v
A R,
isse;
en
a 11 i n t
EN
X
s.
bouwzaden
i
is voor de
L
zij onzen
heiden met
littebrenger
L
e r.
i s.
cherpenisse.
crs, 8 daags
irsklokken,
OEN,
OASSON,
Vlissingen.
BBË^
ikbaroineters,
'INCE-NEZ.
De wet op liet onderwijs: Het
Weekblad zegt, dat de wet op 't onder
wijs te elfder ure door het Ministerie is
ingediend. Het werd tijd, hoog tijd ook;
er moest iets gedaan worden, omdat de
.verkiezingen voor de provinciale staten
op handen zijn en in eenen adem voegt
het blad hierbij: Ware dit voorstel wet,
dan zou de ontevredenheid van het volk
toenemen! Hoe dit nu te rijmen is, be
grijpen we niet. En dan te elfder ure!
Ieder weet, dat het ontwerp al lang ge
reed lag maar de indiening daarvan door
de ziekte van den Koning is vertraagd
geworden.
Rechten op het graan. Het Week-]
blad verwijt ons nog al eens dat dief
beloofd zijn en niet komen. Welnu, ko-J
men die niet, dan is het de Eerste Ka
mer, door de Prov. Staten gekozen,
dat zal tegenhouden. Hoeveel voordei
dit voor de schatkist zou geven, blijl
hier uit: Wanneer een invoerrecht val
fl of 0.75 per 100 K.G. werd geheven^
zouden die kunnen opbrengen 4 a 5 mf
lioen gulden. Geen kleinigheid, en gee
landbouwer zou daar iets tegen kunnen
hebben en de verbruikers zouden geenl
cent méér voor het brood behoeven tel
betalen. Al het nadeel [zou komen tem,]
nadeele van den invoerder. Geschiedde
dit, dan kon men nog meer verbruiks
belastingen afschaffen, zonder dat er eene
inkomstenbelasting noodig was. Maar
bij de tegenwoordige Eerste Kamer is
daar geen denken aan. Dit is nog on
langs gebleken in de Tweede en in de
Eerste Kamer voornamelijk: Het was'
bij de behandeling van een wetje op het
bier en den azijn, Sommige liberalen
laakten het zeer, dat er iets meer in
voerrecht op azijn werd geheven da
binnenlands werd betaald en dat mof
natuurlijk niet.
rolen.
ddags 9 tot
P R IJ Z E N.
an de Gortstraat,
t L IC li lt C.
ma
N te Zwijndrer.ht
len bij
GRATIS.
I f 1,80.
Bergen op Zoom.
het leveren van
sr-Thermometers,
soorten
>EDER-
.AVEMENTSPUITEN
ipirituswegers.
IJOUZEN, WIND-
EKE KOUSEN,
an artikelen voor
LEGING,
en Kinder
l®@IR@lilLS, 7©®-
Zilveren-, Stalen-,
ildpadden-
n op voorschrift
1 H.H. Doctoren.
2 voor zich reizen.
1
Wanneer er verkiezingen op handen
zijn, dan schrijft het Weekblad van
Z. Y. W. D. gewoonlijk al eenigen tijd
te voren stukken, welke als inleiding
op die belangrijke zaak kunnen worden
beschouwd en laat daarbij gewoonlijk
het licht vallen op de daden welke door
de partij, die het Weekblad voorstaat,
zouden gedaan zijn of worden, en de
schaduw, liefst zoo donker mogelijk, op
de zaken door zijne tegenpartij verricht
of nog te verrichten.
Niemand zal het zeker kwalijk kunnen
nemen, wanneer men de deugden en
goede eigenschappen zijner eigen partij
breed uitmeet, en die van anderen daar
aan toetst, maar men dient althans eer
lijk daarbij te werk te gaan. En dit
doet het Weekblad niet.
Wij zullen dit aantoonen door een
paar stukken te bespreken, die in de 2
laatste nummers voorkomen.
Maar nu de inhoud van het ontwerp
Hoort men het Weekblad, dan zou men
zeggenNederland gaat te gronde.
Voortaan zullen de menschen hunne
kinderen in onwetendheid moeten laten
opgroeien; anders dan houthakkers
en wat er putters zullen er niet zijn.
Tengevolge van onvoldoend onderwijs,
zullen de menschen hun leven lang wor
den gedoemd tot slavelijken arbeidzij
zullen de slachtoffers worden van eigen
belang en eerzucht, en, let wel, tevreden
worden gesteld met een gelukkig hierna
maalseen soort van Fransch assignaat
(Het is inderdaad of men Domela Nieu-
wenhuis hier hoort spreken.)
Nu, onder deze wet is dit geheel an
ders. Zit er wat in uw .jongen, dan
komt hij bepaald vooruit in de wereld.
In iedere gemeente zijn er immers voor
beelden die tot bewijs dienen.
En wat iS het, dat nu aan dien ge
lukkigen toestand een einde zal maken?
Schrik niet, lezer!
Het is Art. 46 van de voorgestelde
wet, dat zegt dat van ieder schoolgaand
kind van vermogende ouders een bil
lijk schoolgeld zal gevorderd worden.
Dat artikel zal dus al de ellende in het
leven roepen, door het Weekblad ge
schetst. Nu willen we eens gevraagd
hebben, merkt ge dan iets van al die
verschrikkelijkheden in gemeenten, waar
nu al schoolgeld geheven wordt, zooals
er in ons district ook zijn? Zijn daar
dan de menschen slaven, houthakkers
en waterputters
Die het beweerde, zoudt ge immers
voor krankzinnig houdenkomen daar
dan jongens, van welke iets te maken
is, niet vooruit? En eilieve, hoe was
ZAND
het dan vroeger? Bestaat dan het ouder
deel van het thans levende geslacht uit
zulke lui, als het Weekblad u voorspelt
dat komen zullen? Het is inderdaad te
onzinnig om er langer bij stil te staan.
Het ergste hebben wij u nog niet ver
teld, dat komt nogschrik nietde nieu-
regeling zal het Rijk 350 duizend
we
gulden meer kosten
de
lasten zullen
schrikbarend worden verzwaard."
Stond het niet gedrukt, wij zouden niet
gelooven, dat dergeljjke oudewijven-
praatjes in een krant worden gezet. Te
spreken van 3Vs ton, waar honderd dui
zenden guldens nutteloos zijn uitgegeven
voor kweekscholen, normaalscholen, weel-
derigen schoolbouw enz. Waarlijk, het
Weekblad speculeert hier weer, zooals
altijd, op de goedgeloovigheid van zijn
lezers, en is blijkbaar van meening. dat
men nu al met niet anders dan „hout
hakkers en waterputters" te doen heeft.
Laten wij U op onze beurt nu eens
vertellen, hoe dan toch die nieuwe on
derwijswet er wel uitziet, en U de voor-
deelen eens uiteenzetten die zij ons geven
zal. En dan mogen wij al dadelijk
cenigc lichtpunten voorop stellen
1. De opleiding vau onderwijzers.
Volgens het nieuwe ontwerp zal het rijk
voortaan een premie uitkeeren aan on
derwijzers, die kweekelingen opleiden tot
(hulponderwijzer. Het gevolg daarvan
zal zijn dat er ontzaggelijk veel normaal
scholen zullen worden opgeruimd, die
zulke treurige resultaten over 't algemeen
geven niet alleen, maar ook zooveel geld
kosten. In Oostburg b. v. zijn er in
'tjaar 1887 een (hulp)onderwijzer en 2
[hulp]onderwijzeressen geslaagd. Die 3
onderwijzers kosten dus aan 't Rijk al
licht meer dan f3000 d. i. f 1000 per
stuk. Met de kweekscholen is het nog
erger gesteld. Daar kost de opleiding
van eiken onderwijzer den Staat f 3500,
Wordt er nu aan eiken hoofdonderwijzer
voor de opleiding van een (hulponder
wijzer b. v. f 250 uitbetaalddan ligt
het voor de haind dat alleen daarmede
duizenden bij duizenden guldens worden
uitgespaard, en in plaats van vermeer
dering, al dadelijk vermindering van
lasten zal komen.
2. het aantal onderwijzers. Bij het
nieuwe wetsvoorstel zal het aantal on
derwijzers op de scholen beduidend klei
ner zijn dan bij do tegenwoordige wet
is bepaald. Bovendien wordt niet meer
tot maatstaf genomen het aantal kinde
ren dat in Januari van elk jaar school
gaat, maar gemiddeld genomen over 4
kwartalen, wat vooral op het platte land
merkbaar zal wezen.
3. Geeft het Rijk een hoogere
bijdrage aan de gemeenten dan vroe
ger, waardoor de lasten der gemeen
ten (de grootste steden uitgezonderd)
niet onbelangrijk zullen kunnen
worden verminderd.
4. Worden de onderwijzers voort
aan benoemd en ook ontslagen door
den gemeenteraad in overleg met
den schoolopziener.
Thans hebben de gemeenten daar
over zoo wat niets te zeggen.
Er zijn er nog wel meer maar, voor-
loopig is dit genoeg om aan te too-
nen, dat die wet dan toch nog niet
i oo
gek
is als het Weekblad zegt.
Met een paar woorden zullen wij de
genoemde punten voorlichten. Men
zal vragen, wanneer de normaalscho
len zoo slecht zijn, waarom heft dan
de re eering die niet op? Éérder
gezegd, dan gedaan. Het is waar,
Oostburg levert al heel weinig op,
maar zoo zijn er meer en welke
moeten nu weg. Er zou een storm
opsteken wanneer deze regeering die
scholen eenvoudig ging opdoeken.
Bij de nieuwe wet zullen ze vanzelf
verdwijnen.
Blijft de oude wet, zooals die is, dan zal
het aantal onderwijzers in 1890 nog
moeten worden vermeerderd, de scholen
moeten worden ingericht overeenkomstig
den eisch der wet of Koninklijke Be
sluiten en voor verreweg de meeste ge
meenten staan nieuwe lasten voor de
deur. Nu is het in de meeste gemeenten
al zoo gesteld, dat er niets kan gedaan
worden aan andere noodige zaken, daar
alles aan het onderwijs weg gaat, maar
dan zal het nog erger zijn. En dit al
les zal gebeuren, kiezers, rekent er
gerust op, wanneer de liberale partij
baas blijft of wordt. Het is waar,
schoolgeld zal geheven moeten worden
van vermogende ouders, maar is dit
wel zoo erg Wanneer de kosten van
het onderwijs zoo beduidend zullen kun
nen verminderen, als het geval zal zijn,
wanneer de nieuwe wet wordt aange
nomen, zouden dan die ouders, welke
nu tijdelijk moeten betalen op den duur
er toch geen voordeel bjj hebben? Im
mers het betalen van schoolgeld hondt
binnen enkele jaren op, maar het
voortdurend betalen van hoogere ge
meentelasten houdt niet op. En zal
dit dan voor hunne beurs nog niet
schadelijker zijn. Op veel plaatsen ge
beurt het nu ook en hoort men daar
dan van zooveel klachten
Het kan wellicht zijn nut hebben er
op te wijzen hoe sommige menschen in
dwaling verkeeren door te denken, dat
het bizonder onderwijs het openbare
benadeelt of afbreuk doet. Het tegen
deel is juist waar.
Immers, hoe meer kinderen op eene
bijzondere school gaan, hoe grooter de
som is, die aan de gemeente wordt uit
gespaard voor onderwijzers en leermid
delen. Bovendien roept het een heilzame
concurrentie in 't leven, welke niet anders
dan het onderwijs ten goede kan komen.
En zal nu, zoo vragen wij ten slotte,
het gehalte van het onderwijs er onder
lijden wanneer het nieuwe voorstel wet
wordt? Ook dat niet. De Staat behoudt
immers het recht de onderwijzers te
examineeren. Bovendien zal door het in
het leven roepen van concurrentie veel
eer het onderwijs beter worden. Nu is
het waarlijk op veel plaatsen ook nog
zoo best niet en het gemeenbestuur kan
daar niets aan doen.
Ook over belastingen spreekt het
Weeklad, in zijne hiervoren genoemde
nummers, een woordje mede. Het ideaal
van het blad is zooals Domela Nieu-
wenhuis die ook wil, het invoeren van
een inkomstenbelasting en het afschaffen
van verbruiksbelasting en patent. Laat
ons die punten ook nog even onder de
oogen zien. Wanneer men de verbruiks]
belastingen en het patent wil afschaffer
en een inkomstenbelasting in de plaat|
wil stellen, dan zal er zoo wat 10 k 13
percent van het inkomen moeten worden
betaald. Wij spreken nu nog niet ove|
de onmogelijkheid om een dergelijke be
lasting uit te voeren doch alleen maa
over het aantal percenten, dat geheve?
zal moeten worden om de som die
verbruiksbelastingen opbrengende dekkeil
Wanneer wij nu nagaan, dat er
meenten in ons goede land zijn, waal
nu al 8, 10 en zelfs meer percenten i;
den hoofdelijken omslag moet betaa
worden, dan wenschen wij de lui gelul
met nog een inkomstenbelasting er b|
voor het Rijk. En toch komt die er all
de liberalen baas worden. II et Weekblaq
zegt hetDomela Nieuwenhuis zegt ha
en 4 liberale leden van de 2e kame
hebben nu al een voorstel gedaan die ij
te voeren. Kiezersbedenkt dit we l
Gij krijgt dus in plaats van zeer weinif
drukkende verbruiksbelastingen
belasting op het zout zal al worden af
geschaft zonder verhooging van lasten
een vrij zware inkcmstenbdaswug. -x<\'
dan afschaffing van het patent,
men toch maar niet meenen dat dit T
't voordeel zou wezen voor die lui, die ni
patent betalenzijn de patenten weg, dar
komen er van alle beroepen en bedrijven
honderden bij en ons land wordt over- j
stroomd van Belgische kooplui of leurders
Of het dus op den duur in 't belang de
neringdoenden en anderen zal zijn, dat
er geen patentrecht meer is, betwijfelen-
wij zeer.
De zaak was deze. Er werden
laatsten tijd groote hoeveelhed
van slechte kwaliteit uit het 1.
ingevoerd met weinig of ge11
den invoer.
Nu werden onze binneM?
fabrikanten daarvan de do
niets meer verdienen
knoeien. Het eenige
om het invoerrecht
