NIEUWSBLAD
Y OOR ZEELAND.
CHRIST ELIJK-
HISTORISCH
NIEUWJAAR.
1888. No. 36.
Zaterdag 22 December.
Derde Jaargang.
ijdingen.
VERSCHIJNT
G. M. Klemkerk, te Goes
F. P. D'huy, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES:
Evenals vorige jaren, stellen
wij in het n0., dat op Dinsdag
1 Januari 1889 zal verschijnen,
voor belanghebbenden de ge
legenheid open, tegen den prijs
van 25 CENT (de 6 regels niet
te boven gaande) bun Nieuw
jaarsgroet aan Familie, Vrien
den of Begunstigers uit te
brengen.
Landverhuizing, waar naar toe
Buitenland.
rdam, 18 Dec. 1888.
meningen.
Vorige.
76%
897/g
31/3 101V,
3 Vï 100%
81/S 101
5 7 67/8
5 977/a
4 82
41/« 965/g -
'15
00
5
5
5
4
3
6-
5
6
5
5
5
5
5
5
5
905/g
91
67S/8
901/4
102%
1017/g
1001/g
101%
577/g
.00 41/g 961/s
4 86V4
5 876/8
4 65
5 781/S
- I!3/!
41/2 -
4 82
767/g
901/4
101%
1016/g
101
76%
833A
90l/3
673/4
65%
100i/2
1026/g
6OI/0
101%
100%
101%
100%
57%
983/8
987/8
86%
871/a
781/g
147/g
IOW4
82
5 IOII/4
5 101
43/. 32
4 62%
521/8
delijke Leeningen.
31/2 991/2
31/2 -
995/g
ieele Ondernemingen.
- 1141/4
115
142
br. 41/2 102
1021/j
,0 4
1007/8
2
52%
4% 1011/3
4 -
1005/g
ad. - 53%
537/g
41/2 102
31/2
98
4i/o 102
051/3
41/3 1021/2
r. 5 89
41/2 86I/2
86%
1. 7 IOV2
uleeningen.
Ind.
dig. 8
84 4
5
5
3
5
5
5
8
5
5
nd.
fg- 6
6
5
7
1471/2 148
95
103 102
25
1023/g
82%
597/g
1046/g
129
*8*
937/8
99%
623/4
63%
733?4
84
W/8
86I/3
1203/g
82%
60
1043/g
131
1021/4
1176/g
503/4
102
935/4
993/g
626/g
63%
741/2
34%
111%
87
- 33% 33%
1141/2
100
131/2
881/4
7
6
bl.
57
107%
991/s
114
1105/8
61
6 IIH/2
5
Iitschappijen.
190
4 102
52
4 83
58
41/2 981/j
leeningen.
f 100 1121/2
l„ 100 1041/j
|fr. 100
100
|fl. 100
250
500
100
100
100
100
fr. 100
400
108
153
165
147%
421/4
IOI/2
13%
603/4
251/3
58
107
1105/g
617/3
1113/4
99
52
591/2
983/i
1131/4
105
887/2
87%
1073/t
1113/4
1151/2
14U/4
164
147
42%
10%
W
elken MAANDAG- WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p. f0,95
Enkele nommers-0,025
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 40 cent.
De nood der tjjden heeft in klimmende
mate het vraagstuk der landverhuizing naar
voren geschoven. Evenals vóór veertig jaren,
toen de aardappelziekte, gepaard met maat-
schappelijken achteruitgang en vervolging
der afgescheidenen onze goede Zeeuwsche
landbouwers naar Jowa en Michigan dreef,
zoo ook drijft thans de ontzaglijke achter
uitgang van nering en hanteering onze
Zeeuwen naar de Argentjjnsche republiek.
Wij wezen reeds op de droevige beteekenis
van dit feit. Waarlijk de nood moet wel
hoog gestegen zijn als men een onzekere
toekomst in een onbekend land verkiest
boven een langer verbljjf op den vaderland-
schen bodem.
En nu mag het waar zjjn dat hier en
daar een enkele van weelde henengingvan
bijna allen kan overigens getuigd worden,
dat de nood hen dreefen dat zoo het ginds
bevalt, velen hun voorbeeld zullen vólgen.
Nu zijn er nog bezwaren van allerlei aard
die hun beletten, den sprong in het duister
te wagen, maar straks zullen die overwonnen
zijn, en zal men menigen stoeren calvinist
met zijn roomsch-catholieken of meer gods
dienstlozen lotgenoot hand aan hand de
vaderlandsche erve zien verlaten.
Wie zal het wagen dezen maatregel,
vooral wanneer zij met God genomen wordt,
af te keuren Mits het land waarheen men
trekt bekend eu de ruil goed zij, kan de
landverhuizing niet anders dan toegejuicht
worden.
De Heere zei het in het paradijs reeds
tot de menschen«Weest vruchtbaar en
vervult de aarde.D Noach zegende zijn
tweeden zoon met het woord «God breide
Jafeth uit en hij wone in Sems tenten.y>
Rebekka werd uit haars vaders huis ge
zonden met de boodschap«Word tot tien
duizend miljoenen en uw zaad bewone de
poorten uwer haters.
En Koning David gaf zijnen onderdanen
den raad het aardrijk te bewonen.
Ja landverhuizing is goed en kan een van
God gegeven middel zijn om de welvaart
te herstellen of te vermeerderen mits er
een gegronde aanleiding zij en men wete
vvaarheen. Dit laatste vooral mag geen
onverschillige zaak zijn.
Overbevolking of vervolging, of achteruit
gang ten gevolge daarvan, zijn zeer zeker
gegronde aanleidingen tot landverhuizing.
Maar waarom dan niet naar Java, naar
Transvaal, naar Michigan of naar de uitge
strekte wouden van Noord-Amerika
Dat onze vrienden voor veertig jaren
niet naar Java gingen, is te verklaren uit
de omstandigheid dat het in dien tijd noo-
dig was met het oog op de vrijheid van
geweten, zich geheel aan de macht der
Nederlandsche regeering te onttrekken. Van
Nederland naar Java (dat toch ook onder
de Nederlandsche regeering stond) zou slechts
een verplaatsen van de kwaal geweest zijn.
Daarom moest men wel het oog richten
naar het land der vrijheid, naar Amerika.
Zoo werden volkplantingen gesticht; en
de namen Friesland, Zeeland, Holland .en
Overjjsel herinneren nog aan zoo menige
ne lerzetting van Nederlandsche landverhui
zers aan het Michigan-meer.
Nu is er vooreerst nog geen denken aan
dat Amerika overbevolkt zal raken. Een
land waar Nederland zich eenige duizende
malen zou kunnen rondwentelen, loopt zoo
spoedig niet over.
Maar de landverhuizers van lateren datum
zijn in de fout vervallen, dat zij zich in
de groote steden hebben opgehoopt, zoodat
brief op brief van de overzijde de achter
geblevenen waarschuwen kwam, toch vooral
niet over te komen, want dat ook bij hen
overbevolking en werkgebrek was.
Toch hield de stroom niet opwant er
was nog ondernemingsgeest genoeg
om het dan in Nebraska en Minnesota te
gaan wagen. Klimaat en grond en andere
beweegredenen hielden echter van lieverlee
de Nederlandsche landverhuizers ten slotte
daarvan terug.
Jammer genoeg, want Amerika heeft nog
werk en brood genoeg voor wie werken
wil en het niet zoekt in de brandpunten
van het wereldverkeer, maar daarbuiten.
Toch blijft voor wie op handhaving zijner
nationaliteit prijsstelt, het gaan naar Ame
rika een groot nadeel. Immers in Amerika
is men niet Nederlander, maar Amerikaan.
En nu moge het waar zijn, dat de God
van Nederland ook de God van de «Ver-
eenigde Staten» is, voor een oprecht
Nederlander blijft het altijd een treurige
ervaring, dat hij zijn vaderland metterdaad
heeft af te zweren, en Amerikaan moet
worden. Menig Ned rlander vond dan ook
in 1863, in den strijd voor zjjn nieuwe
vaderland den dood.
Amerika lost op. Men gaat er op inde
(Engelsch-Amerikaansche) menigte.
Dit bezwaar nu bestaat niet voor wie
Java of de Transvaal tot zijn verblijf kiest.
Daar blijit men Nederlander, Hollander.
Daar zijn zeden en wetten en godsdienst
en regeeringsvorm en taal precies als ir,
Nederland. In Oost-lndië blijft men onder
Nederhndsch bestuur. In de Transvaal is
men onder taal- en stamverwanten. En ook
daar is nog veef ruimte. Ook daar is een
groot tekort aan werkkrachten. Alles wacht
daar slechts op geschikte arbeiders; Land
verhuizing daarheen uit het oogpunt van
nationaliteit beschouwd is verre te verkiezen
boven landverhuizing naar Noord- of Zuid-
Amerika. Het geldelijke bezwaar daaren
tegen houdt velen van de reis naar Azië
of Afrika terug. Kan men voor f 100 op
zijn gemak naar de nieuwe wereld toe,
voor misschien vijfmaal zooveel komt men
nog ter nauwernood in de Transvaal
en ook de reis naar de Oost is kostbaar.
Een bezwaar waar mee gerekend mag
worden, en dat aanleiding geeft tot de vraag
of het niet tijd wordt, dat onze Nederlandsche
geldmannen zich vereenigen om de land
verhuizing daarheen mogelijk te maken.
Waar particuliere krachten tekortschieten
zou misschien de vraag kunnen gedaan wor
den, of de Nederlandsche regeering niet
een handje dient te helpen.
Toen wij het bovenstaande geschreven
hadden, lazen wij in de Nieuwe Prov. Gron.
over landverhuizing naar Transvaal het
volgende, dat wij overnemen
«Natuurlijk zal men bij het verhuizen
derwaarts dus wel een overgang moeten
maken, die evenals alle overgangstijden
niet aangenaam wezen zalmaar landver
huizing zonder overgangsbezwaren is een
voudig ondenkbaar.
Het voordeel is. dat de overgang in Trans
vaal voor velen veel minder bezwaren op
leveren en veel korter duren zal dan in
Amerika.
Dikwerf hoort men slechte geruchten over
Transvaalmaar men vrage dan ook eens,
uit welke bron die komen.
Misschien van eenzame zwervers, die om
een ot andere reden hier reeds niet terecht
konden komen, en nu maar eens zijn over
gestoken naar het Zuider Kruis, niet zoozeer
om daar hun brood te zoeken, als wel om
te gaan zien of daar ook soms het luilekker
land hunner verbeelding ligt, waar het woord
Die niet werken wil, zal ook niet eten, niet
anders bekend is dan in omgekeerden zin.
Zulke berichtgevers late men praten en
men luistere naar wat van nijvere, kloeke,
arbeidzame arbeiders het oor bereikt, die
zich niet door goud- of diamanten-koorts
bedwelmen laten, maar in Transvaal doen,
wat ieder onzer hier óók moet doenar
beiden in het zweet des aanschijns.»
Voor wie bovenstaande leest, is het dui
delijk geworden, dat wij de reis naar de
Argentynsche republiek niet zoo aanbevelens
waardig vinden als de landverhuizing naar
de Transvaal of onze Oost-lndië. Niet om
de onbekendheid van dit land. Landge
noot en, die ons voorgingen, zullsn ons
weldra op de hoogte kunnen stellen en
de arbeider kan in zjjn ledige avonduren
bij den huiseljjken haard gencsgzaana over
dit onbekende land lezen en over het, ge-
lezene nadenken.
Zwaarder moet wegen dat "rjj bij ons
vertrek naar dit onbekende vruchtbare land
onze zeden en gewoonten, onze taal en
nationaliteit in Zeeland moeten achterlaten
en, eenmaal in desen Spaansch-ïtajiaanschen
staat opgenomen de gebruiken hebben over
te nemen van een volk, welks karakter
zich niet naar het onze schikt, en aan welks
wetten wij, evenals onze broeders in Noord
Amerika, gehoorzaamheid verschuldigd zijn.
Alleen voor wie daar over heen kan,
is mits volledige bevredigende voorlichting,
de reis naar Argentina niet bezwaarlijk.
Wij juichen het toe, dat op vele plaatsen
in openbaar mondgesprek deze quaestie ge
populariseerd wordten herhalen den reeds
vroeger uitgesproken wensch, dat in elke
gemeente, minstens éen vertrouwbaar man
opsta, die de zaak der landverhuizing, ook
die naar de Argentynsche republiek, met
alle belanghebbenden en belangstellenden
grondig bespreekt.
Zie Gemengde Berichten.
Het radicale ministerie in Frankrijk loopt
met zijne laatste verschooning. Woensdag
heeft in den Senaat de heer Challemel-
Lacour in een indrukwekkende rede aan
het ministerie Floquet den genadeslag toe
gebracht. Hij wees er op dat de radicale
regeering het land al meer verdeelt en het
volk in de armen werpt van het Boulangisma
Boulanger vaart er bet best bij. Voor wie
verder ziet, heeft de republiek nochtans
uitgediend. De republikeinen hebben zeiven
de republiek onmogelijk gemaakt, evenals
de liberalen bij ons het liberalisme in
discrediet hebben gebracht. Het radicalisme
in Frankrijk zou nog wel iets vermogen
tegen de reactie (den teruggang) indien het f
niet door alle partijen tegelijk bestookt en
genoodzaakt werd met zijne beginselen te
modderen. Boulanger heeft den steun ,vah
alle anti-republikeinen. De graaf van Parijs,
een afstammeling van het vroegere konings
huis, de Orleansen, helpt hem dapper. Dat
dit van weinig beginselvastheid getuigt,
behoeft niet gezegd te worden,
Thiers zei eens van bovengenoemden
graaf»Hij is van verre gezien een
Duitscher; van dicht bjj gezien is hij nie
mendal.»
Toch ondanks dit alles ziet het er bjj
Boulanger nog niet zoo heel rooskleurig uit.
Hij krijgt niet meer zooveel geld als vroeger.
Hij zit soms zeer moeilijk. Zoo zou bijvoor
beeld de onderneming van het blad La Co-
carde reeds weken achtereen geen cent van
den generaal ontvangen hebben en zouden
de medewerkers aan die courant allen hun
ontslag hebben genomen,daar zjj reeds maan
den achtereen tevergeefs wachten op de hun
toekomende gelden.
De nederlaag dsr Servische regeering
heeft koning Milans positie niet verbeterd. ,1
De radicalen toch willen beperking van de j
macht des Konings en hem, den oosterschen '(i
despooï, zelfs het recht van oorlog en vrede,
ontnemen. Ook dringen zjj aan op den terug- ti
keer der Koningin en het verplichte onderwijs 1
van het Russisch in de officiersscholen, met
het oog op eene samenwerking tusschen het jl
Russische en het Servische leger.
Men dreigt selfs, den zoon van prins
Michel Georgowitsch, die op het oogenblik
te ïfunchen studeert, tot vorst te zullen jl
proclameeren, indien koning ïtilan mocht t|
weigeren, met de radicalen te regeeren.
21 December '88.
's Gravenpolder. Maandagavond ten 6
ure trad de heer Boas van Utrecht in de
Ned. Herv. Kerk alhier op om te spreken
in het belang van den Nederl. Militairen
Bond.
Spreker begon met te zeggen wat het
doel was van zijn optreden in deze ure.
Bjjna twee jaar was hij werkzaam onder
en voor de militairen namens de vpreeniging
wier belangen hij dezen avond wenschte
te bespreken. Zooals ook in andere plaat
sen was hij hier gekomen om meer bekend
heid te geven aan die ver., en ter opwekking
om zedelijken en stoffeljjken steun aan haar
te schenken. Tot uitgangspunt zjiner rede
koos de vur.ge spreker Lukas 4 vers 69.
«.En heeft een hoorn der zaligheid ons op
gericht, in het huis van David zijnen
knechtWjj vermoeden dat de wjjze
