CH RIST ELI J K-
NfïEUWSBLAD
HISTORISCH
VOOR ZEELA
N D.
Zaterdag 18 Mei.
Derde Jaargang
1889. No. 97.
VERSCHIJNT
PRIJS DER
ADVERTENTI EN
G. M. Klemkerk, te Goes
F. P. D'huy, te Middelburg.
DE UITSLAG.
I
y*
i'
UITGAVE VAN
aLKEN MAANDAG- WOENSDAG- EN
VRIJDAGAVOND.
van 1 5 regels 25
cent, iedere regel meer 6 een
Prijs per drie maanden franco p. p.
Enxele nommers
f 0,95
- 0,026
EN
Familieberichten van 1
meer 40 cent.
regels 50 cent, iedere rege
Nu de uitslag der Staten-verkiezingen
bekend is, kunnen wij ons zetten tot het
opmaken der rekening. En dan kan alvast
gezegd worden, dat in vier van de zeven
provinciën thans een beslist antiliberale
meerderheid gevonden wordt, en wel in
Gelderland, Utrecht, Noord Brabant en
Limburg.
In de drie laatstgenoemde provinciën was
er reeds een zoodanige meerderheid, en er
was geen reden om er aan te twijfelen dat
zij die niet zouden behoudenterwijl ook
in Gelderland met zekerheid op een winst
voor de antiliberalen te rekenen viel. Toch
is het een teleurstelling dat ook Overijsel
niet omgezet werd. Kenners meenden daar
veilig op te mogen rekenen, en zoo er dan
ook geene plaatselijke invloeden in 'tspel
waren geweest zou dit zeker gebeurd zijn.
Nu echter verloren wij een zetel, terwijl
wij er niet genoeg wonnen, om op de
keuze der leden van de eerste kamer in
vloed te kunnen uitoefenen. In zoo ver
laten de verkiezingen ons dan ook on
bevredigd.
Maar iets is dan toch gewonnen; en
naar den mensch gesproken mogen wij
goede hope koesteren, dat ook Zuid Holland
en jFriesland te avond of morgen «om»
zullen gaan. Voor de eerste kamer zijn
echter voorloopig slechts drie zetels gewon
nen, namelijk die van de Geldersche liberalen.
Wat Zeeland betreft, daar behielden de
liberalen het veld, wat ook te voorzien
was. De stand der partijen in [onze Staten
was tot op heden 29 liberalen en 13 anti
liberalen thans werd het dank zij den
gunstigen uitslag in Goes 27 liberalen
en J5 antiliberalen. Van deze laatsten
werden herkozen of gekozen de heeren
Moes, Fruytier, Walter, Thomaes, Pompe,
Huvers, v. Schouwen en Quarles v. Ulïord
terwijl tol 1892 nog zitting hebben do
heeren Stevens, Oggel, v. Waesberghe
Janssens, v. d. Beke Callenfels, den Boer,
Lucasse en Hollestelle. Een stap vooruit
dus, zij het ook in kleine verhoudingen.
De uitslag in Zeeland voldeed geheel
aan onze verwachtingen. In Middelburg
deden onze vrienden wat zij konden. Zij
wisten dat zij niets te winnen hadden, niet
zoo zeer dewijl het aftredenden leden gold,
als wel omdat de roomsch katholieken in
het district openlijk hadden verklaard, zich
van stemming te zullen onthouden.
Toch was de opkomst in sommige ge
meenten prachtig.
Goes handhaafde zijn naam als antirevo
lutionair district op schitterende wijze. Het
aantal antirevolutionairen kan men daar
veilig op 1700 schatten welk getal reet
bijvoeging der roomsche kiezers tot over de
2000 opklimt. Een vorige maal, bij de ver
kiezing van dhr. den Boer werden ongeveer
1940 anti liberale stemmen uitgebracht.
Thans bracht het nieuwe lid v. Schouwen
het tot 1855, terwijl het aftredend lid jhr.
Pompe het tot 2350 bracht. Hoogst waar
schijnlijk hebben 200 antiliberale kiezers
op het aftredend lid v. d. Bilt gestemd, en
is weuerkeerig de heer Pompe mede door
evenzooveel liberalen naar de Staten gebracht.
Gerekend met het feit dat hier twee
geachte, tevens bekwame leden van Gede
puteerde Staten moesten uitgeworpen wor
den, is de uitslag in dit district schitterend
te noemen. De Goesehe kiezers hebben ge
toond, meer vertrouwen te stellen in de
leiders der antirevolutionaire kiesvereni
gingen, dan in de naamlooze geschriften
die hun van zekere drukkerij te Ierseke
werden toegezonden.
Onzerzijds is dan ook herhaaldelijk ge
zegd dat wij voor de 'personen der aftre
dende liberalen in dit district niets dan
achting hebben, en op hoogen piqjs stellen,
wat zij gedurende vele jaren in het belang
der provincie hebben verricht, maar dat
wij hun lidmaatschap in strijd achtten met
het landsbelang, dat onder de tegenwoordige
omstandigheden, nu de staten tevens kies
collegie voor de eerste kamer zijn, geen
andere candidaten eischt, dan die ons ge
liefd ministerie Mackay-Keuchenius willen
steunen.
Wij hebben dan ook nooit de dwaze
samenkoppeling van provinciaal beheer er>
kiesbevoegdheid voor de eerste kamer,
in onze staten, zoo ernstig betreurd, dan toen
wij den val der Goesehe liberalen moesten
melden. En wij nemen dan ook van de
heeren v. d. Bilt en Bybau als leden dei
provinciale staten geen afscheid, alvorens
hun, namens alle antiliberalen, die hen uit
wierpen, den tol onzer hulde te hebben
betaald voor de wijze, waarop zij tot den
einde toe hunne taak hebben opgevat. Ook
hunne tegenstanders wenschen nooit te
vergeten, wat zij en inzonderheid mr.
mr. v. d. Bilt, voor provincie en gewest
hebben tet stand gebrachten bidden hun -
nen opvolgers, mr. Quarles en v. Schouwen,
wijsheid toe, om met vermijding van waarin
de thans vervangen liberalen beiden dwaal
den, hunne voetstappen te drukken, waar
het geldt de belangen van provincie en
gewest te behartigen. l
Van Zierikzee was 't bekend, da de an
tirevolutionairen daar zelfs op geen groote
minderheid konden rekenen, datik zij de
uitnemendheid van den liberalen candidaat
den heer Heyse. Toch brachten onze vrien
den het daar tot ruim vierhonderd stemmen
voor hunnen uitstekenden candidaat dhr.
Way; een stemmencijfer dat een aanvanke
lijke ontwaking uit een vermoeiende» poli
tieken slaap schijnt te prediken. Onze
vrienden op Duiveland en in de stad waren
op hun post, terwijl ook Brouwershaven
zich door zijne met jeugdig vuur geleide
kiesvereeniging voor het eerst bij de bewe
ging aansloot. Aan onze vrienden aldaar
en aan de leiders te Zierikzee en Bruinisse
onzen warmen dank voor hun steun.
Tholen deed echter niet wat het kon.
Wij durfden ons niet openlijk aan een pro
fetie wagenmaar meenden toch gegronde
hoop te mogen koesteren, dat de heer
Wahtho daar vallen zoute meer als wij
letten op de meerder heid waarmede kort
geleden de lieer Hollestelle afgevaardigd werd.
Thans werd Wagtho gekozen met minder
stemmen dan toen Hollestelle verkreeg.
Gekozen, wel met slechts 30-sternmen boven
de volstrekte meerderheid maar dan toch
gekozen en dit had in een zoo overwegend
orthodox land als het Toolsche niet mogen
gebeuren. En dat te meer niet, dewijl men
daar thans beter omtrent de bedoelingen
van het liberalisme is ingelichtvele oude
kiezers hun staatkunde-vrees (politocophobie)
overwonnen hebben en door de verkiezing
van Bolier de zetel van Hollestelle moest
worden vastgezet. Dit laatste heeft men,
dank zij de traagheid onzer vrienden te
St. Annaland en de halfslachtigheid van
enkele Toolsche antirevolutionairen, die op
het aftredend lid stemden, geheel verzuimd.
Een bewijs voorzeker, dat aan de orga
nisatie in dit district, spijt de toewijding van
enkele bestuursleden aldaar, nog het een en
ander hapert, en er niet genoeg is gedaa i
aan de mondelinge voorlichting der nieuwe
kiezers. Dank intusschen aan onze vrienden
te Poortvliet, Scherpenisse en Oud-Vosmeer,
die hun aandeel aan onzen Bolier goed
hebben geleverd.
Moge een volgende maal door meer gelijkma
tige krachtsontwikkeling, in het antirevoluti
onaire Tolen, een betere uitkomst worden
verkregen
Wat Sluis betreft, hier zou alle reden zijn
om bij de pakken neer te zitten, 't Was
dan ook reeds lang genoeg bekend, dat in
dit Eldorado van den tegenstander voor ons
niets te winnen was. Maar te Sluis en
vooral te Oostburg, is men taai genoeg om
zich tegen de bedreigingen van den tegen
spoed te vei zelten.Onze vrienden togen dan ook
met goeden moed aan bet werk, en schonken
ruim 400 stemmen aan den ingenieur dhr.
Hennequin, een man die zelfs bij liberalen
naam maakt wegens zijne groote bekwaam
heden.
Geheel in tegengestelde verhouding als in
Sluis, staan de partijen in Hulst. Daar is
het liberalisme machteloos tegen de vereenig-
de roomschen en antirevolutionairen. Meer
dan 1200 stemmen toch werden op onzen
candidaat Moes uitgebracht terwjjl van de
liberalen slechts een het tot in de 400 stem
men brengen kon.
Wij kunnen dus veilig Goes en Hulst tot
onze vaste districten rekenen Middelburg
en Tolen tot onze twijfelachtige Zierikzee
en Sluis tot onze hopelooze. Aan de Fies-
vereenigiiigeti de taak, punt b. en c. van
deze uitspraak metterdaad te logenstraffen.
Wij laten den uilslag voorzoover wij dien
Woensdag niet konden opnemen, hieronder
volgen.
Middelbar g. Gekozen de aftredende liberalen
Snouck Hurgronje, Buteux, van Uije Pie-
terse, van Berlekom, van Teylingen en van
Woeldereri met resp. 1700, 1803, 1744,
1737, 1756 en 1764 stemmen. Op onze
candidaten M. C. v. Westen, L. Bosselaar,
N. Glinderrnaiv C Vt rhage, H. J. v. d. Meer
en H. J. E. Gallach waren resp. 1447,1443
1441, 1437, 1435 en 1430 stemmen uit
gebracht.
Goes. Gekozen onze caudidaten Pompe
v. Meerdervoort; Huvers, v. Schouwen en
Quarles v. Ufford, resp. met 2350, 2206,
1855 en '1844 stemmen. Op de hh. v. d.
Rilt, Bybau, Ochtman en Vereeke (lib.)
waren resp. 1483, 1389, 217 en 152 stem
men uitgebracht.
Zierikzee. Gekozen de liberale aftredenden
Heijse, Hoogenboom en Bolle met 1139,
1129 en 1128 stemmen. Onze candidaten
Way, H-age en v. Westen bekwamen resp.
409, 374 en 358 stemmen. Drie jaar ge
leden brachten onze vrienden daar 70
stemmen uit.
Hulst. Gekozen onze candidaten. De
liberalen Kloppenburg, v. IJselstein, Sturm
en v. Vessem bekwamen resp. 411, 346,
363 en 294 stemmen.
Gaan wij nu nog even den uitslag buiten
onze provincie na, dan blijkt dat de liberalen
oppermachtig bleven of 't allengs worden
in de groote steden. Amsterdam, Arnhem,
Rotterdam enz. bleven liberaalterwijl
Den Haag, Zwolle en Utrecht den eenigen
antiliberaal, die met den grooten hoop
mee aftrad, uitwierpen. Zoo te 's Gravenliage
als te Utrecht wierpen de liberalen een
verdienstelijk lid der gedeputeerde staten
uit, beiden antiliberalen.
Óp kleinere plaatsen evenwel begint men
zich al meer van het liberalisme af tekeeren. In
het geheel hebben een twintigtal liberalen,
waaronder enkele hunner beste mannen
het veld moeten ruimenen ware het
volk meer doordrongen geweest van het
besef dat het om het belang van het vader
land, en om de regeerkracht der regeering
ging, de uitslag zou heel wat gunstiger
voor oris geweest z\ju.
Op sommige plaatsen in Nederland wach
ter, ons herstemmingen. Hetzij deze gunstig
of' niet gunstig uitloopen, het liberalisme
blijft toch nog in zes provinciën opper
machtig terwijl het in een (Overijsel)
bij tusschentijdsche aftredingen gevaar loopt.
De eindsom echter blijft, dat de eerste
kamer in de eerste jaren alle goede wetten
en voorstellen van deze regeering zal kunnen
onmogelijk maken, eenvoudig door ze in
de kracht harer onrechtmatig verkregen
meerderheid te erwerpen.
En des te harder zal de «liberale» pers
roepen, dat ons ministtrie «niets uitvoert»
en dat er niets komt van alle verbeteringen,
die liet program van actie (het werkpro
gram vooi de antirevolutionaire kamerleden)
had in het verschiet gesteld.
Doch ook hier geldt het woord des Heeren,
waarvoor ieder oprecht antirevolu'ionair1
onvoorwaardelijk buigt: dat namelijk Gods
«Raad bestaan en Hjj al Zijn welbehagen
doen zal.»
17 Mei '89.
Ierseke. De heer J. Lemson, wethouder,
heeft zijn ontslag genomen als lid van den
gemeenteraad.
- Gedurende de maand April hebben
de rijksmiddelen f10,077,811 opgebracht,
of ongeveer 5Vs ton meer dan in April van
het vorige jaar. Behalve de accijnzen en
domeinen hebben alle groepen der middelen
tot deze gunstige uitkomst bijgedragen. Bij
indirecte belastingen bedraagt het voordeelig
verschil voor de geheele groep 4 ton. Daar
van is ruim f 158.000 te danken aan het
successie-recht, f58,000 aan de zegelrechten
en f15000 aan de hypotheekrechten. Be
wijs van grnotere levendigheid op liet gebied
van den effectenhandel en het toenemen
der waarde van onroerend goed.
Van de accijnzen is de gezamenlijke op
brengst voor de maand f 143,000 kleiner
geweest dan verleden jaar, hoofdzakelijk
door den suikeraccijns, zout en gedistilleerd.
Toch heeft het laatstgenoemde middel ge
durende de maanden Januari tot April
f 64,000 meer gegeven dan verleden jaar.
Het geslacht heeft in April f32,000 meer
afgeworpen, waardoor de opbrengst gedu
rende 4 maanden f 20,000 grooter geworden
is dan verleden jaar.
In alles blijkt dat April een gezegende
maand was voor de schatkist. Zij deed het
bedrag der gezamenlijke ontvangsten van
de schatkist sedert 1 Januari bijna een mil-
lj len gulden ineer zijn dan in hetzelfde
tijdperk van 1888.
