NIEÜWSBLAD
Y OOR ZEELAND.
CHRIST ELI JK-
HISTORISCH
Einsdag I Januari.
Derde Jaargang.
1889. No. 39.
VERSCHIJNT
F. P. D'huy, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES
Yraagteekens.
Overlijden in 1888.
DE ZEEUW,
elken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prgs per drie maanden franco p. p. f0,95
Enkele nommers-0,02*
UITGAVE VAN
G. M. Klemkerk, te Goes
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regeh 50 cent, iedere regel
meer 40 cent.
Wij bereikten met het nieuwejaar 1889
weder een mijlpaal van ons persoonlijk,
huiselijk, maatschappelijk, kerkelijk en
staatkundig leven.
Geljjk bij iederen nieuwen jaarkring
roept men elkander het Heil en Zegen
toe; en overdenkt men de verleden dagen
of maakt zich plannen voor de toekomst.
De Zeeuw wenscht van hare zijde heden
ook een gezegend nieuwejaar aan al hare
lezers. Als 't ons vergund is, over het
verleden te spreken, dan danken wij in
de eerste plaats voor veel steun en geduld
en vertrouwen, van de zjjde der lezers
ondervonden.
Maar dan kunnen wg ook niet nalaten
met u nog eens stil te staan bij zoo menige
gebeurtenis die, ook in het afgeloopen jaar
u oorzaak van huiselijk leed of van huise
lijk genot mocht zijn.
Van hoevelen uwer dierbare betrekkingen
bracht de Zeeuw in het jaar, dat achter
ons ligt, de doodstijding over.
Zien wjj al die advertentiën eens na,
waarin de herinnering aan uwe geliefde
dooden mede voortleeft, dan ontdekken wij
o, zulk een groote verscheidenheid. Daar
werden huisvaders weggerukt in de kracht
der jaren en liefhebbende moeders, die zoo
noode werden gemist. Een verraderlijke
ziekte sloopte het jeugdige gestel van zoo
menige broeder of zuster, vriend of vriendin,
wier bezit u zoo dierbaar was.
Ouden van dagen werden heengedragen
naar de groeve des doods en zuigelingen
werden weggemaaid; mannen wier levenszon
nog maar even over de middaghoogte was,
en kinderen die op de school aanvankelijk
van zooveel aanleg blijk gaven. Wat werd
daar niet menige oogappel uitgerukt, waar
van de pijn, de naweeën nog niet werden
gestild. De dood ontziet niemand
Maar de Zeeuw mocht ook voor vele harten
de overbrengster zijn van eene bigde tijding.
Er was huiselijk leed bg velen, maar bij
hen en anderen was dan toch ook huiselijk
genot. God gaf ook in het oude jaar aan
zoo menig echtpaar een eersteling, of bracht
bij de vermeerdering van het kroost een
nieuwen zegenen het was de Zeeuw
aangenaam de tijding van de geboorte van
een zoon of dochter in uwe familie, te
mogen helpen verbreiden. De Heere spare
deze lievelingen en de anderen ;en u, en
geve u in het jaar 1889 een dubbel deel
van Zijne vaderlijke zegeningen.
Mocht het noodig blijken dat deze zege
ningen u toekwamen in dagen van beproeving,
o, dan beware Hjj u en de uwen voor den
dood, voor een vroegen, voor een plotselin-
gen, voor een noodlottigen dood, en geve
u het leven tot zijne eer te genieten.
Mocht echter de wil des Heeren anders
zijn, mocht het blijken, dat een der datums
van den nieuwen Scheurkalender uw of
mgn sterfdag aanwees in het nieuwe jaar,
dat wij dan den troost van een zalig sterf
bed aan de onzen mogen achterlatenen de
Heere vortrnoste de onzen.
De Zeeuw is ook dit jaar weder bereid
uwe mededeelingen van geboorten of huwe
lijksfeesten of zoo het zjjn moet de
doodsberichten uit uwen kring op te nemen
doch met de stille bede, dat aan alle deze
moge merkbaar zjjn dat de Heere in dezen
weg gekend werd, en in het laatste geval
dat het einde vrede was.
En wat gij overigens in nering of han
teering gaarne publiek gemaakt zaagt, wij
willen u daaraan gaarne helpen. De Heer
bekrone uw pogen.
De Zeeuw is ook, wat men noemt, een
staatkundig bladof liever ons blad legt
er zich ook op toe u op de hoogte te stellen
van de gebeurtenissen op staat- en wereld
kundig gebied, en waagt het soms een
oordeel uit te spreken over gebeurtenissen
zoo in het binnen-, als in het buitenland,
die ingrepen in bestaande toestanden, en
land of staat of maatschappij een schrede
vooruit of achteruit brachten op den weg
van den vooruitgang. Wij hebben met u
onzen grijzen Vorst gevolgd in zijne krank
heid en onze bljjdschap uitgesproken over
de verandering in ons ministerie. Dank zij
eene betere regeling van het kiesrecht,
kwam de sinds jaren door de minderheid
verdrukte meerderheid in dit jaar eindelijk
tot haar recht en werd het duidelijk, at
het christelijk bewustzijn der natie nog
leeft, zij het hier en daar ook sluimerend.
De partijen toonden ook weder dit jaar dat
kerkelijke verdeeldheid en gescheidenheid
niet behoeven te verhinderen, met elkander
de maatschappelijke en staatkundige vraag
stukken te behandelenen de regeerings-
taak op zich te nemen.
Het aantal christelijke scholen nam toe,
zij het ook niet in Zeeland. De liefde en
ijver voor Veldwijk en Zetten en Neerbosch
en voor zoo menig werk van barmhartigheid
verdubbelde. Op kerkelijk gebied ging het
scheidingsproces door tusschen wat niet bij
elkaar behoort; en werd de vereenigi ig
voorbereid van wat krachtens het beginsel
dient vereend te zijn.
Op staatkundig gebied, dank zij het sa
mengaan van deze twee, van elkander ge
heel onafhankelijke partgen der minderheid,
de roomsche en de antirevolutionaire staats
party, behaagde het Gode de kracht van
het hedendaagsch liberalisme voor goed te
breken, en tegen het eeuwjaar der Fransche
revolutie aan koning Willem III een kabinet
te schenken, aan welks hoofd een anti
revolutionair staat, en het bestuur over
Indië en al de koloniën van Nederland te
leggen in de bekwame hand van een man,
die Hem vreest en met zijne vrienden poogt
den treurigen toestand onzer eens zoo schoone
bezittingen te verbeteren.
Er zgn ook schaduwzgden.
Daar was armoede en werkloosheid in Ne
derland. veel meer dan in vorige jaren, gevolg
van den kwijnenden handelen de al zekerder
achteruitgang van den landbouwenden stand.
Reeds gingen de eerstelingen der moede
loosheid scheep naar een onbekend, on
beschaafd land, om de ellende in het vader
land te ontloopen. Bg toenemende belang
stelling in den godsdienst ter eener, ontwaart
men ter anderer zijde de klimmende zelf
zucht en den overmoed van het ongeloof,
dat als modernisme de kerkelijke fonda
menten ondergraaft, en als socialisme en
nihilisme al brutaler de zuilen van het
gezag aantast.
Er is geen eerbied voor de overheid bij
de massa, die zich opzweepen laat dooi
de predikers van den haat en van de so
ciaal democratie. De meest goddelooze leer
stellingen werden in de tweede kamer door
deftig liberaal en wild socialist gepredikt,
en nog is het einde dezer dingen er niet.
Slaan wij een blik op de volken rondom
ons. Daar is krijgszucht en wangunstdaar
is spanning en verwgdering. Hier en daar
hoorde men reeds «geruchten van oorlogen.»
In Afrika kruiste men reeds de zwaarden.
In Azië rust men al meer zich toe. Europa
is tot de tanden gewapend. En ook Amerika
laat dreigende blikken zien. Alles betracht
Bismarcks leus, dat wie den vrede lief heeft,
zich wapent ten oorlog.
ünnoemelgke schatten verslinden de nim
mer verzadigde oorlogsbudgettende een
wapent zich om zijn grondgebied uit te
breiden; de ander om dit te beletten en
zoo slinken de miljoenen en vermeerderen
groete en kleine staten op onrustbarende
wijze jjunne schuld.
1888'! het eeuwfeest der Revolutie; het
jubeljaar der regeeringloozenWat zal het
zgn
Voor Frankrijk waar het wildste radica
lisme regeert en dreigt te vallen, dewijl het
zgn eigen- vrienden niet «rood» genoeg
voorkomten waar de sluwe volksmenner
Boulanger een staatsgreep voorbereidt, waar-
bg die van een Bonaparte slechts kinderspel
zal blijken.
Voor Engeland, dat zich in eigen boezem
door, lersch geweld ziet bedreigd en in de
handhaving van zijn standpunt van verdruk
king de ondermgning van zgn binnenland.-ch
gezag bevordert, terwgl het de ijzeren vuist
ook op de volken van Azie gevestigd houdt,
en in het zwarte werelddeel, in het rgk der
Pharaonen nederlaag op nederlaag lijdt.
Voor Duitschland dat in het oude jaar
drie keizers over zich regeeren zag, waarvan
twee voor immer heengingenterwijl de
derde onder ongunstige omstandigheden
moest optreden. Eigen jeugd en Bismarcks
verzwakte ouderdom en Moltke's leeftgd
en Frankrijks haat en Duitschlands socialisme
dooi geen dwangwet te keeren, zgn zij niet,
ook voor het kloeke GermaDië zoovele ern
stige teekenen des tgds?
En voor de anderen
Zal Rusland met zgn uitgestrekte macht,
en zijn voorliefde voor het grondgebied van
anderen, op den duur door Turk en Pers
weerstaan, of door Oostenrgk in den Balkan
tegengewerkt worden
Zal Italië, zal Portugal dat vasten voet
in Afrika verlangt, straffeloos zgn grond
gebied uitbreiden Zal België, het land der
werkstakers, voor zgne zonen eene betere
toekomst kunnen openen aan den Congo
zal Nederland het doen kunnen in den
Transvaal
Een vraagteeken is op al deze vragen
het antwoord. Een ding is zekerzoo 1789
zich in 1889 al niet herhaalt, dat wij ook
met dit nieuwe jaar een schrede nader
komen aan de groote omkeering, die de
Nederlandsche staatsman Modderman voor
eenige jaren in niet zeer verre toekomst
zag aankomen.
dan God de Heer regeert! De aarde
verheuge zich I
In Zijne hand alleen is het lot dei-
volken, ook van Nederland, dat zoo het
tot zgn God wederkeert, de hevigste schok,
ken te boven komen en andere natiën
overleven zaldoch ook bg meerderen
afval van den Heere zgn val tegemoet
snelt; want zegt Beets
Wat afvalt van den hoogen God,
Moet vallen
Eenzelfde schuld, een zelfde lot
Voor allen.
't Gezin, 't geslacht, het volk, de STAAT.
De kleinen en de grooten
Verlaten wordt, wat Gcd verlaat
Wat God verstoot, verstooten.
Wel hoort men daaglijks stem op stem
Weerklinken
«Geen nood wg redden't zonder Hem
Maar, die het roepen zinken.
Van de vorsten zijn dit jaar
overleden:
Z. K. H. Prins Lodewgk, tweede zoon
van den groot-hertog van Baden.
Z. M. Keizer Wilhelm van Duitschland.
Z. M. Keizer Frederik van Duitschland.
H. K. H. Prinses Marie van Saksen-
Altenburg, vroeger weduwe van Prins
Hendrik der Nederlanden.
H. D. H. Vorstin Helena van Waldeck
en Pyrmont, moeder onzer Koningin.
Z. K. H. Prins Alexander van Hessen.
Z. K. H. Prins George Karageorgevith,
schoonzoon van den Vorst van Montenegro,
kroonpretendent van Servië.
Voorts overleden onderanderen
Mr. J. P. Smeele, procureur-generaal b. h.
Hof te Curasao, oud-lid v. d. Tweede Kamer
v. Leiden.
J. W. H. Conrad, hoofd ingenieur v. d.
Prov.-waterstaat.
Jhr. mr. P. Damas van Citters, oud-lid
Ged. Staten van Zeeland.
J. van der Toorn, hoofdingenieur v. 's Rijks
waterstaat.
A. J. de Buil, dichter en journalist.
Jacob Hobein, held in den oorlog van 1830.
Jhr. mr. B. M. de Jonge van Ellemeet,
president v. d. arr.-rechtbank te Breda.
Jhr. mr. W. C. M. de Jonge van Ellemeet,
oud-lid Ged. Staten v. Zeeland en v. d.
Eerste Kamer d. St.-Gen., stichter v. h.
Museum Catsianum.
J. van Swieten, gep. luitenant-generaal,
held uit den Atjeh-oorlog.
O. T. Bosgra, lid v. d. Tweede Kamer
v. Bergum (a.-rev.)
Mr. S. Vissering, oud-hoogleeraar te
Leiden en oud-minister v. Financiën.
W. J. Hofdijk, dichter, letterkundige en
geschiedschrg ver.
Mr. Carel Vosmaer (gest. te Montreux),
letterkundige en dichter.
Mr. G. M. van der Linden, landsadvokaat
en lid Tweede Kamer.
Jhr. mr. C. de Jonge, raadsheer ge
rechtshof.
Mr. W. R. baron van Tuyl van Seroos-
kerken, grootmeester v. h. Huis des Konings.
Duymaer van Twist, apotheker.
En in het buitenland onderanderen
Sir Edmund Musgrave Barttelot, plaats
vervanger van Stanley (vermoord in de
binnenl. v. Afrika).
Frangois Achille Bazaine, Fransch maar
schalk (gest. in Spanje).
J. J. baron d' Anethan, Belgiseh staats
man, oud-minister v. Justitie en v. Buitenl.
