CHRISTELIJK-
NIEUWSBLAD
HISTORISCH
VOOR ZEELAIÏD.
1889. No. 86.
Zaterdag 20 April
Derde Jaargang
VERSCHIJNT
G. M. Klemketk, te Goes
F. P. Dhuy, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES
GEMENGDE BERECHTEN.
M
Z E E11W,
elken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p.
Enkele nommers
f0,95
- 0,02»
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1
meer iO cent.
5 regel»; 50 cent, iedere regel.
Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel.
He Libertijnen van Genève
de Liberalen van nu.
Onder de vele woorden, die de Heere
Jezus gesproken heeft tijdens zijne omwen
teling op aarde, behoort ook het alle eeuwen
door klinkende: Geeft den eizer wat des
keizers en Gode wat Gods is.
Wat is des keizers, wat is Gods De
Heilige Schrift laat daaromtrent niemand
in het onzekere. En hoe de discipelen des
Heeren dit opvatten, blijkt ons genoegzaam
uit hun strijd tegen de Romeinsche keizers,
in welken strijd zoovelen den marteldood
moesten sterven, wijl ze, zeer zeker, den
keizer geven wilden, krachtens des Heeren
Woord en de apostolische vermaningen, wat
des keizers was, maar evenzeer ja vóór
allesGode wat Gods is. En zij bedachten
ookMen rnoet Gode meer gehoorzamen
dan den menschen.
De Romeinsche keizers begrepen daarvan
niets. Zij waren gewoon zich Goddelijke
eer te laten bewijzen. Zij hadden «het
recht en de macht om in Goddelijke~en
menschelijke, in openbare en bijzondere
gelegenheden te doen en te beramen alles
wat hun voorkwam lot nut en eere van
den Staat te zullen strekken.»
Waaraan ontleenden deze Romeinsche
keizers hun recht om deze macht uit te
oefenen
Aan het volk. De wil van het volk
zelf was het, die den Caesar tot een God
maakte, en waardoor het zich voor hem
op de knieën wierp.
Het gezag dus uit den mensch
niet van God.
Van daar dat er onder deze Romeinsche
keizers geen sprake was van de rechten
der gewetens. Waar het volk de bron is
van het gezag, komt het geweten niet in
aanmerking daar moet zicii alles en moeten
zich allen onderwerpen aan die eene macht:
den Staat. De wil des keizersde ver
persoonlijkte Staat, besluit over Goddelijke
en menschelijke zaken, en slechts waar de
Goddelijke beschikking wordt geëerbiedigd,
wordt het geweten vrijgelaten, gedachtig
aan hetGeef Gode wat Godes is. En
slechts daar, waar het geweten wordt
vrijgelaten, heerscht ware vrijheid.
Is het vrijheid, als men om God te die
nen naar zijn geweten, zich allerlei ont
beringen tot den marteldood toe moet ge
troosten
Is het vrijheid, als ieder lid der maat
schappij in zake des gewetens, zich onderwer
pen moet aan het geheel, aan den wil des
keizers
Maar zoo zegt men dat was in de
eerste eeuwen na Christus zoo, maar nu
toch niet meer
Toegegeven Maar wat is voor dien wil
des keizers in de plaats gekomen En
waaraan ontleent de Liberale regeering haar
gezag Is het niet evenzoo aan het volk?
En wie is die staat, voor wie de meest
onbeperkte gehoorzaamheid wordt geëischt?
Zeker, niet meer de wil des keizers beslist
of men God mag dienen naar Zijn woord!
Neen. Maar nu stemt men er over det-
tig. En als de helft plus één beslist dat
uw Godsdienst gevaat lijk is voor den Staat
dan moet ge buigen. «De minderheid moet
onderdukt worden.» (Kappeijne).
Niet meer de wil des keizers beslist of
de kerk des Heeren zich ontwikkelen mag
naar haar eischnaar het bevel van haar
Hoofd, en naar den regel van zijn Woord
maar de wil van den modernen Staat voor
wien kerken niets anders zijn dan lichamen
gehoorzaamheid verschuldigd aan de Staats
wet, van wien (de staat namelijk) geen privi
legies kunnen worden gevorderd, en geen
rechten erkenning kunnen eischen dan die
door hem zeiven tot recht zijn gestempeld.
Niet meer de wil des keizers, maar de
meerderheid van stemmen beslist dat op
de school waar uw kinderen worden onder
wezen de Bijbel en de Godsdienst niet te
pas komenof liever men zal met de helft
plus een uitmaken wat onder Godsdienst
zij te verstaan.
Niet de wil des Romeinschen Keizers be
slist wat ge al dan niet denken moogt. Maar de
Staat zegt«denken moogt ge wat ge
wilt, maar omtrent elke daad, elke practi-
sche consequentie van uw denken behoud
ik, staat, mij voor te beslissen of ik haar
met het oog op mijn hoogste wet, zelfbe
houd al dan niet kan vrijlaten.»
Niet de wil des keizers sluit de geloovi-
gen uit alle ambten en betrekkingen, maar
de moderne Staat maakt door de helft plus
eer, uit dat een ambtenaar of professor wel
godsdienstig kan en mag zijn, mits hij dit
binnenskamers zij. Aan het verloochenen
en verzwijgen der Hoogste beginselen wor
den vele voorrechten verbonden door den
Liberalen Staat en de liberale Wetenschap.
Deze methode is van onderdrukking toch
alles behalve vrij, en is onzedelijk boven
dien.
En daarom Rome eischt onderwerping
aan zijn kerk, de Liberale partij aan den
Staat, en beiden treden op het gebied des
gewetens, en stellen zich in de plaats
van God.
Rome is niet in staat haar Idealen te
verwezenlijken, of het mocht zijn dat de
vruchten der moderne liberale Vrijzinnige
theologie, en van het Gods Woord, en onze
miti, nale geschiedenis verloochenende neu
tra le onderwijs haar in den schoot vallen
gelijk maar al te vaak gezien wordt. Maai
de liberale partij speelt met woorden als
«protestant» en «vrijzinnig» en is noch het
een noch het ander. Zij heeft tot nu toe
alles in haar voordeel, en heeft van haar
macht gebruik gemaakt om Roomsch eri
onroomsch klein te maken. Zij hielp Rome
liever dan Dordt. En zij doet dit nog, ge
tuige o.a. de benoeming verleden jaar van een
roomschen voorzitter boven den antirevolu
tionair door de liberale kamerleden.
En daarom roepen wij ieder die het wel
meent met ons volk, en de gevaarlijke be
ginselen van het Liberalisme inziet, toe
Laat u niet in slaap wiegen. Rome wordt
niet bestreden met de oudere en grootere
vijanden van het Evangelie des kruises te
helpen en te steunen. Slechts door verbre
ding van Gods Woord en onderwijs in die
waarheden des Evangelies, daarmede is tegen
Rome te overwinnen.
En geroepen om te beslissen tusschen de
Libertijnen van Genève en de Liberalen van
nu spreken wij als onze vaste overtuiging
uit dat de hervormer Calvijn met zijn be
strijding der Libertijnen van toen het von-
nisj velde over hen die der Libei tij tien werk
met kracht en talent voortzetten, over de
Liberalen van nu.
19 April '89.
Bij kon. besl. is een pensioen verleend
van f 3G7 aan A. T. Termijn, onderwijzer
aan een openbare lagere school te Middelburg.
Nog is op verzoek eervol ontslag verleend
aan A. Heijboer als dijkgraaf van den Hol-
larepolder, en zijn benoemd in het bestuur
van den Zimmermanpolder, tot dijkgraaf A
Butijn en tot plaatsvervangend dijkgraaf
J. de Jager.
Thans zijn de aftredende liberale leden
der Staten voor Middelburg definitief weder
candidaat gesteld.
Middelburg-, Tot brandmeester alhier is
door burg. en weth. benoemd de heer C.
de Broekert, thans onderbrandmeester, en
tot onderbrandmeester de heer J. A. Ver-
tregt.
Westkapelle. De nieuwbenoemde burge
meester, de heer De Troije, die Donderdag
door den commissaris des konings beëedigd
werd kwam te kwart voor vier alhier aan,
btgeleid door eene eerewacht van 30 rui
ters.
In de gemeente waren twee eerepoorten
opgericht, waarvan eene met verlichting d
giorno.
Te vijf uur had de plechtige installatie
plaats, terwijl daarna door den burgemeester
de leden van den gemeenteraad en de ge
meente-ambtenaren op het raadhuis werden
ontvangen en op gulle wijze onthaald.
M. C.
Te Vlissingen werd aan vier militie-
plichtigen der lichting 1889 het getuigschrift
uitgereikt dat zij met voldoenden uitslag,
zoowel practisch als theoretisch, hebben
deelgenomen aan den cursus in den wapen
handel.
Onder 's Heerenhoek is in den nacht
van Woensdag op Donderdag een zaadstroo-
klamp van pl. m. 500 bussen nabij de
hofstede van dhr. J. J. van Eijkeren Sr.,
liet nieuwgekozen raadslid, geheel in de asch
gelegd zonderdat de bewoners der hofstede
er iels van bemerkten. Twee bossen strui
ken waren gebracht tot bij het wagenhuis!;
zoidat hier gedacht moet worden aan moed
willigheid.
Naar men verneemt wordt in het
sanatorium te Baarn de nieuwe geneeswijze
van dr. Weigert te Berlijn toegepast.
De penningmeester van de sociaal democra
tische jongclingsvereeniging te Gorredijk
heeft zich volgens het Nieuwsblad Opster-
land met de kas uit de voeten gemaakt.
Bij een twist tusschen veenarbeiders te
Valterveen is een persoon levensgevaarlijk
aan het hoofd verwond door middel van een
spade. De kluis op den Schaefsbi rg
(Limburg) is weder bewoond. De begevers
der kluis hebben tot heremiet benoemd
zekeren Laurent cud 67 jaar. die reeds 37
jaren lang elders het «ambt» van kluizenaar
had uitgeoefend.
Een arbeider te Zuidbroek vermiste
ongeveer einde Januari 11. een zijner kippen.
In de eerste dagen van Maart was een
knecht van den landbouwer H. met den
hond in de schuur, en toen nu de hond in
het stroo begon te krabben en te woelen
dacht de knecht een bunsing te zullen
snappen, maar vond niet anders dan de
vermiste hen. Hoewel het dier bijna vijf
weken, zonder eenig voedsel te gebruiken,
in zijne benarde positie had doorgebracht,
leefde het toch nog en gebruikte het met
gretigheid een weinig voeder. Vermagerd
en verzwakt door het lange vasten, kon
het zich in 't eerst nauwelijks bewegen
langzamerhand kwam het weer bij dooi de
goede zórgen van de huisvrouw, die na
verloop van eenige dagen met zelfvoldoening
het ei toonde, dat de dankbare hen haar
had geschonken. En nu is het hennetje
weer frisch en gezond.
Te Borger is bij het werken in he
groenland gevonden een oude Spaansche
reaal, geslagen onder Philips II. Het rand
schrift luidt aan de voorzijdePhilippus D-
Gratia, aan de keerzijde; Hispaniarum-
Rex.
Zaterdag vond men nabij den Breda-
schen weg te Tilburg een ongeveer 33-jarig
meisje dat, naar zij opgaf, in dagen geen
voedsel had gebruikt. Per rijtuig naar het
gasthuis vervoerd, overleed zij Maandag.
De ongelukkige,' die niet wel bij het hoofd
was, genoot niet de minste ondersteuning
harer ouders en huisvestte des nachts bij
vreemden.
In Virginië (N. Amerika) heeft een
groote boschbrand gewoed, die over een
uitgestrektheid van 10 mijlen in de lengte
en 4 mijlen in de breedte alles vernielde.
De brand ontstond in een bosch in het
graafschap Sint-Patrick. Een groot aantal
hoeven en verscheidene veestapels gingen
verloren. Honderden huisgezinnen zjjn van
hun bestaan beroofd en eenige personen
omgekomen.
Twee leden van de Melbourne Bicyle
Club zijn uit Egypte te Constantinopel aan
gekomen, na 4000 mijlen op twee wit Iers
te hebben afgelegd. Zij zullen zich nu naar
Italië begeven en hun reis per wiel tot het
Kanaal voortzettenna hun bezoek aan
Engeland keeren zij over een anderen weg
terug.
De heer Parnell eischt van de Times
een schadeloosstelling van 100.000 pond
sterling wegens hare lasterlijke aantijgingen.
De per meil, dt. 15 Maart ontvangen
berichten uit Atjeh blijven gunstig luiden.
De vijand houdt zich rustig en de gezond
heidstoestand is verbetèrende.
Men maakt zich te Batavia eenigszins
ongerust over den toestand in het Bantamsche.
Voornamelijk te Serang en omstreken heerscht
angst en vrees voor gebeurtenissen, die echter
niemand nader kan aanduiden, maar mis
schien door die onzekerheid wellicht
het gevolg van praatjes des te meer
schrikbarend lijken. Natuurlijk staat dat
in verband met de uitgesproken doodvon
nissen. De regeering heeft ter geruststelling
een detachement cavalerie naar Serang
gezonden.
De «Manchester Guardin» vermeldt
een merkwaardige kunstbewerking. Uit een
belangrijke zenuw van een verpleegde werd
een klein gezwel verwijderd en een deel
van de zenuw zelf weggenomen. Het deel
der huid, waarin de zenuw zich vertakte,
werd dientengevolge gevoelloos. De heel
meester nam echter 48 uren later een stuk
zenuw uit een afgezet beer: en voegde dit
in de zenuw-opening van den eersten pa
tiënt, met het gevolg dat na 36 uren het
gevoel in den arm terugkeerde en er alle
verwachting bestaat op een volkomen herstel.
