CHRISTELIJK-
NIEUWSBLAD
HISTORISCH
VOOR ZEELAND.
1889. No. 94.
Extra Verkiezingsnummer van Zaterdag II Mei.
Derde Jaargang
VERSCHIJNT
F. P. D'huy, (e Middelburg.
PRIJS DER ADVERTK.VHGX;
De Candidaten der tegenparlij
en de onzen.
„De Liberalen."
ld
Pondspondsgewijsaandeel.
Arnemuiden en het Platteland.
3LKEN MAANDAG- WOENSDAG- EN VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p. f0,95
Enkele nommers- 0,025
UITGAVE VAN
G. M. Klemkerk, te Goes
EN
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 6 cent
Familieberichten van 1 5 regel* 50 cent, iedere'regel,
meer 10 cent.
De Stembus is van negen tot
v ij f ure open.
Als gij uw stembriefje kwijt zijt
kunt ge een ander halen op de Sec
retarie.
Dat zal inen u gaarne geven.
Op uw biljet moeten twee stem
pels staan, een van het hoofdkies
district en een van de gemeente.
Als ge reeds een anderen naam op
uw biljet geschreven hebt, dan moogt
ge dien schrappen, en onze candi
daten in de plaats zetten.
Ge moogt uw biljet niet onder
teekenen.
Niemand heeft het recht uw stem
briefje in te vullen of u te dwingen
den liberaal er op te zetten.
En ge moet uw stembriefje zelf
a. s. Dinsdag brengen. Niemand mag
dit voor u doen.
Onze candidaten zijn
-/?. oJSosse/aat.
mre. van
(B. BBr
<g7 S. ger&ct,
van der SWTeer,
(Sfïnderman,
De candidaten der tegenpartij zijn
liberaal en dientengevolge ver
plicht liberaal te regeerenliberaal
te stemmenen liberaal te kiezen. Te
regeeren als lid der gedeputeerden,
te stemmen ook bij zaken waarin
partij tegen ons ministerie gekozen
wordt, te kiezen voor de eerste kamer.
Laatst stemden ook zij tegen
de voorstellen der regeering om de
provinciale kiestabel te herzien, niet
tegenstaande de heer Pompe hun
en hunne vrienden had duidelijk ge
maakt, dat orde en billijkheid die
herziening vorderen, en de heer Hu-
vers, doch te vergeefs, een lans brak
voor het recht der nieuwe kiezersom,
waar zij de geheele Tweede Kamer
hielpen kiezen, nu ook bij ontbinding
der provinciale staten, de andere tak
der wfevertegenwoordiging te hel
pen kiezen,namelijk de geheele Eerste
Kamer.
Wat onze candidaten het meest
aanbevelingswaardig maakt, is dat
zij allen èn persoonlijk, èn voor
hunne partij, of liever voor het
vaderland niets anders begeeren dan
den eenigen naam onder den hemel
gegeven te kennen en te belijden;
en hunne wijsheid spijt den spotlach
des tegenstanders ook in hunne be
trekking als lid der Staten in de
eerste plaats bij Jezus zoeken.
Ge vindt hunne namen hierboven
in schrijf lettersdat geeft aan enkele
kiezers meer gemak in het overschrij
ven, vooral van de voorletters. Weest
zoo goed en slaat geen lettertje daar
bij over. Wel hebben wij te Middel
burg een rechtvaardig stembureau,
maar de namen duidelijk over te
schrijven is in elk geval goed.
Nu Tweede en Eerste Kamer vormen,
vergeet dat toch niet, één geheel.
Het zijn de twee vleugels van
den éénen vogel. En wat baat
het nu den vogel, of ge zijn ééne
wiek al vrij maakt, zoo ge hem met
de andere wiek aan het koord blijft
vastleggen.
Dan kan hij wel slaan met die
wiek, en wel rukken geven, maar
vliegen kan hij niet.
En toch geen ander dan het lot
van dien vogel is het erbarmelijk
lot, dat ge aan uw Kabinet bereidt,
zoo ge het wel in de Tweede Kamer-
vrij maakt, maar in de Eerste Kamer
aan het Liberalistisch koord vastge
bonden laat liggen.
Dan komt er in lange jaren nog
niets van een vrijer, gelukkiger volks
ontwikkeling. Dan blijven we op het
doode punt zitten.
En de regeering niet minder.
Want orize tegenpartij zal dan zeg
gen, wat zij nu reeds doet: «Ministers,
gij doet niets»; en als dan eens de
regeering wat doet, dan zal de Eerste
Kamer haar terstond in den weg
treden, zoodra onze regeering maar
iets doet wat den heeren mishaagt.
Fransen v. d. Putte en Six hebben
het in de Eerste Kamer minister
Keuchenius nu reeds tot zeeziek
wordens toe lastig gemaakt, onder
anderen over subsidie aan een chris
telijke school in Indië. Eerstgenoem
de was teruggetrokken, toen de mi
nister hem meldde, dat hij niets
anders deed dan een plan van den
liberalen minister V. Eyk (zijn voor
ganger) uitwerken.
En gelooft't vrij, zoo «gemakkelijk»
als thans nog de Eerste Kamer is,
zal zij niet blijven indien de liberalen
bij de verkiezing de meerderheid
behalen.
AlsJ onze tegenpartij wat God
verhoede bij de stemmingen voor
de Staten in de meerderheid blijft
of hare meerderheid ziet versterkt,
dan zult gij én de liberalen in
de Tweedeén die in de Eerste
Kamer eens zien van houding ver
anderen. Dan zullen zij die nu
misschien welwillend zijn jegens de
nieuwe schoolwet van Mackay, blij
kens de goede gezindheid der door
haar geïnspireerde pers, plotseling
tegenstanders worden; en zij zullen
deze regeering den voet dwars zet
ten en de nieuwe schoolwet, door
Mackay ingediend ter wille der rechts
gelijkheid, der vrijheid, der eenheid,
onmogelijk maken inplaats van met
Mackay saam te werken om dezen
twistappel weg te ruimen, want nu
reeds hielden zij hun reservevan
gelijkheid willen zij niet weten.
Hooger dan het Provinciale belang,
staat dan ook het belang van het
vaderlanddat om oplossing van zoo
menige quaestie vraagt. Waarlijk
de regeering deed reeds veelonder
anderen de arbeidswet, de onderwijs
wet, de boterwet, de bankwet, de
enquête-wet, kunnen 't getuigen.
Straks, als de Eerste Kamer «om»-
gaat, zal zij met te meerdere beslist
heid vraagstukken van ernstiger aard.
in behandeling brengen. Zij gaf
reeds een voorproefje in de school
wet, die allen partijen, voorloopig
althans, meevalt.
En die Eerste Kamer nu wordt
door de leden der Provinciale Staten
gekozen. Daarom, hoezeer het ons
spijt, wij mogen de aftredende hee
ren niet stemmen. Zij behooren
tot de partij die in zake het
geloof tegenover ons staantot
de partij die de regeering tegenwer
ken zelfs in haar bescheidensten arbeid
voor het rechten eene Eerste Kamer
helpen kiezen, die niet beantwoordt
aan den wensch der meerderheid.
En toch moet dit een der eerste
vragen van het liberaal beginsel zijn.
Deze laatste omstandigheid nood
zaakt ons de heeren liberalen niet
te herkiezen. De heeren die aftreden
zijn liberaalen stemmen voor de
Eerste Kamer ook geen ander dan
tegenstanders van het ka i >inet Mackay.
Werd de Eerste Kamer niet door
de Provinciale Staten gekozen dan T
zouden wij kunnen meewerken om L
althans een paar bekwame mannen |n
van hen te behouden Nu kunnen en u
mogen wij dat niet. Nu is het vöor
de Regeering en tégen de liberale
heeren, zonder onderscheid
De liberalen waren ons voor. Zij
kwamen vóór ons met hunne candi
daten. Hoe deden zij nu Zeiden
ze: de anti-revolutionairen hebben
hier de meerderheid, laten we daar
om billijk zijn en toonen, dat we wat
willen, dat we hun een aandeel willen
sven in de zetels van de Staten
Neen, dat deden zij niet. Er de
onzen stelselmatig buiten houden,
dat willen ze. In de provincie Utrecht
waar de onzen even de meerderheid
hadden, wilden ze wel dat de anti
revolutionairen zulks doen zouden.
rg
jog
is
t
OU
Maar daar waar zij een zeer groofe
meerderheid hebben, bijv. in het
district Walcheren denken zij er niet
aan ons alzoo te behandelen. Ze wil
len daar alles voor zich behouden. Dat
toch alle anti-revolutionairen opko-
menteneindeaan deze partijdigheid en
heerschzucht paal en perk te stellen
Immers, wij hebben hier recht op
meer dan de helft der zetelsen wij
hebben er maar één.
Elke partij in Nederland is teTreden
met haar pondsgewijs aandeel in den -volks
invloed. Neen de liberale partij maakt
hierop eene uitzondering, zij eischt sinds
jaren als «het denkend deel der Natie» ol
den invloed alleen, óf wanneer dat niet
meer kan, dan toch nog veel meer als
waarop zij naar haar stemmencjjfer gere
kend, recht en aanspraak heeft. In Wal
cheren immers is de meerderheid van de
Kiezers en van het volk niet liberaal en
toch heeft en houdt zij daar door macht
maar niet door recht, de meerderheid in
de Prov. Staten. En neemt men onze ge
heele provincie, dan staat het evenzoo. Zij
is er verreweg in de minderheid maar des
niettemin heeft ze van de 42 zetels er 29
in onze staten, en alleen de hare zitten in
het college der Gedeputeerden. Waren de
liberalen mannen van diep constitutioneelen
zin, leefde bij hen het besef van recht en 5
billijkheid op, gewis, zjj zouden kloek en k
lier tot de anti-revolutionairen zeggen Gij 1
doet recht en hebt gelijk zoo gij er ons 1
uitstemt. Maar als zij dat nu, tuk op de f
macht als ze zijn, Hiet zeggen, dan hebben
de antirevolutionairen gelijk en trouwens
de antirevolutionairen constitutioneelen zin,
bijaldien zjj het dan toch maar doen.
Arnemuiden kiest voor de Prov. Sta
ten, ook met ons mee. Nu dat verblijdt
ons. De Arnemuidenaars toch willen van
„den tiidareest" evenmin als wij weten; J
gedaan dat hij te weinig aan de directeuren
van algemeen bestuur weet over te laten
en te veel zelf wil handelen, zal wellicht
geen grond meer hebben zoodra de direc
teuren mannen zullen zijn van eigene keuze.
Reeds werd den landvoogd bij het depar-
dement der burgerlijke openbare werken
de gelegenheid geboden een nieuw hoofd
te kiezen en daarvan maakte hjj gebruik
om buiten de voordracht van den raad van
Indië om. geheel naar eigen inzicht den
hoofdingenieur Van Bosse te benoemen, die
met verlof in Nederland vertoeft. Die be
noeming doet de hoop voeden dat de haven
van Tandjonk Priok, bij welker aanleg de
heer Van Bosse na den heer De Gelder aan
het hoofd heefd gestaan, voorzien zal wor
den van alle inrichtingen en hulpmiddelen,
die voor haar bloei onmisbaar zijn, en doet
tevens vermoeder., dat bij den aanleg en
de exploitatie van spoorwegen de denkbeelden
van den heer Van Bosse zullen worden
gevolgd, welke denkbeelden door den minister
van koloniën met zooveel ingenomenheid
zijn begroet dat men onwillekeurig vraagt
of het inzicht van den gouverneur generaal
in dezen ook door dat van den minister
kan zijn geleid,
