NIEUWSBL AD Y OOR ZEELAND. f Lees dit CHRISTELIJK- HISTORISCH St. Nicolaasfeest. A. J. VISSER, Fantasie Schoentjes een prachtig Seraphine-orgel, J. A. DEKKER, Korte Noordstraat 1888. No. 26. Donderdag 29 November. Derde Jaargang i Seboosesi e» kaarsen, Heeren-, Dames- en Kinder- Si Hscelaas Sadaaax, Puike BOTERLETTERS, puik St. Nicolaas, St. Nicolaas-Etalage. bij I. LUTEIJN Azn., VERSCHIJNT elken MAANDAG- WOENSDAG- EN VRIJDAGAVOND, EN F. P. D'huy, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIE* r De Godsdienst op de Staats school. ADVERTENT1EN. Voor het Nouveautés en Handschoenen, Corsetten, Doeken, Fronts, Overrokken, Mooie gekleurde en zwarte Schortjes, Bonte Moffen en Cols, Kapers, Cachenez, Dassen, Mooie Kin- dervoorspelders, Heeren das sen, Wollen Kinderkousen. Steeds voorhanden een ruime keuze Wollen dekens, Gebreide Onderkleederen, gekleurde en Zwarte Stoffen, Meltons en dameslaken tegen de minste prijzen FIJNE FRAME DAMES TE HUUR: ZEEUW, Prijs per drie maanden franco p. p. Enkele nommers L' f 0,95 - 0,026 UITGAVE VAN G. M. Klemkerk, te Goes van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent. Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel, meer 10 cent. Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel. De stellingen van den heer V. v. Oyen hebben wij in ons vorige artikel meegedeeld. Dat juist hij die stellingen verdedigde, heeft ons ten zeerste verwonderd. Wij waren eerst van meening dat die heer in zijne Weekbladen steeds het ge voelen had voorgestaan dat de Nederl. Staat zich op de Scholen van lager onderwijs zorgvuldig behoorde te onthouc.en van het geven van eenig godsdienstig onderwijs maar dit moest overlaten aan de kerkgenootschap pen. Nu komt het hem zelfs wen»ehelijk voor dat er op de school een bijbelsche geschie denis worde ingevoerd, die de kinderen be kend maakt met de voornaamste gebeurte nissen in den bijbel voorkomende. Wat kan toch een mensch veranderen, of mogelijk ook wel de toestanden? Wij ten minste zijn van het denkbeeld niet vreemd, dat de veranderde politieke toestand eenigen invloed op het toelichten van die stellingen heeft gehad en betwij felen zeer of diezelfde heer vóór eenige jaren die stellingen wel zou hebben verdedigd. Maar laat ons eens nagaan of die stellin gen den toets der critiek wel kunnen door staan. Eenige jaren geleden, wij meenen in 1869 of 1870, werd in onze 2e kamer der Staten Generaal een verkwikkelijk of niet verkwikkelijk al naar men het opneemt, maar toch in hooge mate belangrijk, debat gevoerd met den liberalen Minister over de vraag, of op de Staatsschool over de on sterfelijkheid mocht worden gesproken, welk debat daarmede eindigde dat de leer der onster felijkheid geacht werd conttrabaode te zijn op de «Openbare» School. En Waarom Men weet dat op de Staatsscholen niets mag onderwezen worden dat andersden kenden aanstoot kan geven en volgens jaren lange liberale uitlegging onder «anders denkenden» moeten worden verstaan niet op die school maar in den lande. Daarmede is eigenlijk de geheele stelling I omvergeworpen maar ook de He stelling is daardoor onhoudbaar geworden. Immers hoe zou het mogelijk zijn op eene school den kinder en iets over den godsdienst mede te deelen niet in strijd met het gevoelen van andersdenkenden Niet alleen het spreken over Jezus, maar zelfs het spreken over God zou verboden zijn omdat er velen in den lande worden gevonden die niet meer aan God gelooven. Welke waarde zou het spreken over het Christendom heb ben wanneer men zelfs den naam van den stichter van dat Christendom niet eens mag noemen. Deze voorbeelden zijn genoeg om de omgerijmdheden van beide stellingen aan te toonen. Maar ook de Ille stelling is niet houd baar,- dat het niet zoude aankomen op het mededeelen maar op de waardeering der feiten. Wij herinneren ons hierover een niet onaardig geval dat zich voordeed in een onzer gemeenten. De onderwijzer der openbare school had schriften noodig. Door eene verkeerde bestelling van den boekver- kooper, of wellicht verkeerde afzending van den leverancier, of misschien toevallig, kwamen er schriften aan de achterzijde van den omslag met bjjbelsche tafereelen bedrukt voor de bevatting van kinderen, zooals de torenbouw van Babel enz. De onderwijzer beklaagde zich daarover bij de plaatselijke schoolcommissie of bij Burgemeester en Wethouders omdat hij daarin meende te zien een schending van de neutraliteit der wet. Daar Burgemeester en Wethouders niet gezind waren die schriften voor andere te doen ruilen, omdat zij althans geen last hadden gegeven zoodanige schriften te leve ren, wendde de onderwijzer zich tot den schoolopziener en deze staatsambtenaar gal Burgemeester en Wethouders den raad voort aan te zorgen dat dergelijke schriften niet meer op de school kwamen. De onderwijzer had nu niets te maken met de waardeering van de op die schriften vermelde feiten, maar beweerde, en op zijn standpunt terecht, dat de feiten zeiven betwistbaar waren. En inderdaad de man had gelijk, Bijna geen enkel feit in den bijbel vermeld of het wordt betwist. Hier waren het nu schriften die alleen maar gebruikt werden om in te schrijven maar wanneer het leer- of leesboeken wa ren geweest, zou het verstrekken daarvan met de neutraliteit die de wet wil niet over een zijn te brengen. Toegegeven, dat een andere wetsuitleg- ging mogelijk ware en inderdaad de stellin gen te verdedigen waren, zou dit ons nog een stap verder brengen tot oplossing van den Schoolstrijd Immers neen 1 Bljjkbaar is de bedoeling van den inleider dier stellingen geweest aan te toonen dat de staatsschool wel bruik baar is voor mensehen die godsdienstig of bijbelsch onderwijs voor hunne kinderen op de school wenschen, endit doel kan er tochniet door bereikt worden. Waarom niet De toelichter zelf in de eerste plaats zal ons wel willen toegeven, dat het bij het geven van zoodanig onderwijs voornamelijk aan komt op den persoon van den onderwijzer. Hg zal ook wel toegeven dat het grootste deel der onderwijzers op de Staatsschool geheel gebroken hebben met een historisch en dogmatisch christendom en meer bekend zijn, zooals vaak is opgemerkt met de wer ken van Multatuli dan met den Bijbel. En nu zullen die ouders welke bijbelsch onderwijs op prijs stellen voor hunne kin deren juist het omgekeerde verlangen Neen waarlijk, wat zulke onderwijzers onzen kin- deren zouden leeren, zouden wij althans meer nadeelig dan voordeelig voor hunne vorming en opvoeding achten. Van welken kant men de zaak ook beziet, dergelijke pogingen om de staatsschool ook vow- eene breede schare andersdenkenden bruikbaar te maken moet ten eenen male mislukken, omdat het volk zich geen zand meer in de oog en laat strooien. G. 28 November '88 jaar werd Bij de kamerverkiezingen in het voor verd fer te Lochem een strooibiljet verspreid, geteekend door het nu voor Schiedam gekozen kamerlid v. d. Borch, waarin de hr. v. Rappard als vrijdenker, enz. werd voorgesteld. In een later ge plaatste nadere verklaring zei toen de heer v. d. Borch, dat voor de in het «door hem geteekende» strooibiljet voorkomende be schuldiging reden bestond, daar de hr. v Rappard zich bjj particuliere gelegenheden steeds als vrijdenker, enz. had willen doen kennen. Ook wij vonden de beschuldiging laf en niet gemotiveerd door de toelichting. Wat blijkt echter nu De heer v. d. Borch heeft namelijk ter wille van de so lidariteit der partij de eigenlijke toedracht der zaak verzwegen. Tot spreken ge dwongen heeft hij thans verklaard van den inhoud van het strooibiljet niets te hebben afgeweten, daar hij van een vergadering te Dordt ziek teruggekomen zijnde het ding eerst las, toen liet te laat was. Hij heeft toen nog getelegrafeerd ze in te houden, doch zij waren reeds verzonden. Evenwel nam hij toch de verantwoordelijk heid voor den inhoud op zichwat van achter blijkt verstandig te zijn geweest. In het heetste van den strijd zijn kracht tr gaan verspelen in het van zich werpen eener beschuldiging en in het aan de kaak stellen van een partijgenoot, is niet ge- wenscht. Vinden nu de bladen dat er nog een luchtje aan deze aak is, dan vragen wij, hoe groot de misdaad dan wel moet geweest zijn, van minister Fransen v. d. Putte die de verantwoordelijkheid voor den Atjeh- oorlog op zich nam, ofschoon hij wist dat Loudon de onvoorzichtigheid had begaan den oorlog te verklaren. ONTVANGEN EEN RIJKE KEUZE Klokstraat, GOES. FABRIEK EN MAGAZIJN VAN van H. A. J. KLIJBERG en ZONEN, 11 ¥&1SSI»GE»;B Door den grooten omzet en vele voordee- lige inkoopen zijn wij in de gelegenheid alles beneden concurreerende prijzen te ver- koopen, eerste qualiteit en eerste modeller in verschillende soorten. EENE PRACHTIGE KEUZE IN in alle prijzen, zeer geschikt voor ZIE ETALAGE tegen billijken prijs. Adres franco brieven Gravestraat K 87, Vlissingen. a 60 CENT het pond. alsmede tot lage prijzen, bij C. VAN ZWEÉDEN, Lange Kerkstraat, C 34. Confiseur, Cuisinier, Lange Kerkstraat, verkrijgbaarfijne Bonbons, Fon dants, verschillende fijne soorten Chocolade a la Vanille, Surprises, Cartonages, verschillende soorten Borstplaat a 12 c. per ons, dagelijks versche Boterletters en St. Nicolaas. Levert Déjeuners, Diners en Sou pers, handel in Comestiblesontvan gen: Terrines de foies gras, Paling in gelei, Armours, Vleesch-extract, Cibils en Morris enz. a fl per flacon. NAAST DE KAZERNE, MIDDELBURG. Heerlijke op Duitsche wijze gebrande Javakoffie 65, Witte Suiker 275, Lichte 27 26, 24, en bruine 22. Nieuwe Krenten en Rozijnen 15, dito Pruimen 12, Groote Vijgen 10, grove Rijst 7 en 8, prima Blank 10, Fermesellie 15, Stroop 8, beste "Vatboter 30 en 40, Rookworst 45, Witte Kaas 35 en 40 Komijne 15, Waschcristal 7, Bleeksoda 4, Zeep 14, Stijfsel 11, Soda 3, nieuwe Zoutevisch 175 en 11, Stokvisch 15—25 cent per 5 ons, Poederchocolaad 20, 25 en 30, dito Flikjes ,10, Bruidsuikers 8 en andere soorten Suiker werken 9, Geurige Stofthee 12, Grove goed waterhoudend van af 14 et. per ons. Mooie Gort 10, meel en Grutte 12, witte en bruine Boonen 13, beste Kookerwten 12. Voor wederverkoopers flink rabat. 3 m -o x» 7K.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1888 | | pagina 1