CHRISTELIJK-
HISTORISCH
1889. No. 57.
Dinsdag 12 Februari.
Derde Jaargang
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
Paul Rabaut
t
VERSCHIJNT
G. M. Klemkerk, te Goes
F. P. D'huy, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENT!EN
PROVINCIALE STATEN.
l'
elken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p. f0,95
Enkele nommers-0,02 b
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 eer
Familieberichten van 1 5 regete 50 cent, iedere reg<
meer iO cent.
De kiestabel voor de Provinciale Staten
dagteekent reeds van 1852, en is dus ruim
36 jaren oud. Dat zjj nog niet wegens
ouderdom aan den dijk gezet werd, is slechts
een gevolg van de behoudzucht der voor
uitstrevende liberale partij, die bij de grond
wetsherziening in '87 van geen verandering
in de samenstelling der eerste kamer, en
van geen ontbinding der provinciale staten
weten wilde. Die zelfs dit weinige niet
wildedie zal ook het meerdere, algeheele
herziening der kiestabel voor de provinciale
staten, wel niet willen.
En toch is deze herziening zoo noodig
De tweede kamer telt 100 'eden, waar
van slechts 44 liberalen zijn en een socialist-
liberaal terwijl de eerste kamer met hare
50 leden 36 liberalen telt.
Hoe dit komt 1
Eenvoudig, dewijl de tweede kamer
rechtstreeks door het volk de eerste kamer
door tusschenkomst van de provinciale sta
ten en dus niet rechtstreeks door het volk
gekozen wordt. Men noemt dit eene getrapte
verkiezing, een verkiezing met een trap.
De tweede kamer er. de eerste kamer pas
sen al evenmin bij elkander, als het hoofd
deksel van een zuigeling op het groote hoofd
van den reus.
Een ieder springt het in het oog dat de
eerste kamer niet beantwoordt aan den
wensch en de inzichten der meerderheid.
De prediker der Woestijn, of Getrouw
tot in den dood.
XI.
Het was een vreetelijke tijding, die de
Cevenolen in het hart greep, Je gevangen
neming van hun geliefden Rabaut. Neen,
dit kon men niet dulden. En als bij af
spraak waren allen gereed om de wapenen
op te vatten, en een strijd op leven en
dood met hun vervolgers aan te gaan.
Hun kwamen in de gedachten de schoone
dagen van 17021709, toen hunne vaderen
de Camisarden, zulk een heldhaftigen strijd
streden en zulke wonderen deden van dap
perheid. En wat zij er van wisten, het
werd nu als voor hun verbeelding met nog
schooner glans bestiaald. Doch de dagen
van nu waren anders.
Nu had men geen vast plan, geen aan
voerders. De eenige, die hun raadsman had
knnnen zijn, die plannen had kunnen vor
men en regelen, om hem was het juist te
doen. Ja men twijfelde in den grond des
harten of hij de voornemens tot daden vafi
geweld wel zou goedkeuren, en velen kon
den zich niet ontveinzen dat men toch eerst
de gerechtelijke wegvoering van Rabaut dien
de af te wachten. Doch wie deze nuchtere
opmerkingen in het midden brachten, wer
den overstemd door de vurige toewijding
der strijdlustige», die het er voor hielden
dat de tijd nu was gekomen om het juk
van de schouders te werpen en de vervolgers
terug te slaan.
Doch het hoe en wanneer meende men
aan de gebeurtenissen zelve te moeten over
laten. Intusschen deed men iets anders.
Alle berichten over de ondernemingen,
hulpmiddelen, gebreken, overwinningen en
nederlagen der Camisarden uit den tijd der
Nu de eerste kamer overwegend liberaal
is, spreekt het van zelf dat een voorstel
door de niet-liberale meerder heil in de
tweede kamer aangenomen, door de liberale
meerderheid in de eerste wordt verworpen.
Zoo beheerscht dan feitelijk de eerste kamer
het land. Ofschoon (want dit ware nog
zoo erg niet, bijaldien de politieke inzichten
der meerderheid in beide kamers dezelfde
waren) de minderheid, die nu feitelijk met
enkele tusschenpoozingen sinds 1848 het land
regeerde, overheerscht dan de meerderheid.
Een ongezonde toestand, die wel niet in
een dag is weg te nemen, wijl de liberale
grondwetsherzieners de deur op grendel en
nachtslot hebben gedaanmaar waaraan
toch nog gedeeltelijk een einde kan ge
maakt worden door de herziening der kies
tabel voor de provinciale staten. Nu heeft de
regeering (Zie laatste berichten) wijziging dier
kiestabel toegezegd. Kon zij besluiten het
spoedig te doen, dan zouden wij nog in Mei
naar die nieuwe kiestabel kunnen stemmen.
Tengevolge der ongelijke toeneming der
bevolking ir, de verschillende deelen des
lands is het kiesrecht voor de Provinciale
Staten zeer ongelijk verdeeld. In Maas
tricht wordt op elke 5000 inwoners een
lid gekozen. In Nieuwer Amstel één op
de 19000. En in andere plaat en is het
verhoudingsgetal tusschen dit laagste en
't hoogste in. Bij de verkiezing voor de
provinciale staten is het noodig dat men
lette op candidaten, die voor een lid der
oorlogen van 17021709 zamelde men met
ijver op. En van de nog |in leven zijnde
helden uit dien hevigen krijg kon niemand
met meer vuur en geestdrift vertellen
dan de oude Antoine Reboul. Hoewel 83
jaar oud, was hij nog ongemeen jong en
frisch van geest; en als hij er toe kwam
om van den Camisarden krijg te vertellen,
en dat kostte niet veel moeite, kon hij alles
van het eerste tot het laatste u als voor de oogen
schilderen. Niemand, zelfs Rabaut niet uit
gezonderd, had gedurende zijn leven voortdu
rend zooveel bewijzen van moed en overgege
venheid aan den dag gelegd. Zijn gansche
leven was een onafgebroken strijd geweest.
Altijd de eerste, steeds de laatste bij alle verga
deringen en op alle synoden hadden de gevaren
hem steeds op zijn post gevonden en toch
was hem als ouden soldaten, wie de kogels
schijnen te vreezen, nimmer persoonlijk
eenig leed wedervaren. Doch de slagen
welke zijn hoofd verschoonden, waren op
de hoofden der zijnen gevallen. Zjjne vrouw
stierf onder de mishandelingen der soldaten
nadat zij hem een zoon had geschonken.
Deze zoon, zelf gehuwd zijnde stierf in
1750 op de galeien. Van diens drie kin
deren bevonden zich twee zonen eveneens
op de galeien, zijne dochter was de bruid
van onzen Bruijn, zij was gewelddadig naar
een klooster gevoerd, en nimmer had de
oude Reboul iets meer van zijn kleindochter
vernomen.
En nu zochten onze Cevenolen juist bij
dezen zoo zwaar beproefden man sterkte en
moed. Eiken avond verzamelden zich in
zijn oude woning aan de brug van Mont-
vert eenige protestanten uit de buurt rond den
breeden haard. Dan sprak men met elkan
der, las den Bijbel of bad. Menigeen kwam
met een geprangd gemoed binnen om ver
ruimd van hart en met blijden moed heen
te gaan. Somtijds hoorde men, gezamenlijk
eerste kamer niemand zullen stemmen dan
een der onzen.
Onze tegenstanders (het is o. a. bij de
jongste verkiezing van den heer Hollestelle
te Tholen gebleken) zijn van hetzelfde ge
voelen.
Hun candidaat werd aanbevolen «dewijl
hij het liberaal idee vertegenwoordigt»; en
de onze werd bestreden wijl hij zijn zou
slippendrager van hen, die den staat willen
onderwerpen aan hunne kerkelijke be
grippen».
Ook voor de Provinciale Staten geldtin
geen geval een liberaal, al is hij nog zoo
knap. Het beginsel van zelfbehoud leidt
ons tot deze noodzakelijkheid. Eerst dan,
wanneer de Provinciale Staten zullen op
houden de leden der Eerste Kam er te
kiezen, eerst dan zullen wij onze gedragslijn
kunnen wijzigen.
En dat wij in dezen samenwerking met
de roomschen begeeren en waar wij ver
mogen zullen bevorderen, dat is mede het
gevolg van den ongelukkigen ongerechtigen
toestand, dat de Eerste Kamer niet ver
tegenwoordigt de meerderheid onzer provin
cie; en dat de liberale minderheid het land
regeert en zooal niet dwarsboomen, dan toch
dommekracht zijn kan, waardoor veel kwaads
wordt bestendigd, wellicht ook veel goeds
kan worden onmogelijk gemaakt.
Een drijver, die een vastgebonden koebeest
zou willen slaan, wijl het dier niet loopt
geeft geen blijk van veel verstand te bezitten,
rond den haard gezeten, eensklaps op een
welbekende wijze op de deur kloppen. Spoe
dig was dan iemand daar, zonder licht echter,
want d« aangekomene mocht volstrekt niet
gezien worden door vreemden. Het was dan
meesttijds een rondreizend prediker, die om
nachtverblijf verzocht. Helaas 1 ditzelfde huis
was reeds getuige geweest van de gevan
genneming van twee trouwe herders Dembres
in 1689. Arnaud in 1718. En slechts door
een bijzondere gun t was het huis nog niet
afgebroken, gelijk de wetten het in zulke
gevallen voorschreven.
Maar ondanks alle gevaar gaven de pre
dikers altijd aan het profetenkamertje en
den haard van vader Reboul de voorkeur
boven alle andere plaatsen.
Maar nu, sedert eenige dagen droegen
'le bijeenkomsten een ander karakter. Het
huis aan de brug te Montvert scheen zich te
herinneren dat van daaruit eenmaal het
sein tot den opstand was gegeven, en het
maakte aanstalten tot een -hernieuwing van
dit teeken. Jong en oud kwam heimelijk
bij Reboul samen. Een bestuur was gekozen
en een groote vergadering was aangezegd.
De nacht is neergedaald. Wij treden
binnen. Niemand is er nog. Reboul is
alleen in zijn grooten keuken, waar over
een uur de eerste beraadslaging over wat
nu te doen zij, zal plaats hebben. Zijn
stok ligt in een hoek. Hij schijnt dien
niet meer te behoeven, zijn gang, zijn
houding zijn die van een vijf en twintigjarige,
als in 1702. En is het voor hem niet 1702?
Op een tafel rechts van den schoorsteen
legt hij zijnen Bijbel. Deze, of liever God
door middel van zijn woord, zal de leiding
waarnemen.
Hij zet zich voor dit heilige boek neder,
denkt enkele oogenblikken na, zoekt, en
teekent twee plaatsen aan. Welke ver
nemen wij straks.
Maar even onverstandig is het dan oo
onze regeering te drijven met het verw
dat zij niets doet, terwijl men weet d
zij gebonden is aan de liberale meerderhe
in de Eerste Kamer.
En daarom wenschen wij in dit jaar
zij het maar niet in eigen kracht die mei
derheid te weerstaan, en, ware het mogelij
haar te verdringen. Dit eischt het lam
belangen dat is ook het onze; het
ons behoud.
Want de anti-revolutionair keert zi
tegen eiken vorm van onderdrukking.
Immers, werden ooit de toestanden 1
omgekeerde van wat zij nu zijn; dat l
voorbeeld de roomsche partij onderdri
kende meerderheid werd, dan zouden i
met dezelfde vrijmoedigheid samenwerki
met de liberalen aanraden; ja, wij zouö
niet anders mogen doen.
Dit is zoo eenvoudig mogelijk. Die hier
nog fdosofeeren kan, die beseft het gewii
nog niet der zaak, die op het spel sta
Het is nog geen 15 Februari.
Die weten wil of hij kiezer werd of kie:
gebleven is, of recht heeft kiezer te wordi
die kan het nog op 't gemeentehuis ga
vragen.
Men moet u daar inlichten, en men?
het dan ook wel niet nalaten.
DE BIJ HEL.
De Bijbel is het boek der boeken, c
en overal in de anti-revolutionaire boeke
i'
W
lïj
V
II
Hij gaat weder op en neer. Het schi
of zijn houding nu weer meer zwa
teekent, en als voelde hjj plotseling d
last der jaren. Geen wonder, in de ziel jvan
zen man, met zijn koen en krachtvol uiterl
heeft in de laatste dagen veel strijd plaats
had. Zal hij, met den eenen voet in het gi
nog zulk een zware verantwoordelijkheid
zich laden? Wellicht zal hij de jammeren
uit dezen krjjg voortvloeien, door den di
ontgaan, maar in welke omstandighec
zal hij de jonge lieden achterlaten, die
in het verderf heeft gestortin well
toestand het land, dat hij op het pi
stond aan de vreeselijkste wraakoefening
bloot te stellen
Maar op zulke oogenblikken van anp
volle zorg volgden weer oogenblikken
vurige geestdrift. Hij had alle gevar
in welke hij zjjn broederen wilde bren<
lang genoeg getrotseerd om door niems
van zelfzucht of vrees te worden beschuldi
Wie zou het wagen hem te vragen n
het recht om den krjjg uit te roepei
Hij had dit recht sinds 60 jaren
de punt van zijn zwaard en in hond i
gevechten verkregen. En welke ook de
volgen zijn mogen, men zal het hem
geven, dat hij nog vóór zjjn dood het m
genrood der vijjheid heeft willen begroete
dier vrijheid, voor welke hij in zijne jet
te vergeefs heeft gestreden. i
«Welaan dan zei hij het zjj f
het zij» en zjjn voorhoofd glinsterde sin
gang werd weer vast en veerkrachtig
mate is vol. De krjjgGod wil h
We hebben te lang gewacht. Te la
Maar des te beter. Onze zaak zal er te heili, 1
om schijnen in de oogen der menschen
te schooner in de oogen des Heeren I V
den dag, mijn oud trouw zwaard, voorn
dag!» [Wordt vervolgd
I
