Ihïnes.
l
GOES.
A R,
E N".
S.
CHRISTELIJK-
NIEUWSBLAD
HISTORISCH
VOOR ZEELAND.
SEN,
1889. No. 98.
Donderdag 23 Mei.
Derde Jaargang
de Vreugd.
ISGE.
■g.
1DEN-VLAKE.
Iks a fl,80.
k
it
EEP.
INWONING,
|rg-
jootdienst
Ielijics
fndienst.
"ELEGRAAF."
VERSCHIJNT
G. M. Klemkerk, te Goes
F. P. D'huy, Ie Middelburg.
PRIJS DER ADVERTEVTIEA
'an
leen
te Middelburg bestaat
Jongmensch.
anco onder Lett. K.,
LIJ NE Boek- en Bijbel-
Ike vm. 6 en 9. nam. 3, u.
li. 7.30, nm. 4, en 4,45 u.
Lmst van den correspon-
jen: vm. 7,15, nm. 1.15u.
Inmiddellijk na aankomst
u. en 5,45 u. nam.
van en naar het Spoor-
rijdeD.
)ELB.-ROTTERDAM.
!ei.
londerd., Vrijd., Zaterd.,
Van Middelburg 9.45.
OOTDIENST
urg en Zierikzee.
ikzee Spoorweg Goes.
e i.
Van Zierikzee
Dinsd. 21'smidd. 3,30
Woen.22
Dond. 23
Vrijd. 24
Zat. 25
Zond. 26
Maan. 27
3,30
3,30
3,30
12.—
3.30
12,—
Dins. 28'smorg. 7,30
Lei.
van Antwerpen
Dinsd. 21'smorg. 2.
Dond. 23 2.30
Zond. 26 4,30
Dinsd. 28 j> 6,30
slken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
P, ij per drie maanden franco p. p. f0,95
Enkele nommers. - 0,025
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regei mier li een
familieberichten van 1 regels 50 cent, iedere rege
meer 10 cent.
Bepalingen tot waarborging van de vrije
beschikking door werklieden over hun
verdiend loon.
Het reeds voor eenigen tijd aangekondigde
wetsontwerp, hoofdzakelijk tot bestrijding der
z.g. gedwongen winkelnering is thans inge
diend. Het luidt in hoofdzaak als volgt.
Art. 1. Het loon voor huur van diensten
van werk of van nijverheid wordt alleen
vastgesteld in Nederlandsehe munt en in
den te verstrekken kest, te zamen of af
zonderlijk.
Art. 2. De uitbetaling van het in art.
1 bedoelde en in Nederlandsehe munt vast
gestelde loon of gedeelte van dat loon, ge
schiedt uitsluitend in diezelfde gangbare
munt of in gangbaar Nederlandsehe munt
ot bankpapier.
De uitbetaling bedoeld in liet vorig lid
geschiedt ten minste eenmaal 's weeks, in
dien bet daar bedoelde loon gedeelten van
het loon per week berekend, minder dan
15 gulden bedraagt. Indien het loon .naar
de tijdruimte is vastgesteld moet deze we-
kelijksche uitbetaling evenredig zijn aan de
voor die tijdruimte vastgestelde somindien
het echter naar het stuk of' naar de maat
is vastgesteld, moet het evenredig zijn aan
hetgeen is afgewerkt.
Art. 3. Van de voorschriften van art. '1
en 2 kan worden afgeweken b(j schriftelijke
en in dubbel op te maken overeenkomst,
waarvan de werkgever het éene, de loon
trekkende het ander exemplaar tot zich
neemt. In die overeenkomst moet, voor
zoover van de genoemde voorschriften wordt
afgeweken, worden vermeld lo. waarin het
loon wordt vastgesteld en zal worden uitbe
taald 2o. de hoeveelheid of een andere nauw
keurige omschrijving van dat loon 3o. het
tijdstip waarop de uitbetaling zal plaats
hebben.
Vaststelling of uitbetaling van het loon
voor huur van diensten, van werk of van
nijverheid of van een gedeelte daarvan in
sterken drank is verboden.
Door of vanwege onzen minister van ju
stitie kan schriftelijke vergunning worden
verleend om bet in art. 2 bedoelde loon of
gedeelte van loon ten minste eenmaal
in de maand uit te betalen, overigens
met inachtneming van het bij het laatste
lid van art. 2 bepaalde.
Art. 4. Het is verboden het loon voor-
huur van diensten, van werk of van nij
verheid uit te betalen in localiteiten, waarin
sterke drank wordt verkocht of' waarin een
andere winkelnering wordt uitgeoefend, of
die met zoodanige localiteiten binnenshuis
gemeenschap hebben.
Deze bepaling geldt niet ten opzichte van
het loon, verschuldigd ter zake van werk
zaamheden, verrcht in de localiteiten in
het vorige lid genoemd of ten behoeve van
het daarin uitgeoefend bedrijf.
Art. 5. Behoudens verplichting ingevolge
de wet, kan niemand worden genoodzaakt
tot het bijdragen in eenig fonds, tenzij en
voor zooveel men zich daartoe hebbe ver
bonden bij afzonderlijke schriftelijke en in
dubbel op te n aken overeenkomst, ver
meldende de aanspraken, die de deelneming
geeft, en de rechten van den deelnemer-
ingeval deze bij of door liet eindigen van
zijn dienstbetrekking zijn aanspraken geheel
of gedeeltelijk verliest.
Bij stilzwijgen van de overeenkomst aan
gaande zoodanig verlies blijven deaanspra
ken van den deelnemer ondanks het eindigen
van zijn dienstbetrekkiug onverlet.
Van deze overeenkomst neemt iedere partij
een exemplaar tot zich.
Artikel 6. Korting op het loon voor huur
van diensten, van werk of van nijverheid
is alleen .geoorloofd tot verhaal
1o. van schade, aan de eigendommen
van den werkgever toegebracht door de
onrechtmatige daad, nalatigheid of onvoor
ziehtigheid van den loontrekkende, voor
zoover daarover tusschen dezen en den werk
gever geen verschil bestaat:
2o. van boeten, dun loontrekkende krach
tens een door dezen onderteekend reglement
door of namens den wer kgever opgelegd
3o. van bijdragen voor eenig fonds, <ot
betaling waarvan de loontrekkende zich jegens
den werkgever op de in het vorige artikel
bepaalde wijze mocht verbonden hebben
4o. van andere schulden, behalve die
ter zake van levering van sterken drank,
door den loontrekkende, bij den werkgever
ot bij anderen gemaakt, mits en voor zoo
ver van het bestaan daarvan blijke door
eene uitdrukkelijke schriftelijke, door di n
loontrekkende afgegeven verklaring, vermei
dende het verschuldigde bedrag en een go
oorloofde oorzaak der schuld.
Deze kortingen (niet medegerekend die
wegens verschuldigde huur van de woning
en grond en wegens de sub 2o. bedoelde
boeten) mogen gezamenlijk bjj elke uitbe
taling niet meer bedragen dan '/s van hei
alsdan verschuldigde loon.
Art. 7. Ongeoorloofd zijn overeenkomsten
van den werkgever, diens bearnb e of zet
baas meteen ondergeschikten loontrekkende
waarbij de laatste zich verbindt het loon
voor huur van diensten, van werk- of nij
verheid of een gedeelte van dat loon of zijn
overige inkomsten op eene bepaalde, bij
deze wet niet uitdrukkelijk toegelaten wijze
te besteden, of'zijne benoodigdheden op eene
bepaalde plaats of bij een bepaalden persoon
aan te schaffen.
Deze bepaling geldt niet ten aanzien van
overeenkomsten, waarbij een loontrekkende
zich jegens den werkgever verbindt om de voor
zijn arbeid in diens dienst vererichte grorid
stoffen, werktuigen of bijzondere kleeding
op een bepaalde plaats of bij een bepaalden
persoon aan te schaffen.
Art. 8. Wordt gestraft met geldboete
van ten hoogste tweehonderd gulden de werk
gever, diens beambte, zetbaas of andere
lasthebbende, die in strijd handelt met art.
1, met art. 2, met een overeenkomst inge
volge het eerste lid van art. 3, met het
eerste lid van art 4, met het eerste lid van
art. 5, of met art. 6, of die in strijd met
het eerste lid van art. 3, of met het eerste
lid van art 7 eene overeenkomst aangaat,
of die, ingeval hem de bij liet laatste lid
van art. 3 bedoelde vergunning is verleend
niet zorgt voor de inachtneming van den
daar gestelden termijn.
Bij herhaling worden zwaardere straffen
opgelegd.
Art. 9 De feiten, bij deze wet straf
baar gesteld, worden beschouwd als over
tredingen.
Art. 10. De onderhandscne akten van
huur van diensten, van werk of van nij
verheid, die houdende overeenkomsten als
zijn bedoeld in het eerste lid van art. 3
ot overeenkomsten tusschen een loontrekken
de en zijn werkgever als zijn Dedoeld in
liet eerste lid van art. 5 alsmede de ver
keringen, bedoeld sub 4o. van bet eerste
lid van art. 6, zijn vrij van zegel en vm
het recht van registratie
Art. 11. Ten opzichte van het loon van
schippers, scheepsgezellen, zeevisschers eri
alle personen in vasten dienst van staat,
provincie, gemeente of' waterschap, zijn niet
van toepassing de artikelen 1 err 2.
Ten opzichte van het loon van bij den
meester inwonende dienst- en werkboden is
de geheele wet niet van toepassing,
Art. 12. Deze wet treelt in werking
den Isten September 1889.
Overdreven.
Ü.it er in de kazernes veel gevloekt word:,
heb ik u toegegeven.
Ook dat menig onbedorven gemoed, da.u
beJorven wordt, geef ik toe. Maar ik voeg
er ook terstond bijGij spreekt over de
oude regelingen ik voor mij geef den
moed niet op dat bij de nieuwe regeling,
waarbij ieder die kan dienen en niet vrij
is. opkomt, de toestand zeer zal verbeteren.
Ik zegieder die kan, en voeg er bij
wien het niet door zijn po-itie onmogelijk
gemaakt wordt. Ik bedoel daarbij de kosi-
winn?nde zoons, de eenige zoons (wijl zij
stamhouders zijn)en voorts bedienaars van
den godsdienst, geestelijken ol onderwijzers,
en jongelingen die door hroederdienat vrij
zijn. Uwe bezwaren zijn dus overdreven.
Ook nog om een andere reden.
Uw zoon zal veel zien en liooren in
dienst, wat in strijd is met de reinheid van
het huiselijk leven. Maar eilie.ve 1 mag ik u
eens een vraag doen
Kent gij het boekje over de nationale
«vloek» Herinner u d m dat de schrijver
klaagt over het ontzettende feit, dat in all-
kringen onzer christelijke maatschappij ge-
vloent, gespot en gelasterd wordt. Gij zen It
uw zoon naar de herberg: men vloekt daar
en brast. Naar de stad per trein. Men mis
bruikt in den trein den Naam des Heeren
Naar zijn werkplaats, fakriek, schip, karwei,
winkel, kantoor ook daar vloekt of «drinkt»
men. Ook in menigen christelijken kring is
zorgeloosheid en gevaar voor inzinking.
En dat gaat u niet aan het hart En
waarom dan wel -iet leven jin de kazerne
Reken er op dat in de kazerne nog tucht
is, en dat er genoeg meerderen zijn, die
het vloeken tegengaan en de dronkenschap
straffen.
Bovendien, helaas I ook menige milicien
was reeds bedorven, eer hij den drempel
der kazerne overschreed 1
En in de hoogere kringen Is 't daar beter
Ook onder onze ho gst aangeslagenen is
zoo vaak de beschaving zoek. Ook daar
behoort menigmaal het gestoelte der spot
ters tot de meest gebruikte meubelen. Het
is of ook in die kringen het vloeken tot
den goeden toon schijnt te behooren.
Waarlijk, de fout ligt niet alleen in onze
kazernes.
Ik moet dan ook zeggen, dat ik reeds vele
kazernes bezocht heben dat er mij reeds
meer dan een bekend zijn, waar de inrich
ting niet zoo slecht is, als de burgerij wel
meent.
Vooral in de kazernes die in den jongsten
tijd herbouwd worden, mag men komen
terwijl ook de inrichting onzer car.lines hier
en daar vrij goed te noemen is, en de milicien
daar goedkoop kan inkoopen,
Gezwegen nog van onze zoo gewaardeerde
en gezegende militaire tehuizen, die denl
militairen zooveel leed doen vergeten; hun zoo
veel vergoeding schenken voor het gemis]
der ouderlijke woningzooveel beschaving!
en godsdienstzin, die dreigden verloren tej
gaan, weten op te beuren en te bevorderen.]
Leerplicht.
De liberalen hebben veel op met leer
plicht. Als die maar eens is ingevoerd,'
dan zal het wel goed gaan. Ieder huis
vader moet, desnoods door boete of gevan-i
genisstraf, genoodzaakt worden zijn kind]
te laten leeren. Een examen zal dan lateij
dienen uit te maken, of aan die verplichting
naar eiscli is beantwoord.
Mannen van nuchteren zin zijn evenwel!
van rneening dat leerplicht iets onmogelijks!
is. Het is een ding zonder begin of eind,]
een ding zonder handvatsels. Voer leerplicht!
in, en gij legt u zeiven, o staatj! de ver-i
pliehtiiig op, den kinderen ook van broodj
en kleeding en schoenen te voorzien.
Een vader toch, die zijn kind met eenl
leege maag naar school zendt, alleen omdat
de staat hem daartoe dwingt, die heeft ooke
het recht om tot dien staat te zeggen
Geef gjj dan mijn zoon ook te eten.
Een kind dat geen genoegzaam heelel
kleederen of schoenen heeft om buiten tel
komen, dient door den Staat, die leerplicht!
(of schoolplichtwat wil men?) invoert!
daarvan te worden voorzien.
En dan dwang is zulk een leelijk
ling. Het is eèn wapen, dat in de eerste!
plaats hem verwondt, die het hanteert.
Dwang is de voedsterheer der Vrijheid.
Onze Vaderlandse he geschiedenis is er|
bewjjs van.
22 Mei '89.
Sluis. Naar men bij gerucht vern emtl
is de heer Mr. P. C. J. Hennequin, bur-j
gemeester van Aardenburg en lid der
Provinciale Staten voor dit district voorne
mens, zijn mandaat neder te leggen om
daardoor de kiezers in de gelegenheid tej1
stellen, den heer Mr. J. C. R. v. d. Bilt,
het niet-herkozen aftredend lid voor Goes,]
een zetel aan te bieden.
(Uit Oostburg meldt men ons echter dat
de heer I v. Houte het bedoelde lid is.) Red.
Bij Kon. besluit is aan A. Maas, op
zijn verzoek, eervol ontslag verleend als
2e-luitenant bij het korps, gevormd uit de
vereeniging tot vrijwillige oefening in den
wapenhandel Prins Hendrik te Veere.
Door den minister van justitie is aan
de heeren mrs. J. B. I. N. ridder de van
der Schuereri en E. Feith, rechters bij de
arrondissementsrechtbank te Rotterdam j
opgedragen te Gouda een onderzoek te doen
naar de daar plaats gehad hebbende on
geregeldheden en hem daarover verslag uit
te brengen.
Z. M. de Koning heeft bij besluit van
9 Mei jl. aan onderscheidene gevangenen in
de bijzondere strafgevangenis te Leeuwarden
vermindering van straf verleend, als aan
1 vier maanden, aan lü drie maanden, aan
4 twee maanden, aan 1 zes weken en aan
1 een maand. Voorts heeft 1 gevangene
geheel ontslag gekregen.
Door den Commissaris des Konings in i|
onze pruyincie is een circulaire gericht tot
