dig heeft, ielburg. NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND. BRIQUETTEN, CHRISTELIJK- HISTORISCH VISSER, SUM M, KLEMKERK. 1 1889. No. 88. Zaterdag 27 April. Derde Jaargang. A.NGEN )ls,En-tout-Cas ^RAPLU'S, toktenenz. keuze in irendassen, Halfhemden, utlapercha Boorden, ïtten. Een rijke keuze Sitsen, onovertref- quaiiteit. Een nieuwe toffen voor Japonnen ireide sorteering Borst- 3n en Kinderbroek- igebleekt en bruin. franjes, Flanellen leren, Zakdoe- nz., enz. het woord Iriquet geperst is. Biezen matten, letten, Borstelwerk. I. JANSE. renhaagsche leekbank VERSCHIJNT G. M. Klemkerk, te Goes F. P. D'huy, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIES: VAN NADERBIJ. E L B U R G. ïlft G no. 12. ote sorteering GOES. lich voor namaak. ijbreedten en prgzen. GOES. leen onder eerste hy- ip Landerijen en Huizen L' te betalen in eens, in lnuïteiten. inlichtingen te bekomen E. GERLACH te iiid- ZEEUW, 3LKEK MAANDAG- WOENSDAG- EN VRIJDAGAVOND. f0,95 - 0,026 Prijs per drie maanden franco p. p. Enkele nommers UITGAVE VAN EN 25 cent, iedere regel meer 5 cent Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel, meer 10 cent. van 1 5 regels Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel. Wij wenschen thans de schoolwet meer nauwkeurig te bekijken. De herziening betreft 20 artikelen der bestaande schoolwet. Met de ondervinding is voordeel gedaan. Aanstonds worden wij een milderen geest gewaar. De bevoorrech ting heeft uit, zoo dachten wij bij het lezen van het gewijzigde artikel 12, waar we deze woorden vinden »Ten behoeve van de op leiding van onderwijzers kan, hetzij aan gemeentelijke- of andere bijzondere kweek scholen en normaallessen, hetzij aan hoefden van scholen, voor elk der door hen opgeleide personen, die de akte, bedoeld in ait. 56 onder a (onderwijzersacte) hebben verkre gen, eene bijdrage j uit 's Rijks kas worden verleend volgens door ons bij algemeenen maatregel van bestuur te stellen regelen en voorwaarden.» AIzoo in de wet de bij zondere opleiding, ja zelfs de particuliere opleiding opgenomen. En in de toekomst subsidieering niet alleen \an gemeente- kweek- en normaalscholen, maar van alle inrichtingen tot opleiding voor onderwijzers in de mogelijkheid gesteld. Art. 19 breidt de bevoegdheid van Gedeputeerde Staten nog uit in zake het onderwijs, daar volgens het ontwerp, de besluiten van een ge meenteraad aangaande den vereischten leef tijd der leerlingen, die de school mogen bezoeken, alsmede die tot het verleenen van ontslag van onderwijzers aan de goedkeu ring der gedeputeerden moeten onderworpen worden. De bevoegdheid om aan 't hoofd eener openbare school te staan, bij art. 23 be paald, is in hoofdzaak dezelfde gebleven, doch bovendien bevat het ontwerp de be paling dat wanneer het getal leerlingen op eene school 200 of meer bedraagt, alleen zij tot hoofd kunnen benoemd worden, die minstens 5 jaar aan eene school als hoofd zijn werkzaam geweest. Het vergelijkend examen voor hoofd der school wordt door dit ontwerp niet geëischt. De eischen omtrent het getal onderwij zers worden getemperd. Wanneer het aantal leerlingen meer dan 40 bedraagt, krijgt het hoold één onderwijzer tot hulp. Is het meer dan 91 (thans 86), dan moeten er s2 on derwijzers zijn. Voor elke 55 (thans 45) daarenboven ook 1 onderwijzer meer. Ook is er eene andere regeling voorgesteld ter bepaling van het aantal kinderen. Wordt volgens de bestaande wet het aantal leer lingen tot grondslag genomen, dat op den 15n Januari werkelijk schoolgaat, het ont werp stelt voor tot grondslag te nemen het gemiddelde aantal, berekend naar het aantal dat op 31 Maart, 30 Juni, 30 September en 31 December van het onmiddellijk voor afgaande als werkelijk schoolgaande bekend stond. Dit zal zeker voor vele plattelands- scholen, die in den winter het drukst bezocht worden, van invloed zijn. De dertig procent, het lijmstokje van vele gemeenten, wordt evenzeer in dit ontwerp gemist. Eene an dere wijze van tegemoetkoming in de onder wijskosten wordt voorgesteld. Art. 45 zegt «Door het Rijk wordt over elk dienstjaar aan de gemeente eene bijdrage verleend a. voor elk hoofd der school van 90 en minder leerlingen 250 gld van 91 199 leerlingen 300 gulden van 200 309 leerlingen 400 gulden van 310 419 leerlingen 500 gulden van 420 en meer leerlingen 600 gulden Bovendien zal ook het Rijk voor de on derwijzers tegemoetkoming geven. «Voor een onderwijzer aan een school van 41 91 leerlingen 150 gulden en voor een aan een school van meer dan 91 leerlingen 200 gul den deze som wordt 300 gulden voor de onderwijzers met de hoofdacte. Ook zal de staat vergoeding schenken voor het stichten, verbouwden of aankoopen van schoollokalen en wel van vijf en twintig ten honderd. Volgens denzelfden maatstaf evenwel zal door het rijk aan de besturen der bijzondere lagere scholen e n bijdrage voor het on derwijzend personeel worden toegekend. Ech ter met dien verstande dat de school sta onder het bestuur van eene vereeniging of instelling, die rechtspersoonlijkheid bezit, dat het onderwijs de vakken omvat in art. 2 vermeld onder a- k, dat het onderwijs gegeven wordt gedurende minstens 9 school tijden per week, uitgezonderd de feestdagen en vacantietijden dat het aantal onderwij zers voldoet aan de in de art, 23 en 24 voor de openbare scholen gestelde eischen. Echter komen die bijzondere scholen niet in aanmerking, waarvan het aantal leerlingen, minder dan f25 bedraagt, of waar het aantal onderwijzers gedurende langer dan 6 ach tereenvolgende maanden niet voldoet aan de eischen in de art. 23 en 24. Dit onderwerp eischt ook schoolgeld voor degenen die het betalen kunnen. Onver- mogenden zijn vrjj minvermogenden be talen naar hunne draagkrachtde gegoeden moeten het volle schoolgeld betalen. Wat de verschillende acten van bekwaam heid betreft, merken we al spoedig op, dat voor de hoofdonderwijzers de wiskunde ge schrapt is, doch de paedagogiek er bijgeko men is en dat voor de onderwijzeressen de nuttige handwerken niet meer verplichtend zijn. Om examen te doen voor onderwijzer zal er voortaan slechts éénmaal 's jaars ge legenheid gegeven worden, in plaats van tweemaal, zooals thans. Daarenboven moet elk die zich aan het examen voor onderwijzer onderwerpt, bij vooruitbetaling 5 gulden in 's Rijks schat kist storten, voor dit van hoofdonderwijzer 10 gulden, voor dit in de vreemde talen landbouwkunde en gymnastiek eveneens 5 gulden, wat den betrokkene minder aange naam zal zijn. De voornaamste wijzigingen bestaan dus in subsidieering van particuliere opleiding van onderwijzers door den Staat, schoolgeld- heffing, vergoeding in de onderwijskosten aan openbare, zoowel als aan bijzondere scholen voor het rijk. Wanneer dit mocht verkregen worden, dan kunnen de christe nen blijde zijn. Waarlijk zij kunnen God niet genoeg danken, over het feit, dit een dergelijk wetsontwerp van de Regeering kon uitgaan. De tijden zijn veranlerd. Later volgt ons oordeel meer in 't bijzon der over dit wetsontwerp. V. Knap genoeg Zouden de door ons aan te bevelen can didaten wel geschikt zijn om lid der pro vinciale staten te worden Het zal blijken als zij het zijn. Thorbecke zei eensWacht op onze daden. En zoo denken deze mannen er ook over. Dit wil nu niet zeggen, dat het lidmaatschap der provinciale staten een door- loopende dolce far niënteeen leven van droomend nietsdoen moet zijn. Voor zulk een al te gemakkelijke taak zou zelfs de traagste mensch niet te vinden zijn. Neen van ieder lid der staten mag gevergd worden dat hij mede den schouder zette onder de provinciale arke, en op zijn wijs inedewerke aan den bloei van het district, waar hij voor zit. Ieder begrijpt dat die veertig leden onzer provinciale staten niet allen evenzeer op de hoogte z(jn van alles wat op de aangele genheden onzer provincie betrekking heeft. Onder hen zijn leiders, woordvoerders, mannen met een zedelijke en wetenschap pelijke meerderheid, om wie zich weder anderen groepeerenmet wier inzichten dezen het eens zijn. De waterbouwkundige op zijn terrein de grondeigenaar op het zijne, de rechts geleerde, de koopman, een ieder op zijn wijs dient de anderen uit den schat van in zijn betrekking opgedane ervaringen. En ook onder hen zijn er weer, die als door den tijd en de gewoonte aangewezen zijn woordvoerders te wezen. Zoo gaat het in «Ik collegie, getrouw aan de Tijfspreuk van Groen van Prinsterer Niet allen kunnen alles I En zoo de zaak bezien, kan voor onze kiesvereenigingen de keuze niet moeielijk zijn. Vooral onder onze landbouwers zijn nog genoeg mannen van practischen zin en bekwaamheid te vinden, die onze gelederen zouien versterken. Men vindt ze in heel onze provincie, in alle rangen en standen; onder burgers en buitenlui. Daarbij komt dat bij een verkiezing voor de provinciale staten de provinciale belangen op den voor grond tredenen er dus niets tegen is, dat men zijn candidaten zoekt ook buiten het district. Indien vroeger reeds Middelburg eender zijnen aan Goes afstond, en Zierikzee zijne candidaten te Goes en Middelburg zocht, waarom zou dit dan ook nu niet kunnen geschieden? Vergeet niet, onze tegenpartij heeft zich in de lange jaren harer meerderheid van alle ambten en posten meester gemaakt, en in elk district zoovele bekwame mannen aan haren dienst verbonden, dat zij de candidaten slechts voor 't grijpen heeft. Terwijl de onzen nimmer van de zooge naamde staatsruif konden genieten, en zich de meeste posten en baantjes, die tot hunne aanbeveling hadden kunnen dienen, zagen ontgaan, 't Is waarlijk een zeer ongelijke kamp, dien wij aangaan. De dwerg tegen den reus I Gunt ons echter den tijd om ons te ordenen en wij zullen u een stel candidaten leveren, minstens even knap en zuiniger misschien dan onze tegenstanders. Toen de liberale partij in 1848 baas werd, bleek zij nog armer aan geschikte mannenen kom nu eens Zoo zal het ook ons gaan, mits er [bij onze mannen een ernstig streven zij, om in het geloof dat alle wijsheid van Boven is, de kennis te vermeerderen en winst te doen met de reeds verkregen ervaring. In kerk en school hebben velen reeds de sporen verdiend. Maar men blijve dan ook op dien weg niet stilstaanen doe wat de hand vindt, om onze duur gekochte begin selen ook in de provinciale staten te doen ingang vinden. 26 April '89. Twee leden der Tweede Kamer liggen bedenkelijk ziek; het zijn de heeren Greeve, liberaal lid voor Den Haag en Reuther roomsch catholiek lid voor Nijmegen. Tot afgevaardigden naar de deputaten- vergadering zijn door de Antirevolutionaire kiesvereeniging Nederland en Oranje in N. Beveland benoemd de heeren C. V. v. Noppen (stemgerechtigde) en C. J. Huvérs en door de antirevolutionaire kiesvereeniging Nederland en Oranje te Goes de heer M. de Jonge Jz. De Eerste Kamer benoemde tot rap porteurs voor de arbeidswet de heeren Prins v. d. Goes en Pijn ippel (liberalen), v. Lijnden en Regout (anti-liberalen.) Middelburg. De lijsten van kiezers voor de Tweede Kamer, Provinciale Staten en Gemeenteraad zijn gesloten; aangeplakt in de beneden-voorzaal van het raadhuis en liggen op het secretarie ter inzage. Men kan dus vrij gaan kijken. Het kost niets^ Bij kon. besl. is boven de gewone subsidie van 30 pet. nog eene extra-subsidie verleend aan de gemeenten Ellewoutsd(jk van f 800, Heinkenszand van f 250 en Nisse van f850. (G. Ct) Door de libei ale kiesvereeniging Bur- gerplicht te Terneuzen en omstreken zijn thans de volgende candidaten gesteld: mr. H. M. G. Kloppenburg, H. C. E. van IJssel- steijn en J. Sturm te Terneuzen, en M. J. van Vessem, te Aksel. De aftredende leden zijn: P. Moes, te Terneuzen, mr. A, C. B. Thomaes en P. F. Fruijtier, te Hontenisse, en mr. F. J. F. M. Walter, te Hulst. De afgifte van het bewijs van ontslag uit den dienst aan de ingelijfden bij de militie te land der lichting 84 en te zee der lichting 85 zal niet geschieden voor de Kamers zullen hebben beslist over de voor dracht van wet, strekkende om genoemde miliciens tot langeren dienst te verplichten. Al meer achteruit: Op de vergadering van moderne theo logen gister te Amsterdam gehouden, heeft de moderne predikant Slotemaker het geloof aan een persoonlijken God als onnoodig voorgesteld. Het D. v. N. van 26 April geeft ons van zijn rede het volgende te lezen «Spreker beweert dat men niet noodig heeft het geloof aan een persoonlijken God, voor de practijk. Men heeft alleen noodig te weten, dat het niet onmogelijk is ergens te komen. De onmogelijkheid moet niet blijken en daarin ligt niet opgesloten het denkbeeld van een hoogere macht. Het recht om aan een God te gelooven, vloeit niet voort uit dien grooten levensdrang.» Arme man 1 Een goed bericht. Volgens verklaring van prof. Rosenstein en de geneesheeren des Konings is de toestand van Zijne Ma jesteit op 'toogenblik naar omstandigheden zeer gunstig. De ernstige stoornissen van het zenuwleven zijn geheel gewekende slaap is rustig en verkwikkend; de voeding voldoendeen de krachten des Konings nemen zichtbaar toe. Z. M. de Koning heeft gisteren zijn geneesheer, dr. Vlaanderen begiftigd met de ridderorde van den Gouden Leeuw van Nassau. (Z. C.)

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1889 | | pagina 1