denkbeeld op van een gezelschap oude
renteniers die, met de blauwe slaapmuts
getooid, geen hoogere wetenschap kenden
dan die van den koers der effecten en
geen andere genieting begeerden dan die
der zoete rust.
Af en toe, als de 2e kamer eens niet
liberaal genoeg gestemd had (denk aan 't
voorstel Schaepman tot wijziging van liet
onderwijsartikel) ontwaakte die eerste kamer
uit haren sluimer, en dan kon zij wel eens
de tanden laten zien maar overigens was
het een collegie, waarvan men zelden hoorde,
waarmee men weinig op had, een nutte
loos voorwerp.
Impopulair 1
Thans echter ziet ieder in, dat en de
eerste kamer door zich schuil te houden
èn een deel der kiezers door er zich niet
om te bekommeren, ongelijk hadden.
De eerste kamer heeft wel degelijk be-
teekenis. En wij zijn het dan ook lang
niet eens met de radicalen, die haar willen
opt ui men.
De liberalen zijn thans wat blij met
haar. 't Is hun bolwerk. Zij kunnen er
zoo netjes hunne onmacht mede verbergen,
en de antiliberale regeering het regeeren
onmogelijk maken. Wacht maar even wij
zijn er nog niet.
En de antirevolutionairen, die nimmer
voor liet stelsel van één kamer waren, en
wel degelijk de toeziende macht op twee
kamers willen gelegd zien, wenschen die
eerste kamer nog lang te behouden, echter
niet afgeleefd zooals zij vroeger was
of opgeknapt, zooals zij werd door de grond
wetsherziening maar verjongd, van gedaante
veranderd om nu het vreemde woord
gemetamorphoseerd eens niet te gebruiken.
Want, dit zal een ieder wel begrijpen,
de tijd dat in de eerste kamer alleen hoogst
aangeslagenen moeten zitten, is voorbij. De
»ijd dat men veel geld moest hebben om
geschikt te zijn voor deze gewichtige be
trekking moet nooit weerom komen. En
dat hebben de liberalen het zij tot
hunne eer gezegd bij de jongste gronds-
wetsherziening zeer goed begrepen. Zij wil
den dit kringetje uitbreiden. Dat zij nu om
•een zuur gezicht van minister Heemskerk
terugkrabbelden en den weggenomen gren
del en 't nachtslot weer aan de deur der
teerste kamer hechtten, pleit weer minder
voor hen. Maar goed, de wil is er dan
toch geweest. En zij 'took al niet veel
de minister Heemskerk heeft de eerste
kamer weer wat degelijker gemankt, door
te zorgen dat voortaan ook oud-ministers,
zonder mannen van geld te zijn, lid der
eerste kamer mogen worden. Zoo kregen
wij mr, Six, maar vooral mr. Kappeyne in
de Kamer.
En nu zal, zoo vernemen wij, minister
Mackay den arbeid van zijn ambtsvoorgan
ger voortzetten en den kring van gerech
tigden om dit heiligdommetje binnen te
treden, nog meer uitbreiden.
Wij juichen dit toe. Iedere poging toch,
strekkende om het oud-porceleioachtige aan
onze eerste kamer te ontnemen, verdient
waardeering bij alle partijen.
Want deze zaak is nu eens geen partij-
zaak. Het is een volkszaak bij uitnemend
heid. Het geldt hier de beginselvraag
zullen nog langer kundige mannen, raad
gevers, arbeiders, dienstdoeners bij uitne
mendheid buitengesloten zijn van het recht
op de toeziende, controleerende, raadgevende
ot welke andere macht ook die aan de
eerste kamer wordt toegekend.
In de eerste kamer beliooren naast be
kwame hoogst aangeslagenen, oud-officieren,
voorzitters \an kamers van koophandel of van
fabrieken reeders, rechtsgeleerden, dokters,
opvoedkundigen vao naam, landbouwers plaats
te nemen. Wij zouden nog meerdere be
trekkingen kunnen noemen.
De tweede kamer heeft steeds, meer dan
de eerste, die bonte mengeling vari ver
schillende ambtshekler-ders in hiar midden
vertoond. Daar hield men nog al tamelijk
rekening met de betrekkingen.
Maar dan komt men, dunkt ons, al heel
nabij onze wenschen, als men op de lijst
van openbare betrekkingen die bevoegd
maken voor het lidmaatschap oer eerste
kamer, ook de betrekking opneemt van
oud-lid der tweede kamer of der provinciale
staten.
Nn ziet men om politieke overwegingen
nog wel eens leden uit de Tweede Kamer
uitwerpen ot verdwijnen, wier steun ert
inlichting regeering en kamer noode mist
ert die lot werkeloosheid gedoemd, soms in
de kracht des levens, aan het openbare leven
worden onttrokken.
Om een voorbeeld te noemen de liberale
partij beeft zich indertijd zeer benadeeld, toen
zij mannen als mr. Kappeijne uit de Tweede
Kamer weerdeen bevoordeelde zich door
hem ten vorigen jare na een tienjarige bal
lingschap, in de le kamer op te nemen.
En zoo loopen er meer.
Maar de tweede kamer heeft ook wel
eens onbeduidendheden geloosd, die men
niet moet rehabilileeren, (herstellen in een
eer die hun niet toekwam.)
Toegegevenmaar dan lette men er op
dat dit niet onze zaak maar die van het
kiescollege is. En eerlijk gezegd zijn
er onder onze bekleeders van openbare be
trekkingen ook niet vele ntiddeimatigen en
tobbers?
Waar is de grens
Onze slotsom is dat het vroegere of tegen
woordige lidmaatschap der Tweede Kamer
aanspraak dient te geven op het lidmaatschap'
der Eerste.
Mocht de Eerste Kamer langs dien weg
eens met meer practische mannen worden
verrijkt
dankbaar
Wij
voot
zouden
zijn.
er minister Mackay
Met twee maten.
Liberale bladen en blaadjens zijn altijd
in hun schik, als zij eens wat uit de
Vaderlander, het blad van dr. Bronsveld
en v. Leeuwen mogen overnemen, als daar
mede een zijstoot kan gegeven worden aan
dr. A. Kuijper.
Maar met dat overnemen loopen zij ér
wel eens in. Immers het zijn niet altijd
proeven van politieke wijsheid die zij uit
de Vaderlander overnemen.
Om een voorbeeld te noemen. Het libe
rale stembureau te Nieuweramstel legde 71
briefjes van den antirevolutionairen candi
daat ter zijde omdat er slechts J. van Zij
deren op stond, en er niet bijstond welke J.
van Zijverden bedoeld werd.
Eizoo vraagt snedig de Vaderlander
en hebt gij,dan niet zelf indertijd er op aan
gedrongen bij de stemming te Sneek (Buma
of Oppedijk), er op aangedrongen dat alle
stembriefjes van onwaarde zouden verklaard
worden, waarop alleen Bunta of A. Buma
stond, zonder meer
En het liberalistisch corps tedacteurs en
redncteurtjens klapt, dezen aardigen zet
hoorende, in allebei de banden, en knipoogen
elkander toe al-tof zij zeggen willen
Die was raak.
Maar het publiek oordeelt er anders over.
Het vindt Dr. Bronsveld zeer onhandig dat
hij deze vergeten quaestie oprakelten wei
nig verstandig zijn zet, wanneer hij meerit,
daarmede den leider der antivevolutionairen
t.e treffen. Hij treft er niemand anders
mede dan zijne liberalistische vriendjes.
Want het publiek gaat zoo redeiteeren
In 187Ü waren er 7 A. Buma's in Fries
land, en was 't niet genoeg A. Buma op
't stembiljet te zetten en toch verklaarde
Sneeks liberalistisch stembureau alle brief
jes met A. Buma zonder meer er op voor
geldig.
Buma was «liberaal», moet men weten.
In 1889 waren er 5 v. Zijverdensin N. Hol
land. De kiezers wisten dat zij den wet
houder v. Zijverden stemden. Er waren 71
briefjes mot den naam Jan van Zijverden
zonder meer en het liberalistisch stem
bureau van Nieuweramstel verklaart deze
briefjes van onwaarde 1
Vari Zijverden was dan ook anti-revolu
tionair.
Maar dan is dat ook zoo redeneert
het publiek een beginselloos meten met
twee maten.
En het dankt met ons de liberale pers
die de gulden mededeeling van de Vader
lander in wijder kring verspreidde.
Maar dan is er toch een zetel op oneer
lijke wijze bezet geweest of geworden.
C) Dit stukje, reeds Woensdag gezet moest
wegens plaatsgebrek wachten.
V Een liberaal over mr. Keuchenius.
De Amsterdamschc orrespondent van de
Koln. Ztg. schrijft:
Hel heeft een bjjzortder gunstigen indruk
gemaakt dat aan verscheidene gepensioneerde
lndisehe officieten, die meer of minder in
den Atjeh oorlog verminkt zijn geworden,
een welverdiende verhooging in rang ten
deel is gevallende luitenant Confurius,
die in een gevecht beide oogen verloor, is
tot kapitein, en de kapitein Keilerman, de
verwoester van de Samalangan-legende, en
de eigenlijke held van dit koene wapenfeit
is tot majoor bevorderd. Vroeger zond men
dergelijke wegens verwondingen voor den
dienst ongeschikt geworden officieren een
voudig weg, en zeer vaak werden hun ook
de ouderscheidingen, op welke zij door hun
houding voor hun vijand aanspraak hadden
onthouden, wanneer zij hij hunne superieuren
ot ook in Buitenzorg niet goed aangeschre
ven stonden, waarom dan ook, zooals van
de meest verschillende zijden verzekerd wordt;
in het Indische officierscorps sinds geruimen
tijd een licht te begrijpen opgewonden
heid en verbittering heerscht. De minister
van Koloniën, Keuchenius, aan wiens optre
den zoo batige verwachtingen verbonden
waren, vindt ook in liberale kringen meer
en meer waardeering en sympathie; een
begunstigings-systeem, zooals vroeger vaak
aan de orde van den dag was, vindt bij
hem geen ingang, en wat de hoofdzaak is
hij heeft begrip en hart voor de belangen
en behoeften der inlanders, en het zal zijn
schuld werkelijk niet zijn, als Indië ook
verder als een melkgevende koe beschouwd
wordt.
8 Juni '89.
Belanghebbenden worden uitgenoodigd
op het aanplakbord te gaan zien omtrent
de afsluiting van wegen op Walcheren.
Het rijkstelefoonkantoor te Stavenisse
blijft voortaan op Zon- en feestdagen ge
sloten. Dat te Aardenburg zal op 19 dezer
open zijn van 812; van 2—6 en 8 -8V» uur.
Ylissingen. Gemeenteraadszitting van Vrij
dag 7 Juni. Voorzitter de heer Tutein
Nolthenius.
Afwezig de heer v. d. Beke Callenfels.
Na liet voorlezen en goedkeuren der no
tulen van de vorige zitting, deelt de voor
zitter mede de verkregen goedkeuring op
eenige raadsbesluiten en legt over de
ingekomen stukken en jaarverslagen van
ver-clieidene gemeenten.
Vervolgens wordt aan mej. S. C. van
Zwijndregt op haar verzoek eervol ontslag
verleend aW kweekelinge bij het onderwijs
in de nuttige handwerken op school B, in
gaande met 1 Juli a.
Tot ambtenaar van den burgelijken stand
wordt met algemeene stemmen benoemd,
de heer Tutein Nolthenius.
Ter voorziening in eene vacature van
een onderwijzeres op school F, worden
voorgedragen nrej. C. J. van Dishoeck,
onderwijzeres te Domburg, mej. M. E.
Poppe, onderwijzeres te Wilhelminadorp,
gemeente Kattendijke, en mej. M. H. Dron-
kers, onderwijzeres te Middelburg; en uit
deze voordracht als zoodanig benoemd mej.
M. H. Dronkers met 11 stemmen. Worden
goedgekeurd de staat van ontheffing wegens
hoofdelijken omslag over 1888 tot een be
drag vau f 580,05de 135e rekening van
de zeernans- en visschersbeurs met daarbij
behoorende begrooting over 1890; de re
keningen van het Algemeen Armbestuur
en van de schutterij over 1888.
Aan regenten van het gasthuis en ook
aan die van iiet burgerweeshuis wordt
machtiging verleend tot het af- en over
schrijven van eenige posten op hunne be
grootingen over 1888,
