VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
NIEUWSBLAD
HISTORISCH
1888. No. 27.
Zaterdag I December.
Derde Jaargang.
VERSCHIJNT
G. >1. Klem kerk, te Goes
F. P. D'huy, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIES;
Keuchenius en zijn weder
partij ders
Gemengde Berichten.
aren.
Dècember.
De Weerd door deurw.
uikte goederen. Kijkd.
December,
j wed. Moeleker, door
•ceelen, een woonhuis,
d bij den zeedijk 25,42
lelman2o. een woon-
bewoond door Geense
aan Schrier 120 c.A;
34 c.A., verhuurd aan
2 perceelen.
i December,
bij Luijk, door Notaris
n winkelhuis (herberg
en en aardappelen 210
ijlaard; 2o. 3,56 A. erf;
aarens en Dominicus;
rn.
in de „Vergenoeging"
bakhuis Kerspel 1296a.
Po. een erf met loodsen
1 307. 5o. 1 dito I 310.
gardstraat D' 41.
December.
bij Mullié door Notaris
rven Spruijt1 hoefje,
;chuur, erve, tuin en
3n 361,84 Aren. 2o. ten
ge kinderen van wijlen
"-H. bouwland. Veiling
reer Pelle.
uur, door Not. Roelof,
esschen, canada's en
December.
aan het sterfhuis van
del. Daarna om 3 uur,
|iis, schuur, erf en tuin
Verderf.
December.
n de herberg bij Schik-
lan, voor erven Schip-
n woonhuis en schuur,
;iaren. Voorstraat. Be-
2 December.
Ir, 10 uur, bü Maas door
|3 December.
Koor erven Spruijt, 1
f1 bruin 18 jr., 3baatg.
lalfj. rund, 2 kalvers, 1
ppen, menwagen, huif-
iiomachine,windmolen,
[en en gewichten, hooi,
1 zoldergereedschappen,
[eubelen. Inlichtingen
de herberg van Mar
ls Mei ens, hakhout en
.in de Vergenoeging,
114.80 A. bouwland, bü
[pacht bij Provoost tot
in de Abdij door Not.
Ivoepoortstraat N 32.
ensti1195. Een huis
.gazijnstraat P 27..
'December.
loor B. en W. verpach-
rasetting. 2o. een blok
lyk. 3o, een stuk grond
bouwland achter den
ort. 60. id. Arnemuid-
visscherij in de stads-
18 Dec.
,t slot Ostende" door
>n "woonhuis en erfT
skinderenstraat D 687,
door J. Vermeulen Lz.
e.
ELKEN MAANDAG- WOENSDAG- EN VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p. f0,95
Enkele nommers-0,026
UITGAVE VAN
EN
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel n eer ct
Familieberichten van 1 regel». 50 cent, iedere re
meer iö cent.
Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel.
Hoe langer het koloniaal debat voortduurt
hoe meer wij van twee dingen overtuigd
worden.
lo. dat de felheid van het liberale verzet
tegen minister Keuchenius die van den con
servatieven weerstand tegen het kamerlid
in 1866 beschaamt;
2o dat minister Keuchenius als staatsman
en als christen op het goede spoor is
blijkens het moedgevende feit, dat de weer
zin van liberale zijde tegen dezen minister
zulke dreigende verhoudingen aanneemt, dat
wij bij de tegenpartij voor een aanstaande
politieke apoplexie beginnen te vreezen.
Met iederen dag toch wordt de opposi
tie in de Kamer feller; en de zenuwachtig
heid der pers is zoo toegenomen, dat zelfs
de kalmste redacties niet eens meer de
objectiviteit kunnen betrachten in de ka-
mectelegrammen. Zij hebben geen ge
duld meer om te wachten tot den
volgenden dag, als zij het verslag uit
de Nieuwe Rotterdammer voor zich hebben,
of tot het stenographiseh verslag hen tot
critiseeren rechtigt. Neen, reeds in het
kamertelegram (dus als zij nog niets af
wisten van het door den minister gesprokene)
werd door de redactie van Zeelands hoofd
orgaan een aanklacht ingelascht, die niet
pleit voor hare waardigheid.
Wanneer echter dergelijke kreten voor
critiek moeten doorgaan, dan zal deze critiek
den minister heusch niet schaden. Minister
Keuchenius heeft nu eenmaal een onkreuk
baar politiek verleden van dertig jaren, den
niets en niemand sparenden moed eener
onwrikbare overtuiging en het vertrouwen
van Neerlands, niet het minst van Zeelands
grootste helft te zijnen dienste bij en boven
dit alles de genade Gods, die den zwakke
krachten geeften de sympathie van vele
liberalen in Indië.
Maar, wat is er dan gisteren in de Kamer
voorgevallen, dat zoo de zenuwachtigheid
van bovengenoemde redactie heeft gaande
gemaakt
Aan de hand van het Vaderland willen
wij het kortelijk mededeelen.
De heer Donner had namelijk gewezen
op de noodzakelijkheid eener bepaling die
de protestant-che, tvenals de katholieke ker
ken in Indië volkomen vrijheid van orga
nisatie geeft. Zij kunnen zich dan vereenigen
met elkander, of met de kerken in Nederland.
De Reg. zal zich dan echter nog niet
kunnen onttrekken en zal stoffelijke onder
steuning moeten geven; wat hij voor
Nederland niet wil, acht hij voor de kolo
niën, waaruit wij baten trekken en waar
armoede heerscht, noodig.
Nog deed de heer Donner een vraag:
De meening heerscht in Indië, dat als
een districts- ot dessa-hoofd tot het Christen
dom overg rat, hij ophouden moet hoofd te zijn.
Voorts klaagde de hr. D. dat de gouverneur
generaal geweigerd had de sedert 1873 te
Batavia gevestigde chr. gerei, kerk als
rechtspersoon te erkennendewijl hij meent
dat zij tot de protestantsche kerken behoort,
zoolang zij niet formeel zich afscheidt.
Aangezien nu de chr. geref. kerk niet tot
de prot. kerk in Indië behoort, kan zij zich
daarvan ook niet afscheiden. Hij drong
derhalve nader op die erkenning aan.
Hierop antwoordde de minister Door het
heilig verbond, waartoe Willem I toetrad,
zijn wij verplicht als volk het christendom
hoog te houden.
Het streven van de Indische Reg. is ge
weest zooveel mogelijk zich te onthouden
van inmenging in de kerkelijke zakende
oorzaak dier inmenging is gelegen in den
wensch der Prot. kerk zelvede Kath. kerk
heeft zich steeds op onafhankelijk standpunt
gehouden en geen steun en medewerking
van de Reg. gevraagd, die steeds noodlottig
blijkt. De min zou wenschen, dat de Prot.
kerk het voorbeeld der Kath. volgde, door
haar los te maken van den zilveren band,
die haar met de Reg. verbindt.
De Prot. kerk in Indië heelt zich lang
zamerhand ontwikkeld lot een algemeene
kerk, zonder leer of belijdenis en zij, die
zich daarvan willen losmaken, ondervinden
deswege moeielijkheden. De Minister zal de
zaak onderzoek *n en met den Gouv.-Gen.
behandelen. Hij heeft 't voornemen bij het
herzien van het reg.-regl. ook de aandacht
te wijden aan art. 122. Ook hij meent dat
de Christ. Geret. gemeente recht van bestaan
moet hebbenzij is geen afgescheiden ge-
meent maar de voortleving van de oude
Nel. Gereformeerde Kerk.
Wanneer de tegenwoordige Ned. Herv.
Kerk verklaart, dat er plaats in haar schoot
is voor alle meeningen, die zich door zede
lijke middelen doen gelden, dan kan ook
de Mohammedaan en Brahmaan lid dier
kerk worden. (Teekenen van afkeuring en
ongeduld).
De Min. verklaart de meening te deelen,
dat een Inlandsch hoofd, Christen wordende,
niet ophoudt hoofd te zijn. Hij zal die mee
ning blijven verdedigen waar noodig.
Evenzeer zal de Min. zich beijveren om
de bezwaren, die de Chr. Geref. kerk met
haar erkenning heelt ondervonden, zoo spoe
dig mogelijk te doen opheffen. Ook ten
aanzien van de bezoldigingen is de Min.
het eens met den heer Donner, behoudens
de predikanten op de hoofdplaatsen moeten
zendelingen en evangeliedienaren in kleine
plaatsen werkzaam worden gesteld, niet
door de Reg., maar door de Zendingge
nootschappen, met kleine ondersteuningen
der Reg., die ook moet helpen zorgen voor
de gelegenheid om de militairen in hun
godsdienstige belangen te gemoel te komen.
Na de teekenen van ongeduld en afkeu
ring» door de liberalen, was het te denken
dat ein hunner de tolk zou zijn van die
afkeuring. De heer v. Kerkwijk, anders
een schalk, een snaak als hy onder vrienden
is, had reeds eenmaal het woord schandalig
doen hooren, maar dit kan men toch geer.
ernstige bestrijding noemen. Den heer V.
d. Kaay was deze taak beschoren. Deze
anders zoo zachtmoedige man, maar die als
alle tegenwoordige liberalen van klachten
over kerkverval enz. niets begrijpt en ze
ook niet hooren wil, ja zelfs, krachtens den
eisch der hedendaagsche liberale staatkunde
ten allen tijde voor de protestantsche kerk
in de bres springt, leverde een critiek op
's ministers rede. Hij zei dat de minister
buiten de orde was geweest openlijk van
zijn plaats partij gekozen had in de kerke
lijke geschillen, en zelfs de Hervormde kerk
het bestaansrecht ontzegd, en de Heilige
Alliantie bindend geacht voor Volk en Ko
ning. Ieder moet vrij zijn in zijn godsdienst.
De hr. Schaepman voegde er het zachte
verwijt bij, dat de minister door zoo te
spreken als hy deed ook het recht der
katholiekenwel niet aangetast had, maar
het zou er toch uit kunnen volgenOnder
toejuiching van linke - en {rechterzijde ver
klaarde hij het recht der katholieken op
een plaats in het Nederl. volk, niet te laten
ontnemen. Overigens was spreker overtuigd
dat de katholieken bij den minister hoog
genoeg staan.
De heer Lohman verklaarde mede zijner
zijds het met den minister in zake de
herinnering aan de beginselen der H.
Alliantie niet in alles eens te zijnmaar
toonde overigens aan dat de minister in
niets aanleiding gegeven had tot de onder
stelling dal hij de vrijheid van godsdienst,
de rechten der katholieken aanrandde.
Door te spreken van een protestantsche
natie, werden daarom toch andere gezindten
niet uitgesloten.
Ook de herinnering aan de historie van
de Christ. Geref. Kerk kan niet euvel wor
den geduid. Het is eenvoudig een histurich
feit. Ten slotte kwam spr. op tegen 't
denkbeeld, om by de reformatie der kerk
in Indië, de zendingskerken als zoodanig
op eenigerlei wijze te subsidiëeren. De zilve
ren band met den Staat is voor een protes
tantsche kerk onmogelijk, wèl voor de
katholieke kerk, bij wie 't geestelijk beginsel
steeds vooropstaatbij de protestantsche
kerk geeft men 't geld aan een naamlooze
vennootschap.
Het geld kan, met 't oog op het gehalte
der predikanten, zijn weggeworpendat
wil spr. niet. Hij is tegen alle erkenning
van kerkgenootschappen. Wat hij alleen
wil is, dat de rechtstoestand ook voor de
Indische gemeenten worde verbeterd, opdat
zij zich in eigen boezem gemakkelijker
kunnen bewegen.
De minister van zijn zijde, (en dit is bij
zijne bekende christelijke welwillendheid
niet te verwonderen) vroeg verschooning
indien hij tegen zijn wil iemand in zijn
godsdienstig en zedelijk gevoel mocht hebben
gekwetst.
De Min. heeft slechts de grootheid en
roem van 't Ned. volk willen doen uitkomen,
door een herinnering aan ons verleden en
ook de Catholieken hebben een ruim aan
deel gehad in den worstelstryd tegen
Spanje en in den stryd voor onze gods
dienstige en nationale vrijheid De Min. heeft
onze katholieke landgenooten slechts te
roemen in hun yver en gehechtheid aan
de hoogste waarheden, die ook de Min.
belijdtzy hebben een beschamend voorbeeld
in Indië gegeven in de werken van liefde
en beschaving, waarin zy boven de protestan
ten uitmunten. Het is dus ver van den
Min. om de Roomschen hun plaats in de
Ned. natie te ontzeggen, hy begrypt niet
wat tot die onderstelling aanleiding heeft
De Min. wees er alleen op dat de Christ.
Gerf. kerk de historische Christelyke was
zyn bedoeling was niet aan te dringen op
het herstel der Christel. Staatskerk, het
is een der vruchten der omwenteling, dat
die is verdwenen.
Daartoe zou de min. hier, noch in Indië
willen medewerken; hy houdt aan de vry-
heid van belydenis vast.
De min. heeft het recht van bestaan der
Ned. Herv. Kerk niet ontkend; hy heeft
slechts gewezen op de erkenning der hoofd
waarheden vanden godsdienst die door de Chr
Geref. kerk worden beleden, even goed
door de Kath. kerk.
De min. blijft van meening, dat in de N
Herv. kerk plaats is voor elke godsdienst)
overtuiging; dit heeft de vroegere Preside
der Alg. Synode, dat heeft ook prof. Gunni
erkend, die de Herv. kerk een magonnie!
vereeniging noemde.
Wanneer de heer v. d. Kaay de waarhed
van de H. Alliantie nog eens nagaat, zal o
hy moeten erkennen dat alle Christenen (o<
Katholieken) ze kunnen erkennen, in a
tyden en onder alle omstandigheden. I
min. sprak niet van de bepalingen, maar v
de waarheden van de H. Alliantie, die vo
alle eeuwen gelden en waaraan alle Vorst
en Volken gebonden blyven en elke afwykii
daarvan lydt tot schade voor de Monarch!
en Volkeren.
De lezer oordeele na kennisneming V£
dit verslag, aan een liberaal blad ontleen
of er wel plaats was voor Zooveel libera
verontwaardiging.
Te Pretoria is op 58 jarigen leeftij
overleden de heer J. J. Meintjes, algemee
bekend onder den naam oom Koos, de re
gistrateur der akten der Trans vaalsch
Republiek.
President Kriiger, alle ambtenaren en oo
de Nederlandsche consul Bergsma woonde
de teraardebestelling by van den man, va
wien de Volksstem getuigd «Braver menscl
beter ambtenaar dan «Oom Koos» zal me
moeielijk vinden, en als zoodanig zal zyn
nagedachtenis in eere gehouden worde
door allen, die hem gekend hebben».
Men maakt zich te Parijs ernstig be
vreesd voor wanordelijkheden op 2 Decern be
a, s., den dag dat de groote manifestat!
ter eere van de nagedachtenis van den Re
publiklein Boudin plaats moet hebben.
De Parijsche gemeenteraad heeft i
zjjne jongste zitting besloten, «wegens d
dienst en» die Emile Eudes (de commuue
generaal) aan de democratische partij heef
bewezen» voor altijd aan zijn graf op Pèr
Lachaise een zoogenarmde concession per
pétuelle te verleenen.
Eudes is zyne loopbaan begonnen me
het lafhartig vermoorden van een Franse
soldaat, en hij heeft zijne loopbaan geëin
digd als plunderaar der nationale paleizei
en als brandstichter, zoo herinnert een de
Fransche bladen.
Naar uit Rjjssel gemeld wordt, heef
in de mijnen van Lens een aardstortin;
plaats gehad. Zes mijnwerkers werdei
bedolven, waarvan drie gered konden wor
den. Twee zijn gestikt en een doodelyl
gewond.
Te Karlsruhe is een zekere Daiithir
hechtenis genomen, die een Hamburg®
koopman, den expedideur Hulsenberg, ver
moord heeft. Het lijk. van zyn slachtoffei
werd dezer dagen met verbrijzelden schede
in een koffer op een der kaden te Hamburg
gevonden. De politie zag zich door Dauth':
verloofde, die alle inlichtingen en tevens eet
portret van den moordenaar verschafte, ir
staat gesteld hare nasporingen met vrucht
te volbrengen.
Men weet nog niet, wat Dauth tot zijn
afschuwelijke daad bewogen heeft.
Bij den storm in Amerika is de
«Allentown», van Philadelphia naar Salem,
met 19 man vergaan. In het geheel zyn
50 schepen veronge'ukt, zegt men.
