CHRISTELIJK-
NIEÜWSBLAD
HISTORISCH
VOORZEELAND.
1889. No. 92.
Dinsdag 7 Mei.
Derde Jaargang,
VERSCHIJNT
G. M. Klemkerk, te Goes
F. P. D'huy, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES
Tegen de Regeering.
Het Tehuis voor Militairen.
i E E11W,
3LKEN MAANDAG- WOENSDAG- EN VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p. f0,95
Enkele nommers-0,026
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel,
meer 10 cent.
Naar den stand van zaken van het oogen-
blik te oordeelen, zal de verkiezing van de
Provinciale Staten zuiverder plaats hebben
dan ooit te voren. De liberalen hebben
tot dusver bij eene Staten-verkiezing steeds
den mond vol gehad van provinciale be
langen en zwegen om politieke redenen van
landsbelangen. De kiezers hebben meeren-
deels het liberale praatje geloofd en de
candidaten der liberalen werden gekozen.
De maanden Februari en Maart dezes
jaars hebben ons echter doen zien, dat
door heeren provinciale Staten soms wel
degelijk landszaken behandeld moeten worden,
nog afgezien van de verkiezing der leden
van de Eerste Kamer.
En de wijze waarop zy in genoemde
maanden de hun voorgelegde landszaken
behandeld hebben, toont duidelyk, dat het
alles behalve onverschillig is, wie lid der
Prov. Staten is. Duidelijk is het gezien,
dat kunde in polderzaken, kennis van wa
terstaatsbelangen enz. geen waarborg zijn
voor onpartijdige behandeling der 'algemeene
belangen. Toen de Regeering een nieuwe
provinciale kiestabel vervaardigd had en
daarvoor eene regeling tot grondslag nam,
die tijdens de liberalen de meerderheid
hadden, was opgemaakt, stond al wat libe
raal was, als op een gemeen teeken, tegen
over de Regeering Er werd niet aange
toond, dat de ontworpen regeling in hoofd
zaken niet deugdeer werd eenvoudig veel
over gepraat om de zaak op de lange baan
te schuiven en alzoo de Regeering het werk
zoo moeielijk mogelijk te maken. Het volk,
de kiezers hebben die tegenwerking der
heeren liberalen aanschouwdhun oogen
zijn daardoor open gegaan; zoodat het den
liberalen niet langer doenlijk zal zijn de
kiezers te misleiden met alleen van provin
ciale belangen te spreken. Wat zal dan
de strijdleus der liberalen zijn bij de aan
staande Staten-verkiezing? «Tegen de hui
dige Regeering De liberalen kunnen het
nog maar niet verkroppen, dat er een anti
liberaal ministerie in den Haag zit. Zij
willen zeiven weer aan 't roer komen of
indien dit onmogelijk blijkt, het de Regeering
zoo moeielijk maken, dat zij weinig ten
uitvoer kan brengen. Gelukt hun dit, dan
hebben de liberalen een stok in de hand
om hun tegenpartij te slaan, want, hoewel
zij zeiven er de oorzaak van zijn, zullen
ze zeggen, dat het Ministerie te weinig doet.
Hun leuze zal dus zijn: Tegen de huidige
Regeering en hunne mannen zullen alleen
die zijn, waarvan verwacht kan worden, dat
ze aan de tegenwerking van het Ministerie
mee zullen doen.
Dat dit werkelijk zoo zal zjjn toont ons
Burgerplicht van Amsterdam. De heer Perel
stelde daarin voor, dat alle zeventien af
tredenden bij hernieuwing candidaat zouden
gesteld worden, omdat zij tegen het ont
werp der Piov. kiestabel gestemd hadden.
'En de heer Sassen meende, dat het best was
bij de verkiezing op den voorgrond testel
len, dat de Prov. Staten als kiezers voor de
leden der Eerste Kamer de landsbelangen
mede helpen behartigen. Er moeten alzoo
mannen gekozen worden die het landsbelang
voorop stellen en de provinciale belangen
in de tweede plaats; die dus|beide belangen|wil-
len behartigen. En voor de liberaleD is,|het
landsbelang het belanghunner partij. Die twee
zaken hebben de liberalen steeds vereen
zelvigd. Zij hebben zoolang ze aan de regee
ring waren, er voor gezorgd dat het gros der
ambtenaren liberalen was, dat hunne beginse
len voortgeplant werden ten koste van het al
gemeen, en hebben voor andere partijen
slechts datgene gedaan, wat ze in geen geval
laten konden. Overigens was zelfzorg hun
hoogste doelde liefde tot den naaste was
hun onbekend. Vandaar dat het belang
der liberale partij en het landsbelang voor
een liberaal hetzelfde was en is. Nu een
anti-liberale regeering de landszaken regelt
en dit niet doet ten bate van de partijer,
waaruit ze voortgekomen is en nog minder
ten bate van de liberale partij, maar die
het nut van 't algemeen wil en ieder Ne
derlander geljjkheid van rechten en plichten
toekent, nu staat dan ook de liberale partij
tegenover die regeering op elk terrein ook
op dat der verkiezing voor de Prov. Staten.
Tegen de regeering 1 dat zal daarom de uit
gesproken of onuitgesproken leuze der libera
len zijn. En waarom Wij hebben het
reeds gezegd, omdat de regeering niet de
liberale partij alleen begunstigt, maar alle
burgers van Nederland op voet van gelijk
heid wil behandelen. Dat dit zoo is, blijkt
weer uit het ingediende wetsontwerp tot
wijziging der schoolwet. In de Memorie
van Toelichting, die bij deze wetswijziging
behoort zegt minister Mackaydat hjj in
de eerste plaats eene ernstige poging wil
doen tot erkenning van de Staatsrechterlijke
gelijkheid van de openbare en bijzondere
school. De minister wil daarmede rechts
gelijkheid voor alle burgers, onverschillig
van welke gezindte zij zijn of welke politieke
richting zij zijn toegedaan. En dat juist
is voor de liberalen een doorn in het oog.
Was Mackay als Six of Van Lijnden van
Sandenburg, die, hoewel godsdienstig, de
plannen der liberalen uitvoerden of in de
hand werkten, zij zouden de tegenwoordige
regeering wel dulden. Maar nu de huidige
regeering den eenen burger niet wil achter
leggen bij den ander, nu deugt ze in 'toog
der liberalen niet en moet ze óf er onder
óf in 't regeeren bemoeilijkt worden. Daarom
zal hunne leuze, uitgesproken of niet, zijn:
«Tegen de huidige Regeering
Hun doel is, waar de Tweede Kamer
haar ontglipte, de macht der Eerste te be
houden en daartoe moeten de Provinciale
Staten liberaal zijn. Waar dit zoo is, moet
de leuze der anti-liberalen, de mannen van
het recht zijn: Voor de huidige regeering!
omdat zij tot dusver getoond heeft het recht
te betrachten. V.
Ingezonden
't ls April. De loting voor de Nationale
Militie is voorbij. Vele jongelingen zijn
weder aangewezen door 't lot om in de
ze week familie en haardstede te verlaten,
ten einde geoefend te worden in den wapen
handel, en het burgerkleed te verwisselen
met het soldatenpak. Het ouderlijke huis
met zijn liefelijke herinneringen, de omge
ving, de naaste bloedverwanten, vader of
moeder, soms beiden te verlaten is op zich-
zelve al iets ongewoons, en valt bovendien
velen moeilijk, ja zwaar.Maar wat deze
zaak gansch niet beter maakt is, dat men
gaat naar eene vreemde plaats, naar eene
vreemde omgeving, naar eenen vreemden
werkkring, en men zich zal moeten gewen
nen aan eene vreemde levenswijze. Velerlei
bezwaren verrijzen als bergen voor- 't oog
des jongelings, en vooral de bezorgde moe
der is het alsof haar kind weg moet naar
een vreemd land. Pogen goede ken
nissen en vrienden ook al door kracht van
redeneering de zaak minder zwaar voor te
stellen, anderen hangen daarentegen donkere
tafereelen van het soldatenleven op, en we
ten door voorbeelden hun beweren te staven.
In èèn woord, het een en ander maakt
dat in vele gezinnen, het soldaat worden
van den zoon des huizes, tot een van de
meest belangrijke gebeurtenissen van het
leven wordt.
Maar het lot heeft beslist.
De dag van het vertrek, het uur van
scheiding nadert.
Wist de milicien maar vast waar hjj
zal ingedeeld worden In Amsterdam
heeft hij een oom. In Deventer een tante.
In Maastricht heeft zijn vader een goede
kennis. Maar als hij nu eens een in Utrecht,
in Leiden, in den Helder terechtkomt
Als hij eens ingedeeld wordt op eene
plaats waar hij vriend noch maag bezit I
Waar zal hij dan aanspraak vinden 1
Waar zal hij dan zijn ledige uren doorbren
gen I En als hij eens ziek werd, wie zou
hem in het hospitaal bezoeken 1 En welke
makkers zal hij vinden I Zal hij sterk ge
noeg zijn tegen de macht der verleiding
Wie zal hem met raad en daad bijstaan
Geen wonder, dat het voor het hart der
ouders reeds een groote verlichting is, als
zij hooren, dat hun kind terecht komt op
eene plaats waar geschikte en liefhebbende
familieleden of vrienden wonen. Dat is reeds
een pak van het hart. Maar niet allen zijn
zoo gelukkig. En die minder gelukkigen
dan waar vinden zij een tehuis!
Deze vraag uit het hart van bezorgde
ouders,heeft weerklank gevonden in de harten
van menschen, bjj wie de liefde des naasten
meer is dan ijdel geklank. Zij hebben zich
afgevraagd en met elkander besproken of
er geen mogelijkheid zou bestaan om in de
verschillende garnizoensplaatsen van ons
vaderland den militair een Tehuis te geven,
d. w.' z. eene plaats, waar hij even vrij kan
binnenloopen als bij zijn vader en moeder.
Eene plaats waar hij in zijn vrijen tijd het
kazerneleven kan ontvluchten, waar hij in
stilte kan nederzitten om een brief aan zijne
ouders of familie en vrienden te schrijven
waar hij een goedgevulde boekenkast vindt
om zijn leeslust te voldcen, zich kan ontspan
nen en een gezellig verkeer kan vinden,
zonder in herberg of kroeg terecht te komen.
Het denkbeeld was uitstekend Maar hoe
zou men het verwezenlijken Geld, veel geld
zou daartoe noodig zijn. Veel geld, niet
alleen om zulk een Tehuis te bouwen, maar
meer nog, om het te onderhouden.
En van waar dit te verkrijgen.
De liefde is vindingrijk. En leert ons
ook Paulus niet dat wij al onze begeerten
met bidden en smeeken mogen bekend maken
bij God En zegt niet Gods Woord zelf:
Doe uwen mond wijd open en Ik zal hem
vervullen
Men begon te begrjjpen, dat zulk een
groot werk door vele handen zou moeten
geschieden. Dat vele handen licht werk
maken. Dat algemeene samenwerking voor
éèn doel goede resultaten belooft, vooral
dan, wanneer het doel goed iswanneer
men des Heeren zegen over zijne pogingen
mag inroepen.
Vele belangstellenden sloegen de handen
ineen en op deze wijze ontstond de
JSederlandsch Militaire Bond die nu reeds
15 jaren oud is.
'tls niet ons doel dien Bond in zijnen
ganschen omvang te schetsen of van dien
Bond eene levensbeschrijving te geven.
Alleen willen wij er op wijzen, dat nu reeds
(in het jaar 18891 in vele garnizoensplaatsen
een Tehuis voor Militairen te vinden is, n.l. te
Gorinchem, Krabsteeg 333.
Amersfoort, Muurhuizen E 544.
Amsterdam, Plantage-Baangracht 11
Arnhem, Sonsbeekstraat.
Breda, Boschstraat A 599.
Delft, Plantsoen b. d. Oranjestraat.
Harderwijk, Vijhestraat A 169.
Hoorn, Op" 't Wijdje B. 16.
Utrecht 't Wed over den Dom.
Vlissingen, Kromme elleboog 46.
Deventer Bergschild.
Den Helder, Kanaalweg 91.
Leiden Vliet 51.
Naarden, Gasthuisstraat 727.
Zutfen kuiperstraat.
Nijmegen, Oudestadsgracht no. 25.
Bovendien zijn er nog Militaire Tehuizen
die niet aangesloten zijn bij den Ned. Mil.
Bond, zooals te Gorinchem, Torenstraat
Dordrecht onderneming van C. de Man)
te particuliere 's Gravenhage, 's Hertogen
bosch, Kampen en Leeuwarden.
De nieuwe miliciens zullen gped doen deze
adressen aan te teekenen of dit lijstje te
bewaren tot nader gebruik. B.
De heer Bybau.
Te Colijnsplaat doen de Liberalen een
wonderlijke poging om dhr. Bybau td- be
houden, ofschoon deze sedert December des
vorigen jaars hoogstens 2 maal de vergade
ring van Gedeputeerde Staten heeft kunnen
bijwonen.
Het Liberalisme maakt op Noord-Beveland
een droevig figuur, en is niet ongelijk aan
een teringlijder in de laatste periode. Wat
er dan gebeurt? Eenige personen loopen
met ljjsten om in te teekenen. In te tee
kenen op een aanbeveling van Bybau. Nu
dit is hun zaak. De liberalisten zijn nooit
vrienden der vrijheid geweest; maar wat
afkeuring verdient is het feit, dat men zich
ook gewend heeft tot besliste antirevoluti
onairen. Ja zelfs leden der ant. rev. Kies-
vereeniging, leden van den Kerkeraad der
Chr. Ger. Gemeente hebben de aanbeveling
geteekend. Menschen, die het ten eenen
male een zonde voor God rekenen om op
een liberaal te stemmen, zullen hun naam
zien prijken onder de aanbeveling van
den liberalen candidaat.
Toen onze vrienden te Colijnsplaat een en
ander vernamen en deswege een onderzoek
instelden, ontvingen zij de volgende ant
woorden
«'k wil niet openlijkbekend staan als
iemand die onzen oud Burgemeester
niet wil stemmen
«'k mocht er eens scha van hebben»
«'k wist niet dat mijn naam publiek werd
gemaakt
«Ja, 'k had het zeker niet moeten doen
